Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 358/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący)
SSN Przemysław Kalinowski
SSA del. do SN Mariusz Młoczkowski (sprawozdawca)
Protokolant Marta Brylińska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Krzysztofa Parchimowicza,
w sprawie M. P.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 20 maja 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 24 czerwca 2013 r.,
I. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 537 § 2 k.p.k.
postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego
umarza;
II. kosztami procesu w sprawie obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
2
Prokurator Generalny wywiódł kasację od prawomocnego wyroku łącznego
Sądu Rejonowego w W. z dnia 24 czerwca 2013 r., wydanego w sprawie, sygn. akt
IV K 440/12, orzeczenie to zaskarżając na niekorzyść skazanego M. P.
Na podstawie art. 523 § 1 k.p.k., art. 526 § 1 k.p.k., art. 537 § 1 i 2 k.p.k.
wyrokowi Sądu Rejonowego zarzucił rażące naruszenie przepisu prawa karnego
procesowego – art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., polegające na wydaniu w dniu 24 czerwca
2013 r. wyroku łącznego, obejmującego skazania M. P. wyrokami Sądu
Rejonowego, sygn. akt III K 1692/04 i Sądu Rejonowego, sygn. akt IV K 1152/06
oraz Sądu Rejonowego, sygn. akt IV K 251/07 i Sądu Rejonowego, sygn. akt IV K
1914/07, które to skazania zostały wcześniej objęte prawomocnym wyrokiem
łącznym Sądu Rejonowego z dnia 15 marca 2011 r., sygn. akt IV K 737/10, co
skutkowało zaistnieniem bezwzględnej przesłanki odwoławczej przewidzianej w art.
439 § 1 pkt 8 k.p.k.
Podnosząc powyższy zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku w całości i umorzenie postępowania.
Sąd Rejonowy wydał zaskarżony kasacją wyrok w następującej sytuacji
procesowej.
M. P. został skazany prawomocnymi wyrokami:
I. Sądu Rejonowego z dnia 8 lutego 2005 r., wydanym w sprawie sygn. akt III K
1692/04, za przestępstwo popełnione w dniu 30 września 2004 r., na karę roku
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres
czterech lat próby, przy czym następnie postanowieniem z dnia 17 lutego 2009 r.
zarządzono jej wykonanie,
II. Sądu Rejonowego z dnia 1 czerwca 2007 r., wydanym w sprawie sygn. akt IV K
251/07, za przestępstwo popełnione w dniu 8 listopada 2006 r., na karę ośmiu
miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres trzech lat próby, przy czym następnie postanowieniem z dnia 8 lipca 2009 r.
zarządzono jej wykonanie,
III. Sądu Rejonowego z dnia 5 lutego 2008r., wydanym w sprawie sygn. akt IV K
1914/07, za przestępstwo popełnione w dniu 2 maja 2007 r., na karę ośmiu
miesięcy ograniczenia wolności, z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej,
3
kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze trzydziestu godzin w stosunku
miesięcznym,
IV. Sądu Rejonowego z dnia 15 kwietnia 2008r., wydanym w sprawie sygn. akt IV K
1152/06, za przestępstwo popełnione w dniu 5 kwietnia 2002 r., na karę dziesięciu
miesięcy ograniczenia wolności, z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej,
kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze czterdziestu godzin w stosunku
miesięcznym,
V. Sądu Rejonowego z dnia 15 stycznia 2009 r., wydanym w sprawie sygn. akt IV K
1180/08, za przestępstwo popełnione w dniu 5 września 2008 r., na karę sześciu
miesięcy pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres trzech lat próby i orzeczoną na podstawie art. 71 § 1 k.k. karę trzydziestu
stawek dziennych grzywny po trzydzieści złotych każda z nich,
VI. Sądu Rejonowego z dnia 27 marca 2009 r., wydanym w sprawie sygn. akt IV K
906/08, za przestępstwo popełnione w dniu 1 sierpnia 2008 r., na karę roku
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres
czterech lat próby i orzeczoną na podstawie art. 71 § 1 k.k. karę sześćdziesięciu
stawek dziennych grzywny po dziesięć złotych każda z nich,
VII. Sądu Rejonowego z dnia 19 listopada 2009 r., wydanym w sprawie sygn. akt IX
K 1889/08, za przestępstwo popełnione w dniu 14 października 2008 r., na karę
roku pozbawienia wolności,
VIII. Sądu Rejonowego z dnia 22 października 2010 r., wydanym w sprawie sygn.
akt IV K 528/09, za przestępstwo popełnione w dniu 19 kwietnia 2009 r., na karę
pięciu miesięcy pozbawienia wolności,
IX. Sądu Rejonowego z dnia 14 kwietnia 2010r., wydanym w sprawie sygn. akt VIII
K 261/10, za przestępstwo popełnione w dniu 20 września 2007 r., na karę czterech
miesięcy pozbawienia wolności.
Wyrokiem łącznym z dnia 15 marca 2011 r., wydanym w sprawie sygn. akt
IV K 737/10, Sąd Rejonowy:
 połączył orzeczoną wobec M. P. w sprawie sygn. akt III K 1692/04 Sądu
Rejonowego karę roku pozbawienia wolności z orzeczoną w sprawie sygn.
akt IV K 1152/06 Sądu Rejonowego karą dziesięciu miesięcy ograniczenia
wolności i wymierzył mu karę łączną roku i pięciu miesięcy pozbawienia
4
wolności (punkt I wyroku),
 połączył orzeczoną wobec M. P., w sprawie sygn. akt IV K 251/07 Sądu
Rejonowego, karę ośmiu miesięcy pozbawienia wolności z orzeczoną w
sprawie sygn. akt IV K 1914/07 Sądu Rejonowego karą ograniczenia
wolności i wymierzył mu karę łączną roku pozbawienia wolności (punkt II
wyroku),
 na poczet orzeczonych kar łącznych zaliczył okresy rzeczywistego
pozbawienia wolności M. P. w poszczególnych sprawach (sygn. akt: III K
1692/04, IV K 1152/06, IV K 251/07, IV K 1914/07; punkt III wyroku),
 stwierdził, że w pozostałym zakresie wyroki, które ulegały połączeniu
podlegają odrębnemu wykonaniu (punkt IV wyroku),
 odnośnie wyroków opisanych w punktach V, VI, VII, VIII i IX (a więc
wydanych w sprawach sygn. akt IV K 1180/08 i sygn. akt IV K 906/08 Sądu
Rejonowego, sygn. akt IX K 1889/08 Sądu Rejonowego oraz sygn. akt IV K
528/09 i sygn. akt VIII K 261/10 Sądu Rejonowego – uwaga S.N.)
postępowanie umorzył (punkt V wyroku).
Na skutek apelacji wniesionej przez skazanego M. P. Sąd Okręgowy
wyrokiem z dnia 14 listopada 2011 r., wydanym w sprawie sygn. akt VI Ka 717/11,
uchylił powyższy, zaskarżony, wyrok Sądu Rejonowego w części dotyczącej
rozstrzygnięcia zawartego w punkcie V odnośnie umorzenia postępowania (w
przedmiocie wydania wyroku łącznego – uwaga S.N.) co do wyroków opisanych w
części wstępnej wyroku sądu I instancji w punktach V, VI, VII, VIII i IX (a więc
wydanych w sprawach sygn. akt IV K 1180/08 i sygn. akt IV K 906/08 Sądu
Rejonowego, sygn. akt IX K 1889/08 Sądu Rejonowego oraz sygn. akt IV K 528/09
i sygn. akt VIII K 261/10 Sądu Rejonowego – uwaga S.N.) i w tym zakresie sprawę
przekazał Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania (punkt 1 wyroku); w
pozostałym zakresie (a więc, w szczególności, co do połączenia kar jednostkowych
wymierzonych M. P. w sprawach: sygn. akt III K 1692/04, sygn. akt IV K 1152/06,
sygn. akt IV K 251/07 i sygn. akt IV K 1914/07 Sądu Rejonowego – uwaga S.N.)
zaskarżony wyrok utrzymał w mocy (punkt 2 wyroku sądu odwoławczego).
Po uchyleniu – we wskazanym wyżej zakresie - wyroku łącznego wydanego
wobec M. P. w sprawie sygn. akt VII K 737/10, po ponownym postępowaniu
5
mającym na celu zbadanie przesłanek wydania wyroku łącznego w odniesieniu do
kar jednostkowych wymierzonych mu w sprawach: sygn. akt IV K 1180/08 i sygn.
akt IV K 906/08, sygn. akt IX K 1889/08 oraz sygn. akt IV K 528/09 i sygn. akt VIII K
261/10, Sąd Rejonowy wyrokiem łącznym z dnia 22 lutego 2012 r., wydanym w
sprawie sygn. akt IV K 1144/11, połączył wymierzone M. P. w sprawach sygn. akt
IV K 1180/08 i sygn. akt IV K 906/08 kary pozbawienia wolności oraz grzywny i
wymierzył mu karę łączną roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo
zawiesił na okres czterech lat próby, oraz karę łączną sześćdziesięciu stawek
dziennych grzywny po dziesięć złotych każda z nich (punkt I wyroku); na podstawie
art. 572 k.p.k. umorzył zaś postępowanie odnośnie wyroków wydanych w sprawach
sygn. akt IX K 1889/08 oraz sygn. akt IV K 528/09 i VIII K 261/10 (punkt II wyroku).
Wyrok ten uprawomocnił się bez zaskarżenia w dniu 10 maja 2012 r.
W takim stanie rzeczy, na skutek wniosku skazanego M. P., który wpłynął do
Sądu Rejonowego w dniu 18 czerwca 2012r., wszczęto kolejne postępowanie o
wydanie wyroku łącznego, zarejestrowane pod sygnaturą IV K 440/12.
Orzekając wyłącznie w zakresie obejmującym kary jednostkowe wymierzone
M. P. w sprawach sygn. akt III K 1692/04, sygn. akt IV K 251/07 oraz sygn. akt IV
K 1914/07 i sygn. akt IV K 1152/06 Sądu Rejonowego, ten ostatni Sąd wydał w dniu
24 czerwca 2013 r., w sprawie sygn. akt IV K 440/12, zaskarżony kasacją wyrok
łączny, mocą którego połączył orzeczoną wobec M. P. w sprawie sygn. akt III K
1692/04 karę pozbawienia wolności oraz karę ograniczenia wolności orzeczoną w
sprawie sygn. akt IV K 1152/06 i wymierzył mu karę łączną roku i czterech
miesięcy pozbawienia wolności (punkt I wyroku), jak również połączył orzeczoną
wobec M. P. w sprawie sygn. akt IV K 251/07 karę pozbawienia wolności z
orzeczoną w sprawie sygn. akt IV 1914/07 karą ograniczenia wolności i wymierzył
mu karę łączną roku pozbawienia wolności (punkt III wyroku); na poczet
orzeczonych kar łącznych zaliczył M.P. okresy rzeczywistego pozbawienia wolności
w poszczególnych sprawach, uznając obie kary łączne na wykonane w całości
(punkty II i IV wyroku); stwierdził, że w pozostałym zakresie wskazane wyroki
podlegają odrębnemu wykonaniu (punkt V); zwolnił skazanego od kosztów
sądowych (w realiach wyroku łącznego rozstrzygnięcie to dotyczy wydatków
6
Skarbu Państwa – uwaga S.N.; punkt VI wyroku). Wyrok ten uprawomocnił się, bez
zaskarżenia, w dniu 2 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego wniesiona na niekorzyść skazanego M. P.
jest zasadna, co skutkowało jej uwzględnieniem.
Trafnie bowiem w niej podniesiono, iż prawomocny wyrok Sądu Rejonowego
z dnia 24 czerwca 2013 r., wydany w sprawie sygn. akt IV K 440/12, został wydany
z rażącą obrazą prawa procesowego, a to art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., z naruszeniem
tzw. powagi rzeczy osądzonej, co zaliczane jest do bezwzględnych przyczyn
uchylenia orzeczenia (art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k.). Tym samym afirmowane przez
wnoszącego kasację uchybienie mieści się w kategorii tzw. podstaw kasacyjnych
wskazanych w art. 523 § 1 k.p.k., a jego charakter, w oczywisty sposób, nakazuje
uchylenie zaskarżonego wyroku (o przesłankach następczego umorzenia przez
Sąd Najwyższy postępowania będzie mowa poniżej).
Dla porządku trzeba też dodać – zważywszy na kierunek przedmiotowego
nadzwyczajnego środka odwoławczego, tj. na niekorzyść skazanego – iż
rozpoznawana kasacja została wniesiona przez Prokuratora Generalnego przed
upływem terminu określonego w art. 524 § 3 k.p.k., co pozwala na stwierdzenie, że
został spełniony warunek formalny, od którego uzależniona jest możliwość
uwzględnienia kasacji na niekorzyść M.P.
W zaskarżonym kasacją wyroku, jak wskazano na wstępie, połączono
węzłami kar łącznych kary jednostkowe wymierzone skazanemu za cztery
przestępstwa (pozostające w dwóch zbiegach realnych), które były przedmiotem
osądu w sprawach: sygn. akt III K 1692/04, sygn. akt IV K 251/07 oraz sygn. akt IV
1914/07 i sygn. akt IV K 1152/06 i orzeczono kary łączne pozbawienia wolności,
odpowiednio: roku i czterech miesięcy oraz roku (pierwsza kara łączna została
orzeczona za pozostające w zbiegu realnym przestępstwa osądzone w sprawach:
sygn. akt III K 1692/04 i sygn. akt IV K 1152/06, druga zaś za pozostające w
zbiegu realnym przestępstwa osądzone w sprawach: sygn. akt IV K 251/07 oraz
sygn. akt IV K 1914/07 Sądu Rejonowego).
Za uznaniem kasacji za zasadną w jednoznaczny sposób przemawia to, że
Sąd Rejonowy orzekł w stosunku do skazanego M. P. powyższe kary łączne w
7
sytuacji, gdy istniał prawomocny wyrok łączny, mocą którego połączono już kary
jednostkowe wymierzone skazanemu za czyny będące przedmiotem osądu w tych
samych, wskazanych powyżej, sprawach, które następnie objął zaskarżony kasacją
wyrok łączny (notabene po stwierdzeniu, że przestępstwa te pozostają w takich
samych dwóch zbiegach realnych, w rozumieniu art. 85 k.k., jak to przyjęto w
uprzednio wydanym wyroku łącznym), i tylko te kary (wymierzone M. P. za cztery
przestępstwa) były przedmiotem postępowania w przedmiocie wydania wyroku
łącznego, prowadzonego pod sygnaturą IV K 440/12.
Rzecz bowiem w tym, iż wyrokiem łącznym z dnia 15 marca 2011r.,
wydanym przez Sąd Rejonowy w sprawie sygn. akt IV K 737/10, między innymi
(gdyż wyrok ten zawierał też rozstrzygnięcie o umorzeniu postępowania, o czym
niżej) wymierzono M. P. kary łączne pozbawienia wolności za pozostające w dwóch
zbiegach realnych przestępstwa osądzone właśnie w sprawach: sygn. akt III K
1692/04, sygn. akt IV K 1152/06 (była to kara łączna roku i pięciu miesięcy
pozbawienia wolności – a więc kara surowsza o jeden miesiąc, aniżeli orzeczona w
zaskarżonym kasacją wyroku, co zarazem przemawia za stwierdzeniem, iż kasacja
została wniesiona na niekorzyść skazanego, orzeczona za pierwszy z realnych
zbiegów przestępstw) oraz w sprawach: sygn. akt IV K 251/07 Sądu Rejonowego i
sygn. akt IV K 1914/07 (była to kara łączna roku pozbawienia wolności, a więc
orzeczona w takim samym wymiarze, jak w wyroku zaskarżonym kasacją,
orzeczona za drugi z realnych zbiegów przestępstw); w pozostałym zakresie sąd I
instancji umorzył postępowanie (jak wskazano w pisemnym uzasadnieniu tego
rozstrzygnięcia, w trybie art. 572 k.p.k., z uwagi na brak warunków do wydania
wyroku łącznego), a więc w zakresie obejmującym wyroki skazujące M. P. wydane
w sprawach: sygn. akt IV K 1180/08 i sygn. akt IV K 906/08, sygn. akt IX K 1889/08
oraz sygn. akt IV K 528/09 i sygn. akt VIII K 261/10.
Powyższe orzeczenie zostało zaskarżone, w całości, apelacją wniesioną
przez skazanego; wyrokiem z dnia 14 listopada 2011 r., wydanym w sprawie VI Ka
717/11, Sąd Okręgowy w W. utrzymał w mocy rozstrzygnięcia w przedmiocie kar
łącznych obejmujących kary jednostkowe wymierzone M. P. w sprawach sygn. akt
III K 1692/04, sygn. akt IV K 251/07 oraz sygn. akt IV 1914/07 i sygn. akt IV K
1152/06 (jak i związane z tym rozstrzygnięcia z punktu III i IV wyroku sądu I
8
instancji; por. pkt 2 wyroku sądu odwoławczego), uchylił zaś wyrok sądu I instancji
– z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania – tylko w zakresie
rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania w przedmiocie wydania wyroku
łącznego, a więc w części dotyczącej wyroków wydanych w sprawach: sygn. akt IV
K 1180/08 i sygn. akt IV K 906/08, sygn. akt IX K 1889/08 oraz sygn. akt IV K
528/09 i sygn. akt VIII K 261/10 (pkt 1 wyroku sądu odwoławczego); to właśnie
wyłącznie w tym ostatnim zakresie orzekał, w ponownym postępowaniu, Sąd
Rejonowy w sprawie sygn. akt IV K 1144/11, wydając następnie w dniu 22 lutego
2012 r. wyrok łączny.
W takich realiach procesowych stwierdzić trzeba, że w chwili wydawania
przez Sąd Rejonowy w W. zaskarżonego kasacją wyroku w obrocie prawnym
występowały dwa wyroki łączne w prawomocny sposób kształtujące zagadnienie
możliwości orzeczenia kar łącznych za wszystkie popełnione przez M.P.
przestępstwa (a osądzone w dziewięciu, wskazanych na wstępie, sprawach
karnych) – pierwszy, wydany w sprawie IV K 737/10 (obejmujący rozstrzygnięcie w
zakresie wyroków zapadłych w sprawach sygn. akt III K 1692/04 Sądu, sygn. akt
IV K 251/07 oraz sygn. akt IV 1914/07 i sygn. akt IV K 1152/06, które zostało
utrzymane w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 14 listopada 2011 r. (pkt 2
tego wyroku), wydanym w sprawie sygn. akt VI Ka 717/11, zyskując tym samym
przymiot prawomocności) oraz drugi, wydany w sprawie IV K 1144/11, w wyniku
ponownego postępowania o wydanie wyroku łącznego (obejmujący, jak wyżej
wskazano, prawomocne rozstrzygnięcie w zakresie wyroków zapadłych w
sprawach: sygn. akt IV K 1180/08 i sygn. akt IV K 906/08, sygn. akt IX K 1889/08
oraz sygn. akt IV K 528/09 i sygn. akt VIII K 261/10).
Podkreślić przy tym należy, że przedmiotem rozpoznania w sprawie sygn.
akt IV K 440/12 nie były żadne „nowe” skazania M. P., co mogłoby uzasadniać
wydanie nowego wyroku łącznego, stosownie do dyspozycji art. 575 § 1 k.p.k.;
żaden też z wyroków będących podstawą wydania orzeczenia w prawomocny
sposób kształtującego, w odniesieniu do poszczególnych, pozostających w
zbiegach realnych przestępstw, kary łączne wymierzone skazanemu, nie został
uchylony, ani nie został zmieniony, co mogłoby uzasadniać wydanie nowego
wyroku łącznego w trybie art. 575 § 2 k.p.k. Innymi więc słowy, zakres
9
rozstrzygnięcia wynikający z treści zaskarżonego kasacją wyroku jest tożsamy z
zakresem prawomocnego rozstrzygnięcia co do kar łącznych, wynikającego z
uprzednio wydanego w dniu 15 marca 2011 r., w sprawie IV K 737/10, wyroku
łącznego, który w tej części został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego
z dnia 14 listopada 2011 r., w sprawie sygn. akt VI Ka 717/11.
Dla porządku wypada też już w tym miejscu odnotować, w kontekście
unormowania wynikającego z art. 575 § 1 k.p.k., iż wydanie wobec M. P. wyroku
łącznego w sprawie sygn. akt IV K 440/12 nie spowodowało, że uprzednio wydany
w tym samym zakresie wyrok łączny (sygn. akt IV K 737/10 ) utracił moc z mocy
ustawy. Nie odnosząc się bliżej do zasygnalizowanego zagadnienia procesowego,
wynikającego z treści art. 575 § 1 k.p.k. (bo nie ma w realiach niniejszej sprawy
takiej potrzeby), dość powiedzieć, że li tylko wówczas wydanie nowego wyroku
łącznego powoduje – z chwilą jego wydania – utratę mocy uprzednio wydanego
wyroku łącznego (a kształtującego kary łączne – ewentualnie karę łączną - w
odniesieniu do tożsamych przestępstw pozostających w zbiegu realnym), w trybie
art. 575 § 1 k.p.k., gdy istniała rzeczywista „potrzeba” wydania nowego wyroku
łącznego, a wynikająca z kwestii materialnoprawnych określonych w art. 85 k.k.
(por. w tym przedmiocie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2011 r., II KK
149/11, LEX nr 1099359, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2010 r.,
III KO 80/09, LEX nr 843498). Kwestia ta o tyle jednak wymagała podkreślenia, że
taki właśnie pogląd determinuje orzeczenie następcze Sądu Najwyższego wydane
w niniejszym postępowaniu kasacyjnym (tj. o umorzeniu postępowania, nie zaś o
przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, co byłoby koniecznością w
przypadku utraty mocy, we wskazanym wyżej zakresie, przez wyrok łączny wydany
wobec M. P. w sprawie sygn. akt IV K 737/10 ).
Celowym też wydaje się podkreślenie, dla wszechstronnego przedstawienia
przesłanek wydanego w niniejszym postępowaniu kasacyjnym wyroku, iż ponad
wszelką wątpliwość określony w art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. bezwzględny zakaz
równoległego prowadzenia postępowań karnych dotyczących tego samego
przedmiotu procesu, w stosunku do tej samej osoby, ma pełne odniesienie do
postępowań w przedmiocie wydania wyroku łącznego (por. w tym przedmiocie m.in.
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2005 r., V KK 151/05, LEX nr
10
157208), co tym bardziej trzeba odnosić do etapu orzekania w przedmiocie wyroku
łącznego (por. uzasadnienie powołanego wyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia
30 listopada 2011 r., II KK 149/11, LEX nr 1099359) – to zaś ostatnie zagadnienie
występuje w sprawie niniejszej (bowiem bezwzględna przesłanka odwoławcza
określona w art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k. wiąże się z kwestią orzekania idem, nie zaś
prowadzenia postępowania w tym samym zakresie podmiotowo-przedmiotowym, a
które to obie okoliczności „łącznie” obejmuje przepis art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.
Tak więc należy podkreślić, iż ponowne orzeczenie o połączeniu kar
wymierzonych skazanemu za przestępstwa związane już węzłem kary łącznej w
poprzednim, prawomocnym wyroku, po rozpoznaniu sprawy w zakresie
odnoszącym się do tych samych, wszystkich, wyroków, które były już przedmiotem
analizy w kontekście unormowania art. 85 k.k., jest orzeczeniem „w tym samym
przedmiocie”, w oczywisty sposób wpływającym na sytuację prawną tego
skazanego, która została wszak już w ostateczny sposób ukształtowana
(„prawomocnie zakończona”), a którego to stanu rzeczy, także w odniesieniu do
postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego, dotyczącą wskazane w
kasacji przepisy art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. i art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k.
Zmiana tego stanu rzeczy możliwa jest zaś wyłącznie w przypadku
ujawnienia, w ponownym postępowaniu, „nowego” orzeczenia skazującego, które
nie tylko nie było przedmiotem dotychczasowego rozpoznania, w odniesieniu do
hipotezy normy wynikającej z art. 85 k.k., ale ponadto zmienia przyjęte w
dotychczasowym wyroku łącznym ustalenia co do pozostawania danych
przestępstw w zbiegach realnych (art. 85 k.k.), przy jednoczesnym stwierdzeniu, że
wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, albo
też zaistnienia okoliczności, o których mowa w § 2 art. 575 k.p.k.
W przedstawionym stanie rzeczy, skoro Sąd Rejonowy, wydając w dniu 24
czerwca 2013 r. zaskarżony kasacją wyrok łączny (sygn. akt IV K 440/12), orzekł
dokładnie o tym samym, co zostało prawomocnie rozstrzygnięte w wyroku łącznym
tego Sądu z dnia 15 marca 2011 r. (sygn. akt IV K 737/10) – i tylko taki, notabene,
był zakres rozpoznania tej sprawy – a więc, iż popełnione przez M. P. cztery
przestępstwa osądzone w sprawach sygn. akt III K 1692/04, sygn. akt IV K 251/07
oraz sygn. akt IV 1914/07 i sygn. akt IV K 1152/06 pozostają w dwóch zbiegach
11
realnych (ustalenia co do ich zakresu są w obu wyrokach tożsame) i istnieją
warunki materialnoprawne określone w art. 85 k.k. do wymierzenia kar łącznych, co
następnie uczynił, ponownie rozstrzygając o połączeniu węzłami kar łącznych tych
samych kar jednostkowych wymierzonych skazanemu za popełnione przestępstwa
- to tym samym, w oczywisty sposób, wydał ów wyrok łączny z naruszeniem zasady
ne bis in idem; w efekcie takiego sposobu procedowania zaskarżony kasacją wyrok
łączny zapadł z rażącym naruszeniem prawa procesowego - jest on bowiem
dotknięty bezwzględną przesłanką odwoławczą określoną w art. 439 k.p.k. § 1 pkt
8, co nakazuje jego uchylenie.
Trafny zarazem okazał się wniosek Prokuratora Generalnego również co do
orzeczenia następczego, niezbędnego po uchyleniu zaskarżonego wyroku Sądu
Rejonowego z dnia 24 czerwca 2013 r., sygn. akt. IV K 440/12 (art. 537 § 2 k.p.k.).
Biorąc bowiem pod uwagę poczynione wyżej rozważania dotyczącego tego, że
wydanie zaskarżonego wyroku nie skutkowało, w trybie art. 575 § 1 k.p.k., utratą
mocy wyroku łącznego zapadłego w sprawie IV K 737/10 Sądu Rejonowego (w
zakresie, w jakim stał się on prawomocny po wydaniu przez sąd odwoławczy – Sąd
Okręgowy– wyroku w sprawie VI Ka 717/11, o czym była mowa w stosownym
miejscu niniejszego uzasadnienia), tym samym, w logicznej konsekwencji, po
uchyleniu zaskarżonego kasacją wyroku, należało umorzyć postępowanie w
przedmiocie wydania wyroku łącznego.