Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 70/14
POSTANOWIENIE
Dnia 20 sierpnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący)
SSN Krzysztof Cesarz (sprawozdawca)
SSN Józef Dołhy
Protokolant Dorota Szczerbiak
w sprawie E. S.
oskarżonej z art. 278 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 20 sierpnia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej subsydiarnej M. M.
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 8 października 2013 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w K.
z dnia 28 marca 2013 r.,
1) oddala kasację jako oczywiście bezzasadną z wyjątkiem
zarzutu dotyczącego wydatków poniesionych przez
oskarżycielkę posiłkową subsydiarną w postępowaniu sądowym,
który pozostawia bez rozpoznania,
2) obciąża oskarżycielkę posiłkową subsydiarną kosztami
sądowymi postępowania kasacyjnego .
UZASADNIENIE
W wyroku z dnia 28 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w K. w sprawie z
oskarżenia E. S. przez oskarżycielkę posiłkową subsydiarną M. M., na podstawie
art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 §1 pkt 3 k.p.k. umorzył wobec oskarżonej
2
postępowanie o czyn z art. 284 § 1 k.k., zaś w pkt 3 orzekł, że „na podstawie art.
640 k.p.k. w zw. z art. 632 pkt 1 k.p.k. i w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia
oskarżycielkę posiłkową subsydiarną M. M. od ponoszenia kosztów procesu i
obciąża nimi Skarb Państwa”.
Sąd w uzasadnieniu dodał, że „mając jednocześnie na uwadze brzmienie
przepisu art. 632 pkt 1 k.p.k. (…) nie zasądził kosztów procesu od oskarżonej”.
Wyrokiem z dnia 8 października 2013 r. Sąd Okręgowy w K., po rozpoznaniu
apelacji pełnomocnika oskarżycielki, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, po czym
rozstrzygnął, że „zwalnia oskarżycielkę posiłkową subsydiarną od ponoszenia
kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze”.
W kasacji pełnomocnik m.in. powtórzył zarzut apelacyjny naruszenia
„przepisów art. 628 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. poprzez zignorowanie
zasady, że w razie umorzenia postępowania w oparciu o przepis art. 17 § 1 pkt 3
k.p.k. Sąd zasądza na rzecz oskarżyciela prywatnego poniesione przez niego
koszty procesu”.
Wobec oddalenia kasacji jako oczywiście bezzasadnej w pozostałej części i
odstąpienia od pisemnego uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego w tym
zakresie, wskazać tylko należy powody pozostawienia kasacji bez rozpoznania we
wskazanej wyżej części.
Skarga ta w zakresie, w jakim dotyczyła wydatków oskarżycielki posiłkowej
subsydiarnej, w zaistniałej konfiguracji procesowej nie była bowiem dopuszczalna.
Zacząć jednak należy od stwierdzenia, że Sąd I instancji błędnie
zinterpretował powołane przez siebie przepisy o kosztach procesu. W myśl art. 640
k.p.k., w sprawach z oskarżenia publicznego, w których akt oskarżenia wniósł
oskarżyciel posiłkowy, odpowiednie zastosowanie mają przepisy odnoszące się do
kosztów procesu w sprawach z oskarżenia prywatnego.
Przepis art. 640 k.p.k. odsyła więc do art. 628 k.p.k., który ma zastosowanie
również w razie umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k., a to
zgodnie z dyspozycją art. 629 część druga k.p.k. Nie stosuje się zatem art. 632 pkt
1 k.p.k., to znaczy, nie obciąża się kosztami procesu oskarżyciela posiłkowego
subsydiarnego, ale ponosi je – w myśl art. 628 k.p.k. w zw. z art. 629 część druga
k.p.k. – oskarżony. Nie ma więc ani substratu ani podstawy prawnej do zwalniania
3
tego oskarżyciela od kosztów procesu. Oskarżony nie może być też zwolniony od
kosztów procesu poniesionych przez oskarżyciela posiłkowego subsydiarnego,
ponieważ art. 624 § 1 k.p.k. przewiduje zwolnienie od zapłaty kosztów sądowych
należnych tylko Skarbowi Państwa.
Sąd I instancji w wyroku w ogóle nie wypowiedział się na temat kosztów
procesu należnych od oskarżonej na rzecz oskarżycielki posiłkowej, mimo takiego
obowiązku wynikającego z art. 626 § 1 k.p.k. Sąd odwoławczy z oczywistym
naruszeniem art. 433 §2 k.p.k. nie odniósł się do dotyczącej tej kwestii zarzutu
apelacji. To rażące naruszenie prawa nie otworzyło jednak drogi do kasacji w tym
zakresie. Bowiem w myśl art. 626 § 2 k.p.k., jeżeli w orzeczeniu nie zamieszczono
rozstrzygnięcia o kosztach, orzeczenie w tym przedmiocie wydaje odpowiednio sąd
pierwszej instancji lub sąd odwoławczy. Ta część dyspozycji art. 626 § 2 k.p.k. ma
zastosowanie zarówno wtedy, gdy w ogóle nie rozstrzygnięto o kosztach jak i
wówczas, gdy w orzeczeniu sąd nie wypowiedział się o kosztach obciążających
jedną ze stron, którą może też być Skarb Państwa. Nie chodzi więc o korygowanie
błędnego wyliczenia kosztów ani, tym bardziej, o modyfikację zasad ich
poniesienia, bo to w trybie art. 626 § 2 k.p.k. jest niedopuszczalne, ale o pierwotne,
choć cząstkowe, rozstrzygnięcie o kosztach.
Zatem nie w drodze kasacji, lecz przez wniosek złożony do Sądu właściwego
strona może ubiegać się o wydanie takiego uzupełniającego rozstrzygnięcia.
Dlatego kasację w części dotyczącej kosztów poniesionych przez
oskarżycielkę posiłkową przed Sądem I instancji należało pozostawić bez
rozpoznania.