Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 263/14
POSTANOWIENIE
Dnia 22 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Ryński
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 22 stycznia 2015 r.,
sprawy A. P. i J. Z. skazanych z art. 280 § 1 kk i innych
z powodu kasacji wniesionych przez obrońców skazanych
od wyroku Sądu Okręgowego w B.
z dnia 6 marca 2014 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w B.
z dnia 8 listopada 2013 r.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić obie kasacje obrońców skazanych jako oczywiście
bezzasadne;
2. zwolnić skazanych A. P. i J. Z. od ponoszenia kosztów
sądowych postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w B. w sprawie prowadzonej przeciwko A. P. i J. Z., wyrokiem
z dnia 8 listopada 2013 r., sygn. akt … 673/12:
1. A. P. uniewinnił od zarzutu rozboju na osobie M. R. i kosztami postępowania
w tym zakresie obciążył Skarb Państwa,
2. A. P. uznał za winnego tego, że w dniu 10 sierpnia 2012 r. w B. przy ul. C. 37
działając wspólnie i w porozumieniu z J. Z. używając przemocy dokonał rozboju na
osobie J. M. w ten sposób, że kopiąc idącą pokrzywdzoną w plecy spowodował jej
przewrócenie się na twarz na twarde podłoże, a następnie dokonał zaboru w celu
przywłaszczenia torby z zawartością portfela, dowodu osobistego na nazwisko J.
2
M., kosmetyczki, kluczy, parasolki o łącznej wartości 45 zł, pieniędzy w kwocie 30
zł, telefonu marki Emporia Talk o nr imei […] i wartości co najmniej 75 zł z
doładowaniem na kartę na sumę 200 zł, czym spowodował szkodę ogólnej
wartości 350 zł z tytułu utraconych przedmiotów, powodując u
pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci urazu głowy z krótkotrwałą utratą
przytomności, rany tłuczonej okolicy łuku brwiowego prawego, złamania
kości szczęki prawej bez przemieszczenia, złamania ściany bocznej
oczodołu prawego z niewielkim odłamem kostnym wewnątrz oczodołu,
złamania I kości kciuka lewego, złamania kości barku prawego oraz
ogólnych potłuczeń naruszających czynności działania narządów ciała na
okres powyżej 7 dni, przy czym czynu powyższego dopuścił się w ciągu 5 lat
od odbycia kary 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej na mocy
wyroku Sądu Rejonowego w B. z dnia 24.06.2010 r. sygn. akt … 678/09,
zmienionego następnie wyrokiem Sądu Okręgowego w B. z dnia 17.11.2010
r., sygn. akt … 850/10 za czyny z art. 224 § 2 k.k. i art. 226 § 1 k.k. w zw. z
art. 11 § 2 k.k. i art. 217 § 1 k.k. i inne, którą odbył w okresie od 20.06.2011
r. do 20.02.2012r., tj. uznał go za winnego przestępstwa z art. 280 § 1 k.k. w
zw. z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to
na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3
lat pozbawienia wolności,
3. A. P. uznał za winnego tego, że w dniu 13 sierpnia 2012r. w B. przy ul.
M. 8 na terenie sklepu „I.-M.” podczas i w związku z pełnieniem przez
funkcjonariusza policji – K. M. obowiązków służbowych, stosując przemoc
zmusił tego funkcjonariusza do zaniechania prawnej czynności służbowej
polegającej na jego zatrzymaniu w ten sposób, że po okazaniu przez
funkcjonariusza policji legitymacji służbowej podjął próbę ucieczki, podczas
której szarpał się z K. M. i uderzył go prawą dłonią w głowę, przy czym
czynu powyższego dopuścił się w ciągu 5 lat od odbycia kary 8 miesięcy
pozbawienia wolności orzeczonej na mocy wyroku Sądu Rejonowego w B. z
dnia 24.06.2010 r. sygn. akt … 678/09, zmienionego następnie wyrokiem
Sądu Okręgowego w B. z dnia 17.11.2010 r., sygn. akt … 850/10 za czyny z
art. 224 § 2 k.k. i art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 217 § 1 k.k. i
3
inne, którą odbył w okresie od 20.06.2011 r. do 20.02.2012 r. tj. uznał go za
winnego przestępstwa z art. 224 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na
podstawie art. 224 § 2 k.k. wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności,
4. A. P. uznał za winnego tego, że w dniu 13 sierpnia 2012 r. w B., przy
ul. M. i ul. O. 19A, wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o
przeciwdziałaniu narkomanii, posiadał folię aluminiową z zawartością
białego proszku o masie netto 0,56 grama zawierającego amfetaminę, tj.
uznał go za winnego popełnienia przestępstwa z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia
29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 62
ust. 1 ustawy wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności,
5. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył kary pozbawienia
wolności orzeczone wobec A. P. powyżej w punktach 2 do 4 i w ich miejsce
wymierzył mu karę łączną 4 lat pozbawienia wolności,
6. J. Z. uznał za winnego tego, że w dniu 7 sierpnia 2012 r. w B. przy ul.
K. na wysokości bloku nr 18 i 20, działając wspólnie i w porozumieniu z
innym mężczyzną używając przemocy dokonał rozboju na osobie M. R. w
ten sposób, że uderzając pokrzywdzoną w tył głowy, a następnie bijąc
pięściami w głowę dokonał zaboru w celu przywłaszczenia torebki z
zawartością pieniędzy w kwocie 540 zł, dowodu osobistego na nazwisko M.
R., telefonu komórkowego marki Samsung GT-S 3350 o numerze imei […]
wartości około 400 zł, portfela ze skóry, parasolki, kluczy, długopisów, karty
- klucza wejściowego do miejsca pracy, ogólnej wartości 955 zł na szkodę
M. R. oraz pieniędzy w kwocie 339 zł, karty bankomatowej S… Bank i karty
na zakupy w sklepie Tesco na szkodę S. W., powodując jednocześnie u M.
R. obrażenia ciała w postaci rany tłuczonej małżowiny usznej lewej oraz
wargi dolnej, stłuczenia tkanek (krwiaki podskórne, otarcia naskórka) okolicy
kończyn górnych i dolnych naruszających czynności działania organizmu na
okres nie przekraczający 7 dni, przy czym czynu powyższego dopuścił się w
ciągu 5 lat od odbycia kary 2 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności
orzeczonej na mocy wyroku łącznego Sądu Rejonowego w B. z dnia
05.08.2010 r., sygn. akt … 373/10 za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64
§ 1 k.k., którą odbył w dniach od 30.09.2009 r. do 17.12.2011 r., z
4
zaliczeniem okresu od 29.04.2009 r. do 11.09.2009 r., tj. uznał go za
winnego przestępstwa z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z
art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.,
7. J. Z. uznał za winnego tego, że w dniu 10 sierpnia 2012 r. w B. przy
ul. C. 37, działając wspólnie i w porozumieniu z A. P., używając przemocy
dokonał rozboju na osobie J. M. w ten sposób, że kopiąc idącą
pokrzywdzoną w plecy spowodował jej przewrócenie się na twarz na twarde
podłoże, a następnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia torby z
zawartością portfela, dowodu osobistego na nazwisko J. M., kosmetyczki,
kluczy, parasolki o łącznej wartości 45 zł, pieniędzy w kwocie 30 zł, telefonu
komórkowego marki Emporia Talk o nr imei […] o wartości co najmniej 75 zł
z doładowaniem na kartę na sumę 200 zł, czym spowodował szkodę ogólnej
wartości 350 zł z tytułu utraconych przedmiotów, powodując u
pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci urazu głowy z krótkotrwałą utratą
przytomności, rany tłuczonej okolicy łuku brwiowego prawego, złamania
kości szczęki prawej bez przemieszczenia, złamania ściany bocznej
oczodołu prawego z niewielkim odłamem kostnym wewnątrz oczodołu,
złamania I kości kciuka lewego, złamania kości barku prawego oraz
ogólnych potłuczeń naruszających czynności działania narządów ciała na
okres powyżej 7 dni, przy czym czynu powyższego dopuścił się w ciągu 5 lat
od odbycia kary 2 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej na mocy
wyroku łącznego Sądu Rejonowego w B. z dnia 5.08.2010 r., sygn. akt …
373/10 za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., którą odbył w
dniach od 30.09.2009 r. do 17.12.2011 r., z zaliczeniem okresu od
29.04.2009 r. do 11.09.2009 r., tj. uznał go za winnego przestępstwa z art.
280 § 1 k.k. w zw. z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 §
2 k.k.,
8. uznał, że czyny przypisane J. Z. powyżej w punktach 6 i 7 stanowią
ciąg przestępstw w rozumieniu art. 91 §1 k.k., wymierzył za nie J. Z. karę 6
lat pozbawienia wolności,
9. J. Z. uznał za winnego tego, że w dniu 25 czerwca 2012 r. w B. przy
ul. S. 25, na klatce schodowej bloku, dokonał zaboru w celu przywłaszczenia
5
torebki damskiej należącej do I. W. w ten sposób, że wyrwał z rąk
pokrzywdzonej torebkę z zawartością dowodu osobistego wystawionego na
nazwisko I. W., legitymacji emeryta - rencisty, druków opłat PZU Życie na
nazwisko P. W., wydruków bankowych, portfela z pieniędzmi w kwocie 100
zł, pieniędzy w kwocie 1 100 zł i parasolki powodując straty w łącznej
wysokości 1 300 zł na szkodę I. W. przy czym czynu powyższego dopuścił
się w ciągu 5 lat od odbycia kary 2 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności
orzeczonej na mocy wyroku łącznego Sądu Rejonowego w B. z dnia
05.08.2010 r., sygn. akt … 373/10 za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64
§1 k.k., którą odbył w dniach od 30.09.2009 r. do 17.12.2011 r., z
zaliczeniem okresu od 29.04.2009 r. do 11.09.2009 r., tj. uznał go za
winnego przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. i za to na
podstawie art. 278 § 1 k.k. wymierzył mu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia
wolności,
10. na podstawie art. 91 § 2 k.k. i art. 85 k.k. oraz art. 86 § 1 k.k. połączył
kary pozbawienia wolności orzeczone wobec J. Z. powyżej w punktach 8 i 9,
a w ich miejsce wymierzył mu karę łączną 7 lat pozbawienia wolności,
11. na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał A. P. i J. Z. solidarnie do
naprawienia szkody wyrządzonej czynami z punktów 2 i 7 poprzez zapłatę
na rzecz J. M. kwoty 350 zł,
12. na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał J. Z. do naprawienia szkody
wyrządzonej czynem z punktu 6, przez zapłatę na rzecz M. R. kwoty 955 zł,
13. na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał J. Z. do naprawienia szkody
wyrządzonej czynem z punktu 6 poprzez zapłatę na rzecz S. W. kwoty 339
zł,
14. na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał J. Z. do naprawienia szkody
wyrządzonej czynem z punktu 9 poprzez zapłatę na rzecz I. W. kwoty 1 300
zł,
15. na podstawie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o
przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek przez zniszczenie amfetaminy
wraz z opakowaniem zatrzymanych u oskarżonego A. P., wskazanych w
punkcie 1 wykazu dowodów rzeczowych na k. 607 akt (… 3144/12),
6
16. na podstawie art. 415 § 2 i 3 k.p.k. pozostawił bez rozpoznania
wszystkie powództwa cywilne wytoczone przez prokuratora na rzecz
pokrzywdzonych przeciwko oskarżonym,
17. zwolnił obydwu oskarżonych z ponoszenia kosztów sądowych w
całości, obciążając nimi Skarb Państwa (k. 1225 - 1227v).
Po rozpoznaniu apelacji wniesionych przez oskarżonych i ich
obrońców wyrokiem z 6 marca 2014 r., sygn. akt … 72/14, Sąd Okręgowy w
B. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że za podstawę prawną wymiaru
kary orzeczonej wobec oskarżonego J. Z. w punkcie 8 przyjął przepis art.
280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. w zw. z art. 91 §
1 k.k. oraz przypisany wyżej wymieniony czyn w punkcie 9 zakwalifikował z
art. 278 §1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. W pozostałej części zaskarżony
wyrok utrzymał w mocy (k. 1360-1360v).
Powyższy wyrok Sądu odwoławczego został zaskarżony kasacjami
przez obrońców skazanych A. P. i J. Z.
Obrońca skazanego A. P., na zasadzie art. 523 § 1 k.p.k.
zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
- rażące naruszenie przepisów prawa procesowego, mające istotny
wpływ na treść orzeczenia, tj. przepisu art. 7 k.p.k., poprzez dowolną a nie
swobodną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a nadto
wybiórczą i bezkrytyczną jego analizę, a w konsekwencji uznanie, że
oskarżony A. P. dopuścił się przestępstwa rozboju na osobie J. M., podczas
gdy w żaden sposób nie wskazuje na to zebrany w sprawie materiał
dowodowy, a w szczególności zeznania świadków oraz samej
pokrzywdzonej,
- rażące naruszenie przepisu art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 2 k.p.k.,
przez wybiórcze oraz pozbawione pogłębionej analizy odniesienie się do
zarzutów podniesionych w apelacji, a w konsekwencji niedostateczne ich
rozważenie; nadto czynienie rozważań w tym zakresie z pominięciem
niektórych okoliczności wskazanych przez obrońcę w uzasadnieniu środka
odwoławczego,
- rażące naruszenie art. 440 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt. 2 k.p.k. poprzez
7
niedostrzeżenie przez Sąd Odwoławczy rażących uchybień popełnionych
przez Sąd I instancji, tj. różnicę między opisem sprawy przez świadka M. K.,
a rzeczywistym wyglądem oskarżonego A.P.
Powołując się na powyższe, na zasadzie art. 537 § 1 i 2 k.p.k. skarżący wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w B. i utrzymanego nim
w mocy wyroku Sądu Rejonowego w B. oraz przekazanie sprawy temu
Sądowi do ponownego rozpoznania.
Obrońca oskarżonego J. Z. zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w
całości i na podstawie art. 523 § 1 k.p.k. w zw. z art. 526 § 1 k.p.k.
zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego,
mianowicie art. 7 i 5 § 2 k.p.k., poprzez dokonanie przez Sąd w sposób
dowolny oceny dowodów, popełnienie logicznych błędów oraz wyciągnięcie
wniosków wbrew wskazaniom wiedzy i doświadczeniu życiowemu, co
spowodowało błędne przyjęcie, iż J. Z. popełnił zarzucane mu przestępstwa.
W związku z tym na podstawie art. 537 § 1 i 2 k.p.k. wniósł on o uchylenie
zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu
w B. do ponownego rozpoznania, w postępowaniu odwoławczym.
Prokurator Prokuratury Okręgowej w B. w odpowiedzi na obydwie kasacje
wniósł o ich oddalenie jako oczywiście bezzasadnych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie trzeba zaznaczyć, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia
postanowienia wydanego w tej sprawie, w ramach postępowania kasacyjnego,
złożył jedynie skazany J. Z. Dlatego też Sąd Najwyższy na podstawie art. 535 § 3
k.p.k. w zw. z art. 423 § 1 a k.p.k. ograniczył zakres uzasadnienia jedynie do tych
części wyroku, których wniosek dotyczy.
Kasacja obrońcy skazanego okazała się niezasadna w stopniu oczywistym,
dlatego też została oddalona w trybie określonym w art. 535 § 3 k.p.k.
Analiza treści zarzutu podniesionego w kasacji wskazuje, że jej autorka pod
pozorem rażącej obrazy przepisów postępowania w istocie kwestionuje ustalenia
faktyczne dokonane przez Sąd I instancji oraz zaakceptowane przez Sąd
odwoławczy w zakresie udziału J. Z. w inkryminowanych zdarzeniach polegających
na popełnieniu przestępstw rozboju na osobach M. R., J. M. oraz przestępstwa
8
kradzieży torebki z jej zawartością na szkodę I. W. Podnoszenie takiego zarzutu nie
mieści się w katalogu podstaw kasacyjnych przewidzianych w art. 523 § 1 k.p.k.
Jednocześnie formułując zarzut rażącego naruszenia art. 7 k.p.k. oraz art. 5
§ 2 k.p.k. obrońca nie wiąże go z przebiegiem postępowania odwoławczego,
albowiem nie stawia zarzutu naruszenia art. 433 § 2 k.p.k., czy art. 457 § 3 k.p.k.
Obrońca neguje rezultaty oceny przez Sąd meriti dowodu z zeznań świadków M.
R., J. S. i P. D. oraz nagrań z monitoringu zarejestrowanych w marketach Leclerc,
Biedronka i Intemarche, w zakresie ich wpływu na rekonstrukcję stanu faktycznego
i zdaje się oczekiwać, iż Sąd Najwyższy, nie bacząc na ograniczenia przewidziane
w art. 523 § 1 k.p.k., dokona ponownej weryfikacji argumentacji Sądu Rejonowego
oraz poczyni własne ustalenia faktyczne, dokonując w ten sposób kontroli
apelacyjnej wyroków Sądów obu instancji, która w postępowaniu kasacyjnym jest
niedopuszczalna.
W odniesieniu do kwestii nie powołania przez oskarżyciela publicznego J. S.
na świadka i nie zwrócenia na ten aspekt uwagi przez procedujące w sprawie sądy,
wskazać należy – co też słusznie dostrzega Prokurator w pisemnej odpowiedzi na
kasację – że osoba ta nie została powołana na świadka w postępowaniu
przygotowawczym, albowiem dopiero na rozprawie w dniu 29 stycznia 2013 r.
świadek P. D. zeznał, że wyżej wymieniona kobieta widziała zdarzenie na ul. K. (k.
788-793). Dlatego też sugestie autorki kasacji, co do stronniczości Sądów obu
instancji należy uznać za dowolne, tym bardziej, że zeznania świadka J. S. były
przedmiotem rzetelnej oceny Sądu Rejonowego (s.19-20 uzasadnienia SR), która
została zaakceptowana przez Sąd Okręgowy.
Podkreślić również należy, że kontroli kasacyjnej podlega wyłącznie sposób
oceny dowodów w ramach standardów przewidzianych w art. 7 k.p.k., podczas gdy
kasacja poza szeroką argumentacją, iż Sąd odwoławczy powinien w istniejącym
układzie dowodów powziąć wątpliwości, co do popełnienia przez skazanego
zarzucanych mu przestępstw i postąpić zgodnie z zasadą określoną w art. 5 § 2
k.p.k., nie wykazuje, że doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów.
Obrazy art. 7 k.p.k. nie stanowi także fakt, że w ocenie strony poczynione ustalenia
faktyczne i ocena dowodów jest dla skazanego niekorzystna i nie spełnia jego
oczekiwań.
9
Marginalnie trzeba zaznaczyć, że skarżąca argumentując podniesiony w
kasacji zarzut rażącego naruszenia art. 7 i 5 § 2 k.p.k. nie dostrzega rzeczywistej
wymowy materiału dowodowego, a w szczególności zeznań wskazanej przez Sąd I
instancji części świadków (s. 9-10 uzasadnienia SR), których relacja pozwala
dostrzec koincydencję czasowo – przestrzenną pomiędzy zachowaniem sprawców
opisanych przez pokrzywdzone, a nagraniami oskarżonych z kamer monitoringu,
także w kontekście zmiennych wyjaśnień J. Z., które oprócz negacji stawianych mu
zarzutów zawierają również jego częściowe przyznanie się do dokonania
przypisanych mu przestępstw.
Wobec powyższego, nie znajdując podstaw do uwzględnienia wniesionej
kasacji, Sąd Najwyższy orzekł o jej oddaleniu, jako oczywiście bezzasadnej.
Jednocześnie na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego od ponoszenia
kosztów sądowych, albowiem uznał, że ich uiszczenie byłoby dla zobowiązanego
zbyt uciążliwe, ponieważ aktualnie przebywa on w zakładzie karnym i ma
ograniczone możliwości zarobkowe.