Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 221/14
POSTANOWIENIE
Dnia 14 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z powództwa P. O. i M. K.
przeciwko I. Spółki Akcyjnej w W.
o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez
wypowiedzenia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 kwietnia 2015 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 17 kwietnia 2014 r.
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz powodów po 120 (sto
dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy wyrokiem z 17 kwietnia 2014 r. oddalił apelację skarżącej
spółki akcyjnej I. od wyroku Sądu Rejonowego z 10 lipca 2013 r., którym
zasądzono na rzecz powodów P. O. i M. K. odszkodowania za niezgodne z prawem
rozwiązanie umów o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.
Pozwana w skardze kasacyjnej zarzuciła naruszenie prawa materialnego i
procesowego. Odwołując się w części do podstaw kasacyjnych wniosła o przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania.
2
Powodowie wnieśli o nieprzyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądzenie kosztów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nie przedstawia
zasadnej podstawy przedsądu i dlatego nie został uwzględniony.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że wniosek nie określa wyraźnie do
której podstawy przedsądu skarżący się odwołuje. Chodzi o metodyczne
wymagania właściwe poszczególnym podstawom przedsądu z art. 3989
§ 1 k.p.c.
Nie można stwierdzić wadliwości, które nakazywałyby wezwanie do uzupełnienia
wniosku w tym zakresie. Z drugiej strony konieczne jest odkodowanie o którą
podstawę chodzi. Niewątpliwie wniosek nie wskazuje na podstawę przedsądu z
art. 3989
§ 1 pkt 3 k.p.c. Trudno też stwierdzić podstawę przedsądu z art. 3989
§ 1
pkt 1 k.p.c., gdyż wniosek nie przestawia problemu prawnego, który miałby rangę
istotnego zagadnienia prawnego i nawet hasłowo nie odwołuje się do tej podstawy
przedsądu. Można przyjąć, że podstawy wniosku wymagają oceny wedle
przesłanek przewidzianych dla podstaw przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 2 i 4 k.p.c.
Ocena ta jest negatywna. Pierwsza podstawa, czyli z art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. nie
spełnia się dlatego, że przedmiotem jej zainteresowania jest sam przepis prawny ze
względu na kwalifikowaną potrzebę wykładni wobec poważnych wątpliwości lub
rozbieżności w orzecznictwie sądów. Tej ostatniej wniosek nie wskazuje, co też
miałoby dotyczyć art. 233 k.p.c. (jedynego przepisu procesowego wskazanego w
podstawie przedsądu). Nie jest to przepis, który sprawia kłopoty w wykładni, wszak
stanowi sedno postępowania dowodowego w sprawach cywilnych. We wniosku nie
wskazuje się na problemy z wykładnią tej regulacji, lecz na ustalenia stanu
faktycznego w konkretnej sprawie, co nie może być podstawą przesłanki przedsądu
z art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. Ograniczenia wynikające z art. 3983
§ 3 k.p.c. i z
art. 39813
§ 2 k.p.c. mają zastosowanie na etapie przedsądu. W przeciwnym razie
zachodziłby dysonans między przedsądem i późniejszym rozpoznaniem skargi z
ograniczeniami wynikającymi z tych przepisów. Rzecz jednak ważniejsza w ocenie
podstawy przedsądu sprowadza się do stwierdzenia, że teza wniosku rozmija się z
3
oceną dowodów przeprowadzoną przez Sąd. Otóż wcale nie jest uprawniony
zarzut, że Sąd „zakreślił” wobec dowodów z zeznań świadków „niewystępujące w
przepisach prawa wymagania i na tej podstawie odebrał im moc źródeł
dowodowych”. Sąd wcale nie „uzależnił wartości zeznań świadków od
przedstawienia „innych dowodów” na tę samą okoliczność”. Wynika to z treści
uzasadnienia zaskarżonego wyroku, której choćby tylko część in extenso brzmi
następująco – „Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji prawidłowo uznał, iż
pozwany nie wykazał, aby powodowie byli zobowiązani zaleceniami Rady
Nadzorczej do ubezpieczenia 90% wolumenu transakcyjnego spółki P. W tym
zakresie Sąd Rejonowy słusznie nie dał wiary zeznaniom świadków […].
Wprawdzie świadkowie ci zgodnie zeznali, iż wskazany wyżej obowiązek ciążył na
członkach Zarządu, jednak twierdzeniom tym konsekwentnie zaprzeczali
powodowie. Pozwany nie przedstawił natomiast żadnych innych dowodów
potwierdzających tę okoliczności, w tym dowodów w postaci dokumentów. Jest to o
tyle zastanawiające, że działanie Rady Nadzorczej ma charakter sformalizowany …
(etc.)”. Traci więc na znaczeniu przedstawione we wniosku zagadnienie „o
abstrakcyjnym wymiarze” – czy normatywne wyróżnienie w polskim systemie
poszczególnych typów źródeł dowodowych (w tym: świadków, dokumentów, opinii
biegłych i innych przewidzianych ustawą źródeł) czyni owe źródła autonomicznymi
(a jeśli tak to powinny one stanowić za każdym razem odrębny przedmiot oceny),
czy też dopuszczalne jest nieocenianie poszczególnych dowodów i oczekiwanie by
każdy z nich „dublowany” był w innych źródłach dowodowych. Skarżącemu chodzi
„o kwestię dopuszczalności skierowania tej oceny (sędziowskiej oceny dowodów)
przez Sąd nie na poszczególne autonomiczne źródła dowodowe dopuszczone w
sprawie, lecz na inne, „brakujące” w ocenie Sądu, źródła dowodowe, które miałyby
ową autonomię dopuszczonych źródeł dowodowych (osobowych) niweczyć”. Tak
sformułowana kwestia nie składa się na podstawę przedsądu, gdyż odpowiedź nie
wykraczałaby poza zwykłą wykładnię i stosowanie prawa procesowego. Po wtóre
Sąd wcale nie dał podstaw do stawiania takiego pytania (zarzutu), gdyż nie
stwierdził, że w normatywnym postępowaniu dowodowym rządzi norma, zgodnie z
którą dowód z zeznań świadków ma znaczenie tylko wtedy, gdy zeznania mają
potwierdzenie w dokumentach. Sąd ocenił wszystkie dowody i ustalił określony stan
4
faktyczny na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. w indywidulanej sprawie. Kontrola
stosowania prawa procesowego właściwa jest podstawie kasacyjnej z art. 3983
§ 1
pkt 2 k.p.c. Jednak na etapie przedsądu nie ocenia się podstaw kasacyjnych, które
podlegają rozpoznaniu dopiero po przyjęciu skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Ujawnia się w tym miejscu kolejna wadliwość wniosku, gdyż zdaje się odwoływać
do podstaw kasacyjnych (odnośnie pkt I. 1, I. 2), co nie jest prawidłowe, gdyż
podstawy kasacyjne stanowią odrębny od podstaw przedsądu element skargi, co
oznacza, że nie zastępują podstawy przedsądu ani jej uzasadnienia.
Ta ostatnia uwaga jest aktualna również w ocenie drugiej wskazanej we
wniosku podstawy przedsądu, która kotwiczy się w naruszeniu prawa materialnego.
Jej analiza (treści) nie pozwala stwierdzić, że skarga kasacyjna jest oczywiście
uzasadniona. Skoro skarżąca we wniosku nie podważa ustaleń stanu faktycznego,
to nie ma podstaw do stwierdzenia naruszenia prawa materialnego. Wina w ujęciu
podmiotowym (subiektywnym), zwłaszcza w stopniu umyślnym i również jako
rażące niedbalstwo, to wynik oceny wynikający z ustalonych faktów. Czym innym
jest bezprawność, czyli naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.
Wówczas znaczenie może mieć naruszenie obowiązków pracowniczych
wynikających z przepisów prawa handlowego. Działanie w granicach określonego
ryzyka z reguły wyłącza bezprawność. Na działanie powodów w granicach ryzyka
wskazuje Sąd w zaskarżonym wyroku. Z uzasadnienia wyroku wynika również, że
kwestia winy powodów była przedmiotem szerszej analizy Sądu. Ogólne zarzuty
wniosku nie podważają przesłanek tej analizy. Innymi słowy ocena trybu i stopnia
winy z art. 52 § 1 pkt 1 k.p. nie została podważona we wniosku. Nie chodziłoby
tylko o zwykłą zasadność naruszenia prawa materialnego, bo takiej wymaga się od
podstawy kasacyjnej (a contrario z art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3983
§ 1 pkt 1
k.p.c.), lecz aż o oczywistą zasadność zarzutu naruszenia prawa materialnego
(art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.). W podstawie kasacyjnej pozwany nie zarzuca
naruszenia art. 52 § 1 pkt 1 k.p. (art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.). Ocena ta wykracza
ponad potrzebę argumentacji, jako że wystarczy stwierdzić, iż wniosek nie
przedstawia zasadnej podstawy przedsądu.
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji (art. 3989
§ 2 k.p.c.).
5
O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 1 i §
13 ust. 4 pkt 2 (stosowanego odpowiednio do odpowiedzi na skargę kasacyjną)
rozporządzenia z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.