Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2013r.

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu Wydział III Rodzinny i Nieletnich

Przewodnicząca: Sędzia Sądu Rejonowego Mariola Motyka

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Mariola Strąk

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2013r. w Kędzierzynie – Koźlu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko D. K.

o alimenty

1.  powództwo oddala,

2.  odstępuje od obciążenia powódki kosztami postępowania, obciążając nimi strony w zakresie w jakim je poniosły.

Sygn. akt III RC 458/12

UZASADNIENIE

23 listopada 2012 roku wpłynął do tutejszego Sądu pozew M. K. przeciwko D. K. o alimenty w wysokości 800 zł./miesięcznie, płatne do 10-go dnia każdego miesiąca, wraz ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od 1 grudnia 2012 roku.

W uzasadnieniu pozwu M. K. podała, że jest matką pozwanego D. K.. Pobiera świadczenie emerytalne w wysokości 691,25 zł./miesięcznie. Z powodu złego stanu zdrowia nie jest w stanie podjąć jakiejkolwiek dodatkowej pracy. Aktualnie przechodzi przez okres leczenia po zachorowaniu na raka jelita grubego. Oprócz tego choruje na cukrzycę, ponosząc częściową odpłatność za lekarstwa, które nie są refundowane ze środków publicznych. Łącznie na leki wydaje około 250 zł./miesięcznie. Ponosi również wydatki związane z dojazdem do placówek służby zdrowia oraz bieżące wydatki na utrzymanie. Świadczenie emerytalne, które pobiera, nie wystarcza na pokrycie wszystkich jej usprawiedliwionych wydatków.

Pozwany D. K., jak wskazała strona powodowa, prowadzi działalność gospodarczą w postaci lokalu gastronomicznego ,,(...)” w R.. Osiąga duże dochody. W styczniu 2012 roku nabył w drodze umowy darowizny od swojego ojca zabudowaną nieruchomość gruntową, która wcześniej stanowiła miejsca zamieszkania jego rodziców.

W reakcji na pozew odpowiedź wniósł D. K., domagając się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od strony powodowej na jego rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany podniósł m.in., że M. K., nie wymaga wsparcia w drodze alimentów, gdyż dysponuje kwotą w wysokości 117.000,00 zł., samowolnie pobraną z rachunku bankowego należącego do niej i P. K. w trakcie sprawy rozwodowej, co skutkowało zakończeniem przez pozwanego i P. K. działalności gospodarczej w formie restauracji i hotelu. W dalszej części odpowiedzi na pozew D. K. wniósł o wezwanie do udziału w sprawie K. G., będącej córką M. K., w charakterze strony pozwanej

Sąd ustalił następujący stan faktyczny;

Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2012 roku Sąd Okręgowy w Opolu, sygn. akt I RC 797/11, rozwiązał przez rozwód związek małżeński M. K.i P. K., zawarty (...)roku w K.i zarejestrowany w Urzędzie Stanu Cywilnego w K.pod numerem (...), z winy obu stron i oddalił żądania alimentacyjne M. K.i P. K..

Dowód: wyrok SO w Opolu z dnia 20 czerwca 2012 roku-k.184

M. K. ma 60 lat i z zawodu jest technikiem ekonomistą. Zamieszkuje w R.. Przebywa na zmianę w miejscu zamieszkania swojej córki, brata albo znajomych. W domu, w którym zamieszkiwała wcześniej, wyprowadziła się, gdyż jego aktualny właściciel-D. K. nie ogrzewał go dostatecznie w okresie jesienno-zimowym. Zabrała stamtąd większość swoich rzeczy. Od czasu do czasu udaje się do tego domu i chwilowo w nim przebywa. Nie sypia w nim, nie gotuje, nie pierze. Nie ponosi kosztów związanych z jego utrzymaniem.

Pobiera świadczenie emerytalne z systemu ubezpieczenia społecznego w wysokości 717 zł./miesięcznie, a także zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 160 zł./miesięcznie. Ponadto za 5 lat nabędzie prawo do świadczenia emerytalnego w wysokości 170€ na terytorium Republiki Federalnej Niemiec.

Jest współwłaścicielem zabudowanej nieruchomości przeznaczonej do prowadzenia działalności gospodarczej w formie restauracja wraz z hotelem na G. A.. Wartość nieruchomości szczuje się na ok. 3.500.000 zł. Jest również właścicielem działki rolnej o powierzchni 0,33 ha o wartości ok. 5.000 zł.

W ostatnim czasie chorowała na raka jelita grubego. Była leczona w drodze chemioterapii. Koszt leczenia został pokryty w ramach środków budżetowych Narodowego Funduszu Zdrowia w W.. Choruje również na cukrzycę. Legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności.

W toku sprawy rozwodowej na przełomie 2010/2011 roku pobrała z rachunku bankowego małżonków kwotę ponad 100.000 zł., którą przeznaczyła na wydatki związane z procesem oraz wydatki bieżące.

W skład jej kosztów utrzymania wchodzi: wyżywienie-400 zł./miesięcznie, środki czystości-30 zł./miesięcznie, środki do pielęgnacji-30 zł./miesięcznie, lekarstwa-250 zł./miesięcznie, zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych-30 zł./miesięcznie.

Nieprawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kędzierzynie-Koźlu z dnia 23 kwietnia 2013 roku M. K. została zobowiązana do wydania D. K. i opuszczenia nieruchomości położonej w R. przy ul. (...).

Dowód: decyzja ZUS w W. z dnia 15 marca 2012 roku-k.4-5,102

karta informacyjna leczenia szpitalnego-k.7-9,12,63,124,129-137,179

zaświadczenie o stanie zdrowia-k.10-11,14,127-128

karta konsultacyjna-k.15,123,126

wyniki badań M. K.-k.16-17,19,125

skierowanie do poradni specjalistycznej-k.18

zaświadczenie Centrum Psychoedukacji i (...)k.21-22

rachunki-23-25

pismo M. K.-k.28

pismo D. K.-k.29,213-214

pismo pełnomocnika D. K.-k.34,215

zdjęcia domu-k.35-45

orzeczenie o niepełnosprawności M. K.-k.49,99

zaświadczenie o wysokości emerytury niemieckiej-k.97-98

decyzja MOPS w Z. o przyznaniu zasiłku pielęgnacyjnego-k.101

decyzje podatkowe (...)-113

nakaz płatniczy-114,186

wyrok SR w Kędzierzynie-Koźlu z dnia 23 kwietnia 2013 roku-k.212

zeznania M. K.-k.81,205-206,240,

D. K.ma 39 lat i z zawodu jest elektromechanikiem. Zamieszkuje w R.. Prowadzi działalność gospodarczą w postaci lokalu gastronomicznego ,,(...)” w R., osiągając miesięcznie dochód w wysokości około 600 zł./miesięcznie. Finansowo wspiera go partnerka, która świadczy pracę w charakterze urzędnika. Ponosi koszty związane z utrzymaniem domu, w którym zamieszkiwała wcześniej M. K.wraz z rodziną. Mieszka razem z ojcem i swoją partnerką w hotelu wchodzącym w skład ,,(...)”. Ponoszą następuje koszt utrzymania: pobór energii elektrycznej-259,35 zł./miesięcznie, usługi telekomunikacyjne-280 zł./miesięcznie, wywóz śmieci-58 zł./miesięcznie

Choruje na boreliozę. Nie jest w stanie podjąć dodatkowego zatrudnienia.

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia-k.6

informacja o dochodach-k.171-175

rachunku i potwierdzenia transakcji-k.195-197,201-203

książeczka opłat za wywóz odpadów i potwierdzenia transakcji-k.198-199

wezwania do uregulowania płatności-200

rachunek za pobór energii elektrycznej-k.201

potwierdzenia transakcji-k.202-203

zeznania D. K.-k.206

Sąd zważył, co następuje;

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Obowiązek alimentacyjny jest uregulowany w dziale III, tytule II ustawy z dnia 25 lutego 1964r.-Kodeks rodzinny i opiekuńczy(Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.-dalej ”k.r.o.”). Na mocy art. 128 k.r.o. otwierającego ten dział: » Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo «. Równocześnie na zasadzie art. 129§1 k.r.o.: » Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych-obciąża bliższych stopniem przed dalszymi «.

Konkretyzując te uregulowania w myśl art. 133 § 1 k.r.o. stanowi się, że: » Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania «. » Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku-tak art. 133§2 k.r.o. «. Z przedstawionego stanu prawnego należy wyciągnąć wniosek, że rodzic może dochodzić roszczenia alimentacyjnego od dziecka, jeżeli znajduje się w niedostatku. Pod pojęciem niedostatku należy rozumieć przy tym nie tylko stan, w którym uprawniony do alimentów nie ma żadnych środków utrzymania. Wystarczające, aby nie był on w stanie samodzielnie zaspokoić tylko niektórych swoich usprawiedliwionych potrzeb w zakresie utrzymania-wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1974 r., III CRN 388/73, OSNCP 1975, nr 2, poz. 29). Podobnie pojęcie to rozumie się w piśmiennictwie, o osobie ubiegającej się o alimenty z powodu niedostatku można mówić wówczas, gdy nie potrafi ona zaspokoić samodzielnie swych potrzeb na poziomie zbliżonym do minimum socjalnego, przy czym. "nie potrafi" to znaczy, że nie posiada dostatecznych środków pomimo podejmowania starań, by je pozyskać (T. Smyczyński, Obowiązek alimentacyjny..., s. 698-701).

Powyższe uregulowanie nie zawiera jednakże wyczerpującej regulacji obowiązku alimentacyjnego. Znajduje ono doprecyzowanie w art. 135 § 1 k.r.o., który stanowi, iż zakres świadczeń uprawnionego wobec zobowiązanego zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, a nadto kształtowany jest wedle możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przesłanki te podlegają rozwadze Sądzie tylko wówczas, jeśli ustali on uprzednio, że uprawniony do alimentacji pozostaje w niedostatku. Analizując sytuację materialną M. K., Sąd doszedł do wniosku, iż nie pozostaje ona w niedostatku. Jakkolwiek mogłoby się wydawać prima facie, że stwierdzenie to jest niesłuszne, znajduje ono silne oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Nie budziło wątpliwości Sądu, że powódka znajduje się w niełatwej, bieżąćej sytuacji finansowej. Sytuacji tej nie można jednakowoż utożsamiać z niedostatkiem. Należy przy tym dodać, że pozwany nie kwestionował kosztów utrzymania powódki oraz zakresu jej usprawiedliwionych potrzeb z tym związanych. Wykazany przez M. K. w tym zakresie, a przyjęty przez Sąd za wiarygodny, stan rzeczy, stał się wobec tego podstawą do oceny prawnej Sądu w niniejszej sprawie. Również koszt utrzymania oraz dochody D. K., które przedstawiał on przed Sądem, zostały uznane za wiarygodne, aczkolwiek ich ostateczna waga dla rozstrzygnięcia sprawy okazała się niewielka.

Oceniając sytuację bytową M. K. Sąd wziął pod uwagę przede wszystkim, iż uzyskuje ona świadczenie emerytalne w wysokości 717 zł./miesięcznie, a także zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 160 zł./miesięcznie. Ponadto za 5 lat nabędzie prawo do świadczenia emerytalnego w wysokości 170€ na terytorium Republiki Federalnej Niemiec. Łącznie dysponuje ona zatem miesięcznie kwotą około 877 zł. W skład jej kosztów utrzymania wchodzą wydatki związane z nabyciem wyżywienia-400 zł./miesięcznie, środków czystości-30 zł./miesięcznie, środków do pielęgnacji-30 zł./miesięcznie, lekarstw-250 zł./miesięcznie, a także kosztami zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych-30 zł./miesięcznie. Łącznie ok. 750 zł./miesięcznie. Oznacza to, że M. K. dysponuje środkami pieniężnymi na swoje bieżące utrzymanie i nie wymaga alimentacji, zaś z poczynionych oszczędności może czynić wydatki incydentalne np. wyjazdy sanatoryjne. Jednocześnie należy dodać, że jest współwłaścicielem majątku o istotnej wartości. W tym zakresie należy zatem odwołać się do ugruntowanego stanowiska doktryny sadowej sprowadzającego się do poglądu, iż zagadnienie, czy na pokrycie potrzeb uprawnionego powinny być zużywane tylko dochody z jego majątku, czy też można wymagać zbycia samej substancji majątku, przedstawia się w zasadzie odmiennie, gdy idzie o dzieci, o których mowa w art. 133 § 1 k.r.o., inaczej zaś w wypadkach, w których przesłanką uprawnienia do świadczeń alimentacyjnych jest niedostatek (art. 133 § 2 k.r.o., art. 60 § 1 k.r.o.), bądź uprzywilejowane alimenty przewidziane w art. 60 § 2 k.r.o. W pierwszym wypadku należy przyjąć regułę, że tylko dochody z majątku dziecka uchylają w całości lub częściowo obowiązek alimentacyjny, zaś w pozostałych wypadkach w zasadzie brak byłoby podstaw do przyjęcia istnienia obowiązku alimentacyjnego, jeżeli zbycie substancji majątkowej pozwoliłoby osobie domagającej się alimentów na pokrycie jej potrzeb przynajmniej w takich granicach, w jakich mogłaby się domagać alimentów. Zasada ta powinna być jednak stosowana z uwzględnieniem wszelkich okoliczności.

Pogląd ten Sąd orzekający w niniejszej sprawie w całości podziela, uznając, iż brak okoliczności, które uzasadniałyby odmienne rozstrzygnięcie w tym zakresie. Zachowanie pozwanego, które powódka stara się napiętnować, może być negatywnie rozpatrywane z punktu widzenia zasad moralno-etycznych, lecz nie może stanowić źródła obowiązku alimentacyjnego. Sytuacja majątkowa powódki jest niełatwa o tyle, o ile bierze się pod uwagę jej bieżące dochody. Jeśli wziąć jednakże pod uwagę udział w masie majątkowej pozostałej po rozwiązaniu małżeństwa z P. K., a także fakt, że pobrała z rachunku bankowego byłych małżonków kwotę przekraczającą 100.000 zł., którą wydatkowała na swoje potrzeby, to ocena ta musi być inna. Alimenty mają służyć zaspokojeniu najpilniejszych potrzeb życiowych, nie zaś służyć ochronie własnych zasobów majątkowych kosztem innych osób, jak zdaje się to widzieć strona powodowa.

Wniosek o wezwanie do udziału w sprawie córki M. K. okazał nie nieusprawiedliwiony, albowiem pozwany nie kwestionował braku legitymacji biernej po swojej stronie, a ponadto w sprawie nie zachodził przypadek współuczestnictwa koniecznego.

Kierując się powyższymi argumentami Sąd orzekł jak w sentencji, oddalając powództwo w całości.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w pkt 2 wyroku uzasadnia art.102 ustawy z dnia 17 listopada 1964r.-Kodeks postępowania cywilnego(Dz. U. Nr 43, poz.296 ze zm.)