Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2015 r. w Gliwicach

sprawy J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 6 maja 2014 r. i 30 marca 2015 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, iż przyznaje odwołującemu prawo do wyliczenia wysokości emerytury górniczej za okresy: od 01.10.2007 r. do 31.12.2007 r., od 01.04.2008 r. do 30.06.2008 r., od 01.05.2010 r. do 31.07.2010 r. i od 01.07.2011 r. do 30.09.2011 r. przy zastosowaniu przelicznika 1,8 – od dnia
1 grudnia 2013 r. z wyłączeniem okresów pobierania zasiłków chorobowych,

2.  umarza postępowanie dotyczące decyzji z dnia 6 maja 2014 r. w części dotyczącej okresów od 01.02.2010 r. do 30.04.2010 r. i od 01.07.2012 r. do 31.12.2012 r.

(-) SSO Jolanta Łanowy

Sygn. akt VIII U 1412/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 maja 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił J. Z. ponownie przeliczył wysokość pobieranej emerytury górniczej uwzględniając dniówki w wymiarze półtorakrotnym za rok 1984r. w ilości 127, w oparciu o zaświadczenie Przedsiębiorstwa (...) w G. z dnia 29.03.2002r. Łącznie do 261 okresów pracy górniczej zastosowano przelicznik 1,8, a do 22 miesięcy przelicznik 1,5.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę poprzez zastosowanie przelicznika 1,8 do całego okresu – 21 miesięcy – pełnienia obowiązków ratownika górniczego w (...) S.A. w B..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. W uzasadnieniu, powołując się na orzecznictwo Sądu Apelacyjnego, wskazał, iż samo oddelegowanie pracownika do (...) nie oznacza jeszcze wykonywania przez niego pracy zaliczanej na wysokość z przelicznikiem 1,8, gdyż niezbędne jest w takim przypadku przedłożenie wykazu dniówek przepracowanych w związku z udziałem w ćwiczeniach w komorze ćwiczeń.

W toku sprawy ZUS uznał w części roszczenie ubezpieczonego, zaliczając do okresów pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8 okresy pracy od 1.02.2010r. do 30.04.2010r., oraz od 1.07.2012r. do 31.12.2012r. i w tym zakresie wniósł o umorzenie postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony, J. Z., jest uprawniony od 1.09.2013.r do emerytury górniczej na podstawie decyzji ZUS z dnia 17.10.2013r., Decyzją tą, do 208 m-cy zastosowano przelicznik 1,8. Następnie ZUS na wnioski ubezpieczonego w oparciu o przedstawiane zaświadczenia, kolejnymi 3 decyzjami zmieniał liczbę tych miesięcy, zaliczając kolejno 229, następnie 245 i 257 m-cy, by w końcu zaskarżoną decyzją uznać 261 m-cy okresów górniczych z przelicznikiem 1,8.

Do okresów pracy górniczej w wymiarze póółtorakrotnym ZUS nie uwzględnił okresów pracy górniczej: od 1.10.2007r. do 31.12.2007r., od 1.04.2008r. do 30.06.2008r., od 1.02.2010r. do 31.07.2010r., od 1.07.2011r. do 30.09.2011r., od 1.07.2012r. do 31.12.2012r.

W toku sprawy ZUS wydał kolejne dwie decyzje dniu 3.02.2015r. i 30.03.2015r. zaliczając ostatecznie do okresów pracy górniczej liczonych z przelicznikiem 1,8 - 271 m-cy, tj. okresy pracy: od 1.02.2010r. do 30.04.2010r., od 1.07.2012r. do 31.12.2012r. Odwołujący z treścią tych decyzji również się nie zgodził w części w jakiej nie uznano pozostałych okresów oddelegowania do pracy ratownika górniczego.

Ubezpieczony został zatrudniony w (...) S.A. Oddział KWK (...) 2.02.1990r. początkowo w charakterze konserwatora sprzętu przeciwpożarowego, (do 6.02.1994r.), następnie na stanowisku górnika pod ziemią ( do 31.05.1996r.), od 1.06.1996r. ponownie jako robotnik niewykwalifikowany, młodszy górnik p.z., górnik p.z., następnie na stanowisku konserwatora sprzętu przeciwpożarowego (do 30.04.199r), a od 1.05.1999r. do 29.11.2013r. pracował jako górnik pod ziemią. W latach 2007-2012r. ubezpieczony był członkiem drużyny ratowniczej, oddelegowanym z KWK (...) do zawodowych zastępów ratowniczych w (...) w B. pełniących funkcje zabezpieczenia ratowniczego górnictwa, gdzie brał udział w akcjach pod ziemią (pożary, akcje zawałowe, wodne, ratowania mienia), na terenie innych kopalń: KWK (...), KWK (...), KWK (...), KWK (...) i in. Poza tym uczestniczył praktycznie codziennie w ćwiczeniach w komorach i na różnych sprzętach. Ćwiczenie te odbywają się w wyrobiskach podziemnych, (...) przy m.in. budowie tam przeciwpowodziowych, chodników ratowniczych, transporcie poszkodowanych, przebieraniu zawału. Do 2011r. prace wykonywał w systemie 12-godzinnym, następnie 8-godzinnym.

KWK (...) nie prowadziła i nie prowadzi wykazów zjazdów ratowników górniczych. Okresy oddelegowania były zapisywane w ewidencji ratowników delegowanych z zakładów górniczych do zawodowych pogotowi specjalistycznych. Po przepracowaniu każdego miesiąca macierzysty zakład pracy delegowanego otrzymywał od (...) S.A. wykaz przepracowanych dniówek za dany miesiąc, nie archiwizowano jednak dokumentów źródłowych ani kopii dokumentów od (...).

Przedłożone zostały jedynie karty udziału w akacjach ratowniczych i zaświadczenia z (...), z których wynika, iż ubezpieczony, pełniąc służbę w zawodowym górniczym pogotowiu ratowniczym (...) B., przepracował dniówek roboczych pod ziemią :

- w roku 2010 : w lutym – 184, marcu – 249, kwietniu – 208, maju – 24dni i 6 godzin, w lipcu – 26 dni/4 godziny

- w roku 2011: w lipcu – 100, w sierpniu – 26dni+4h, we wrześniu – 26+4h

- w roku 2012: w lipcu – 208, sierpniu – 208, wrześniu – 200, październiku – 208, listopadzie – 200, grudniu – 208 godzin.

Zaświadczenia te były podstawą wydawania kartek żywnościowych, natomiast podstawą wypłacania wynagrodzeń były dowody zarobkowe. Po porównaniu powyższych zaświadczeń z treścią dowodów zarobkowych za okres od kwietnia 2008r. do czerwca 2008r., od maja od lipca 2010r.; od lipca do sierpnia 2011r., ZUS zaliczył okresy pracy górniczej od 1.02.2010r. do 30.04.2010r., oraz od 1.07.2012r. do 31.12.2012r., gdyż w tych m-cach udowodniona została co najmniej połowa dni przepracowanych pod ziemią.

Dokumentacji płacowej oraz ewidencji dniówek przepracowanych jako ratownik górniczy za pozostałe okresy sporne pracodawca nie posiada z uwagi na ich likwidację.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt ZUS, zeznań świadków D. D. i D. R. - pracowników etatowych (...) S.A. i wyjaśnień odwołującego (nagranie rozprawy z dnia 18.1. (...). płyta – k. 67), kserokopii zaświadczeń KWK (...) (k. 26- 38) i kserokopii kart udziału w akcjach (k. 39-44) oraz dowodów zarobkowych z KWK (...) ( k. 70-96).

Zgromadzony materiał dowodowy, Sąd uznał za kompletny, wiarygodny i mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [Dz. U. z 2004r., Nr 39, poz. 353].

Zgodnie z treścią art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.), przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50a lub 50e, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:

1)1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

2)1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d;

3)1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;

4)1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.

Z kolei art. 50d, ust. 1 stanowi, że przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego:

1)w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych;

2)w drużynach ratowniczych.

Kwestia sporna sprowadza się do ustalenia, czy odwołujący J. Z. ma prawo do przeliczenia spornych okresów wykonywania w drużynach ratowniczych jako pracownik KWK (...) oddelegowany do (...). S.A. z zastosowaniem przelicznika 1,8.

W pierwszym rzędzie wskazać należy, iż wobec częściowego uznania przez ZUS roszczenia odwołującego co okresów pracy górniczej od 1.02.2010r. do 30.04.2010r. oraz od 1.07.2012r. do 31.12.2012r., Sąd w przedmiotowej sprawie ostatecznie roztrząsał kwestie oceny charakteru pracy ubezpieczonego w pozostałych okresach - tj. od 1.10.2007r. do 31.12.2007r., od 1.04.2008r. do 30.06.2008r., od.1.05.2010r. do 31.07.2010r., oraz od 1.07.2011r. do 30.09.2011r.

Stanowiska pracy, na których zatrudnienie zalicza się w wymiarze półtorakrotnym są określone w rozporządzenia M..Pr. i P.. S.. z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995r. nr 2, poz. 8). W załącznika nr 3 określającym wykaz stanowisk pracy, na których okresy pracy pod ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym, wymieniono ratowników kopalnianych drużyn ratowniczych, ratowników zatrudnionych w (...) lub okręgowych stacjach ratownictwa górniczego i mechaników sprzętu ratowniczego drużyn kopalnianych.

Przy ocenie charakteru pracy ubezpieczonego w spornych okresach i jego roli w centralnej stacji ratownictwa posiłkować się można także § 12 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego (Dz.U. z 2002r. nr 94, poz. 838) wyliczono skład drużyny ratowniczej, stanowiąc, iż tworzą ją: kierownik i zastępca kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, ratownicy górniczy, mechanicy sprzętu ratowniczego oraz osoby posiadające wymagane kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych, wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego, po uzyskaniu ich zgody jako specjaliści.

Interpretując powyższe przepisy, Sąd orzekający podziela poglądy orzecznicze Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego w Katowicach, na które powoływał się organ rentowy, iż nie wszyscy członkowie drużyn ratowniczych mogą korzystać z uprzywilejowania jakie wypływa z art. 51 ust. 1 w zw. z art. 50d, tj. zastosowania korzystnego przelicznika 1,8 na wysokość emerytury i konieczności wykazania przez ubezpieczonego wykonywania w trakcie oddelegowania pracy pod ziemią (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 czerwca 2008 r., III AUa 1845/07). Dokonując wykładni funkcjonalnej art. 50 d ustawy emerytalnej (treść przepisu powtórzona za uchylonym art. 37) SN wyroku z dnia 11 lutego 2010 r. (I UK 241/09) wskazał, z czym sąd orzekający zgadza się w całości, iż „chodzi o szczególny przywilej i zarazem odpowiadające mu obciążenie pracą. Obciążenie to łączy się przedmiotowo przede wszystkim z pracą w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku”. Dalej SN wywodził, że „jeżeli w drugiej kolejności w tym samym przepisie mamy wydzielenie podmiotowe, to stanowi ono niewątpliwie wskazanie na ścisłą wykładnię (zresztą właściwą do ubezpieczeń społecznych) kręgu pracowników zatrudnionych pod ziemią i kwalifikowaniu okresów jako pracy w drużynach ratowniczych. Chodzi więc o tych członków drużyny ratowniczej, których obciążenie i niebezpieczeństwo porównywać można z pracą w przodku bezpośrednio przy urobku.

W przedmiotowej sprawie Sad uznał, iż ubezpieczony udowodnił fakt wykonywania pracy pod ziemią w trakcie oddelegowania do pełnienie funkcji ratownika górniczego w (...) S.A., uczestnicząc nie tylko w akcjach ratowniczych na terenie wszystkich kopalń, ale przede wszystkim w codziennych ćwiczeniach w specjalnie przygotowanych do tego wyrobiskach oddających charakter pracy na dole kopalni. Potwierdzają to zeznania świadków, będących etatowymi pracownikami centrum i przełożonymi ubezpieczonego, jak również dowód z dokumentów (...) S.A. o ilości przepracowanych dniówek czy z dokumentów płacowych przedłożonych przez KWK (...), z których wprost wynika, iż ubezpieczony w kwietniu 2008r. miał 21 dniówek, a maju 24 – jako sanitariusz, czego ZUS nie uwzględnił. Wykonywał prace w pełnym wymiarze czasu pracy w (...), początkowo w systemie 12–godzinnym a następnie 8-godzinnym.

Konkludując, Sąd uznał, że ubezpieczony ma prawo do wyliczenia wysokości emerytury górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8 do okresów zatrudnienia od 1.10.2007r. do 31.12.2007r., od 1.04.2008r. do 30.06.2008r., od.1.05.2010r. do 31.07.2010r., oraz od 1.07.2011r. do 30.09.2011r., w których odwołujący był członkiem drużyny ratowniczej w rozumieniu art. 50d ust. 1 pkt 2. Sąd, mając na uwadze, iż w powyższym zakresie zaskarżona decyzja jest nieprawidłowa, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w pkt 1 wyroku.

Wobec wydania przez ZUS w toku sprawy nowych decyzji, w których do okresów pracy górniczej od 1.02.2010r. do 30.04.2010r. oraz od 1.07.2012r. do 31.12.2012r. zastosowano przelicznik 1,8, i tym samym częściowego uwzględnienie roszczeń, postępowanie w tej części podlegało umorzeniu zgodnie z art. 477 ¹³ k.p.c.

SSO Jolanta Łanowy