Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 57/14
POSTANOWIENIE
Dnia 17 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z protestu wyborczego T. U.
przeciwko ważności wyborów do Parlamentu Europejskiego,
przy udziale:
1) Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
2) Prokuratora Generalnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 17 czerwca 2014 r.,
postanawia:
pozostawić protest bez dalszego biegu.
UZASADNIENIE
W piśmie z dnia 3 czerwca 2014 r. T. U. na podstawie art. 82 § 1 pkt 2
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112
ze zm.), wniósł do Sądu Najwyższego protest przeciwko ważności wyborów do
Parlamentu Europejskiego przeprowadzonych w dniu 25 maja 2014 r. – wobec
nieuwzględnienia w podziale mandatów list kandydatów tych komitetów
wyborczych, które otrzymały mniej niż 5% ważnych głosów w skali kraju w wyniku
zastosowania art. 335 Kodeksu wyborczego niezgodnego z art. 2 w związku z
art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 1 ust. 1 decyzji Rady Unii
Europejskiej z dnia 25 czerwca i 23 września 2002 r. zmieniającej akt dotyczący
2
wyboru przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach
bezpośrednich.
W odpowiedzi na protest Państwowa Komisja Wyborcza wskazała, że
zgodnie z art. 82 § 1 Kodeksu wyborczego protest przeciwko ważności wyborów
może być wniesiony z powodu dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom
lub naruszenia przepisów Kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia wyników
głosowania lub wyników wyborów. Jednak wnoszący protest nie sformułował w nim
zarzutów tego rodzaju, a zatem protest nie spełnił wymogów formalnych.
Państwowa Komisja Wyborcza jednocześnie zauważyła także, w związku z
zarzutem niezgodności art. 335 Kodeksu wyborczego z Konstytucją
Rzeczypospolitej Polskiej, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 20 lipca
2011 r., K 9/11 (OTK-A 2011 nr 6, poz. 61) orzekł, że nie bada zgodności Kodeksu
wyborczego w zakresie wyborów do Parlamentu Europejskiego albowiem
„problematyka wyborów do Parlamentu Europejskiego nie jest objęta regulacją
konstytucyjną”. W ocenie PKW, wybory do Parlamentu Europejskiego w 2004 i
2009 roku zostały przeprowadzone na podstawie ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r.
- Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz.U. Nr 25, poz. 219 ze
zm.), która zawierała analogiczną regulację do przyjętej w art. 335 Kodeksu
wyborczego (art. 125 ust. 2). Wybory te nie zostały uznane przez Sąd Najwyższy
za nieważne. Faktycznie zatem protest dotyczy nie naruszenia przepisów Kodeksu
wyborczego, lecz jego niezgodności, w ocenie wnoszącego protest, z Konstytucją
Rzeczypospolitej Polskiej i umową międzynarodową. Wskazując powyższe PKW
uznała, że przedmiotowy protest powinien pozostać bez dalszego biegu.
Prokurator Generalny w odpowiedzi na protest, wniósł o pozostawienie go
bez dalszego biegu. Prokurator wskazał, że wniesiony protest nie zawiera żadnego
konkretnego zarzutu, a wskazane w nim krytyczne uwagi odnoszące się do
przepisów Kodeksu wyborczego oraz sformułowany w nim w sposób ogólnikowy
zarzut nieprzestrzegania przepisów Konstytucji przez organy państwowe, nie
mieści się w przewidzianym przez Kodeks wyborczy przedmiocie protestu
wyborczego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Zgodnie z art. 101 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyborcy
przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności
wyborów na zasadach określonych w ustawie. Zasady i tryb przeprowadzania
wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz warunki ważności tych wyborów
określa ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy. Zasady te zostały
zawarte w przepisach ogólnych art. 82 i art. 83 zamieszczonych w rozdziale 10
działu I Kodeksu wyborczego oraz - w odniesieniu do wyborów do Parlamentu
Europejskiego w przepisach szczególnych art. 241 - 243 zamieszczonych w
rozdziale 8 działu III tego aktu, do których art. 336 ustawy, odsyła w kwestii
protestów wyborczych i postępowania w sprawie stwierdzenia ważności wyborów
do Parlamentu Europejskiego. W świetle art. 82 § 2 - 5 Kodeksu wyborczego prawo
wniesienia protestu przysługuje wyborcom, których nazwiska są umieszczone w
spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania oraz przewodniczącemu
właściwej komisji wyborczej i pełnomocnikowi wyborczemu. Sam protest wyborczy
zdefiniowany zaś został w art. 82 § 1 Kodeksu wyborczego jako protest przeciwko
ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wyborowi określonej osoby.
Takie określenie protestu wyborczego koresponduje z brzmieniem powołanego art.
101 ust. 2 Konstytucji RP, a jego konsekwencją jest zawarty w punktach 1 i 2
art. 82 § 1 Kodeksu wyborczego katalog zarzutów, na jakich można oprzeć protest.
Są nimi: 1/ dopuszczenie się przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w
rozdziale XXXI Kodeksu karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania,
ustalanie wyników głosowania lub wyników wyborów oraz 2/ naruszenie przepisów
Kodeksu wyborczego dotyczących głosowania, ustalania wyników głosowania lub
wyników wyborów, mającego wpływ na wynik wyborów.
Reasumując, przedmiotem protestu wyborczego jest ważność wyborów lub
wyboru określonej osoby, a podstawę zakwestionowania tej ważności stanowią
czyny przestępcze i delikty wyborcze rzutujące na przebieg głosowania i ustalanie
jego wyników lub ustalanie wyników samych wyborów.
Wnoszący protest powinien sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić lub
wskazać dowody, na których opiera swoje zarzuty (art. 241 § 3 ustawy).
W rozpoznawanej sprawie skarżący podniósł zarzuty, które w świetle
obowiązujących przepisów nie mogą stanowić podstawy protestu przeciwko
4
ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wyborowi posła do Parlamentu
Europejskiego, tym samym jego pismo nie spełniło warunków, jakim powinien
odpowiadać protest wyborczy.
Z tych względów Sąd Najwyższy pozostawił protest bez dalszego biegu
(art. 243 § 1 ustawy).