Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Ś., dnia 27-05-2013 r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej III Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Beata Michurska-Gruszczyńska

Protokolant: Anna Smolińska

po rozpoznaniu w dniu 27-05-2013 r. w Środzie Śląskiej

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko małoletniej M. S. reprezentowanej przez A. S.

o uchylenie alimentów

oddala powództwo.

Sygn. akt III RC 268/12

UZASADNIENIE

Powód J. S. wniósł o uchylenie obowiązku alimentacyjnego ustalonego wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 16 listopada 2010 r. w sprawie o sygn. akt III RC 681/10, na rzecz małoletniej wnuczki M. S. reprezentowanej przez matkę A. S.. W uzasadnieniu żądania podał, że nie jest w stanie płacić miesięcznie kwoty 100 zł tytułem alimentów na rzecz małoletniej M. S., gdyż jego warunki finansowe od daty orzekania o obowiązku alimentacyjnym uległy dużemu pogorszeniu. Od lutego 2011 r. do marca 2012 r. powód przebywał na zasiłku dla bezrobotnych, z którego potrącane były należności na poczet świadczenia alimentacyjnego. Obecnie nadal pozostaje osobą bezrobotną, ale bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się z renty, którą pobiera jego żona od 23 stycznia 2012 r. w kwocie po 543 zł miesięcznie. Ponadto powód posiada trzecią grupę inwalidzką i leczy się na przepuklinę kręgosłupa.

Przedstawicielka ustawowa małoletniej powódki na rozprawie w dniu 26 lutego 2013 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia M. S.urodziła się w dniu (...) i pochodzi ze związku małżeńskiego A. S.i D. S..

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej o sygn. III RC 681/10

Powód J. S. jest dziadkiem tacierzystym małoletniej M. S..

bezsporne

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 16 listopada 2010 r. w sprawie o sygn. akt III RC 681/10, sąd zasądził alimenty od pozwanego J. S. na rzecz małoletniej M. S. w wysokości po 100 zł miesięcznie płatnych do rąk matki małoletniej A. S. do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności poszczególnej raty począwszy od dnia 04 sierpnia 2010 r.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej o sygn. III RC 681/10

Małoletnia M. S. w dacie orzekania o nałożeniu na powoda obowiązku alimentacyjnego, miała 13 lat i była uczennicą szkoły podstawowej. Mieszkała razem z matką A. S. i babcią macierzystą. Miesięczny koszt utrzymania małoletniej wynosił wówczas około 800 zł, a w tym: wyżywienie – 300 zł, odzież – 250 zł, środki higieny – 50 zł, przybory szkolne – 30 zł, korepetycje z matematyk ki języka angielskiego – 200 zł.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej o sygn. III RC 681/10

Ojciec małoletniej D. S. nie wywiązywał się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego w kwocie po 350 zł ustalonym wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków z dnia 26 marca 2003 r. w sprawie o sygn. akt III RC 135/03.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej o sygn. III RC 681/10

W dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym nałożonym na powoda, A. S. miała na utrzymaniu małoletnią córkę M. S.. Była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w (...) we W. za miesięcznym wynagrodzeniem kwocie 2.360 zł brutto miesięcznie, tj. około 1.700 zł netto miesięcznie. Ponadto była zatrudniona w G4S (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. na podstawie umowy zlecenia za wynagrodzeniem 318,67 zł brutto miesięcznie, tj. 268,67 zł netto miesięcznie. Miesięczny koszt utrzymania mieszkania zajmowanego przez nią, jej córką i matkę wynosił około 800 zł, na co składały się opłaty za czynsz (w tym za wodę) – 530 zł, prąd – 200 zł, gaz – 60 zł,

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej o sygn. III RC 681/10

W dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym nałożonym na powoda, J. S. prowadził własną działalność gospodarczą w zakresie handlu artykułami spożywczymi. Ponadto dzierżawił sklep, za co pobierał kwotę 1.500 zł miesięcznie. Powód podejmował również prace dorywcze, z których osiągał dochód w wysokości od 600 do 1.000 zł miesięcznie, nie pracował jednak w każdym miesiącu. W 2009 r. osiągnął on dochód z prowadzonej działalności gospodarczej w kwocie 14.660,49 zł.

Powód zamieszkiwał wówczas ze swoją żoną S. S. w domu jednorodzinnym, którego miesięczny koszt utrzymania wynosił około 800 – 900 zł, a w tym: podatek od nieruchomości – 34 zł, prąd – 260 – 270 zł, gaz 450 – 500 zł, woda – 60 zł, wywóz nieczystości – 30 zł. Żona powoda prowadziła gospodarstwo rolne, z którego osiągała miesięczny dochód w kwocie 600 zł.

Powód cierpiał na dolegliwości związane z kręgosłupem i był pod stałą kontrolą lekarza rodzinnego.

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej o sygn. III RC 681/10

Obecnie pozwana M. S. ma 16 lat i uczęszcza do II klasy Gimnazjum w J.. Nadal zamieszkuje wraz ze swoją matką A. S.. Miesięczny koszt utrzymania małoletniej to kwota około 600 – 700 zł, a ponadto matka małoletniej co miesiąc przesyła córce kwotę 200 zł tytułem kieszonkowego.

dowód: zaświadczenie z dnia 13.05.2013 r., k. 62 a.s.

zestawienie transakcji za okres od 01.01.2013 r. do 10.05.2013 r., k. 64 – 65 a.s.

przesłuchanie matki małoletniej pozwanej, k. 67 a.s.

Małoletnia nie posiada majątku, z którego mogłaby się samodzielnie utrzymać.

bezsporne

Ojciec małoletniej pozwanej – D. S. nadal nie uiszcza na rzecz córki zasądzonych alimentów.

dowód: przesłuchanie powoda, k. 66 – 67 a.s.

Matka małoletniej pozwanej nadal pracuje na podstawie umowy o pracę w (...) SA we W. za wynagrodzeniem 2.707,03 zł brutto miesięcznie, tj. około 1.800 zł netto miesięcznie. Z wynagrodzenia matki pozwanej potrącana jest rata na spłatę pożyczki mieszkaniowej w wysokości 425 zł miesięcznie. Ponadto A. S. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę w (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. za wynagrodzeniem około 32 zł brutto miesięcznie, tj. około 28 zł netto miesięcznie.

Miesięcznie na swoje utrzymanie przeznacza kwotę około 400 zł.

Pozostaje w nieformalnym związku. Jej partner zarabia kwotę około 1.800 zł netto miesięcznie.

dowód: zaświadczenie z dnia 22.02.2013 r., k. 41 a.s.

zaświadczenie z dnia 12.02.2013 r., k. 42 a.s.

przesłuchanie matki małoletniej pozwanej, k. 67 a.s.

Obecnie powód nie pracuje. Pobiera z KRUS kwotę 1.000 zł rocznie na pole, które jest przepisane na żonę powoda. W okresie od 03 grudnia 2012 r. do dnia 05 stycznia 2013 r. powód pracował, na podstawie umowy o pracę na okres próbny, jako spawacz, w firmie Usługowo – (...) w B. za wynagrodzeniem 2.500 zł brutto miesięcznie. W 2011 r. i początek 2012 r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych.

Żona powoda – S. S. od dnia 23 stycznia 2012 r. pobiera świadczenie rentowe z KRUS w kwocie po 543,37 zł miesięcznie.

Powód zamieszkuje wraz z żoną i pełnoletnim synem. Utrzymuje się z renty żony oraz pomaga mu w utrzymaniu dorosły syn. Miesięczny koszt utrzymania domu nie wzrósł od daty orzekania o obowiązku alimentacyjnym. Na wyżywienie dla powoda, jego żony i syna wydatkowana jest kwota około 600 zł miesięcznie.

Powód nie posiada oszczędności. Jest właścicielem samochodu osobowego marki L. (...), rok produkcji 1992.

Powód z zawodu jest monterem – spawaczem.

dowód: decyzja pierwsza z dnia 29.03.2012 r., k. 37 a.s.

świadectwo pracy z dnia 05.01.2013 r., k. 38 a.s.

umowa o pracę na okres próbny z dnia 03.12.2012 r., k. 39 – 40 a.s.

przesłuchanie powoda, k. 66 – 67 a.s.

Powód leczy się na przepuklinę kręgosłupa.

dowód: przesłuchanie powoda, k. 66 – 67 a.s.

Orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 17 stycznia 2013 r. powód nie został uznany za osobę niezdolną do pracy.

dowód: orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 17.01.2013 r., k. 50 a.s.

Powód w okresie od 14 do 16 marca 2013 r. przebywał w szpitalu z powodu przepukliny pachwinowej prawostronnej bez niedrożności lub zgorzeli. Przeszedł wówczas operację na przepuklinę. Do domu został wypisany z zaleceniami wizyt i kontroli lekarskich, unikania nadmiernego wysiłku fizycznego przez okres ok. 3 – 4 miesięcy oraz zażywania przepisanych leków.

dowód: karta informacyjna z dnia 16.03.2013 r., k. 61 a.s.

Powód nie uiszcza regularnie na rzecz małoletniej M. S. rat alimentacyjnych. Obecne jego zadłużenie w postępowaniu komorniczym wynosi około 1.300 zł.

dowód: wezwanie do zapłaty należności z dnia 12.06.2012 r., k. 4 a.s.

przesłuchanie powoda, k. 66 – 67 a.s.

przesłuchanie matki małoletniej pozwanej, k. 67 a.s.

Jak wynika z zaświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy we W., urząd dysponował ofertami pracy dla osób bez kwalifikacji zawodowych, montera – spawacza za wynagrodzeniem miesięcznym średnio od 1.600 zł do 2.550 zł brutto.

dowód: pismo z PUP we W. z dnia 18.03.2013 r., k. 46 a.s.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo J. S. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Jak wynika z art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Przy czym obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi (art. 129 § 1 k.r.o.).

Zgodnie z art. 135 § 1 i 2 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego.

Zakres świadczeń alimentacyjnych względem dziecka wyznaczają zatem z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego a z drugiej strony możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego dotyczą środków utrzymania, a w miarę potrzeby również środków wychowania. Podczas gdy zaspokojenie środków utrzymania polega tylko na zapewnieniu uprawnionemu mieszkania, pożywienia, odzieży, pielęgnacji, leczenia, to zaspokajanie środków wychowania następuje ponadto przez osobistą troskę o jego rozwój fizyczny i umysłowy. Przy czym należy zaznaczyć, że przez usprawiedliwione potrzeby rozumie się nie tylko potrzeby zapewniające uprawnionemu minimum egzystencji, ale potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy (vide: teza IV uchwały SN z dnia 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNC 1998, nr 4, poz. 42).

Można jednak żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego w razie zmiany stosunków (art. 138 k.r.o.). Przez pojęcie „stosunków”, o których mowa w art. 138 k.r.o., należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu. Zmiana zatem tak rozumianych stosunków, jest zmianą okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego, a mianowicie zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub/i możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego (vide: postanowienie SN z dnia 19.07.1974 r., II CO 9/74, niepublikowane).

Powyższy stan faktyczny ustalony został na podstawie całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie.

Obowiązek alimentacyjny został nałożony na powoda wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 16 listopada 2010 r., a zatem należało zbadać czy od daty wydania prawomocnego wyroku w powyższej sprawie zmieniły się możliwości zarobkowe lub sytuacja majątkowa zobowiązanego do płacenia alimentów J. S., jak również czy zmieniła się sytuacja uprawnionej do alimentów na tyle, aby zasadnym było uchylenie obowiązku alimentacyjnego.

Powód w toku procesu powoływał się na swoją trudną sytuację finansową oraz fakt, że jest osobą schorowaną. Porównując sytuację życiową, w jakiej znajdował się powód w dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej, należało stwierdzić, że nie uległa ona tak znacznej zmianie jak starał się to przedstawić powód, a możliwości zarobkowe powoda nie uległy praktycznie w ogóle zmianie. Przede wszystkim wskazać należy, że powód starał się odmiennie w toku niniejszego procesu, przedstawić swoją sytuację z daty orzekania o obowiązku alimentacyjnym. Twierdził bowiem, że w dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym osiągał on dochód w kwocie 2.600 zł miesięcznie, a jego żona po 1.600 zł miesięcznie. Ponadto wskazał, że przeznaczał kwotę 1.400 zł miesięcznie na utrzymanie domu, w którym zamieszkiwał wraz z żoną i dorosłym synem. Jednak powyższa sytuacja przedstawiona przez powoda, jest zgoła odmienna od tej, jaka wynika z akt Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej w sprawie, w której został nałożony na powoda obowiązek alimentacyjny, a w szczególności, jaka wynika z zawartego w tychże aktach przesłuchania J. S.. Twierdził on bowiem wówczas, że prowadził własną działalność gospodarczą w zakresie handlu artykułami spożywczymi. Ponadto dzierżawił sklep, za co pobierał kwotę 1.500 zł miesięcznie. Powód podejmował również prace dorywcze, z których osiągał dochód w wysokości od 600 do 1.000 zł miesięcznie, nie pracował jednak w każdym miesiącu. W 2009 r. osiągnął on dochód z prowadzonej działalności gospodarczej w kwocie 14.660,49 zł. Ponadto powód zamieszkiwał wówczas ze swoją żoną S. S. w domu jednorodzinnym, którego miesięczny koszt utrzymania wynosił około 800 – 900 zł, a nie jak wskazywał obecnie 1.400 zł. Natomiast żona powoda prowadziła gospodarstwo rolne, z którego osiągała miesięczny dochód w kwocie 600 zł, a nie jak twierdził powód, że pracowała w sklepie i osiągała dochód w kwocie 1.600 zł miesięcznie. To powoduje, że zdaniem Sądu twierdzenia powoda podane w tym postępowaniu, na temat jego sytuacji materialnej w dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym, nie zasługują na wiarę. Sąd przyjął, że średni dochód powoda wynosił w dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym około 2.000 zł netto miesięcznie, gdyż trudno byłoby przyjąć inny skoro pobierał on kwotę 1.500 zł tytułem dzierżawy sklepu i za pracę dorywcze nie w każdym miesiącu osiągał dochód w kwocie od 600 do 1.000 zł. Natomiast jak wynika z pisma PUP we W. możliwości zarobkowe powoda to kwota nawet 2.550 zł brutto miesięcznie, co powoduje, że osiągałby on niewiele mniejszy dochód niż w dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym, gdyby tylko chciał podjąć zatrudnienie. Zdaniem Sądu, powód ma takie możliwości zarobkowe, gdyż nie jest osobą niezdolną do pracy, co wynika jednoznacznie z orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z dnia 17 stycznia 2013 r., a więc brak jest przeszkód do podjęcia przez niego zatrudnienia w zawodzie. Natomiast schorzenie, na jakie powoływał się powód w toku procesu, również nie uniemożliwia mu wykonywania pracy, a jedynie musi on unikać nadmiernego wysiłku przez okres około 3 – 4 miesięcy od operacji przepukliny tj. od dnia 15 marca 2013 r. i okresowo przeprowadzać kontrole lekarskie. Ponadto nie może umknąć uwadze fakt, że w dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym powód również cierpiał na dolegliwości związane z kręgosłupem i był pod stałą kontrolą lekarza rodzinnego, a zatem nie jest to okoliczność nowa, zaistniała dopiero po dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym.

Natomiast w odniesieniu do kosztów utrzymania powoda, to zdaniem Sądu, one również nie uległy znacznej zmianie od daty orzekania o obowiązku alimentacyjnym, a przynajmniej powyższego powód nie wykazał, a to na nim zgodnie z art. 6 k.c., spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie. Co prawda powód podał, że w dacie orzekania o obowiązku alimentacyjnym i obecnie koszt utrzymania zajmowanego przez niego domu wynosi 1.400 zł miesięcznie, co było sprzeczne z twierdzeniami podanymi w trakcie przesłuchania przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia – Fabrycznej, gdzie ten koszt był podany na kwotę około 800 zł miesięcznie, jednak zdaniem Sądu to jedynie świadczyć może o tym, że koszty te nie wzrosły, a zatem również w tym zakresie sytuacja materialna powoda nie zmieniła się. Powód nie wydatkuje również większej kwoty pieniężnej na swoje osobiste utrzymanie (wyżywienie, ubranie, higienę itp.), gdyż powyższego nie wykazał w toku niniejszego procesu, a jednocześnie nie zgłosił, aby wymagał obecnie jakiejś szczególnej opieki lub diety związanej z ponoszeniem dodatkowych kosztów.

Mając powyższe na uwadze, Sąd nie znajduje uzasadnienia, aby powód miał nie dokładać się w tak symbolicznej kwocie, jaką jest 100 zł, do utrzymania małoletniej wnuczki, zwłaszcza że koszt utrzymania dziecka jest o wiele większy i w pozostałym zakresie koszty te pokrywa sama matka małoletniej – A. S., gdyż ojciec małoletniej pozwanej nigdy nie wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego, który nie mógł być egzekwowany w sposób skuteczny wobec sytuacji materialnej ojca małoletniej. Jak podał bowiem sam powód, ojciec małoletniej nie stawił się na rozprawę w dniu 27 maja 2013 r., bo „pewnie grzebie w jakimś śmietniku” (k. 66 a.s.). To powoduje, że Sąd patrząc na dobro małoletniego dziecka i konieczność zabezpieczenia jego potrzeb, nie mógł uznać za zasadne powództwo J. S.. Nie można bowiem zapominać, że uchylenie obowiązku alimentacyjnego mogłoby nastąpić wyłącznie w przypadku, gdyby powód wykazał, zgodnie z zasadą zawartą w art. 6 k.c., że nastąpiło tak znaczne pogorszenie jego sytuacji materialnej względem daty, w której orzeczony był obowiązek alimentacyjny, że w chwili obecnej świadczenie alimentacyjne nie mogłoby być spełniane bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania jego osoby. Natomiast powód powyższego nie wykazał. Co prawda obecnie nie pracuje, jednak niedawno pozostawał w zatrudnieniu za wynagrodzeniem 2.500 zł brutto miesięcznie. Od tego czasu nie został uznany za niezdolnego do pracy, a ponadto w PUP we W. znajdują się oferty pracy dla spawaczy za wynagrodzeniem 2.550 zł brutto miesięcznie, co powoduje, że w ocenie Sądu, powód nadal może podjąć zatrudnienie za co najmniej wynagrodzeniem około 2.500 zł brutto miesięcznie. To natomiast sprawia, że bezzasadnym jest uznanie, że nastąpiła taka zmiana sytuacji materialnej powoda, iż w chwili obecnej nie jest on w stanie sprostać obowiązkowi alimentacyjnemu.

Na marginesie wskazać tylko należy, że sytuacja finansowa matki małoletniej pozwanej nie uległa znacznej zmianie od daty orzekania o obowiązku alimentacyjnym, natomiast utrzymanie małoletniej pozwanej oscyluje w granicach 700 – 900 zł, a zatem również znacznie się nie zmieniło. Nie zmniejszyły się zatem potrzeby dziecka, a zarobki jego matki nie wzrosły na tyle, aby można było stwierdzić, że nastąpiła zmiana stosunków, uzasadniająca uchylenie obowiązku alimentacyjnego, chociażby w świetle zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c., art. 144 ¹ k.ro.).

Mając zatem na uwadze możliwości zarobkowe i zawodowe powoda, a także fakt, że powód nie udowodnił swojego żądania, orzeczono jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie:

1.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć powodowi z pouczeniem;

2.  kal. 14 dni.

06.06.2013 r.

(a. s.A. (...).P.)