Wyrok

II KK 217/14

Powołane przepisy:

  1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 89 poz. 555 - art. 572) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 - art. 4, art. 4 § 1, art. 89 § 1, art. 89 § 1a) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw

Dodatkowe informacje:

  • Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
    IV K 118/08 IV K 13/08 IV K 224/08 IV K 280/08 IV K 3847/06 IV K 7/08 IV K 962/06 VIII K 1209/10 VIII K 311/10

Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 217/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski (sprawozdawca)
SSN Eugeniusz Wildowicz
Protokolant Marta Brylińska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Jerzego Engelkinga
w sprawie R.Ś.
dot. wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 3 grudnia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w W.
z dnia 29 czerwca 2011 r., sygn. akt VIII K 1209/10,
uchyla punkt I zaskarżonego kasacją wyroku i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego
rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w W. wydał w dniu 29 czerwca 2011 r., sygn. VIII K 1209/10,
wyrok łączny w odniesieniu do R. Ś. skazanego ośmioma prawomocnymi wyrokami
Sądu Rejonowego w W. Sąd Rejonowy (w punkcie I części dyspozytywnej) połączył
2
kary pozbawienia i ograniczenia wolności wymierzone wyrokami opisanymi w
punktach III, IV, VI, VII i VIII (sprawy o sygn. IV K 118/08, IV K 13/08, IV K 7/08, IV
K 224/08, VIII K 311/10) i wymierzył skazanemu karę łączną 2 lat pozbawienia
wolności. Na podstawie art. 572 k.p.k. (pkt II części dyspozytywnej wyroku), w
odniesieniu do kar orzeczonych wyrokami opisanymi w punktach I, II i V (sprawy o
sygn. IV K 3847/06, IV K 962/06, IV K 280/08) postępowanie w przedmiocie
wydania wyroku łącznego zostało umorzone.
Wśród kar, które objęte zostały wymierzoną w wyroku łącznym karą łączną 2
lat pozbawienia wolności znajdowały się kary ograniczenia wolności (wyroki
opisane w punktach III, IV i VII) oraz kary pozbawienia wolności (w wyroku
opisanym w punkcie VI – 6 miesięcy pozbawienia wolności, a w wyroku z pkt VIII –
dwie kary po roku pozbawienia wolności objęte karą łączną 2 lat pozbawienia
wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres 5 lat próby, oddając w
tym okresie skazanego pod dozór kuratora sądowego).
Opisany wyrok łączny nie został zaskarżony i uprawomocnił się z dniem 14
lipca 2011 r. Nie sporządzono uzasadnienia wyroku.
Kasację od wyroku łącznego wydanego przez Sąd Rejonowy wniósł
Prokurator Generalny. Zaskarżył wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia
zawartego w punkcie I części dyspozytywnej orzeczenia, na korzyść R. Ś. i zarzucił
rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisu prawa karnego
materialnego, tj. art. 89 § 1a k.k. w zw. z art. 4 k.k., polegające na zastosowaniu
przez Sąd ustawy obowiązującej w dacie orzekania i orzeczeniu wobec R. Ś. kary
łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, w
sytuacji, gdy wśród podlegających połączeniu kar znajdowała się wymierzona
oskarżonemu kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania i nie zarządzono jej wykonania, a w dacie popełnienia przypisanych mu
czynów obowiązywała ustawa dla niego względniejsza, wykluczająca możliwość
orzeczenia w zaistniałej sytuacji kary łącznej pozbawienia wolności bez
warunkowego zawieszenia jej wykonania.
Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i
przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego
rozpoznania.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna i należało uwzględnić
zawarty w niej wniosek. Kara łączna wymierzana jest zgodnie z regułami
określonymi w kodeksie karnym, jest to instytucja prawa karnego materialnego i w
odniesieniu do kary łącznej znajduje zastosowanie przepis art. 4 § 1 k.k., który
stanowi, że jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie
popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować
ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Odnosząc
tę regułę do zasad wymierzania kary łącznej zauważyć trzeba, że w trakcie
popełnienia przez R. Ś. przestępstw, za które został skazany jednostkowymi
wyrokami Sądu Rejonowego w W., w szczególności zaś przestępstw, za które
orzeczono kary wyrokami opisanymi w punktach VI i VIII obowiązywały inne reguły
wymierzania kary łącznej, aniżeli w czasie wydania zaskarżonego kasacją wyroku
łącznego. Czyny, za które wymierzono kary pozbawienia wolności wyrokami: z dnia
4 września 2008 r., sygn. IV K 7/08 oraz z dnia 18 marca 2010 r., sygn. VIII K
311/10, popełnione zostały odpowiednio w dniach 3 listopada 2007 r., 22/23
grudnia 2007 r. i 25/26 grudnia 2007 r. W 2007 r. przepis art. 89 § 1 k.k. stanowił,
że w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności
z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania sąd
może w wyroku łącznym warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej. W kodeksie
karnym brak było w tym czasie także przepisu art. 89 § 1a k.k., który wprowadzony
został ustawą z dnia 5 listopada 2009 r. i zaczął obowiązywać od dnia 8 czerwca
2010 r. Art. 89 § 1a k.k. stanowi, że w razie skazania za zbiegające się
przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania sąd może w wyroku łącznym orzec karę łączną pozbawienia wolności
bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
Przyjąć należy, że w odniesieniu do przestępstw popełnionych przed dniem
8 czerwca 2010 r., za które wymierzono kary pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem ich wykonania i bez warunkowego zawieszenia, sąd mógł w wyroku
łącznym orzec jedynie karę łączną z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.
Jeśli stwierdził brak przesłanek dla orzeczenia takiej kary łącznej nie powinien
obejmować wyrokiem łącznym takich jednostkowych skazań. Dopiero w odniesieniu
4
do przestępstw popełnionych po dniu 8 czerwca 2010 r., za które wymierzono kary
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania i bez
warunkowego zawieszenia, a także wtedy gdy orzeczono wyłącznie kary z
warunkowym zawieszeniem ich wykonania, sąd może w wyroku łącznym orzec
karę łączną pozbawienia wolności bądź z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania, bądź bez warunkowego zawieszenia. Taka możliwość, zdaniem Sądu
Najwyższego w składzie rozpoznającym przedmiotową kasację, powstała jednak
dopiero po wprowadzeniu do ustawy art. 89 § 1a k.k.
Zaskarżony kasacją wyrok nie został uzasadniony. Motywy zaskarżonego
rozstrzygnięcia nie są tym samym znane. Trafne jednak wydaje się założenie, że
Sąd Rejonowy, wydając wyrok łączny błędnie zastosował przepis art. 89 § 1a k.k.,
nie dostrzegając, że orzekł karę łączną pozbawienia wolności po połączeniu kar
wymierzonych za przestępstwa dokonane przed dniem 8 czerwca 2010 r., a więc
przed dniem wejścia w życie regulacji zawartej w art. 89 § 1a k.k. Doszło tym
samym do naruszenia zasady zawartej w art. 4 § 1 k.k. Naruszenia te mają
charakter rażący i w oczywisty sposób wpłynęły na treść zaskarżonego wyroku.
Spowodowały przy tym konieczność odbycia przez skazanego przynajmniej części
kary pozbawienia wolności, która orzeczona została z warunkowym zawieszeniem
jej wykonania i której wykonania nie zarządzono.
W toku ponownego rozpoznania sprawy o wydanie wyroku łącznego w
zakresie objętym wyrokiem Sądu Najwyższego Sąd Rejonowy powinien dokonać
oceny możliwości wydania wyroku łącznego i wymierzenia w nim kary łącznej na
podstawie przepisów względniejszych dla skazanego zgodnie z regułą zawartą w
art. 4 § 1 k.k., a więc przepisów obowiązujących przed dniem 8 czerwca 2010 r.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13