I PZ 22/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:04-08-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I PZ 22/11
POSTANOWIENIE
Dnia 18 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gersdorf
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa M. K. reprezentowanego przez opiekuna prawnego M. K.
przeciwko Szkole Podstawowej nr 4 w Ł.
o wznowienie postępowania w sprawie sygn. III APa 2/08 o zadośćuczynienie i
rentę wyrównawczą,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 listopada 2011 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 31 marca 2011 r.
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z
dnia 31 marca 2011 r. odrzucił skargę M. K. reprezentowanego przez opiekuna
prawnego M. K. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem tego Sądu z dnia 26 marca 2008 r. w sprawie … 2/08.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd Apelacyjny wskazał, że zgodnie z art.
403 § 2 k.p.c., można żądać wznowienia postępowania w razie późniejszego
2
wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego
albo późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie
mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. W skardze o wznowienie
postępowania powołano się „na nowe okoliczności faktyczne polegające na
stwierdzeniu przez biegłą sądową” w sprawie … 442/06 prowadzonej przez Sąd
Rejonowy w Ł., że pomiędzy czynnościami powoda, a wirusowym zapaleniem
mózgu istniał związek przyczynowy. Według skarżącego, „dopiero stwierdzenia
Sądu Rejonowego interpretujące opinię biegłej, zawarte w wyroku w sprawie …
442/06, dały jednoznaczną podstawę do podważenia wydanych opinii w
zaskarżanej sprawie”. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, skarżący tak formułując
podstawę wznowienia, wskazał nie na okoliczności faktyczne, lecz na środek
dowodowy w postaci opinii biegłej złożonej do akt sprawy … 442/06 w dniu 19
grudnia 2008 r., czyli powstały już po wydaniu prawomocnego wyroku w sprawie,
której dotyczy skarga o wznowienie postępowania. Podstawą wznowienia
postępowania mogą być zaś wyłącznie takie środki dowodowe, które istniały przed
zakończeniem tego postępowania, a przy tym odnośnie do odmiennych opinii
biegłych lub orzeczeń lekarskich wydanych w innej sprawie po prawomocnym
zakończeniu postępowania objętego skargą o wznowienie w orzecznictwie
prezentowane jest jednolite stanowisko, zgodnie z którym tego rodzaju dowód nie
stanowi podstawy wznowienia. Skarga powoda nie opiera się zatem na ustawowej
podstawie wznowienia, wobec czego podlega odrzuceniu (art. 410 § 1 k.p.c.).
Skarżący wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego, zarzucając
naruszenie art. 403 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że okoliczności faktyczne lub środki
dowodowe stanowiące przesłankę wznowienia postępowania muszą istnieć
w trakcie toczącego się postępowania zakończonego wyrokiem, chociaż nie wynika
to z treści przepisu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie może być uwzględnione.
3
Według art. 403 § 2 k.p.c., można żądać wznowienia postępowania w razie
późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła
skorzystać w poprzednim postępowaniu. Wznowienie postępowania z przyczyn
restytucyjnych zmierza do umożliwienia ponownego postępowania ze względu na
to, że prawomocny wyrok jest niesłuszny z punktu widzenia materiału faktycznego
i dowodowego, który istniał już w poprzednim postępowaniu w chwili zamknięcia
rozprawy. Konstrukcja ta wiąże się z zasadą wyrażoną w art. 316 § 1 k.p.c., że sąd,
wydając wyrok, bierze za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia
rozprawy. Dla oceny prawidłowości orzeczenia z punktu widzenia procesowego
decydujące znaczenie ma zatem stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia
rozprawy. Okoliczności i stwierdzające je środki dowodowe powstałe zaś po tym
momencie, jako należące do przyszłości, oceniając rzecz w stosunku do daty
orzekania, nie stanowią podstawy do oceny w tym względzie. Wznowienie
postępowania z przyczyn restytucyjnych dotyczy sytuacji polegającej na tym, że
strona nie mogła skorzystać z okoliczności faktycznych lub środków dowodowych w
poprzednim postępowaniu. Gdyby zaś mogła z nich skorzystać, to mogłyby one
wchodzić w skład stanu faktycznego stanowiącego podstawę wyrokowania.
Instytucja wznowienia postępowania ma właśnie na celu, jeśli chodzi o rozważaną
podstawę wznowienia, zapewnienie - z zastrzeżeniem spełnienia się innych
przesłanek dopuszczalności - możliwości ponownego rozstrzygnięcia sprawy
z uwzględnieniem okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które,
obiektywnie rzecz biorąc, już istniały w chwili wyrokowania (zamknięcia rozprawy),
ale z których zainteresowana strona nie mogła skorzystać.
Przepis art. 403 § 2 k.p.c. posługuje się terminem „wykrycie" okoliczności
faktycznych lub środków dowodowych. Termin „wykrycie” zgodnie ze swoim
sensem może odnosić się jedynie do tego, co już istnieje (istniało). Redakcja tego
przepisu wyraźnie wskazuje na to, do jakiego momentu w czasie - z punktu
widzenia momentu wyrokowania - to wykrycie się odnosi. Muszą to być
okoliczności istniejące w poprzednim postępowaniu. Ponadto skoro przepis wiąże
skutki procesowe z tym, czy strona mogła skorzystać, czy też nie mogła skorzystać
z takich okoliczności w poprzednim postępowaniu, to rozstrzygnięcie o tej
4
możliwości musi zakładać istnienie tych okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych w poprzednim postępowaniu. W konsekwencji w judykaturze
jednolicie przyjmuje się, że środek dowodowy, który powstał po uprawomocnieniu
się wyroku, nie stanowi podstawy wznowienia postępowania przewidzianej w art.
403 § 2 k.p.c. (por. np. mającą moc zasady prawnej uchwałę składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z 21 lutego 1969 r., III PZP 63/68, OSNC 1969 nr 12,
poz. 208; postanowienie Sądu Najwyższego z 15 września 2005 r., II CZ 78/05,
LEX nr 453799, czy postanowienie Sądu Najwyższego z 26 maja 2011 r., II UZ
11/11, LEX nr 901617). W związku z tym retrospektywna ocena okoliczności, na
których oparto orzeczenie, dokonana przez innego biegłego po uprawomocnieniu
się wyroku, odmienna od opinii złożonych w toku rozpoznawania sprawy, nie
stanowi podstawy wznowienia postępowania, bo nie jest późniejszym wykryciem
takiego środka dowodowego, o jakim stanowi art. 403 § 2 k.p.c. (por. np.
postanowienia Sądu Najwyższego z: 14 maja 1971 r., II CO 3/71, LEX nr 6925; 22
kwietnia 1975 r., III PZ 4/75, OSNC 1976 nr 2, poz. 38; czy 12 listopada 1998 r., II
UKN 306/98, OSNAPiUS 1999 nr 24, poz. 803).
Sąd Apelacyjny prawidłowo więc przyjął, że skarżący, powołując się na
opinię biegłego sądowego złożoną do akt sprawy … 442/06 po prawomocnym
zakończeniu postępowania w sprawie objętej skargą o wznowienie, nie oparł skargi
na ustawowej podstawie wznowienia, co po myśli art. 410 § 1 k.p.c. prowadziło do
jej odrzucenia.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji (art. 3941
§ 3
w związku z art. 39814
k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 18 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gersdorf
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa M. K. reprezentowanego przez opiekuna prawnego M. K.
przeciwko Szkole Podstawowej nr 4 w Ł.
o wznowienie postępowania w sprawie sygn. III APa 2/08 o zadośćuczynienie i
rentę wyrównawczą,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 listopada 2011 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 31 marca 2011 r.
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z
dnia 31 marca 2011 r. odrzucił skargę M. K. reprezentowanego przez opiekuna
prawnego M. K. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem tego Sądu z dnia 26 marca 2008 r. w sprawie … 2/08.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd Apelacyjny wskazał, że zgodnie z art.
403 § 2 k.p.c., można żądać wznowienia postępowania w razie późniejszego
2
wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego
albo późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie
mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. W skardze o wznowienie
postępowania powołano się „na nowe okoliczności faktyczne polegające na
stwierdzeniu przez biegłą sądową” w sprawie … 442/06 prowadzonej przez Sąd
Rejonowy w Ł., że pomiędzy czynnościami powoda, a wirusowym zapaleniem
mózgu istniał związek przyczynowy. Według skarżącego, „dopiero stwierdzenia
Sądu Rejonowego interpretujące opinię biegłej, zawarte w wyroku w sprawie …
442/06, dały jednoznaczną podstawę do podważenia wydanych opinii w
zaskarżanej sprawie”. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, skarżący tak formułując
podstawę wznowienia, wskazał nie na okoliczności faktyczne, lecz na środek
dowodowy w postaci opinii biegłej złożonej do akt sprawy … 442/06 w dniu 19
grudnia 2008 r., czyli powstały już po wydaniu prawomocnego wyroku w sprawie,
której dotyczy skarga o wznowienie postępowania. Podstawą wznowienia
postępowania mogą być zaś wyłącznie takie środki dowodowe, które istniały przed
zakończeniem tego postępowania, a przy tym odnośnie do odmiennych opinii
biegłych lub orzeczeń lekarskich wydanych w innej sprawie po prawomocnym
zakończeniu postępowania objętego skargą o wznowienie w orzecznictwie
prezentowane jest jednolite stanowisko, zgodnie z którym tego rodzaju dowód nie
stanowi podstawy wznowienia. Skarga powoda nie opiera się zatem na ustawowej
podstawie wznowienia, wobec czego podlega odrzuceniu (art. 410 § 1 k.p.c.).
Skarżący wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego, zarzucając
naruszenie art. 403 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że okoliczności faktyczne lub środki
dowodowe stanowiące przesłankę wznowienia postępowania muszą istnieć
w trakcie toczącego się postępowania zakończonego wyrokiem, chociaż nie wynika
to z treści przepisu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie może być uwzględnione.
3
Według art. 403 § 2 k.p.c., można żądać wznowienia postępowania w razie
późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła
skorzystać w poprzednim postępowaniu. Wznowienie postępowania z przyczyn
restytucyjnych zmierza do umożliwienia ponownego postępowania ze względu na
to, że prawomocny wyrok jest niesłuszny z punktu widzenia materiału faktycznego
i dowodowego, który istniał już w poprzednim postępowaniu w chwili zamknięcia
rozprawy. Konstrukcja ta wiąże się z zasadą wyrażoną w art. 316 § 1 k.p.c., że sąd,
wydając wyrok, bierze za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia
rozprawy. Dla oceny prawidłowości orzeczenia z punktu widzenia procesowego
decydujące znaczenie ma zatem stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia
rozprawy. Okoliczności i stwierdzające je środki dowodowe powstałe zaś po tym
momencie, jako należące do przyszłości, oceniając rzecz w stosunku do daty
orzekania, nie stanowią podstawy do oceny w tym względzie. Wznowienie
postępowania z przyczyn restytucyjnych dotyczy sytuacji polegającej na tym, że
strona nie mogła skorzystać z okoliczności faktycznych lub środków dowodowych w
poprzednim postępowaniu. Gdyby zaś mogła z nich skorzystać, to mogłyby one
wchodzić w skład stanu faktycznego stanowiącego podstawę wyrokowania.
Instytucja wznowienia postępowania ma właśnie na celu, jeśli chodzi o rozważaną
podstawę wznowienia, zapewnienie - z zastrzeżeniem spełnienia się innych
przesłanek dopuszczalności - możliwości ponownego rozstrzygnięcia sprawy
z uwzględnieniem okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które,
obiektywnie rzecz biorąc, już istniały w chwili wyrokowania (zamknięcia rozprawy),
ale z których zainteresowana strona nie mogła skorzystać.
Przepis art. 403 § 2 k.p.c. posługuje się terminem „wykrycie" okoliczności
faktycznych lub środków dowodowych. Termin „wykrycie” zgodnie ze swoim
sensem może odnosić się jedynie do tego, co już istnieje (istniało). Redakcja tego
przepisu wyraźnie wskazuje na to, do jakiego momentu w czasie - z punktu
widzenia momentu wyrokowania - to wykrycie się odnosi. Muszą to być
okoliczności istniejące w poprzednim postępowaniu. Ponadto skoro przepis wiąże
skutki procesowe z tym, czy strona mogła skorzystać, czy też nie mogła skorzystać
z takich okoliczności w poprzednim postępowaniu, to rozstrzygnięcie o tej
4
możliwości musi zakładać istnienie tych okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych w poprzednim postępowaniu. W konsekwencji w judykaturze
jednolicie przyjmuje się, że środek dowodowy, który powstał po uprawomocnieniu
się wyroku, nie stanowi podstawy wznowienia postępowania przewidzianej w art.
403 § 2 k.p.c. (por. np. mającą moc zasady prawnej uchwałę składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z 21 lutego 1969 r., III PZP 63/68, OSNC 1969 nr 12,
poz. 208; postanowienie Sądu Najwyższego z 15 września 2005 r., II CZ 78/05,
LEX nr 453799, czy postanowienie Sądu Najwyższego z 26 maja 2011 r., II UZ
11/11, LEX nr 901617). W związku z tym retrospektywna ocena okoliczności, na
których oparto orzeczenie, dokonana przez innego biegłego po uprawomocnieniu
się wyroku, odmienna od opinii złożonych w toku rozpoznawania sprawy, nie
stanowi podstawy wznowienia postępowania, bo nie jest późniejszym wykryciem
takiego środka dowodowego, o jakim stanowi art. 403 § 2 k.p.c. (por. np.
postanowienia Sądu Najwyższego z: 14 maja 1971 r., II CO 3/71, LEX nr 6925; 22
kwietnia 1975 r., III PZ 4/75, OSNC 1976 nr 2, poz. 38; czy 12 listopada 1998 r., II
UKN 306/98, OSNAPiUS 1999 nr 24, poz. 803).
Sąd Apelacyjny prawidłowo więc przyjął, że skarżący, powołując się na
opinię biegłego sądowego złożoną do akt sprawy … 442/06 po prawomocnym
zakończeniu postępowania w sprawie objętej skargą o wznowienie, nie oparł skargi
na ustawowej podstawie wznowienia, co po myśli art. 410 § 1 k.p.c. prowadziło do
jej odrzucenia.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji (art. 3941
§ 3
w związku z art. 39814
k.p.c.).