Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 323/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Kazimierz Klugiewicz
SSN Eugeniusz Wildowicz
Protokolant Dorota Szczerbiak
w sprawie S. G.
skazanego z art. 286 § 2 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 28 października 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego w G. z dnia 27 maja 2011 r.
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w G.
UZASADNIENIE
S. G., poprzednio – do dnia 4 stycznia 2012 r. noszący nazwisko K., został
oskarżony o to, że:
I. w dniu 21 lipca 2008 r. w K. na ulicy W. zażądał od B. B. korzyści
majątkowej w postaci pieniędzy w kwocie 500 zł za zwrot bezprawnie
zabranych rzeczy w postaci dowodu osobistego, prawa jazdy, karty
2
„Silver” Banku P./…/ S.A. działając na szkodę B. B., tj. o czyn z art. 286 §
2 k.k.;
II. w dniu 19 lipca 2008 r. w K. na ulicy W. zabrał w celu przywłaszczenia
portfel skórzany koloru czarnego wartości 50 zł, dowód osobisty, prawo
jazdy, dowód rejestracyjny samochodu osobowego marki Skoda „Fabia”,
kartę „Silver” Banku P./…/ S.A., kartę płatniczą Maestro Banku P./…/
S.A., Karty IKM Banku P./…/ S.A., legitymację emeryta, kartę NFZ, kartę
ubezpieczenia zagranicznego, działając na szkodę B. B., tj. o czyn z art.
278 § 5 k.k., art. 278 § 1 k.k. i art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;
III. w dniu 19 lipca 2008 r. w K. na ulicy S. za pomocą karty Maestro Banku
P./…/ S.A. usiłował dokonać włamania do bankomatu PKO S.A., a
następnie zaboru w celu przywłaszczenia pieniędzy na szkodę B. B., tj. o
czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k.
Sąd Rejonowy wyrokiem zaocznym z dnia 16 marca 2009 r.:
1) uznał S. K. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego
w punkcie I aktu oskarżenia, wyczerpującego znamiona przestępstwa
z art. 286 § 2 k.k. i za to na mocy tegoż przepisu skazał go na karę 8
miesięcy pozbawienia wolności;
2) uznał również oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu
czynu, opisanego w punkcie II aktu oskarżenia, wyczerpującego
znamiona przestępstwa z art. 278 § 5 k.k. w zb. z art. 278 § 1 k.k. i
art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., ustalając przy tym, iż oskarżony
ukrył te dokumenty, którymi nie miał prawa wyłącznie rozporządzać i
za to na mocy art. 278 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k.
skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;
3) uznał także oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu
czynu, opisanego w punkcie III aktu oskarżenia, stanowiącego
przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. i za to na
podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. skazał go na karę 1
roku pozbawienia wolności;
3
4) na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył wymierzone
oskarżonemu w punktach 1, 2 i 3 kary pozbawienia wolności i
wymierzył karę łączną w rozmiarze 2 lat pozbawienia wolności;
5) na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył mu na poczet orzeczonej kary
pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w
dniu 21 lipca 2008 r.
Ponadto Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu.
Wyrok ten nie został zaskarżony i uprawomocnił się w dniu 15 kwietnia 2009
r.
Kasację na korzyść skazanego od tego wyroku wniósł Prokurator Generalny,
który zaskarżył wyrok w całości.
Wyrokiem z dnia 12 lutego 2010 r. Sąd Najwyższy kasację tę uwzględnił i
uchylił zaskarżony wyrok a sprawę oskarżonego (wówczas noszącego nazwisko K.)
przekazał do ponownego rozpoznania.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 27 maja
2011 r.
1. uznał oskarżonego za winnego czynu opisanego w punkcie I., z tym
ustaleniem, że oskarżony czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazanym
wyrokiem Sądu Rejonowego w M. z dnia 27 kwietnia 2005 r., sygn. akt II K …/05,
za przestępstwa z art. 288 § 1 k.k. i art. 217 § 1 k.k. na kary po 10 miesięcy
pozbawienia wolności, przy czym wymierzono łączną karę 1 roku i 6 miesięcy
pozbawienia wolności, którą oskarżony odbywał w okresie od 10 października 2006
r. do 26 listopada 2007 r. i od 15 września 2010 r. do 27 stycznia 2011 r. i czyn ten
zakwalifikował jako przestępstwo z art. 286 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na
podstawie art. 286 § 2 k.k. skazał go na karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia
wolności;
2. uznał oskarżonego za winnego czynu opisanego w punkcie II., z tym
ustaleniem, że oskarżony usunął dokumenty, którymi nie miał prawa wyłącznie
rozporządzać oraz iż czynu dopuścił się w warunkach recydywy opisanych w
punkcie 1. i czyn zakwalifikował jako przestępstwo z art. 278 § 5 k.k., art. 275 § 1
k.k. i art. 276 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to
4
na podstawie art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 5 k.k. skazał go na karę 7
(siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności;
3. uznał oskarżonego za winnego czynu opisanego w punkcie III., z tym
ustaleniem, że oskarżony zamierzonego celu nie osiągnął wobec zatrzymania karty
przez bankomat oraz iż czynu dopuścił się w warunkach recydywy opisanych w
punkcie 1. i czyn zakwalifikował jako przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279
§ 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 279
§ 1 k.k. skazał go na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;
4. na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył orzeczone kary
pozbawienia wolności i wymierzył oskarżonemu karę łączną 2 (dwóch) lat i 2
(dwóch) miesięcy pozbawienia wolności.
Nadto na poczet orzeczonej kary łącznej zaliczył okres zatrzymania w dniu
21 lipca 2008 r. oraz zwolnił oskarżonego od kosztów postepowania.
Wyrok ten nie został zaskarżony i uprawomocnił się z dniem 4 czerwca 2011 r.
Kary pozbawienia wolności orzeczone tym wyrokiem zostały objęte wyrokiem
łącznym w sprawie sygn. akt III K …/13 Sądu Rejonowego w G. (pkt 1
rozstrzygnięcia – k. 33), i wymierzona została ostatecznie kara łączna 2 lat i 7
miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwa z tego wyroku oraz z wyroków
Sądu Rejonowego w M. w sprawie sygn. akt II K …/10 i Sądu Rejonowego w G. w
sprawie IX K …/10 (k. 70 – wyrok Sądu Okręgowego w G. sygn. akt VI Ka …/13).
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w G. z dnia 27 maja
2011 r., wniósł Prokurator Generalny. Zaskarżając wyrok w całości na korzyść
skazanego zarzucił mu: rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie
przepisów prawa procesowego - art. 443 k.p.k., polegające na tym, że po
przekazaniu sprawy S. G. do ponownego rozpoznania, wskutek uwzględnienia
przez Sąd Najwyższy kasacji złożonej przez Prokuratora Generalnego w trybie art.
521 § 1 k.p.k. na korzyść skazanego, wydano orzeczenie surowsze niż uchylone,
poprzez przypisanie skazanemu przez Sąd Rejonowy w G. w wyroku z dnia 27
maja 2011 r., sygn. akt IX K …/10, popełnienia wszystkich objętych nim trzech
czynów zabronionych, zakwalifikowanych kolejno jako występek z art. 286 § 2 k.k.,
występek z art. 278 § 5 k.k., 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. przy zastosowaniu art. 11 §
2 k.k. oraz występek z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k., w warunkach
5
recydywy specjalnej podstawowej, określonej w art. 64 § 1 k.k., co było
niedopuszczalne, gdyż uchylony wyrok z dnia 16 marca 2009 r., sygn. akt IX K
…/08, zapadł bez zastosowania tej instytucji prawa karnego, a także poprzez
wymierzenie skazanemu po ponownym rozpoznaniu sprawy kar jednostkowych
pozbawienia wolności, kolejno: 10 miesięcy, 7 miesięcy i 1 rok oraz kary łącznej 2
lata i 2 miesiące pozbawienia wolności, w sytuacji gdy w uchylonym przez Sąd
Najwyższy wyroku wymierzono kary jednostkowe pozbawienia wolności,
odpowiednio: 8 miesięcy, 6 miesięcy i 1 rok oraz karę łączną 2 lata pozbawienia
wolności, a więc orzeczono dwie kary jednostkowe i karę łączną wyższe niż
poprzednio wymierzone.
Podnosząc ten zarzut, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna, co zważywszy na jej kierunek skutkowało
jej uwzględnieniem w trybie art. 535 § 5 k.p.k. Rację ma skarżący, że zaskarżony
kasacją wyrok zapadł z rażącym naruszeniem przepisu art. 443 k.p.k., skoro
uchylenie poprzednio wydanego w dniu 16 marca 2009 r., sygn. akt IX K …/08, w
tej sprawie wyroku nastąpiło na skutek środka odwoławczego wniesionego na
korzyść skazanego. Zważywszy zarówno na orzeczone poprzednio łagodniejsze
kary jednostkowe (za czyn w pkt 1 i 2), jak i niższą karę łączną (dwa lata w
zestawieniu z orzeczoną później karą łączną dwóch lat i dwóch miesięcy) oraz to, iż
w zaskarżonym obecnie kasacją wyroku przyjęto i przypisano oskarżonemu
działanie w warunkach powrotności do przestępstwa ujętych w art. 64 § 1 k.k., w
sytuacji, gdy takiego działania nie przypisano oskarżonemu w poprzednio wydanym
wyroku, przy niezaistnieniu okoliczności, które wyłączałyby działanie pośredniego
zakazu reformationis in peius, to rażące naruszenie przepisu wskazanego w kasacji
jest oczywiste, zaś wpływ tego uchybienia na wydany wyrok jest rzeczywisty,
uwzględniając chociażby wymiar kary łącznej.
Z tych powodów konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Przy ponownym rozpoznaniu
sprawy sąd powinien przestrzegać zapisu ujętego w art. 443 k.p.k.
6