Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 19/15
POSTANOWIENIE
Dnia 8 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący)
SSN Przemysław Kalinowski
SSN Barbara Skoczkowska (sprawozdawca)
Protokolant Jolanta Włostowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Aleksandra Herzoga
w sprawie M. P.
skazanej z art. 177 § 2 k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 8 maja 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego, na korzyść skazanej
od wyroku Sądu Rejonowego w K.,
z dnia 8 października 2013 r.
1. oddala kasację jako oczywiście bezzasadną;
2. wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
M. P. została oskarżona przez prokuratora Prokuratury Rejonowej w O. o to,
że:
„w dniu 8 kwietnia 2013 roku w K., województwa l., nieumyślnie naruszyła
zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując samochodem
marki Peugeot 806 o nr rej. […] i jadąc od miejscowości O. w kierunku K., na łuku
drogi w lewo nie zachowała należytej techniki jazdy i nie dostosowała prędkości do
warunków drogowych, w wyniku czego po pokonaniu łuku drogi straciła panowanie
2
nad prowadzonym pojazdem, który zjechał na prawe pobocze, a następnie na lewe
pobocze, gdzie przewrócił się na dach w wyniku czego pasażer pojazdu R. P.
doznał obrażeń ciała w postaci stłuczenia płuc, złamania IX i X żebra po stronie
lewej, rozkawałkowania śledziony i pęknięcia wątroby z następczym krwotokiem do
jamy otrzewnej, co spowodowało u ww. chorobę realnie zagrażającą życiu w
rozumieniu art. 156 § 1 k.k., tj. o czyn z art. 177 § 2 k.k.”
W akcie oskarżenia prokurator zawarł wniosek o wydanie w trybie art. 335
k.p.k. wyroku skazującego, bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie
oskarżonej na podstawie art. 177 § 2 k.k. uzgodnionej z nią kary roku i 2 miesięcy
pozbawienia wolności, na mocy art. 69 § 1 i § 2 k.k. oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k.
warunkowe zawieszenie jej wykonania na okres 3 lat, a na mocy art. 71 § 1 k.k.
grzywny w wysokości 50 stawek dziennych po 10 zł każda i zasądzenie kosztów
postępowania w części.
Sąd Rejonowy w K., uwzględniając wniosek prokuratora, wyrokiem z dnia 8
października 2013 r.:
I. uznał oskarżoną M. P. za winną popełnienia zarzucanego jej czynu
wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 2 k.k. i za to na podstawie art 177 § 2 k.k.
wymierzył jej karę roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności;
II. na zasadzie art. 69 § 1 i § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej
kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat;
III. na mocy art. 71 § 1 k.k. wymierzył grzywnę w liczbie 50 stawek dziennych,
ustalając w oparciu o art. 33 § 3 k.k. wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10
zł;
IV. zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa 100 zł tytułem zapłaty
części kosztów sądowych, przejmując je w pozostałym zakresie na rachunek
Skarbu Państwa.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się bez
postępowania odwoławczego w dniu 16 października 2013 r.
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w K. wniósł
Prokurator Generalny. Zaskarżając powyższy wyrok w całości, na korzyść skazanej
M. P., zarzucił mu:
3
„rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa
karnego procesowego:
1. art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., polegające na uwzględnieniu
wniosku prokuratora i skazaniu M. P. bez przeprowadzenia rozprawy za czyn z art.
177 § 2 k.k., pomimo wynikających z materiału dowodowego istotnych wątpliwości
co do okoliczności popełnienia przez oskarżoną zarzucanego jej czynu, co
wyłączało dopuszczalność takiego trybu postępowania;
2. art. 338 § 1 k.p.k. i art. 343 § 5 k.p.k. w zw. z art. 117 § 2 k.p.k. polegające na
zaniechaniu doręczenia ujawnionemu w toku postępowania sądowego -
określonemu w art. 49 § 3 k.p.k. - pokrzywdzonemu G.T.U. S.A., odpisu aktu
oskarżenia i wniosku prokuratora oraz przeprowadzeniu posiedzenia i wydaniu
wyroku pomimo niepowiadomienia tego pokrzywdzonego o terminie posiedzenia, a
w konsekwencji pozbawieniu pokrzywdzonego uprawnień do złożenia w terminie
oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego, a następnie
złożenia środka odwoławczego od wydanego wyroku”.
Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w
K.
Prokurator Prokuratury Generalnej na rozprawie kasacyjnej wniósł o
rozpoznanie kasacji w zakresie zarzutu pierwszego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego nie mogła zostać uwzględniona.
Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd Rejonowy w K., wydając wyrok w dniu
8 października 2013 r. nie naruszył przepisów art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 §
1 k.p.k. Zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci m. in.:
 wyjaśnień oskarżonej M. P. przyznającej się do popełnienia zarzucanego jej
czynu z art. 177 § 2 k.k. i opisującej przebieg wypadku,
 zeznań jej męża R. P. wskazującego, iż samochodem kierowała oskarżona
oraz
 zeznań A. F., która tuż przed wypadkiem widziała jak oskarżona po
zakupach wsiada do samochodu jako kierowca, a jej mąż siedzi po stronie
pasażera,
4
pozwalał Sądowi przyjąć, iż okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą
wątpliwości i wydać wyrok skazujący bez przeprowadzenia rozprawy. Brak więc
było podstaw do rozpoznawania sprawy na zasadach ogólnych.
Prokurator Generalny kwestionując w kasacji ocenę dowodów dokonaną
przez Sąd oraz dokonane w oparciu o nie ustalenia faktyczne, co do osoby
kierującej samochodem, odwołuje się do zeznań świadka W. W., wskazuje na
zablokowany pas bezpieczeństwa przy siedzeniu pasażera oraz wybitą szybę w
drzwiach kierowcy. Tego rodzaju postępowanie jest całkowicie niezasadne w
postępowaniu kasacyjnym, szczególnie w sytuacji, gdy ponowna ocena dowodów,
zdaniem skarżącego, winna być dokonana w kontekście dowodu, który miałby
zostać dopiero przeprowadzony przez Sąd Rejonowy, a więc opinii biegłych z
zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych oraz medycyny sądowej. Wskazać
należy, że świadek W. W. nie widział momentu wypadku, a jego zeznania co do
osoby kierowcy i pasażera oparte są na jego przypuszczeniach i to do tego
dokonanych na błędnych założeniach co do pozycji powypadkowej samochodu.
Samochód leżał, jak wynika z materiału dowodowego na prawym boku, a więc
pasażera, a nie jak to zeznaje świadek, na boku od strony kierowcy. Nie można
również wyciągać wniosku, że w sprawie istnieją wątpliwości co do okoliczności
zdarzenia z faktu, iż jak wynika z protokołu oględzin pojazdu, zablokowany był pas
bezpieczeństwa pasażera. Mogła by mieć ta okoliczność ewentualnie znaczenie,
gdyby było tak jak to podnosi skarżący i z faktu tego wyciąga określone wnioski, że
w samochodzie została wybita jedynie szyba w przednich lewych drzwiach, a więc
od strony kierowcy. Analiza materiału zdjęciowego wskazuje natomiast, że w
całości była otwarta albo całkowitemu wybiciu uległa również szyba w drzwiach tylnych
po prawej stronie samochodu, co w zasadniczy sposób podważa proponowaną przez
skarżącego wersję zdarzenia. Na końcu tej części rozważań należy przypomnieć, że
podstawy kasacji wnoszonej przez tzw. podmioty szczególne (art. 521 k.p.k.) są
tożsame z podstawami kasacji, które wiążą strony wnoszące ten nadzwyczajny środek
zaskarżenia (art. 519 k.p.k.) i zostały enumeratywnie wymienione w art. 523 § 1 k.p.k. W
konsekwencji, także Prokurator Generalny wnosząc kasację nie powinien pod pozorem
zarzutu rażącego naruszenia prawa zmierzać do weryfikowania przez Sąd Najwyższy
ustaleń faktycznych poczynionych w prawomocnym orzeczeniu.
5
Odnosząc się do drugiego zarzutu stwierdzić należy, że jest on niedopuszczalny,
gdyż jego uwzględnienie byłoby działaniem sprzecznym z oznaczonym przez
Prokuratora Generalnego kierunkiem kasacji jako wniesionej na korzyść skazanej, a
nadto wbrew ograniczeniom czasowym wynikającym z treści art. 524 § 3 k.p.k.
Wprawdzie z akt sprawy wynika, że pokrzywdzony w rozumieniu art. 49 § 3
k.p.k., Towarzystwo Ubezpieczeniowe G. S.A., nie został powiadomiony o terminie
posiedzenia wyznaczonego na dzień 8 października 2013 r. mimo, iż Sąd Rejonowy w
dniu 16 września 2013 r. został poinformowany, iż Towarzystwo to prowadzi
postępowanie zmierzające do ustalenia okoliczności i przyczyn zdarzenia z dnia 8
kwietnia 2013 r. w celu określenia wysokości i zasadności wypłaty odszkodowania na
rzecz R. P., poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym. Nie doręczając temu
pokrzywdzonemu odpisu aktu oskarżenia i nie powiadamiając go o terminie posiedzenia
wyznaczonego w trybie art. 343 k.p.k., Sąd faktycznie naruszył przepisy art. 338 § 1
k.p.k. i art. 117 § 1 k.p.k., a wskazane uchybienie mogło mieć istotny wpływ na treść
zapadłego w sprawie orzeczenia z uwagi między innymi na pozbawienie
pokrzywdzonego możliwości występowania w sprawie w charakterze strony i możliwości
korzystania z przysługujących jej uprawnień. Jednakże w świetle okoliczności niniejszej
sprawy, Sąd Najwyższy stwierdza, że uwzględnienie kasacji Prokuratora Generalnego
mogłoby wywołać niekorzystne skutki dla skazanej. Oceniając niniejszą sprawę
skarżący, jak się wydaje, wziął bowiem pod uwagę jedynie naruszone prawa
pokrzywdzonego, pomijając zupełnie treść art. 425 § 3 i 4 k.p.k., a w jej kontekście
kierunek działań, jakie powinien podejmować pokrzywdzony, w ramach gravamen
wiążącego tę stronę procesu i np. brak możliwości wniesienia przez pokrzywdzonego
środka odwoławczego na korzyść oskarżonej (to jedynie oskarżyciela publicznego wiąże
zasada obiektywizmu). Prawidłowo uwarunkowania te dostrzegł prokurator Prokuratury
Generalnej biorący udział w rozprawie kasacyjnej, czego wyrazem był złożony przez
niego do protokołu tej rozprawy wniosek końcowy.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy zdecydował o oddaleniu kasacji jako
oczywiście bezzasadnej i w oparciu o przepis art. 638 k.p.k. obciążył Skarb Państwa
wydatkami postępowania kasacyjnego.
6