Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 342/14
POSTANOWIENIE
Dnia 27 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Grubba (przewodniczący)
SSN Tomasz Grzegorczyk (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
Protokolant Dorota Szczerbiak
w sprawie Z. D.
w kwestii wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 27 listopada 2014 r.,
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od postanowienia Sądu Rejonowego w Z.
z dnia 25 lutego 2013 r.,
o umorzeniu postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego
uchyla zaskarżone postanowienie i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w Z. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
W dniu 15 stycznia 2013 roku do Sądu Rejonowego w Z. wpłynął wniosek
skazanego Z. D. o wydanie wyroku łącznego obejmującego skazania go wyrokami
Sądu Rejonowego w Z. w sprawach o sygn. … 792/06 i … 321/10 (k. 1). Kolejnym
zaś pismem, które wpłynęło do Sądu w dniu 19 lutego 2013 roku, wystąpił on o
rozważenie możliwości połączenia także kary orzeczonej w sprawie o sygn. …
219/04 (k. 21). Sąd Rejonowy z urzędu ustalił natomiast, że oskarżony był też
skazany w 2006 r. w sprawie o sygn. … 926/06 i … 328/10 (k. 24). W
2
konsekwencji, Sąd rozważał kwestię skazania Z. D. 4 wyrokami Sądu Rejonowego
w Z., które dotyczyły przypisania zarzucanych mu przestępstw, a to:
1. z dnia 18 czerwca 2004 roku, sygn. akt … 219/04, za czyn z art. 157 § 1 k.k.,
popełniony w dniu 22 listopada 2003 roku - na karę 10 miesięcy ograniczenia
wolności, ale postanowieniem z dnia 12 grudnia 2005 roku, sygn. W … 1435/05
karę ograniczenia wolności zamieniono na karę zastępczą 5 miesięcy pozbawienia
wolności (akta … 219/04);
2. z dnia 13 listopada 2006 roku, sygn. akt … 926/06 za czyn z art. 178a § 2
k.k., popełniony w dniu 14 października 2005 roku - na karę grzywny w wymiarze
50 stawek dziennych, po 10 złotych każda (k. 50 akt … 926/06);
3. z dnia 9 stycznia 2007 roku, sygn. akt … 792/06 za ciąg przestępstw z art. 278
§ 1 k.k. w zw. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. w zw.
z art. 91 § 1 k.k., popełnionych w okresie od 1 sierpnia 2001 roku do 21 sierpnia
2001 roku - na karę roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 30
stawek dziennych po 10 złotych każda; za czyn z art. 288 § 1 k.k., popełniony w
dniu 20 lipca 2001 roku - na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności; za ciąg
przestępstw z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.,
popełnionych w okresie od 31 lipca 2001 roku do 31 października 2001 roku - na
karę roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 30
stawek dziennych po 10 złotych każda; orzeczono karę łączną 2 lat pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby oraz karę
łączną grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 10 złotych każda, z tym że
postanowieniem z dnia 5 stycznia 2012 roku, sygn. akt … 934/11, zarządzono
jednak wykonanie kary pozbawienia wolności (k. 375, 561, 578 akt … 792/06) oraz
4. z dnia 27 września 2010 roku, sygn. akt … 321/10 za czyn z art. 226 § 1 k.k.
i art. 222 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełniony w dniu 23 lutego 2010 roku -
na karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres 3 lat próby, przy czym postanowieniem z dnia 24 listopada 2011 roku, sygn.
W II Ko 988/11, zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności (k. 56, 66 akt …
321/10).
Po rozpoznaniu kwestii ich połączenia, Sąd ten uznał, że nie dostrzega takiej
możliwości, ponieważ kara orzeczona wyrokiem w sprawie o sygn. … 219/04,
3
została już w całości odbyta, a czyn objęty wyrokiem w sprawie o sygn. … 321/10,
został popełniony już po wydaniu wyroku w sprawie o sygn. … 792/06, zaś w
sprawie o sygn. … 926/06, wymierzono jedynie karę grzywny. Stąd też ostatecznie
postanowił umorzyć postępowanie na podstawie art. 572 k.p.k. z powodu braku
warunków do wydania wyroku łącznego (k. 25). Postanowienie to, wydane w dniu
25 lutego 2013 r., nie zostało zaskarżone i uprawomocniło się w I instancji w dniu 5
marca 2013 roku.
W październiku 2014 r. kasację od tego orzeczenia wywiódł na korzyść
skazanego Prokurator Generalny, zarzucając rażącą obrazę prawa materialnego, a
to art. 85 k.k., polegającą na błędnej jego wykładni przez niezasadne przyjęcie, że
w sprawie nie zaistniały warunki do wydania wyroku łącznego, co skutkowało
niesłusznym umorzeniem postępowania na podstawie art. 572 k.p.k., mimo
istnienia możliwości połączenia kar orzeczonych wyrokami w sprawach sygn. …
219/04 i … 792/06, gdyż wszystkie czyny objęte wyrokiem w sprawie o sygn. …
792/06 zostały popełnione w 2001 r., tj. przed wydaniem wyroku w sprawie o sygn.
… 219/04, który zapadł w dniu 18 czerwca 2004 r. Podniesiono też w tej skardze,
że skazanie w tej ostatniej sprawie nie uległo zatarciu z uwagi na wymogi art. 108
k.k. oraz że kara łączna wymierzona drugim ze wskazanych wyżej wyroków, tzn. o
sygn. … 792/06, jest aktualnie odbywana przez skazanego od dnia 17 listopada
2013 r., a jej koniec przypada na dzień 17 listopada 2015 r. Wywodząc w ten
sposób skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Z.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja ta jest oczywiście zasadna, a przy tym wniesiona na korzyść
skazanego, stąd też rozpoznano ją na posiedzeniu, o jakim mowa w art. 535 § 5
k.p.k.
Pierwszym chronologicznie wyrokiem, który był przedmiotem rozważań Sądu
Rejonowego w tej sprawie był wyrok z dnia 18 czerwca 2004 r., sygn. … 219/04,
dotyczący skazania Z. D. za przestępstwo popełnione przez niego w dniu 22
listopada 2003 r., za które orzeczono wprawdzie karę ograniczenia wolności, ale
zamieniono ją następnie – w 2005 r. – na zastępczą karę pozbawienia wolności,
która została przy tym odbyta w całości do dnia 27 stycznia 2007 r. Jednakże,
4
zgodnie z art. 92 k.k., wydaniu wyroku łącznego nie stoi na przeszkodzie
okoliczność, że poszczególne kary za zbiegające się przestępstwa zostały już
odbyte w całości lub części. Jak zasadnie przy tym wskazano w kasacji, nie doszło
tu do zatarcia tego skazania, gdyż przed upływem okresu wymaganego dla takiego
zatarcia, a wskazanego w art. 107 § 1 k.k., skazany dopuścił się ponownie
przestępstwa objętego później wyrokiem z dnia 27 września 2010 r., sygn. …
321/10, a orzeczoną tym wyrokiem karę zakończył odbywać dopiero 17 listopada
2013 r. (k. ostatnia akt … 321/10). W świetle zaś art. 108 k.k., w takich sytuacjach
zatarcie skazania jest dopuszczalne dopiero jako jednoczesne zatarcie wszystkich
skazań.
Tym samym jednak istniały w tej sprawie prawomocne wyroki skazujące,
które mogły i powinny zostać objęte wyrokiem łącznym, jako że wyrok wskazany
wcześniej w pkt 3, tzn. z dnia 9 stycznia 2007 r., sygn. … 792/06, obejmował dwa
ciągi przestępstw z art. 278 k.k., popełnione w sierpniu 2001 r. oraz od końca lipca
do końca października 2001 r. i jednostkowe przestępstwo z art. 278 § 1 k.k.,
popełnione w lipcu 2001 r., za które orzeczono karę łączną 2 lat pozbawienia
wolności, wprawdzie z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ale następnie
zarządzono jej wykonanie, które aktualnie jeszcze (do dnia 17 listopada 2015 r.)
jest realizowane. Wszystkie przy tym przestępstwa objęte wskazanym wyżej
wyrokiem miały miejsce przed datą wydania wyroku w sprawie … 219/04, który
zapadł w 2004 r.
Pominięcie tych okoliczności doprowadziło do nietrafnego umorzenia
postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego, którego możliwość
wydania nadal pozostaje aktualna. Tym samym zaskarżone postanowienie nie
może się ostać i dlatego Sąd Najwyższy uchylił to orzeczenie, przekazując sprawę
do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Z. Przy ponownym
rozpoznaniu kwestii wyroku łącznego, Sąd ten powinien, mając na uwadze całość
dokumentacji wszystkich spraw będących przedmiotem tego postępowania, raz
jeszcze rozważyć kwestię możliwości właściwego połączenia kar orzeczonych
prawomocnymi wyrokami w stosunku do Z. D.
Z tych wszystkich względów orzeczono, jak na wstępie.
5