IV KK 182/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-07-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KK 182/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski (sprawozdawca)
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie P. Ł.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 25 czerwca 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego,
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w D.
z dnia 14 czerwca 2011 r.,
uchyla pkt 2 zaskarżonego wyroku i sprawę w tym zakresie
przekazuje Sądowi Rejonowemu w D. do ponownego
rozpoznania.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym kasacją wyrokiem łącznym z dnia 14 czerwca 2011 r., Sąd
Rejonowy w D. w pkt 2 tego orzeczenia połączył kary pozbawienia wolności –
wymierzone z warunkowym zawieszeniem ich wykonania – oraz kary grzywny,
orzeczone wobec P. Ł. wyrokami tego Sądu z dnia 13 października 2008 r. (sygn.
2
akt IX K 1010/08) oraz z dnia 31 października 2008 r. (sygn. akt IX K 535/08) i
orzekł wobec tego skazanego karę łączną roku i 6 miesięcy bezwzględnego
pozbawienia wolności oraz karę grzywny wymiarze 80 stawek, ustalając wysokość
jednej stawki na kwotę 10 zł.
Orzeczenie to nie zostało zaskarżone przez strony i uprawomocniło się w
dniu 22 czerwca 2011 r.
Kasację od tego wyroku, w opisanej wyżej części, wniósł Prokurator
Generalny. Zarzucił on temu wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na treść
wyroku naruszenie przepisu prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 89 § 1a
k.k. w zw. z art. 4 k.k., polegające na połączeniu P. Ł. kar pozbawienia wolności i
kar grzywny wymienionymi na wstępie wyrokami jednostkowymi Sądu Rejonowego,
podczas gdy w sprawach tych orzeczono kary pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem ich wykonania na okres próby, a czyny jednostkowe
zostały popełnione przed dniem 8 czerwca 2010 r., co wykluczało tym samym
możliwość orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego
zawieszenia jej wykonania.
W konkluzji kasacji Prokurator Generalny wniósł o uchylenie pkt 2 części
dyspozytywnej zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna.
W pierwszej kolejności wskazać należy, co trafnie w kasacji zauważył
Prokurator Generalny, iż ustalenie zawarte w pkt VIII komparycji wyroku, jakoby w
sprawie o sygn. akt IX K 535/08, nastąpiło w dniu 14 października 2010 r.
zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności wobec P. Ł., było błędne, jako
że zarządzenie to dotyczyło brata skazanego – M. Ł. Powyższa omyłka Sądu
Rejonowego wydającego wyrok łączny nie miała jednak większego wpływu na
słuszność kasacyjnego zarzutu naruszenia wskazanych w skardze przepisów
prawa materialnego. Niezależnie bowiem od faktu, czy w sprawie tylko jedna, czy
też dwie kary pozbawienia wolności zostały warunkowo zawieszone, sądowi nie
wolno było zastosować wobec skazanego przepisu art. 89 § 1a k.k., pozwalającego
na wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym.
3
Przepis ten bowiem wszedł w życie w dniu 8 czerwca 2010 r. (patrz ustawa z dnia 5
listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania
karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy
oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2009 r. Nr 206, poz. 1289), a że jest to
przepis prawa karnego materialnego, jego użycie wymaga przestrzegania reguł
intertemporalnych, określonych w art. 4 § 1 k.k. Innymi słowy – jego zastosowanie
w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego uzależnione jest od ustalenia daty
popełnienia czynów jednostkowych. Wymierzenie kary łącznej pozbawienia
wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania w wyniku połączenia kar
jednostkowych orzeczonych z takim zawieszeniem, może zatem dotyczyć
wyłącznie skazań za czyny popełnione po dniu wejścia w życie wyżej wymienionej
ustawy, czyli po dniu 8 czerwca 2010 r. (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28
listopada 2013 r., sygn. akt I KZP 13/13, OSNKW z 2013 r., z. 12, poz. 100, wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2013 r., sygn. akt IV KK 401/12, LEX nr
1308161).
Z powyższych względów zaskarżony wyrok wydany został z rażącym
naruszeniem art. 89 § 1 a k.k., poprzez bezpodstawne zastosowanie tego przepisu,
jak też z naruszeniem art. 4 § 1 k.k., polegającym na niezastosowaniu reguł
intertemporalnych prawa karnego materialnego, zobowiązujących sąd do
stosowania ustawy względniejszej. Oczywistym jest zatem, że powyższe
uchybienie miało istotny wpływ na treść zaskarżonego kasacją wyroku.
Wskazać nadto należy, że kwestionowany kasacją pkt 2 wyroku Sądu
Rejonowego w D. z dnia 14 czerwca 2011 r. obejmował również połączenie
jednostkowych kar grzywny, których nie może dotyczyć zarzucana w kasacji obraza
art. 89 § 1a k.p.k., który to przepis odnosi się wyłącznie do kary pozbawienia
wolności. Skoro jednak Sąd zastosował ustawę nową, która jak wykazano wyżej,
była ustawą mniej względną w rozumieniu art. 4 § 1 k.k., to podstawą
rozstrzygnięcia w zakresie kary grzywny była również ta ustawa, jako że nie jest
dopuszczalne stosowanie częściowo ustawy nowej, częściowo zaś obowiązującej
poprzednio. Zauważyć należy, że z dniem 8 czerwca 2010 r., wolą ustawodawcy,
zaostrzona została górna granica grzywny – z 360 do 540 stawek (patrz art. 1 pkt. 3
ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy -
4
Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy -
Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2009 r. Nr 206,
poz. 1589) . Wprawdzie - wobec wysokości kar jednostkowych - w niniejszej
sprawie zaostrzenie to nie miało bezpośredniego wpływu na wysokość orzeczonej
wobec P. Ł. kary łącznej, ale nie można wykluczyć, że komplementarne
zastosowanie nowych, mniej korzystnych rozwiązań ustawowych, mogło mieć
jednak pośredni wpływ na zwiększenie orzeczonych dolegliwości penalnych. Z tego
też względu Sąd Najwyższy zaskarżony kasacją wyrok w zaskarżonej części
uchylił - i to zarówno w zakresie orzeczonej kary pozbawienia wolności, jak i
grzywny - i sprawę tę przekazał Sądowi Rejonowemu w D. do ponownego
rozpoznania, w trakcie którego Sąd ten zastosuje się do wskazanych reguł prawa
materialnego.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski (sprawozdawca)
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie P. Ł.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 25 czerwca 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego,
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w D.
z dnia 14 czerwca 2011 r.,
uchyla pkt 2 zaskarżonego wyroku i sprawę w tym zakresie
przekazuje Sądowi Rejonowemu w D. do ponownego
rozpoznania.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym kasacją wyrokiem łącznym z dnia 14 czerwca 2011 r., Sąd
Rejonowy w D. w pkt 2 tego orzeczenia połączył kary pozbawienia wolności –
wymierzone z warunkowym zawieszeniem ich wykonania – oraz kary grzywny,
orzeczone wobec P. Ł. wyrokami tego Sądu z dnia 13 października 2008 r. (sygn.
2
akt IX K 1010/08) oraz z dnia 31 października 2008 r. (sygn. akt IX K 535/08) i
orzekł wobec tego skazanego karę łączną roku i 6 miesięcy bezwzględnego
pozbawienia wolności oraz karę grzywny wymiarze 80 stawek, ustalając wysokość
jednej stawki na kwotę 10 zł.
Orzeczenie to nie zostało zaskarżone przez strony i uprawomocniło się w
dniu 22 czerwca 2011 r.
Kasację od tego wyroku, w opisanej wyżej części, wniósł Prokurator
Generalny. Zarzucił on temu wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na treść
wyroku naruszenie przepisu prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 89 § 1a
k.k. w zw. z art. 4 k.k., polegające na połączeniu P. Ł. kar pozbawienia wolności i
kar grzywny wymienionymi na wstępie wyrokami jednostkowymi Sądu Rejonowego,
podczas gdy w sprawach tych orzeczono kary pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem ich wykonania na okres próby, a czyny jednostkowe
zostały popełnione przed dniem 8 czerwca 2010 r., co wykluczało tym samym
możliwość orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego
zawieszenia jej wykonania.
W konkluzji kasacji Prokurator Generalny wniósł o uchylenie pkt 2 części
dyspozytywnej zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna.
W pierwszej kolejności wskazać należy, co trafnie w kasacji zauważył
Prokurator Generalny, iż ustalenie zawarte w pkt VIII komparycji wyroku, jakoby w
sprawie o sygn. akt IX K 535/08, nastąpiło w dniu 14 października 2010 r.
zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności wobec P. Ł., było błędne, jako
że zarządzenie to dotyczyło brata skazanego – M. Ł. Powyższa omyłka Sądu
Rejonowego wydającego wyrok łączny nie miała jednak większego wpływu na
słuszność kasacyjnego zarzutu naruszenia wskazanych w skardze przepisów
prawa materialnego. Niezależnie bowiem od faktu, czy w sprawie tylko jedna, czy
też dwie kary pozbawienia wolności zostały warunkowo zawieszone, sądowi nie
wolno było zastosować wobec skazanego przepisu art. 89 § 1a k.k., pozwalającego
na wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym.
3
Przepis ten bowiem wszedł w życie w dniu 8 czerwca 2010 r. (patrz ustawa z dnia 5
listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania
karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy
oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2009 r. Nr 206, poz. 1289), a że jest to
przepis prawa karnego materialnego, jego użycie wymaga przestrzegania reguł
intertemporalnych, określonych w art. 4 § 1 k.k. Innymi słowy – jego zastosowanie
w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego uzależnione jest od ustalenia daty
popełnienia czynów jednostkowych. Wymierzenie kary łącznej pozbawienia
wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania w wyniku połączenia kar
jednostkowych orzeczonych z takim zawieszeniem, może zatem dotyczyć
wyłącznie skazań za czyny popełnione po dniu wejścia w życie wyżej wymienionej
ustawy, czyli po dniu 8 czerwca 2010 r. (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28
listopada 2013 r., sygn. akt I KZP 13/13, OSNKW z 2013 r., z. 12, poz. 100, wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2013 r., sygn. akt IV KK 401/12, LEX nr
1308161).
Z powyższych względów zaskarżony wyrok wydany został z rażącym
naruszeniem art. 89 § 1 a k.k., poprzez bezpodstawne zastosowanie tego przepisu,
jak też z naruszeniem art. 4 § 1 k.k., polegającym na niezastosowaniu reguł
intertemporalnych prawa karnego materialnego, zobowiązujących sąd do
stosowania ustawy względniejszej. Oczywistym jest zatem, że powyższe
uchybienie miało istotny wpływ na treść zaskarżonego kasacją wyroku.
Wskazać nadto należy, że kwestionowany kasacją pkt 2 wyroku Sądu
Rejonowego w D. z dnia 14 czerwca 2011 r. obejmował również połączenie
jednostkowych kar grzywny, których nie może dotyczyć zarzucana w kasacji obraza
art. 89 § 1a k.p.k., który to przepis odnosi się wyłącznie do kary pozbawienia
wolności. Skoro jednak Sąd zastosował ustawę nową, która jak wykazano wyżej,
była ustawą mniej względną w rozumieniu art. 4 § 1 k.k., to podstawą
rozstrzygnięcia w zakresie kary grzywny była również ta ustawa, jako że nie jest
dopuszczalne stosowanie częściowo ustawy nowej, częściowo zaś obowiązującej
poprzednio. Zauważyć należy, że z dniem 8 czerwca 2010 r., wolą ustawodawcy,
zaostrzona została górna granica grzywny – z 360 do 540 stawek (patrz art. 1 pkt. 3
ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy -
4
Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy -
Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2009 r. Nr 206,
poz. 1589) . Wprawdzie - wobec wysokości kar jednostkowych - w niniejszej
sprawie zaostrzenie to nie miało bezpośredniego wpływu na wysokość orzeczonej
wobec P. Ł. kary łącznej, ale nie można wykluczyć, że komplementarne
zastosowanie nowych, mniej korzystnych rozwiązań ustawowych, mogło mieć
jednak pośredni wpływ na zwiększenie orzeczonych dolegliwości penalnych. Z tego
też względu Sąd Najwyższy zaskarżony kasacją wyrok w zaskarżonej części
uchylił - i to zarówno w zakresie orzeczonej kary pozbawienia wolności, jak i
grzywny - i sprawę tę przekazał Sądowi Rejonowemu w D. do ponownego
rozpoznania, w trakcie którego Sąd ten zastosuje się do wskazanych reguł prawa
materialnego.