Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 35/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Zbigniew Puszkarski (sprawozdawca)
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Danuta Bratkrajc
w sprawie G. U.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 4 marca 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w K.
z dnia 7 marca 2013 r.
uchyla wyrok w zaskarżonej części, tj. rozstrzygnięcie zawarte
w pkt II wyroku, i w tym zakresie sprawę przekazuje do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w K.
UZASADNIENIE
G. U. został skazany prawomocnymi wyrokami:
1. Sądu Rejonowego w K. z dnia 29 marca 2012 r., sygn. akt … 1210/11, za
przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. i art. 178a § 4 k.k. popełnione w dniu 2
września 2011 r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Na
2
podstawie art. 42 § 2 k.k. i art. 43 § 1 k.k. orzeczono środek karny w postaci
zakazu kierowania wszelkimi pojazdami mechanicznymi na okres 10 lat. Na
podstawie art. 77 § 2 k.k. orzeczono, iż warunkowe przedterminowe zwolnienie
oskarżonego będzie możliwe po odbyciu kary 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia
wolności.
2. Sądu Rejonowego w K. z dnia 24 kwietnia 2012 r., sygn. akt … 313/12, za
przestępstwa: z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
popełnione w dniu 1 grudnia 2011 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz
z art. 244 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 1 grudnia 2011 r. na
karę 1 roku pozbawienia wolności. Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k.
orzeczono karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 4 miesięcy.
Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeczono obowiązek naprawienia szkody
poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 500 zł.
3. Sądu Rejonowego w K. z dnia 14 czerwca 2012 r., sygn. akt … 477/12, za
przestępstwa: z art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 1
stycznia 2012 r. na karę 2 lat pozbawienia wolności oraz z art. 178a § 4 k.k. w
zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 15 marca 2012 r. na karę 2 lat
pozbawienia wolności. Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. orzeczono
karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia
wolności. Na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzeczono środek karny w postaci
zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na
okres 10 lat. Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary zaliczono
oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania od 15 marca 2012 r. do 14
czerwca 2012 r.
4. Sądu Rejonowego w K. z dnia 5 października 2012 r., sygn. akt … 878/12, za
przestępstwa: z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 20
stycznia 2012 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz z art. 278 § 1
k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 20 stycznia 2012 r. na karę 10
miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k.
orzeczono karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze 10 miesięcy. Na
podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeczono wobec G. U. solidarnie obowiązek
3
naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 1 178,52
zł.
Sąd Rejonowy w K. wyrokiem łącznym z dnia 7 marca 2013 r., sygn. akt …
1309/12, na podstawie art. 569 § 1 k.p.k., art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył kary
pozbawienia wolności orzeczone wobec skazanego G. U. wyrokami opisanymi w
pkt. 1 - 4 i orzekł wobec skazanego karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze
6 lat (punkt I). W punkcie drugim wyroku stwierdził, że „w pozostałym zakresie
połączone wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu.” Na podstawie art. 577 k.p.k.
na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy
rzeczywistego pozbawienia wolności: od dnia 15 marca 2012 r. do 17 lipca 2012 r. i
od dnia 17 lipca 2012 r. do 7 marca 2013 r. (punkt III). Na podstawie art. 624 § 1
k.p.k. zwolnił skazanego od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w całości
(punkt IV).
Wyrok ten nie został zaskarżony przez żadną ze stron i uprawomocnił się w
dniu 15 marca 2013 r.
Kasację od powyższego wyroku łącznego wniósł Rzecznik Praw
Obywatelskich. Na podstawie art. 521 § 1 k.p.k. zaskarżył wyrok w części,
dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego w punkcie drugim wyroku, na korzyść
skazanego G. U. Zarzucił „rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie prawa materialnego, to jest art. 85 k.k. w zw. z art. 90 § 2 k.k.,
polegające na połączeniu jednostkowych kar pozbawienia wolności orzeczonych
wobec G. U. w sprawach o sygn. … 1210/11 oraz … 477/12 Sądu Rejonowego w
K. i jednoczesnym bezzasadnym stwierdzeniu, że wyroki te podlegają odrębnemu
wykonaniu, w zakresie nie objętym wyrokiem łącznym w sytuacji, gdy Sąd
zobowiązany był również do połączenia orzeczonych tymi wyrokami środków
karnych, w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych” i
wniósł o uchylenie wyroku łącznego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w
tym zakresie Sądowi Rejonowemu w K. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja wniesiona na korzyść skazanego, jako oczywiście zasadna,
zasługiwała na uwzględnienie w całości w trybie określonym przepisem art. 535 § 5
k.p.k., tj. na posiedzeniu bez udziału stron. Skarżący trafnie podniósł, że wydając
4
wyrok łączny wobec G. U., Sąd Rejonowy w K. rażąco naruszył przepis art. 85 k.k.
w zw. z art. 90 § 2 k.k. przez to, że nie połączył środków karnych w postaci zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonych wobec skazanego
wyrokami tego Sądu z dnia 29 marca 2012 r., sygn. akt … 1210/11 oraz z dnia 14
czerwca 2012 r., sygn. akt … 477/12. Nie ulega też wątpliwości, że zaistniałe
uchybienie miało istotny wpływ na treść wyroku, skoro zabrakło w nim koniecznego,
merytorycznego rozstrzygnięcia.
Jak wcześniej nadmieniono, w wyroku wydanym w sprawie o sygn. akt …
1210/11 Sąd Rejonowy w K. orzekł wobec G. U. na podstawie art. 42 § 2 k.k.
środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych
na okres 10 lat i na taki sam okres wymieniony środek karny Sąd Rejonowy w K.
orzekł wobec G. U. w sprawie o sygn. akt … 477/12. Skoro orzekając w
przedmiocie wyroku łącznego Sąd ten przyjął (słusznie), że przestępstwa, za które
środek ten został orzeczony, pozostają w zbiegu, to zgodnie z art. 90 § 2 k.k.,
mającym charakter obligatoryjny, powinien w odniesieniu do środków karnych
(zakazów tego samego rodzaju) zastosować odpowiednio przepisy o karze łącznej,
tj. po myśli art. 85 k.k. orzec środek karny łączny na stosowny okres, wynikający z
treści art. 86 § 1 k.k. oraz art. 43 § 1 k.k.
Należy zgodzić się z autorem kasacji, że zaistniałe rażące naruszenie prawa
znalazło wyraz w zawartym w punkcie drugim zaskarżonego wyroku łącznego
rozstrzygnięciu stanowiącym, iż „w pozostałym zakresie połączone wyroki
podlegają odrębnemu wykonaniu”. Przesądza ono bowiem, że niezgodnie z art. 85
k.k. w zw. z art. 90 § 2 k.k. odrębnie byłyby wykonywane wobec skazanego m.in.
jednostkowe środki karne w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów
mechanicznych. Wyrok łączny należało zatem uchylić w części zawierającej
wspomniane rozstrzygnięcie i w tym zakresie sprawę przekazać do ponownego
rozpoznania właściwemu sądowi, co otworzy drogę do połączenia jednostkowych
środków karnych.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.