Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 33/14
POSTANOWIENIE
Dnia 17 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z protestu wyborczego S. Ł.
przeciwko ważności wyborów do Parlamentu Europejskiego,
przy udziale:
1) Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
2) Prokuratora Generalnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 17 czerwca 2014 r.,
postanawia:
wyrazić opinię o niezasadności zarzutów protestu.
UZASADNIENIE
W piśmie z dnia 3 czerwca 2014 r. S. Ł. wniósł do Sądu Najwyższego protest
przeciwko ważności wyborów do Parlamentu Europejskiego przeprowadzonych w
dniu 25 maja 2014 r. ponieważ, w jego ocenie, w obydwu punktach wyborczych w
miejscowości C. (punkt wyborczy nr […]) nie było odpowiednio przygotowanych
stanowisk do głosowania. Stanowiska nie były osłonięte przed wzrokiem innych
wyborców, lub osób postronnych, a zastosowane przesłony ustawione na stolikach
były niewystarczające. W kolejnych pismach kierowanych do Sądu Najwyższego (z
dnia 10 i 13 czerwca 2014 r.), składający protest, poinformował Sąd, że „(…) nie
ma żadnej pewności czy korespondencja lub informacja o przesyłce listowej z Sądu
2
Najwyższego do mnie w ogóle dotrze”, wskazując nadto że skrzynka pocztowa, z
której korzysta „(…) nie zabezpiecza przesyłki przed przejęciem jej przez osoby
obce”.
W odpowiedzi na protest Państwowa Komisja Wyborcza wskazała, że
przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r. Nr 21,
poz. 112 ze zm.), nie określają szczegółowo sposobu przygotowania miejsc
zapewniających tajność głosowania. Z treści art. 42 § 1, 48 § 3 oraz 52 § 3
Kodeksu wyborczego wynika obowiązek zapewnienia takich miejsc, jednakże
żadne przepisy nie wskazują, że muszą to być specjalne „kabiny”. Stosownie do pkt
7 wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych dotyczących zadań i trybu
przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w obwodach głosowania
utworzonych w kraju w wyborach do Parlamentu Europejskiego, zarządzonych na
dzień 25 maja 2014 r., stanowiących załącznik do uchwały Państwowej Komisji
Wyborczej z dnia 24 lutego 2014 r. (M.P. z 2014 r. poz. 207), które stosownie do
art. 161 § 1 Kodeksu wyborczego są wiążące dla obwodowych komisji, w lokalu
wyborczym powinny znajdować się m. in. pomieszczenia lub osłony zapewniające
tajność głosowania umieszczone w takiej liczbie i w taki sposób, aby zapewnić
sprawny jego przebieg. Wnoszący protest nie zarzucił braku miejsc zapewniających
tajność głosowania, wskazując, że w jego ocenie, osłony umieszczone na stoliku do
głosowania umożliwiały ewentualne naruszenie tajności głosowania. PKW uznała,
że przedmiotowy protest powinien zostać oddalony.
Prokurator Generalny w odpowiedzi na protest, wniósł o wydanie
postanowienia wyrażającego opinię, że zarzut protestu jest niezasadny. W jego
ocenie ustawodawca nie określił sposobu zapewnienia tajności głosowania, w
szczególności nie nałożył obowiązku przygotowania w lokalu wyborczym
osłoniętych kabin do głosowania. Powołał się nadto na stanowisko Sądu
Najwyższego zajęte w postanowieniu z dnia 25 października 2000 r., III SW 88/00
(OSNP 2001 nr 3, poz. 97), według którego dla zapewnienia tajności głosowania
nie jest konieczne wyposażenie lokali wyborczych w specjalne pomieszczenia, a w
przypadku, gdy w lokalu są kabiny, nie muszą mieć one zasłon.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Zgodnie z art. 101 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyborcy
przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności
wyborów na zasadach określonych w ustawie. Zasady i tryb przeprowadzania
wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz warunki ważności tych wyborów
określa ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r.- Kodeks wyborczy. Zasady te zostały
zawarte w przepisach ogólnych art. 82 i art. 83 zamieszczonych w rozdziale 10
działu I Kodeksu wyborczego oraz - w odniesieniu do wyborów do Parlamentu
Europejskiego w przepisach szczególnych art. 241 - 243 zamieszczonych w
rozdziale 8 działu III tego aktu, do których art. 336 ustawy, odsyła w kwestii
protestów wyborczych i postępowania w sprawie stwierdzenia ważności wyborów
do Parlamentu Europejskiego. W świetle art. 82 § 2 - 5 Kodeksu wyborczego prawo
wniesienia protestu przysługuje wyborcom, których nazwiska są umieszczone w
spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania oraz przewodniczącemu
właściwej komisji wyborczej i pełnomocnikowi wyborczemu. Sam protest wyborczy
zdefiniowany zaś został w art. 82 § 1 Kodeksu wyborczego jako protest przeciwko
ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wyborowi określonej osoby.
Takie określenie protestu wyborczego koresponduje z brzmieniem powołanego
art. 101 ust. 2 Konstytucji RP, a jego konsekwencją jest zawarty w punktach 1 i 2
art. 82 § 1 Kodeksu wyborczego katalog zarzutów, na jakich można oprzeć protest.
Są nimi: 1/ dopuszczenie się przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w
rozdziale XXXI Kodeksu karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania,
ustalanie wyników głosowania lub wyników wyborów oraz 2/ naruszenie przepisów
Kodeksu wyborczego dotyczących głosowania, ustalania wyników głosowania lub
wyników wyborów, mającego wpływ na wynik wyborów.
Reasumując, przedmiotem protestu wyborczego jest ważność wyborów lub
wyboru określonej osoby, a podstawę zakwestionowania tej ważności stanowią
czyny przestępcze i delikty wyborcze rzutujące na przebieg głosowania i ustalanie
jego wyników lub ustalanie wyników samych wyborów.
Wnoszący protest powinien sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić lub
wskazać dowody, na których opiera swoje zarzuty (art. 241 § 3 ustawy).
W rozpoznawanej sprawie skarżący podniósł zarzuty, które w świetle
obowiązujących przepisów nie zasługują na uwzględnienie. Stosownie do art. 42 §
4
1, 48 § 3 oraz 52 § 5 Kodeksu Wyborczego, w lokalach wyborczych powinny
znajdować się miejsca zapewniające tajność głosowania. Prawodawca nie określił
sposobu zapewnienia tajności głosowania, w szczególności nie nałożył obowiązku
przygotowania w lokalu wyborczym osłoniętych kabin do głosowania, z czego
wynika, że ważne jest aby miejsca przeznaczone do głosowania spełniały
określoną funkcję, tzn. zapewniały tajność głosowania, jak trafnie uznał Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia z dnia 25 października 2000 r., III SW 88/00 –
wyżej cytowanym.
Gdy więc zarzuty protestu nie były uzasadnione, na podstawie art. 242 § 1 i
2 Kodeksu Wyborczego orzeczono jak w postanowieniu.