V KK 267/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:15-09-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:V KK 169/13 I Kp …/60 V KK 11/11 V KK 260/09 V KK 331/05 V KK 413/06 V KK 70/08 V KK 84/11 V KKN 187/97 VII 1 Ko …/12 VII 2 Ko …/14
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KK 267/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Barbara Skoczkowska (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
Protokolant Barbara Kobrzyńska
po rozpoznaniu w Izbie Karnej, na posiedzeniu w dniu 4 września 2014 r., w trybie
art. 535 § 5 k.p.k.,
w sprawie A. W., skazanego z art. 133 § 1 k.k. z 1932 r. i in.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść skazanego,
od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Z. z dnia 21 stycznia 1961 r., sygnatura akt
nieustalona,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Powiatowego w Z. z dnia 6 lipca 1960 r., sygn. I
Kp …/60
1. uchyla zaskarżony wyrok, a także utrzymany nim w mocy
wyrok Sądu Powiatowego w Z. i uniewinnia A. W. od popełnienia
zarzucanego mu czynu;
2. kosztami procesu w sprawie obciąża Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniami Sądu Rejonowego w Z. z dnia 10 kwietnia 2013 r., sygn.
VII 1 Ko …/12, oraz z dnia 16 kwietnia 2014 r., sygn. VII 2 Ko …/14, odtworzono
zaginione akta prawomocnie zakończonej sprawy Sądu Powiatowego w Z. o
sygnaturze I Kp …/60, w częściach niezbędnych do przeprowadzenia
postępowania w trybie kasacji.
Z odtworzonych akt wynika, że Sąd Powiatowy w Z. wyrokiem z dnia 6 lipca
1960 r., sygn. akt I Kp …/60 uznał A. W. za winnego popełnienia przestępstwa z art.
133 § 1 k.k. z 1932 r. w zw. z art. 4 ustawy z dnia 22 maja 1958 r. o zaostrzeniu
odpowiedzialności karnej za chuligaństwo (Dz. U. Nr 34, poz. 152) polegającego na
tym, że: „ w dniu 30 maja 1960 r. w Z. wziął udział w zbiegowisku publicznym, przy
czym działając z pobudek chuligańskich rzucał kamieniami w kierunku
interweniujących funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej" i za ten czyn wymierzył mu
karę roku więzienia. Sąd Wojewódzki w Z., po rozpoznaniu rewizji wniesionej przez
obrońcę A. W., wyrokiem z dnia 21 stycznia 1961 r., w sprawie o nieustalonej
sygnaturze, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu Wojewódzkiego z dnia 21 stycznia
1961 r., na korzyść skazanego, wniósł Rzecznika Praw Obywatelskich, który
zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił „rażące naruszenie prawa karnego materialnego,
to jest art. 133 § 1 k.k. z 1932 r. w zw. z art. 4 ustawy z dnia 22 maja 1958 r. o
zaostrzeniu odpowiedzialności karnej za chuligaństwo (Dz. U. Nr 34, poz. 152),
polegające na przypisaniu oskarżonemu popełnienia czynu opisanego w tych
przepisach, pomimo braku w jego działaniu znamion tego przestępstwa, co miało
istotny wpływ na treść orzeczenia”. Podnosząc ten zarzut skarżący wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Wojewódzkiego oraz utrzymanego nim w
mocy wyroku Sądu Powiatowego i uniewinnienie A. W. od popełnienia
przypisanego mu czynu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich jest zasadna, co przemawiało za
uwzględnieniem sformułowanego w niej zarzutu oraz wniosku o uchylenie wyroków
sądów obu instancji i uniewinnienie A. W. od popełnienia przypisanego mu czynu.
Z materiału dowodowego zgromadzonego i ujawnionego w toku
3
postępowania w przedmiocie odtworzenia zaginionych akt Sądu Powiatowego w Z.
wynika, że zarzucony oskarżonemu w akcie oskarżenia czyn w istocie dotyczył
wydarzeń związanych z brutalną i siłową eksmisją domu parafialnego należącego
do parafii pod wezwaniem […], przeprowadzoną przez oddziały milicyjne w dniu 30
maja 1960 r. w Z. Przebieg i charakter tych zajść jest powszechnie znany, a Sąd
Najwyższy już wielokrotnie w swoich orzeczeniach przedstawiał zarówno ich ocenę
historyczną jak i prawno-karną. Wykazując bezprawność działania władz
komunistycznych, które ingerowały w sferę życia religijnego osób realizujących
swoje prawa gwarantujące im wolność sumienia i wyznania, Sąd Najwyższy
wyrażał konsekwentne przekonanie, że zachowania przeciwstawiające się
bezprawnym działaniom organów porządkowych, podejmowanym z rażącym
pogwałceniem ówcześnie obowiązujących norm konstytucyjnych, nie wyczerpują
znamion przestępstwa z art. 133 § 1 k.k. z 1932 r., a zatem nie mogły rodzić
odpowiedzialności karnej, którą wyciągnięto w stosunku do osób stawiających opór
siłom bezpieczeństwa (por. wyroki SN: z dnia 4 czerwca 1998 r., V KKN 187/97,
LEX nr 156470; z dnia 14 grudnia 2005 r., V KK 331/05, LEX nr 200699; z dnia 7
lutego 2007 r., V KK 413/06, LEX nr 445801; z dnia 23 kwietnia 2008 r., V KK 70/08,
LEX nr 388615; z dnia 14 stycznia 2010 r., V KK 260/09, LEX nr 553761; z dnia 6
kwietnia 2011 r., V KK 11/11 LEX nr 795218; z dnia 27 lipca 2011 r., V KK 84/11,
LEX nr 897777; z dnia 9 października 2013 r., V KK 169/13, LEX nr 1379934).
Wskazane powyżej zapatrywania Sądu Najwyższego w pełni znajdują
zastosowanie w realiach przedmiotowej sprawy. W tym stanie rzeczy Sąd
Najwyższy, podzielając stanowisko skarżącego o rażącym naruszeniu w konkretnej
sprawie prawa materialnego, uchylił wyroki sądów obu instancji i wobec oczywistej
niesłuszności skazania, zgodnie z treścią art. 537 § 2 k.p.k., uniewinnił A. W. od
popełnienia zarzucanego mu czynu.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.
Kierując się powyższym, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
4
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Barbara Skoczkowska (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
Protokolant Barbara Kobrzyńska
po rozpoznaniu w Izbie Karnej, na posiedzeniu w dniu 4 września 2014 r., w trybie
art. 535 § 5 k.p.k.,
w sprawie A. W., skazanego z art. 133 § 1 k.k. z 1932 r. i in.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść skazanego,
od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Z. z dnia 21 stycznia 1961 r., sygnatura akt
nieustalona,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Powiatowego w Z. z dnia 6 lipca 1960 r., sygn. I
Kp …/60
1. uchyla zaskarżony wyrok, a także utrzymany nim w mocy
wyrok Sądu Powiatowego w Z. i uniewinnia A. W. od popełnienia
zarzucanego mu czynu;
2. kosztami procesu w sprawie obciąża Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniami Sądu Rejonowego w Z. z dnia 10 kwietnia 2013 r., sygn.
VII 1 Ko …/12, oraz z dnia 16 kwietnia 2014 r., sygn. VII 2 Ko …/14, odtworzono
zaginione akta prawomocnie zakończonej sprawy Sądu Powiatowego w Z. o
sygnaturze I Kp …/60, w częściach niezbędnych do przeprowadzenia
postępowania w trybie kasacji.
Z odtworzonych akt wynika, że Sąd Powiatowy w Z. wyrokiem z dnia 6 lipca
1960 r., sygn. akt I Kp …/60 uznał A. W. za winnego popełnienia przestępstwa z art.
133 § 1 k.k. z 1932 r. w zw. z art. 4 ustawy z dnia 22 maja 1958 r. o zaostrzeniu
odpowiedzialności karnej za chuligaństwo (Dz. U. Nr 34, poz. 152) polegającego na
tym, że: „ w dniu 30 maja 1960 r. w Z. wziął udział w zbiegowisku publicznym, przy
czym działając z pobudek chuligańskich rzucał kamieniami w kierunku
interweniujących funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej" i za ten czyn wymierzył mu
karę roku więzienia. Sąd Wojewódzki w Z., po rozpoznaniu rewizji wniesionej przez
obrońcę A. W., wyrokiem z dnia 21 stycznia 1961 r., w sprawie o nieustalonej
sygnaturze, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu Wojewódzkiego z dnia 21 stycznia
1961 r., na korzyść skazanego, wniósł Rzecznika Praw Obywatelskich, który
zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił „rażące naruszenie prawa karnego materialnego,
to jest art. 133 § 1 k.k. z 1932 r. w zw. z art. 4 ustawy z dnia 22 maja 1958 r. o
zaostrzeniu odpowiedzialności karnej za chuligaństwo (Dz. U. Nr 34, poz. 152),
polegające na przypisaniu oskarżonemu popełnienia czynu opisanego w tych
przepisach, pomimo braku w jego działaniu znamion tego przestępstwa, co miało
istotny wpływ na treść orzeczenia”. Podnosząc ten zarzut skarżący wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Wojewódzkiego oraz utrzymanego nim w
mocy wyroku Sądu Powiatowego i uniewinnienie A. W. od popełnienia
przypisanego mu czynu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich jest zasadna, co przemawiało za
uwzględnieniem sformułowanego w niej zarzutu oraz wniosku o uchylenie wyroków
sądów obu instancji i uniewinnienie A. W. od popełnienia przypisanego mu czynu.
Z materiału dowodowego zgromadzonego i ujawnionego w toku
3
postępowania w przedmiocie odtworzenia zaginionych akt Sądu Powiatowego w Z.
wynika, że zarzucony oskarżonemu w akcie oskarżenia czyn w istocie dotyczył
wydarzeń związanych z brutalną i siłową eksmisją domu parafialnego należącego
do parafii pod wezwaniem […], przeprowadzoną przez oddziały milicyjne w dniu 30
maja 1960 r. w Z. Przebieg i charakter tych zajść jest powszechnie znany, a Sąd
Najwyższy już wielokrotnie w swoich orzeczeniach przedstawiał zarówno ich ocenę
historyczną jak i prawno-karną. Wykazując bezprawność działania władz
komunistycznych, które ingerowały w sferę życia religijnego osób realizujących
swoje prawa gwarantujące im wolność sumienia i wyznania, Sąd Najwyższy
wyrażał konsekwentne przekonanie, że zachowania przeciwstawiające się
bezprawnym działaniom organów porządkowych, podejmowanym z rażącym
pogwałceniem ówcześnie obowiązujących norm konstytucyjnych, nie wyczerpują
znamion przestępstwa z art. 133 § 1 k.k. z 1932 r., a zatem nie mogły rodzić
odpowiedzialności karnej, którą wyciągnięto w stosunku do osób stawiających opór
siłom bezpieczeństwa (por. wyroki SN: z dnia 4 czerwca 1998 r., V KKN 187/97,
LEX nr 156470; z dnia 14 grudnia 2005 r., V KK 331/05, LEX nr 200699; z dnia 7
lutego 2007 r., V KK 413/06, LEX nr 445801; z dnia 23 kwietnia 2008 r., V KK 70/08,
LEX nr 388615; z dnia 14 stycznia 2010 r., V KK 260/09, LEX nr 553761; z dnia 6
kwietnia 2011 r., V KK 11/11 LEX nr 795218; z dnia 27 lipca 2011 r., V KK 84/11,
LEX nr 897777; z dnia 9 października 2013 r., V KK 169/13, LEX nr 1379934).
Wskazane powyżej zapatrywania Sądu Najwyższego w pełni znajdują
zastosowanie w realiach przedmiotowej sprawy. W tym stanie rzeczy Sąd
Najwyższy, podzielając stanowisko skarżącego o rażącym naruszeniu w konkretnej
sprawie prawa materialnego, uchylił wyroki sądów obu instancji i wobec oczywistej
niesłuszności skazania, zgodnie z treścią art. 537 § 2 k.p.k., uniewinnił A. W. od
popełnienia zarzucanego mu czynu.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.
Kierując się powyższym, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
4