Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt SNO 43/14
UCHWAŁA
Dnia 24 października 2014 r.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:
SSN Barbara Skoczkowska (przewodnicząca, sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
SSN Dariusz Zawistowski
Protokolant Katarzyna Wojnicka
po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 24 października 2014 r.
w sprawie J. L.
sędziego Sądu Okręgowego w Sądzie Rejonowym w […],
zażalenia J. L.
na uchwałę Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego w […]
z dnia 27 maja 2014 r.,
w przedmiocie zezwolenia na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej,
zawieszenia w czynnościach służbowych i obniżenia wynagrodzenia,
uchwalił:
uchyla zaskarżoną uchwałę i sprawę przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu - Sądowi Dyscyplinarnemu w […] do ponownego
rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny, uwzględniając wniosek
prokuratora Prokuratury Rejonowej w S., uchwałą z dnia 7 października 2013
r., zezwolił na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego Sądu
Okręgowego w Sądzie Rejonowym J. L. za dwa czyny, które miały polegać na:
I. „przerobieniu w celu użycia za autentyczny, w dniu 11 czerwca 2012 r.
w […] druku wokandy z dnia 5 grudnia 2011 r. w Sądzie Rejonowym w
Wydziale […] oraz protokołu rozprawy z dnia 5 grudnia 2011 r. w
sprawie […] z powództwa […] prowadzonej w Sądzie Rejonowym w
[…] w Wydziale […], polegającym na zmianie osoby ławnika na inną
osobę aniżeli ta, która faktycznie uczestniczyła w rozpoznaniu niniejszej
sprawy, tj. o czyn z art. 270 § 1 k.k.;
II. usunięciu w czerwcu 2012 r. dokumentów, którym nie miało się prawa
wyłącznie rozporządzać w postaci protokołu rozprawy z dnia 5 grudnia
2011 r. w sprawie […] z powództwa […] przeciwko […] prowadzonej
w Sądzie Rejonowym w Wydziale […] oraz druku wokandy z dnia 5
grudnia 2011 r. w Sądzie Rejonowym w Wydziale […], tj. o czyn z art.
276 k.k.”
Od tej uchwały zażalenia wnieśli obrońca obwinionej, obwiniona
osobiście oraz Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym
w […], który przedmiotowej uchwale zarzucił obrazę przepisów prawa
materialnego, tj. art. 129 § 2 i 3 p.u.s.p., gdyż Sąd nie orzekł o zawieszeniu
sędziego w czynnościach służbowych oraz obniżeniu jej wynagrodzenia na
czas zawieszenia, mimo iż jest to obligatoryjne.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny uchwałą z dnia 15 stycznia 2014 r.,
sygn. SNO 36/13, uwzględniając zażalenie Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego, uchylił zaskarżoną uchwałę i sprawę przekazał Sądowi
3
Apelacyjnemu - Sądowi Dyscyplinarnemu w […] do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny podjął tego samego dnia również drugą
uchwałę w sprawie, uchylającą uchwałę Sądu Apelacyjnego z dnia 10
października 2013 r., o zawieszeniu sędziego Sądu Okręgowego w Sądzie
Rejonowym J. L. w czynnościach służbowych i obniżeniu jej wynagrodzenia
na czas trwania zawieszenia o 25%, jako sprzeczną z przepisem art. 129 § 2 i §
3 Prawa o ustroju sądów powszechnych, wobec braku podstaw do wydania
uzupełniającej uchwały o zawieszeniu sędziego w czynnościach służbowych i
obniżeniu wynagrodzenia na czas trwania zawieszenia
Po ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny
uchwałą z dnia 27 maja 2014 r., na podstawie art. 80 § 2c ustawy z dnia 27
lipca 2001 r.- Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz. U. z
2013r., poz. 427 ze zm.) zezwolił na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej
sędziego Sądu Okręgowego w Sądzie Rejonowym J. L.:
„w zakresie czynu opisanego we wniosku Prokuratora Rejonowego z
dnia 14 sierpnia 2013 r., a polegającego na tym, że: w czerwcu 2012 r. daty
bliżej nieustalonej do dnia 11 czerwca 2012 r., jako przewodnicząca Wydziału
[…] Sądu Rejonowego, wykorzystując służbowe uzależnienie od siebie,
poleciła sekretarzowi sądowemu M. K. dokonanie przerobienia w celu użycia
za autentyczny protokołu rozprawy z dnia 5 grudnia 2011 r. w sprawie […] z
powództwa […] przeciwko […] o odszkodowanie za niezgodne z prawem
rozwiązanie umowy o pracę, prowadzonej w Sądzie Rejonowym w Wydziale
[…], poprzez zmianę w protokole danych ławnika, który uczestniczył w
rozpoznaniu powyższej sprawy w tym dniu i wpisanie w miejsce L. K. ławnika
E. D., które to polecenie M. K. wykonała, a następnie w dacie bliżej
nieustalonej do 17 sierpnia 2012 r. poleciła usunięcie z akt sprawy […]
dokumentu, którym nie miała prawa wyłącznie rozporządzać w postaci
oryginału protokołu rozprawy z dnia 5 grudnia 2011 r. z powództwa […]
4
przeciwko […] i zastąpienie go w/w przerobionym protokołem, które to
polecenie M. K. wykonała, tj. o czyn z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k.
w zb. z art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.”
Tą samą uchwałą zawieszono sędziego J. L. w czynnościach służbowych
oraz obniżono jej wynagrodzenie o 25 % na czas trwania zawieszenia.
Zażalenia od powyższej uchwały wniosła sędzia J. L. Podnosząc
zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia
oraz obrazy przepisów postępowania, które miały wpływ na treść orzeczenia,
skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonej uchwały poprzez nieuwzględnienie
wniosku prokuratora i podjęcie uchwały odmawiającej zezwolenia na
pociągnięcie jej do odpowiedzialności karnej. Z ostrożności procesowej
skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej uchwały i umorzenie postępowania z
uwagi na brak społecznej szkodliwości czynu ewentualnie o uchylenie
zaskarżonej uchwały Sądowi Apelacyjnemu-Sądowi Dyscyplinarnemu w […] i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy -Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zażalenie wniesione w sprawie jest zasadne i dlatego konieczne było
uchylenie zaskarżonej uchwały i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do
ponownego rozpoznania.
Zgodnie z art. 80 § 2c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.- Prawo o ustroju
sądów powszechnych (j.t.: Dz. U. 2013, poz. 427, dalej u.s.p.) sąd
dyscyplinarny wydaje uchwałę zezwalającą na pociągnięcie sędziego do
odpowiedzialności karnej, jeżeli zachodzi dostatecznie uzasadnione
podejrzenie popełnienia przez niego przestępstwa. W orzecznictwie podkreśla
się, że skoro postępowanie o uchylenie immunitetu sędziowskiego poprzez
wyrażenie zgody na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej, nie
jest postępowaniem rozstrzygającym o jego odpowiedzialności karnej, to sąd
dyscyplinarny nie musi mieć pewności, że przestępstwo zarzucane sędziemu
5
we wniosku faktycznie zostało przez niego popełnione. Głównym zadaniem
postępowania o zezwolenie na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności
karnej jest bowiem ustalenie, czy wersja wydarzeń przedstawiona przez
oskarżyciela we wniosku o zezwolenie na pociągnięcie sędziego do
odpowiedzialności karnej jest wystarczająco uprawdopodobniona. Zezwolenie
na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej powinno być jednak
udzielane z rozwagą, po zbadaniu wszystkich okoliczności i po dokonaniu
wnikliwej oceny zebranych w postępowaniu istotnych dowodów zgodnie z
dyrektywą z art. 7 k.p.k. W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny - Sąd
Dyscyplinarny, rozpoznając wniosek prokuratora o zezwolenie na pociągnięcie
do odpowiedzialności karnej sędziego, tym wymaganiom nie sprostał.
Bezspornie w sprawie zostało ustalone, że w czerwcu 2012 r. doszło do
przerobienia, w celu użycia za autentyczny, protokołu rozporowy z dnia 5
grudnia 2011 r., w sprawie […], poprzez zmianę nazwiska ławnika
uczestniczącego w rozpoznawanej sprawie tego dnia i wpisanie w miejsce L.
K. ławnika E. D. Jednakże najistotniejsze w sprawie jest ustalenie, czy
protokolantka M. K. dokonała tego na polecenie sędziego J. L., co do której
został złożony wniosek przez prokuratora. Analiza całości akt wskazuje, że w
sprawie istnieją dwie wersje zdarzenia, jedna przedstawiana przez
protokolantkę M. K., która twierdzi, że takie polecenie otrzymała oraz druga,
sędziego J. L., która temu zaprzecza. Podkreślić należy, że przesłuchani w
sprawie świadkowie - pracownice Sądu - nie były bezpośrednimi świadkami
zdarzania i przekazały w swoich zeznaniach jedynie wersję zasłyszaną od M.
K. W takiej sytuacji niezbędne było, nie tyle przytoczenie treści ich zeznań,
co dokonanie drobiazgowej analizy całości materiału dowodnego we
wzajemnym powiązaniu. Słusznie natomiast podnosi skarżąca, iż Sąd w
swoim uzasadnieniu nie wyjaśnił, dlaczego przyjmując określony stan
faktyczny nie oparł się na wersji przez nią przedstawionej. Co więcej, należy
6
stwierdzić, iż Sąd całkowicie pominął wersję zdarzeń podaną przez skarżącą
oraz argumenty przemawiające za jej wiarygodnością. Słuszny więc jest
zarzut podniesiony w zażaleniu, iż w sprawie doszło do obrazy przepisów art.
410 k.p.k., a skarżąca wykazała, że sąd I instancji oparł orzeczenie jedynie na
części materiału ujawnionego, a rozstrzygnięcie nie jest wynikiem analizy
całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc także i tych, które je podważają.
Zasadny jest również zarzut obrazy art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., jakkolwiek
uzasadnienie wyroku sporządzane jest już po jego wydaniu, tym samym
naruszenie tego przepisu nie może mieć wpływu na treść orzeczenia, to jednak
niewyjaśnienie przyczyn uzasadniających wydanie orzeczenia uniemożliwia
merytoryczną kontrolę tego orzeczenia.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd, po spełnieniu warunku z art.
80 § 2e u.s.p. dokona wnikliwej analizy i oceny stanowiska przedstawionego
przez sędziego J. L. w kontekście przedstawionego przez prokuratora
materiału dowodowego oraz zebranych dotychczas dowodów przez Sąd.
Przypomnieć należy, że to prowadzący postępowanie przygotowawcze
powinien szczególnie skrupulatnie gromadzić materiał dowody, gdyż sąd
dyscyplinarny nie ma obowiązku gromadzenia dodatkowych dowodów, a
jedynie powinien ocenić dowody przedstawione wraz z wnioskiem. Tylko w
bardzo wyjątkowych sytuacjach Sąd Dyscyplinarny może uzupełniać materiał
dowody przedstawiony wraz z wnioskiem.
Rozważanie pozostałych zarzutów jest obecnie przedwczesne, gdyż Sąd
Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny będzie jeszcze raz analizował dowody
zebrane w sprawie, jednakże poglądy jakie zaprezentowała skarżąca w
zażaleniu, obligują Sąd Najwyższy do wypowiedzenia się również odnośnie
niektórych z nich.
Oczywiście ma rację skarżąca, gdy stwierdza, że nie jest przerobieniem
dokumentu nadanie mu innej treści przez osoby, od których ten dokument
7
pochodzi. Jednakże nie ma to stwierdzenie zastosowania w tej sprawie, gdyż
protokół jest dokumentem o charakterze publiczno-prawnym i w takim
przypadku wszelkie zmiany mogą być w nim dokonywane jedynie w
procedurze do tego przewidzianej. Sędzia, po podpisaniu protokołu nie ma
prawa nim wyłącznie rozporządzać i jako funkcjonariusz publiczny, w sytuacji
gdy wbrew trybowi sprostowania protokołu, dokonuje w nim zmian,
dopuszcza się przestępstwa fałszu materialnego w postaci przerobienia
dokumentu (por. W Wróbel (w:) Kodeks Karny, Część szczególna, tom II,
Komentarz, red. A. Zoll, Warszawa 2008, teza 6 do art. 270).
Odnośnie błędnie wskazanego nazwiska ławnika L. K. jak i nazwiska
panieńskiego matki skarżącej, to należy zauważyć, iż tego rodzaju błędy
należy traktować jedynie jako oczywiste omyłki pisarskie i powinny podlegać
sprostowaniu.
Nie można zgodzić się z twierdzeniem skarżącej, że nie został wskazany
nośnik dokumentu, którego dotyczy zarzut fałszerstwa. Z treści uchwały oraz
jej uzasadnienia wynikało, że prokurator wnosił o wydanie zezwolenia na
pociągnięcie do odpowiedzialności karnej w związku z przerobieniem tzw.
„papierowej”, a nie elektroniczne wersji wyroku. Ta okoliczność może być
jednak jednoznacznie wyjaśniona przy ponownym rozpoznaniu sprawy.
Biorąc powyższe pod rozwagę, Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny
orzekł jak w uchwale.