Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 156/14
POSTANOWIENIE
Dnia 23 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
w dniu 23 października 2014 r.,
sprawy z wniosku P. P.
o zadośćuczynienie i odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie
z powodu kasacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 21 listopada 2013 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w L.
z dnia 3 września 2013 r.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciążyć
wnioskodawcę.
UZASADNIENIE
Wobec P. P., w toku postępowania karnego, które toczyło się w Sądzie
Rejonowym w T., stosowano w okresie od dnia 12 października 2006 r. do dnia 31
stycznia 2007 r. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania.
Wyrokiem Sądu Rejonowego w T. z dnia 11 maja 2010 r., P. P. został
uniewinniony. Wyrok ten utrzymany został w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w
Z. z dnia 25 stycznia 2011 r.
W dniu 23 maja 2011 r. do Sądu Okręgowego w L. wpłynął wniosek
pełnomocnika P. P. o zasądzenie odszkodowania w kwocie 144 000 złotych i
zadośćuczynienia w kwocie 200 000 złotych (łącznie 344 000 zł) z tytułu
2
niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania. W toku rozprawy w dniu
15 maja 2012 r. wnioskodawca ograniczył dochodzoną kwotę odszkodowania o
wartość świadczenia w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia, które
otrzymał z Izby Celnej za okres pozostawania poza służbą.
Sąd Okręgowy w L., wyrokiem z dnia 3 września 2013 r., zasądził od Skarbu
Państwa na rzecz P. P. kwotę 20 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną
krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania, w
pozostałej części wniosek oddalono.
Apelację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawcy. Zaskarżył
wyrok w części co do wysokości zadośćuczynienia, tj. ponad kwotę 20 000 złotych
oraz w zakresie niezasądzenia odszkodowania i zarzucił obrazę prawa
materialnego, to jest art. 552 § 4 k.p.k. w związku z art. 552 § 1 k.p.k. i art. 421 k.c.
oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia przez
przyjęcie, że P. P. po okresie tymczasowego aresztowania był w dobrej formie
psychicznej, podczas gdy jego kondycja psychiczna była daleka od dobrej.
Pełnomocnik P. P. wniósł w apelacji o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie
kwoty 141 000 zł tytułem odszkodowania oraz podwyższenie zasądzonego
zadośćuczynienia do kwoty 100 000 zł.
Po rozpoznaniu tej apelacji, Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 21 listopada
2013 r., utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego, uznając apelację pełnomocnika
wnioskodawcy za oczywiście bezzasadną.
Kasację od tego wyroku wniósł pełnomocnik P. P. Zaskarżył w niej wyrok
Sądu Apelacyjnego w całości i zarzucił rażące naruszenie prawa, które mogło mieć
istotny wpływ na treść orzeczenia, to jest naruszenie:
 art. 7 k.p.k. przez akceptację stanowiska Sądu pierwszej instancji, że stan
faktyczny został w sprawie ustalony na podstawie całokształtu ujawnionego
i ocenionego z zachowaniem rygorów art. 7 k.p.k. materiału dowodowego i
przyjęcie, że Sąd pierwszej instancji wysnuł słuszne wnioski w zakresie
wysokości zadośćuczynienia dla wnioskodawcy, co pozostaje w
sprzeczności z zeznaniami wnioskodawcy, jego konkubiny, jak i
dokumentacją lekarską znajdującą się w aktach sprawy,
3
 art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. poprzez niepoddanie wszechstronnej
analizie zarzutów sformułowanych w apelacji wnioskodawcy,
nieustosunkowanie się do nich w stopniu wystarczającym oraz
niewskazanie czym kierował się Sąd, uznając zawarte w apelacji zarzuty za
oczywiście bezzasadne,
 art. 552 § 1 i 4 k.p.k. w związku z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 417 – 421
k.c. przez przyjęcie, że w przypadku niesłusznego tymczasowego
aresztowania, obowiązku naprawienia szkody przez Skarb Państwa w
postaci utraconych zarobków należy dochodzić w odrębnym procesie
cywilnym,
 art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. przez zasądzenie niewspółmiernie
niskiej kwoty zadośćuczynienia w stosunku do krzywdy.
Pełnomocnik P. P. wniósł w kasacji o uchylenie zaskarżonego wyroku, to jest
wyroku Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy temu sądowi do ponownego
rozpoznania oraz o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania
kasacyjnego według norm przepisanych.
Prokurator Apelacyjny w pisemnej odpowiedzi na kasację wniósł o jej
oddalenie, jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja pełnomocnika wnioskodawcy okazała się niezasadna w stopniu,
który pozwolił na jej rozpoznanie i oddalenie na posiedzeniu wyznaczonym w trybie
art. 535 § 3 k.p.k. Po pierwsze ustosunkować się należy do zarzutów skierowanych
wprost w odniesieniu do postępowania odwoławczego i wyroku Sądu Apelacyjnego
w /…/. Za chybione uznać należy zarzuty rażącego naruszenia art. 433 § 2 k.p.k. i
art. 457 § 3 k.p.k. Lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku prowadzi do
wniosku, że sąd odwoławczy odniósł się do wszystkich zarzutów apelacji
pełnomocnika wnioskodawcy i to w sposób odpowiadający standardom rzetelnej
kontroli odwoławczej. W kasacji nie wskazano przy tym, które zarzuty apelacji nie
zostały rozpoznane. Autor kasacji podnosząc, że sformułowane przez niego w
apelacji zarzuty nie zostały wszechstronnie rozważone, w istocie polemizuje z
argumentacją Sądu Apelacyjnego. O ile można zrozumieć brak zgody
wnioskodawcy co do rodzaju rozstrzygnięcia sądu, o tyle nie można podzielić
4
stanowiska jego pełnomocnika co do nieprawidłowej kontroli odwoławczej
zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego.
Zarzuty kasacji dotyczą zatem w rzeczywistości niewłaściwego ustalenia
kwoty zadośćuczynienia i oddalenia wniosku w odniesieniu do odszkodowania. W
tym miejscu zaznaczyć należy, że orzeczenie o zasądzeniu odszkodowania lub
zadośćuczynienia może być w kasacji kwestionowane jedynie co do rażącego
naruszenia przepisów prawa w trakcie procesu ustalania zasadności roszczenia.
Nie można natomiast skutecznie kwestionować samej kwoty zasądzonej przez sąd,
na podstawie tylko innej oceny co do współmierności tej kwoty w odniesieniu do
ustalonej krzywdy lub szkody. Z natury rzeczy zasądzane kwoty mają bowiem
charakter ocenny i mogą się od siebie różnić w analogicznych sprawach.
Zaznaczyć jedynie wypada, że sądy orzekające w sprawie wzięły pod uwagę
wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia.
Zauważyć należy, że sformułowany w kasacji zarzut naruszenia przez sąd
odwoławczy przepisu art. 7 k.p.k. nie mógł być uznany za zasadny w sytuacji, w
której sąd ten nie dokonywał własnych ustaleń faktycznych, ograniczając się do
akceptacji ustaleń dokonanych przez sąd pierwszej instancji. Nie można
jednocześnie uznać, aby również Sąd Okręgowy naruszył zasadę swobodnej oceny
dowodów, a sprzeczność, o której mowa w kasacji dotyczy przede wszystkim
poglądów wnioskodawcy i jego pełnomocnika z jednej strony, a sądów z drugiej, co
do zasadności wniosku i wysokości kwoty zadośćuczynienia.
Za chybiony uznać należy wreszcie zarzut kasacji, dotyczący wyrażenia
przez sąd odwoławczy poglądu, że obowiązku naprawienia szkody z tytułu
utraconych zarobków w przypadku niesłusznego tymczasowego aresztowania
dochodzić należy od Skarbu Państwa w odrębnym procesie cywilnym. Poglądu
takiego nie wyrażono w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego. Sąd ten
przedstawił jedynie ogólne zasady dochodzenia od Skarbu Państwa
odszkodowania w podobnej sytuacji, dokonując rozróżnienia co do możliwości
związanych z procesem karnym i cywilnym oraz swój pogląd w odniesieniu do
istnienia związku przyczynowego ewentualnej szkody z niesłusznym tymczasowym
aresztowaniem (zob. s. 7 uzasadnienia). Wywodów tych nie można z pewnością
5
uznać za rażąco naruszające przepisy prawa, a tylko taki wniosek mógłby
spowodować uwzględnienie wniosku kasacji.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy oddalił kasację pełnomocnika
P. P.