Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 291/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło
SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania L. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.
o wznowienie postępowania w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy w
związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 11 marca 2010 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 kwietnia 2009 r.,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 27 października 2008 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w K. oddalił odwołanie L. K. od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. z dnia 19 czerwca 2007 r. odmawiającej
2
mu wznowienia postępowania w sprawie przyznania prawa do renty z tytułu
niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności
gospodarczej. Sąd Okręgowy oparł swe rozstrzygnięcie w całości na bezspornych
okolicznościach faktycznych, podając że wnioskodawca, urodzony dnia 4 czerwca
1955 r., domagał się przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w
związku wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Decyzją z dnia 16
marca 2004 r. organ rentowy odmówił mu tego świadczenia, a jego odwołanie Sąd
Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 16 maja 2005 r. oddalił. Następnie apelację
ubezpieczonego od tego wyroku oddalił Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 14 marca
2007 r. (sygn. akt … 2222/05). Również odwołanie wnioskodawcy od kolejnej
odmownej decyzji z dnia 27 lutego 2006 r. zostało przez Sąd Okręgowy w K.
oddalone wyrokiem z dnia 9 sierpnia 2006 r., a jego apelacja oddalona została
przez Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 31 października 2007 r. Ponadto w sprawie
o jednorazowe odszkodowanie z tytułu tego samego zdarzenia Sąd Rejonowy w K.
(sygn. akt … 814/05/N) wyrokiem z dnia 13 grudnia 2006 r. zmienił zaskarżoną
przez L. K. decyzję i przyznał mu jednorazowe odszkodowanie w wysokości 30%.,
zaś Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 18 lipca 2007 r. (sygn. akt … 31/07)
zmienił ten wyrok i zmniejszył wysokość jednorazowego odszkodowania z 30% na
15%.
W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy przytoczył treść art. 114 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, póz. 353) i stwierdził, że jakkolwiek
wnioskodawca kwestionował decyzję organu rentowego odmawiającą mu prawa do
renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu
działalności gospodarczej z dnia 19 czerwca 2007 r., a równocześnie decyzję z
dnia 14 marca 2003 r., powołując jako nowy dowód w sprawie opinię biegłego
ortopedy z dnia 12 września 2006 r. sporządzoną dla potrzeb sprawy o
jednorazowe odszkodowanie - to zdaniem Sądu, pojęcie niezdolności do pracy,
określone w art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jest odmienne od
pojęcia uszczerbku na zdrowiu określonego w art. 11 i 12 ustawy z dnia 30
października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.). Mając powyższe na uwadze
3
Sąd stwierdził, że opinia sporządzona w celu ustalenia uszczerbku na zdrowiu nie
pokrywa się w całości z opinią sporządzoną dla ustalenia niezdolności do pracy w
zakresie oceny stanu zdrowia wnioskodawcy i nie może stanowić nowego dowodu
w rozumieniu art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W konsekwencji
uznał, że nie było podstaw do wznowienia postępowania w zakresie prawa
wnioskodawcy do renty i oddalił odwołanie jako bezzasadne.
Na skutek apelacji ubezpieczonego Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2009 r. oddalił apelację.
Sąd Apelacyjny całkowicie podzielił wywody Sądu pierwszej instancji oraz
przedstawioną interpretację przepisu art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazał ponadto, że
nie jest obecnie możliwa zmiana decyzji organu rentowego w trybie art. 114 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS jedynie dlatego, że apelujący inaczej ocenia
materiał dowodowy zebrany w poprzednich postępowaniach i domaga się jego
ponownego rozważenia podnosząc te same argumenty i okoliczności, które były już
przedmiotem rozważań zakończonych postępowań. Odmienna ocena dowodów
możliwa jest wyłącznie wtedy, gdy dowody lub ujawnione okoliczności były
nieznane organowi rentowemu w chwili orzekania o prawie do świadczenia, a
obecnie mają wpływ na prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub ich
wysokość (por. też uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003
r., III UZP 5/03 - OSNP 2003/18/442 ). Z powyższych względów Sąd Apelacyjny na
podstawie art. 385 k.p.c. apelację jako pozbawioną usprawiedliwionych zarzutów
oddalił.
Ubezpieczony wniósł skargę kasacyjną zaskarżając w całości wyrok Sądu
Apelacyjnego z dnia 29 kwietnia 2009 r. Skargę oparł na podstawie naruszenia
przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik postępowania, a to art.
48 § 3 k.p.c. w związku 379 pkt 4 k.p.c. co powoduje nieważność postępowania.
Skarżący wskazał, iż w składzie Sądu Apelacyjnego, który wydał zaskarżone
orzeczenie znalazła się Pani Sędzia H. G., która wchodziła także w skład Sądu
wydającego wyrok w sprawie … 2222/05, co zdaniem skarżącego powoduje
nieważność zaskarżonego orzeczenia z uwagi na brzmienie art. 379 pkt 4 k.p.c. w
związku art. 48 § 3 k.p.c. W ocenie skarżącego postępowanie wskazane w art.
4
114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ma charakter postępowania
wznowieniowego i to zarówno w swej części przed organem rentowym jak i
wywołanym odwołaniem się od decyzji organu rentowego postępowaniem przed
sądem, zatem do takiego postępowania należy stosować odpowiednio art. 48 § 3
k.p.c. wyłączający z mocy ustawy od orzekania w przedmiocie wznowienia
sędziego biorącego udział w wydaniu orzeczenia objętego tym wznowieniem. Co
prawda we wskazanym powyżej przepisie mowa jest o skardze o wznowienie
postępowania jednakże zdaniem skarżącego należy opowiedzieć się za
rozszerzającą wykładnią przepisu 48 § 3 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna okazała się nieuzasadniona. W sprawie nie zachodzi
nieważność postępowania przedstawiona w skardze kasacyjnej jako naruszenie
art. 48 § 3 k.p.c. w związku 379 pkt 4 k.p.c. Kwestia uprawnień L. K. do renty z
tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności
gospodarczej zaistniałym w dniu 19 kwietnia 2002 r. była wcześniej już dwukrotnie
przedmiotem decyzji organu rentowego, a także dwóch postępowań sądowych
przed sądami obu instancji. W pierwszej sprawie zakończonej wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 14 marca 2007 r. (sygn. akt … 2222/05), apelujący powoływał
się na okoliczności i wyniki postępowania dowodowego w sprawie zawisłej przed
Sądem Rejonowy w K. (sygn. akt … 814/05/N), a Sąd Apelacyjny dostrzegł
potrzebę uzupełnienia własnego postępowania dowodowego i dopuścił dowód z
kolejnej opinii biegłych lekarzy specjalistów (neurologa i chirurga-ortopedy), którzy
potwierdzili dotychczasowe ustalenia o braku niezdolności do pracy w związku z
wypadkiem zaistniałym w dniu 19 kwietnia 2002 r. Również w drugiej sprawie (z
odwołania od odmownej decyzji z dnia 27 lutego 2006 r.) zakończonej wyrokiem
Sądu Apelacyjnego z dnia 31 października 2007 r. (sygn. akt … 2164/06),
przedmiotem badania i oceny były także podnoszone przez wnioskodawcę
okoliczności i ustalenia, jakie poczynione zostały w sprawie o jednorazowe
odszkodowanie z tytułu tego samego zdarzenia przez Sąd Rejonowy w K. (sygn.
akt … 814/05/N).
Mając powyższy stan faktyczny na uwadze stwierdzić należy, że
podnoszona okoliczność w postaci występowania w składzie orzekającym w
5
niniejszej sprawie Sędzi H. G., która wchodziła także w skład Sądu wydającego
wyrok w sprawie … 2222/05, nie powoduje nieważności postępowania sądowego w
tej sprawie. W stosunku do ubezpieczonego prowadzone były trzy odrębne od
siebie postępowania sądowe, za każdym razem w wyniku złożonych odwołań od
decyzji organu rentowego będących rezultatem rozpatrzenia odrębnych wniosków
ubezpieczonego o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. W ramach tych
postępowań sądy nie orzekały na podstawie przepisów o wznowieniu postępowania
(art. 399 k.p.c. – art. 4161
k.p.c.). Tym samym wskazana sędzia nie orzekała z
naruszeniem art. 48 § 3 k.p.c. Powyższy przepis nie ma zastosowania do spraw
sądowych będących przedmiotem rozpoznania odwołań od różnych decyzji organu
rentowego wydanych na podstawie odmiennego stanu faktycznego, w których ten
sam sędzia orzekał. Z tych względów na podstawie art. 39814
k.p.c. orzeczono, jak
w sentencji.