Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 62/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gierszon (sprawozdawca)
SSN Przemysław Kalinowski
Protokolant Marta Brylińska
w sprawie K. L.
ukaranego z art. 97 k.w. w zw. z art. 49 ust. 1 pkt 2 oraz z art. 97 k.w. w zw. z art.
49 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 30 marca 2015 r.,
kasacji Prokuratora Generalnego na korzyść ukaranego
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w W.
z dnia 2 grudnia 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu w W. do
ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Do Sądu Rejonowego Straż Miejska w dniu 18 sierpnia 2014 r. skierowała
wniosek o ukaranie K. L. za to, że:
2
1. w dniu 26 września 2013 roku o godz. 16.05 w W. na ulicy N., będąc
kierowcą pojazdu marki Opel, dokonał postoju pojazdem na drodze
dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu w odległości mniejszej niż 10 merów za
przejściem dla pieszych, tj. wykroczenie z art. 97 k.w. w zw. z art. 49 ust. 1 pkt 2
ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym,
2. w tym samym czasie i miejscu co w pkt 1, będąc kierowcą pojazdu
marki Opel, dokonał postoju pojazdu wzdłuż linii ciągłej zmuszając innych
uczestników ruchu do najeżdżania na tę linię, tj. wykroczenie z art. 97 k.w. w zw. z
art. 49 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym.
Wyrokiem nakazowym z dnia 2 grudnia 2012 roku, Sąd Rejonowy uznał K. L.
za winnego wykroczeń zarzucanych mu we wniosku o ukaranie i wymierzył za
każde z tych wykroczeń kary grzywny po 200 zł, obciążając go ponadto kosztami
procesowymi. Wyrok ten nie został zaskarżony przez żadną ze stron i
uprawomocnił się w dniu 20 grudnia 2014 roku (k. 25, 26).
Prokurator Generalny wniósł od powyższego wyroku kasację na korzyść
ukaranego.
Zaskarżył to orzeczenie w całości i zarzucił mu rażące i mające istotny wpływ
na treść wyroku naruszenie przepisu prawa karnego materialnego, a mianowicie
art. 9 § 1 k.w., polegające na wadliwym przypisaniu K. L. dwóch wykroczeń, tj.: z
art. 97 k.w. w zw. art. 49 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o
ruchu drogowym oraz z art. 97 k.w. w zw. art. 49 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20
czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym i wymierzeniu mu za te wykroczenia
odrębnych kar grzywny, w sytuacji gdy zachowanie obwinionego stanowiło jeden
czyn wyczerpujący znamiona wskazanych wykroczeń, co powinno skutkować
orzeczeniem jednej kary w granicach zagrożenia przewidzianych w art. 97 k.w.
W konkluzji Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja zasługuje na uwzględnienie.
Zarzut podniesiony w kasacji jest zasadny i to w stopniu oczywistym. Taka
ocena umożliwiła rozpoznanie tej kasacji w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
3
W istocie, wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego obwiniony został uznany
winnym dwóch odrębnych wykroczeń. Zestawienie opisów obu tych przypisanych
wykroczeń nie pozostawia wątpliwości, że odnoszą się one do tego samego
zachowania (czynu) obwinionego w dniu 26 września 2013 r., które
zakwalifikowano jako naruszające (- cy) dwie normy ruchu drogowego, tj. art. 49
ust. 1 pkt 2 oraz art. 49 ust. 1 pkt 4 prawa o ruchu drogowym.
Nie ulega wątpliwości, iż w kodeksie wykroczeń brak jest odpowiednika art.
11 k.k., w myśl którego jeden czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo. W
literaturze i orzecznictwie nie ma jednak wątpliwości, że reguła taka obowiązuje
również na gruncie przyjętej w art. 9 § 1 k.w. konstrukcji eliminacyjnego zbiegu
przepisów ustawy i w ten sposób rozstrzyga kwestię zbiegu przepisów ustawy
naruszonych tym samym czynem sprawcy. Przepis ten przy tym dotyczy tylko
rzeczywistego (realnego) zbiegu przepisów, a nie zbiegu będącego zbiegiem
pozornym. Ten natomiast zaistnieje zawsze, gdy za pomocą tzw. reguł kolizyjnych
(specjalności, pochłaniania i subsydiarności) można wyeliminować rzekomą wielość
ocen (kwalifikacji) prawnych danego zachowania (zob. T. Grzegorczyk (red.), W.
Jankowski, M. Zbrojewska, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2013, Baza
Lex; M. Mozgawa, Komentarz do art. 9 kodeksu wykroczeń, stan prawny na 1. IX.
2001 r., Baza Lex oraz, wyrok SN z dnia 8 maja 2008 r., III KK 492/07, Lex nr
398521).
Stosownie do treści przywołanego art. 9 § 1 k.w., w sytuacji, w której czyn
wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach
ustawy, stosuje się przepis przewidujący najsurowszą karę. W konsekwencji
wówczas – następuje redukcja naruszonych przepisów do tego z nich, który
przewiduje najsurowszą karę, co nie stoi na przeszkodzie – zgodnie z dalszą
treścią art. 9 § 1 k.w. – orzeczeniu środków karnych na podstawie innych
naruszonych przepisów. Odnosząc te rozważania do realiów rozpoznawanej
sprawy nie ulega zatem wątpliwości, iż zachowanie K. L., którego dopuścił się 26
września 2013 r., około godz. 16:05 w W., na ulicy N., nieprawidłowo parkując
pojazd marki OPEL stanowiło, w świetle art. 9 § 1 k.w., jedno wykroczenie,
wypełniające znamiona dwóch typów czynów zabronionych sankcjonowanych
przez kodeks wykroczeń, tj. art. 97 k.w. w zw. z art. 49 ust. 1 pkt 2 prawa o ruchu
4
drogowym oraz art. 97 k.w. w zw. art 49 ust. 1 pkt 4 prawa o ruchu drogowym. W
tym stanie rzeczy oczywiste jest, że „rozbicie” zachowania obwinionego i
przypisanie mu tegoż jako dwóch odrębnych wykroczeń i wymierzenie za każde z
nich odrębnych kar, jest rażącym naruszeniem art. 9 § 1 k.w., które to uchybienie –
z racji na swój charakter i następstwa (wymierzenie dwóch kar w sytuacji, gdy
ustawa dopuszcza możliwość orzeczenia tylko jednej) miało istotny wpływ na treść
zaskarżonego wyroku.
Z tego względu kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna.
W konsekwencji tej oceny Sąd Najwyższy zdecydował o uchyleniu
zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego i przekazaniu sprawy temuż Sądowi do
ponownego rozpoznania. W postępowaniu ponownym Sąd ten rozpozna wniosek o
ukaranie obwinionego K. L. za zarzucane mu czyny, bacząc na przestrzeganie
wynikających z art. 9 § 1 k.w. zasad rozstrzygania zbiegu przepisów ustawy w
prawie wykroczeń.
W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji.