Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CSK 224/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca)
SSN Karol Weitz
w sprawie z powództwa K. T.
przeciwko U.S. i R. S. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
oraz z powództwa wzajemnego U. S. i R. S.
przeciwko K. T.
o ustalenie nieważności umów ewentualnie o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych
z rzeczywistym stanem prawnym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 marca 2015 r.,
skargi kasacyjnej U. S. i R. S.
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 grudnia 2013 r.,
oddala skargę kasacyjną i zasądza od pozwanych, powodów
wzajemnych kwotę 3 600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Powódka (pozwana wzajemna) K. T. domagała się pozbawienia
wykonalności tytułu wykonawczego - aktu notarialnego z dnia 18 grudnia 1999 r.
rep. A nr […] sporządzonego przed notariuszem J. D. Jako pozwanych w sprawie
wskazała U. S. i R. S.
Powódka zarzuciła, że roszczenie, mające być przedmiotem egzekucji nie
istnieje. Rzeczywistą wolą umawiających się stron było przeniesienia na rzecz
powódki własności nieruchomości w zamian za przejęcie przez nią spłaty kredytów.
Oświadczenia woli w przedmiocie ceny zostały złożone w warunkach pozorności.
Okoliczność tę uwiarygodnia fakt, że pozwani przez siedem lat zwlekali
z wyegzekwowaniem roszczenia o zapłatę ceny.
Pozwani U. S. i R. S. wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz wytoczyli
przeciwko K. T. pozew wzajemny. Pozwani - powodowie wzajemni domagali się
m.in.: 1) stwierdzenia nieważności umowy sprzedaży z dnia 18 grudnia 1999 r.
zawartej między U. S. i R. S. a K. S. (obecnie T.), 2) stwierdzenie nieważności
umowy darowizny z dnia 18 grudnia 1999 r. zawartej między U. S. i R. S. a K. S.
(obecnie T.), 3) stwierdzenie nieważności umowy sprzedaży z dnia 10 lutego 2000 r.
zawartej między U. S. i R. S. a K. S. (obecnie T.).
Wyrokiem z dnia 27 marca 2013 r. Sąd Okręgowy w K.: 1/ pozbawił
wykonalności tytuł wykonawczy - akt notarialny z dnia 18 grudnia 1999 r. Rep. A Nr
[…], któremu nadano klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w
K. z dnia 27 grudnia 2007 r., 2/ ustalił, że umowa sprzedaży z dnia 18 grudnia 1999
r, Rep. A Nr […] jest nieważna, 3/ ustalił, że umowa sprzedaży z dnia 10 lutego
2000 r., Rep. A Nr 1 […] jest nieważna, 4/ oddalił powództwo w zakresie
dotyczącym ustalenia nieważności umowy darowizny z dnia 18 grudnia 1999 r.,
Rep. A Nr […]. Orzeczenie to zostało oparte na następujących ustaleniach
faktycznych i ocenach prawnych.
Pozwani (powodowie wzajemni) R. S. i U. S. mają trzy córki: J. S., K. S.
(obecnie T.) i A. S. W grudniu 1999 roku R. S. zwołał zebranie członków rodziny.
Uczestniczyli w nim: R. S., U. S. i pełnoletnie wówczas córki: J. S. i K. T. A. S. była
wtedy małoletnia. R. S. oświadczył, że majątek rodzinny jest coraz bardziej
3
zagrożony, że pojawiają się długi w coraz większej liczbie i są wszczynane
egzekucje komornicze oraz że sposobem na uratowanie majątku byłoby to, aby
jedna osoba ż rodziny ten majątek fikcyjnie przejęła. Osobą fikcyjnie przejmującą
miała być K. T. Fikcyjność miała polegać na tym, że K. T. miała swoim nazwiskiem
firmować przedsiębiorstwo, a faktycznie nic się nie miało zmienić i przedsiębiorstwo
miał dalej prowadzić R. S. Celem tych działań miało być uchronienie przed
wierzycielami R. S.
Zgodnie z dokonanymi ustaleniami pozwani (powodowie wzajemni U. S. i R.
S. zawarli z K. T. następujące umowy. Umową notarialną z dnia 18 grudnia 1999 r.
sprzedali pozwanej nieruchomość stanowiącą gospodarstwo rolne składające się z
działek nr 652/1, 717/2 w R. - za cenę w kwocie 350 000 zł. Ponadto w tym akcie
notarialnym zawarta została umowa, na podstawie której R. S. sprzedał K. S.
(obecnie T.) gospodarstwo rolne składające się z działki nr 716/3 w R., działki nr
96/3 w P., prawa użytkowania wieczystego działek 667, 669, 698 w L., działek nr
20/2, 20/1 i 20/3 w C., działek nr 62/2 i 79 w S. - za cenę w kwocie 1 790 000 zł. W
umowie tej kupująca zobowiązała się do przejęcia spłaty opisanych w umowie
kredytów i oświadczyła, że po podpisaniu stosownej umowy z bankami w tej
sprawie złoży oświadczenie, że przejmuje spłatę kredytów, za które będzie
odpowiadała osobiście i wyrazi zgodę na dokonanie dodatkowych wpisów
hipotecznych z tytułu przejętych kredytów na każde żądanie banku. K. S.
ustanowiła na rzecz R. i U. S. dożywotnią i bezpłatną służebność mieszkania
w całym budynku mieszkalnym w R. nr 350. Kupująca poddała się także w tym
akcie notarialnym obowiązkowi zapłaty ceny ustalonej na 2 140 000 zł.
Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2007 r. Sąd Rejonowy nadał aktowi
notarialnemu klauzulę wykonalności co do kwoty ustalonej w akcie notarialnym
ceny sprzedaży, a komornik na wniosek pozwanych (powodów wzajemnych)
wszczął postępowanie egzekucyjne. Kolejną umową z dnia 18 grudnia 1999 r. U. S.
i R. S. darowali K. S. całą zabudowaną nieruchomość stanowiącą gospodarstwo
rolne składającą się z działek nr 581/1, 675/4, 675/3. Umową z dnia 10 lutego 2000
r. (rep. A […]) U. S. i R. S. sprzedali K. S. całą zabudowaną nieruchomość
stanowiącą gospodarstwo rolne składającą się z działek nr 200/1, 205 oraz działki
nr 195/1 - za cenę w kwocie 200 000 zł.
4
Część nieruchomości, których dotyczyła umowa sprzedaży z dnia 18 grudnia
1999 r. oraz wszystkie nieruchomości, których dotyczyła umowa sprzedaży z dnia
10 lutego 2000 r. zostały po zawarciu tych umów nabyte na rzecz osób trzecich,
a powódka w chwili obecnej nie jest już wpisana do ksiąg wieczystych
prowadzonych dla tych nieruchomości.
W dniu 29 grudnia 1999 r. kupująca udzieliła R. S. w formie aktu
notarialnego pełnomocnictwa, o szerokim zakresie. Pełnomocnictwo odwołała w
dniu 17 marca 2010 r.
Powódka (pozwana wzajemna) przejęła długi R. S.: 1/ w stosunku do Banku
Spółdzielczego w kwocie 74 200 zł. - w dniu 1 stycznia 2000 r., 2/ w stosunku do
Banku Spółdzielczego w kwocie 318 000 zł, w dniu 1 stycznia 2000 r., 3/ w
stosunku do Banku Spółdzielczego w kwocie 47 600 zł. - w dniu 1 stycznia 2000 r.,
4/ w stosunku do Banku Spółdzielczego w kwocie 101 250 zł - w dniu 1 stycznia
2000 r., 5/ w stosunku do Banku Spółdzielczego w kwocie 157 200 zł – w dniu 1
stycznia 2000 r., 6/ w stosunku do Banku Spółdzielczego w kwocie 43 700 zł - w
dniu 1 stycznia 2000 r., 7/ w stosunku do Banku Spółdzielczego w kwocie 17
841,74 zł - w dniu 1 stycznia 2000 r.
Nadto K. T. przystąpiła do: 1/ długu R. S. w kwocie 456 344,41 zł. w
stosunku do A. N. R., 2/ do długu R. S. w stosunku do M. sp. z o.o. i na jego
zaspokojenie zapłaciła kwotę 60 000 zł. Ponadto zapłaciła dłużnikom R. S.: 1/ J. M.,
S. J. i M. P. kwotę 20 000 zł, 2/ U. S. kwotę 87 000 zł. K. T. zobowiązała się do
zapłaty dłużnikom R. S. 1/ P.- L. sp. z o.o. - kwoty 105 840,80 zł, 2/ K. A. kwoty 33
753,81 zł. Natomiast R. S. przystąpił w dniu 23 stycznia 2003 r. do długu K. S.
wobec N. P. sp. z o.o. w kwocie 48 000 zł.
Wyrokiem z dnia 2 października 2006 r. Sąd Rejonowy w M. uznał R. S. za
winnego tego, że w dniu 18 grudnia 1999 r. w K. w warunkach grożącej
niewypłacalności zbył swój majątek zagrożony zajęciem na rzecz córki K. S. czym
udaremnił możliwość zaspokojenia wielu wierzycieli i wykonanie istniejących już
prawomocnych orzeczeń, tj. za przestępstwo z art. 300 § w zw. z art. 300 § 2 i art.
300 § 3 w zw. z art. 11 § 2 k.k. Wyrok w tym zakresie został utrzymany w mocy
wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 19 września 2008 r.
5
Umowa z dnia 18 grudnia 1999 r. została uznana za bezskuteczną wobec K.
A., J. M., S. J., M. P., M. sp. z o.o. w W.
K. T. w całości zaakceptowała propozycję R. S. Nie dała odczuć pozostałym
członkom rodziny, że otrzymany majątek nie jest już ich. Z majątku tego korzystali
nadal pozostali członkowie rodziny. Po unormowaniu sytuacji z wierzycielami
przekazany K. T. majątek miał zostać rozdysponowany również z uwzględnieniem J.
S. i A. S. J. S. jeszcze przed 1999 r. otrzymała od rodziców mieszkanie o pow.
około 42 m2
w M. Innego majątku od rodziców nie otrzymała. A. S. nie otrzymała od
rodziców żadnego majątku.
Rozpoznający sprawę Sąd Apelacyjny zmodyfikował ustalenia faktyczne
poczynione przez Sąd Okręgowy. Co do podstawy prawnej Sąd II instancji wskazał,
że art. 83 k.c. - który stanowi, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej
stronie dla pozoru - znajdzie tu zastosowanie jedynie do oświadczenia woli, którym
powódka, umowami z dnia 18 grudnia 1999 r. i 10 lutego 2000 r., zobowiązała się
do zapłaty na rzecz pozwanych ceny sprzedaży nieruchomości.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego z ustaleń faktycznych dokonanych przez sąd
I instancji wynika, że strony były zgodne co do tego, iż powódka nie jest
zobowiązana do zapłaty ceny. To postanowienie umowy jest bez wątpienia
nieważne, jako dotknięte wadą pozorności. Nie były natomiast dotknięte wadą
pozorności pozostałe postanowienia umowy, w tym te, które dotyczyły
przeniesienia na powódkę własności nieruchomości. W dacie zawarcia umowy
strony były zgodne co do tego, że własność nieruchomości ma przejść na powódkę.
To, że pozwany liczył na to, że w przyszłości córka postąpi zgodnie z jego wolą
i „podzieli majątek" w sposób, który zabezpieczy interesy pozostałych córek,
nie należy do istoty przedmiotowych umów.
Nie jest rzeczą Sądu orzekającego ocena, czy doszło do skutecznego
zaciągnięcia przez pozwaną zobowiązania cywilnoprawnego co do przyszłego
podziału majątku, czy też było to jedynie zobowiązanie moralne. Na potrzeby
rozpoznawanej sprawy istotne jest to, że wszystkie umawiające się strony działały
z zamiarem przeniesienia własności nieruchomości na powódkę.
6
Wbrew argumentom podnoszonym w toku procesu przez pozwanych
przedmiotowe umowy nie zostały zawarte w celu ukrycia umowy darowizny,
co mogłoby prowadzić do ich bezwzględnej nieważności. Umowa darowizny jest
czynnością prawną, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego
bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego,
przy równoczesnym braku nałożenia na niego obowiązku świadczenia w zamian za
uczynioną darowiznę. Korzyść osiągana przez jedną stronę umowy nie znajduje
odpowiednika po drugiej stronie. Świadczenie darczyńcy musi być subiektywnie
i obiektywnie bezpłatne, tj. niezależne od uzyskania korzyści lub ekwiwalentu
od obdarowanego. Czyniąc darowiznę, darczyńca realizuje zamiar przysporzenia
obdarowanemu korzyści kosztem własnego majątku.
Okoliczności faktyczne ustalone w niniejszej sprawie zdecydowanie przeczą,
by pozwani, przenosząc na powódkę własność nieruchomości działali donandi
causa. Przedmiotowe umowy nie zmierzały do nieodpłatnego przysporzenia
majątkowego na rzecz powódki. W zamian za przeniesienie na nią własności
nieruchomości, powódka zobowiązała się do przejęcia, bądź też przystąpienia do
długów pozwanego, jako dłużnik osobisty i zobowiązanie to wykonała.
Czynność ta to umowa wzajemna, subiektywnie ekwiwalentna, zbliżona swoim
charakterem do umowy sprzedaży.
Tego rodzaju rozporządzenie mieści się w granicach art. 3531
k.c. (por. art.
523 k.c.). Przedmiotowa umowa nie może być uznana za czynność prawną
dysymulowaną, w rozumieniu art. 83 § 1 k.c. Oświadczenia o zobowiązaniu się
do przejęcia długów nie zostało ukryte, zostało złożone przez powódkę
i odnotowane w treści aktu notarialnego przenoszącego własność nieruchomości.
Brak podstaw, by przypisać temu oświadczeniu pozorność. Pozornością dotknięte
było postanowienie o zapłacie ceny, które zostało zamieszczone w akcie
notarialnym, najpewniej wyłącznie wskutek błędnej sugestii notariusza. Tym samym
brak jest podstaw do uznania zaskarżonych umów za nieważne wskutek
pozorności - na mocy art. 83 k.c.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego z ustalonego stanu faktycznego wynika bez
żadnych wątpliwości, że przedmiotowe umowy sprzedaży i darowizny zostały
7
zawarte w celu uniemożliwienia, a co najmniej utrudnienia prowadzenia przeciwko
R. S. egzekucji wierzytelności przysługującej wielu podmiotom. Powyższe zostało
przesądzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w M., wydanym w
sprawie […]. Sąd Apelacyjny zgodzić się z Sądem Okręgowym, ze taki cel - co do
zasady - nie skutkuje nieważnością umów. Przepisy kodeksu cywilnego (art. 527 i
nast. k.c.) przewidują bowiem sankcje za pokrzywdzenie wierzycieli wskutek
dokonania rozporządzenia majątkiem przez dłużnika, nie w postaci nieważności
bezwzględnej, lecz bezskuteczności względnej pokrzywdzonego wobec wierzyciela.
Oznacza to, że wierzyciel może zaspokoić swoja wierzytelność
z przedmiotów rozporządzenia, mimo iż nie stanowi on już własności dłużnika.
Dokonane przez Sąd Apelacyjny ustalenia faktyczne prowadzą do wniosku,
że kwestionowane w niniejszym procesie umowy spełniają jedynie przesłankę
bezskuteczności względnej, która Sąd może przesądzić konstytutywnymi wyrokiem
wydanym na podstawie art. 527 i nast. k.c.
W orzecznictwie wyrażono pogląd, że wzgląd na ochronę interesów
osób trzecich może uzasadniać uznanie czynności prawnej za nieważną z powodu
jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.), za taką
oceną muszą jednak przemawiać szczególne okoliczności, leżące poza
zakresem i działania przepisów zarówno art. 527 i nast. k.c., jak i art. 59 k.c.
Takie okoliczności nie zostały przez powodów wzajemnych wykazane
w niniejszej sprawie.
W konsekwencji należy stwierdzić, że czynności prawne objęte aktami
notarialnymi z dnia 18 grudnia 1999 r., jak też czynność prawna objęta aktem
notarialnym z dnia 10 lutego 2000 r. nie są nieważne w całości i odniosły skutek
w postaci przejścia prawa własności objętych umowami nieruchomości na powódkę.
W skardze kasacyjnej pozwani zarzucili naruszenie prawa materialnego, tj.:
a) art. 158 k.c. przez błędną jego wykładnię i zastosowanie polegającą na
nieuzasadnionym przyjęciu przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym,
że postanowienia umowne dotyczące zapłaty ceny dotknięte wadą pozorności nie
skutkują nieważnością całej umowy, skoro oznaczenie ceny niewątpliwie jest
elementem essentialia negotii umowy sprzedaży, przy czym nie została zachowana
8
wymagana forma przy składaniu samych tylko oświadczeń w ramach czynności
ukrytej, bowiem niedopuszczalna jest sytuacja, w której czynność pozorna „służyć"
będzie formą dla czynności dysymulowanej, przy nierozerwalności elementu
essentialia negotii - jakim jest cena nabycia - ekwiwalent za przeniesienie własności
nieruchomości - na części, z których jedna zostaje uznana za ważą a druga za
pozorną czyli nieważną,
b) art. 58 k.c. przez jego błędną wykładnię polegającą na niezastosowaniu
ww. przepisu do ustalonego poprawnie w niniejszej sprawie stanu faktycznego,
z którego wynika (za uzasadnieniem Sądu Apelacyjnego) bez żadnych wątpliwości,
że przedmiotowe umowy sprzedaży i darowizny zostały zawarte w celu
uniemożliwienia a co najmniej utrudnienia prowadzenia przeciwko R. S. egzekucji
wierzytelności przysługującej wielu podmiotom co zostało przesądzone
prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w M., wydanym w sprawie […] i
uznaniu w związku z tym, że takie działanie stanowiące samo w sobie realizację
znamion przestępstwa, za które prawomocnie skazano nie powoduje nieważności
zawartych umów jako sprzecznych z ustawą i zasadami współżycia społecznego w
rozumieniu art. 58 k.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej nie zasługują na uwzględnienie.
Jak wynika z ustaleń dokonanych przez Sąd Apelacyjny umowy zawarte w akcie
notarialnym z dnia 18 grudnia 1999 r. zawierały postanowienia o zobowiązaniu się
sprzedających do przeniesienia na powódkę (pozwaną wzajemna) własności
i użytkowania wieczystego określonych w tym akcie nieruchomości, a także dwa
zobowiązania kupującej dotyczące jej świadczenia wzajemnego. Po pierwsze, było
to zobowiązanie do zapłaty ceny w określonej kwocie i czasie. Ponadto kupująca
zobowiązała się do przejęcia długów sprzedającego oraz do przystąpienia do jego
długów. W tej sytuacji, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd Apelacyjny, kupująca
zobowiązała się do spełnienia dwukrotnie świadczenia, które w ocenie stron miało
stanowić jej świadczenie wzajemne. Jeżeli, jak wynika z niepodważonych
skutecznie ustaleń Sądu Apelacyjnego, oświadczenie o przeniesieniu na kupującą
własności i użytkowania wieczystego było złożone nie dla pozoru, ale w celu
9
ochrony majątku pozwanych (powodów wzajemnych) przed wierzycielami.
Natomiast skoro w zamian kupująca zobowiązała się do przejęcia długów
pozwanego związanych z prowadzoną przez niego działalnością i spłaciła te długi,
to uznanie jej oświadczenia o zobowiązaniu się do zapłaty ceny za złożone
dla pozoru nie prowadzi do konieczności, jak to sugerują skarżący, uznania za
nieważną całej umowy.
Skoro bowiem w zamian za przeniesienie własności i użytkowania
wieczystego określonych w umowie nieruchomości, powódka (pozwana) wzajemna
zobowiązała się do przejęcia długów pozwanego (powoda wzajemnego) to nie ma
przeszkód, aby umowę taką uznać za ważną. Sąd Apelacyjny określił ją jako
umowę wzajemną, subiektywnie ekwiwalentną, zbliżoną swoim charakterem do
umowy sprzedaży. Mając na względzie, że cenę w umowie sprzedaży, zgodnie
z art. 536 § 1 k.c., można określić nawet poprzez wskazanie tylko podstaw do jej
ustalenia, zawartą prze? Strony umowę z dnia 18 grudnia 1999 r., należy uznać
wprost za umowę sprzedaży. Zobowiązanie się przez kupującego do przejęcia
określonych w umowie długów sprzedawcy stwarza dostateczne podstawy dla
ustalenia ceny sprzedaży w rozumieniu art. 535 k.c. i 536 k.c. Brak wobec tego
jakichkolwiek podstaw, aby w świetle art. 158 k.c. i art. 58 k.c., uznać za nieważną
umowę z 18 grudnia 1999 r. tylko z tego powodu, że w umowie tej nie wskazano
skutecznie ceny w określonej kwocie, a jedynie wskazano podstawy dla jej
ustalenia poprzez zobowiązanie się kupującego do przejęcia długów sprzedawcy.
Z kolei nie zostały skutecznie podważone ustalenia Sądu Apelacyjnego,
który uznał za pozorne oświadczenie woli powódki (pozwanej wzajemnej)
o zapłacie ceny w określonej kwocie i w określonym czasie. Ustalenia te są
logiczne i dobrze osadzone w ustalonym stanie faktycznym. Strony umowy
z 19 grudnia 1999 r., szczególnie pozwani (powodowie wzajemni) byli żywotnie
zainteresowani skutecznym przeniesieniem na powódkę (pozwaną wzajemną)
własności i użytkowania wieczystego określonych w tej umowie nieruchomości.
Chodziło o uniemożliwienie dostępu do tych nieruchomości wierzycielom
pozwanego. Skoro zaś powódka (pozwana wzajemna) zobowiązała się do
przejęcia długów pozwanego jako zapłaty za przeniesienie na nią własności
i użytkowania wieczystego, to dodatkowe zobowiązanie do zapłaty określonej
10
kwotowo ceny miało charakter oświadczenia pozornego, które, jak to ustalił
Sąd Apelacyjny, strony wprowadziły do umowy za namową notariusza, aby uczynić
ją bardziej wiarygodną dla wierzycieli pozwanego. O pozorności tego oświadczenia
świadczy także to, że kupująca zapłaciła za pozwanego długi i w ten sposób
zapłaciła za nabyte nieruchomości. Domaganie się ponownej zapłaty nie ma wobec
tego żadnego uzasadnienia z punktu widzenia ogólnych zasad słuszności jakie
wyznaczają zasady obrotu nieruchomościami.
Nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 58 k.c.
To, że prawomocnym wyrokiem karnym zostało przesądzone, że zawierane przez
pozwanego R. S. umowy sprzedaży i darowizny zostały uznane za zawarte w celu
uniemożliwienie a co najmniej utrudnienia prowadzenia przeciwko niemu egzekucji
wierzytelności przysługujących wielu podmiotom, nie oznacza, że umowy te uznać
należy za nieważne. Trafnie Sąd Apelacyjny podkreślił, że to, iż dokonanie
czynności prawnych przez pozwanego R. S. zostało uznane za wyczerpujące
znamiona przestępstwa, nie jest równoznaczne z uznaniem ich za nieważne w
rozumieniu art. 58 k.c. Ocena tego, czy określona czynność prawna jest sprzeczna
z ustawą w rozumieniu tego przepisu musi uwzględniać wymogi jakie ważności
takiej czynności przewidują przepisy prawa cywilnego. Ze względu na konieczność
ochrony interesów osób, których dotykają skutki takich czynności prawo cywilne nie
wiąże wprost skutku nieważności z faktem, że dokonanie określonej czynności
prawnej jest traktowane z punktu widzenia przepisów karnych jako przestępstwo. W
rozpoznawanej sprawie właściwym instrumentem, poprzez który wierzyciele mogą
chronić swoje uzasadnione interesy jest skarga pauliańska określona w art. 527 i
nast. k.c. a nie uznanie dokonanych przez pozwanego czynności za nieważne.
Mając na względzie, że zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej okazały
się nieuzasadnione Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
k.p.c., orzekł jak
w sentencji.
11