Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Nowakowska

Protokolant Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2015 r. w Kaliszu

odwołania E. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 28 stycznia 2015 r. Nr (...)

w sprawie E. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

oddala odwołanie

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28.01.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. odmówił E. M. przyznania emerytury wcześniejszej dla pracowników (z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), gdyż nie udowodniła co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, ale 14 lat 5 miesięcy i 10 dni, pominięto bowiem okres nauki w szkole zawodowej, okres urlopu wychowawczego i niezdolności do pracy.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu E. M. domagając się ustalenia właściwego stażu pracy w drukarni w tym w czasie wakacji w pełnym wymiarze czasu pracy i w okresach niezdolności do pracy.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

E. M. urodziła się w dniu (...)

Do wniosku o emeryturę przedłożyła świadectwo pracy z dnia 30.04.1995r. z którego wynika, że w okresie od 1.09.1975r. do 30.04.1995r. zatrudniona była jako maszynista maszyn introligatorskich w (...), w tym korzystała z urlopu wychowawczego od 1.12.1982r. do 31.12.1985r. W świadectwie wskazano też przypadające po dniu 15.11.1991r. niezdolności do pracy: od 15.11.199r. do 31.12.1991r., od 30.07.1992r. do 10,08.1992r., od 30.04.1993r. do 05.05.1993r. i od 1.10.1993r. do 6.10.1993r.

Łącznie okresy niezdolności do pracy wynoszą 71 dni.

Wspomniane świadectwo nie oddaje jednak całej sytuacji odwołującej się, gdyż jej pierwsza umowa o pracę w drukarni była umową o pracę młodocianego zawartą w celu przygotowania zawodowego. W tym czasie była uczniem (...) Szkoły Zawodowej w K.. Umowa o pracę zawarta była na okres od 1.09.1975r. do 1.09.1978r. (k.13 akt osobowych).

Pracę E. M. świadczyła w ramach praktyk w zakładzie tylko w czwartki, piątki w godzinach 7-14, a w soboty od godziny 7 do 12. W poniedziałki, wtorki i środy odbywała zajęcia w szkole.

(dowód – karta osobista pracownika młodocianego k.12 akt osobowych)

Z akt osobowych wynika, że w czasie wakacji podczas nauki korzystała z urlopu wypoczynkowego: w 1976r. w okresie od 1.07.1976r. do 31.08.1976r. (k. 14 akt osobowych), w roku 1977- 26 dni i w 1977r.- 20 dni.

(dowód – adnotacja o urlopach k.12v akt osobowych).

Naukę w (...) Szkole Zawodowej w K. odwołująca się ukończyła w dniu 20 września 1978r.

(dowód – świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej w K. k.20)

W czasie zatrudnienia w (...) E. M. korzystała z urlopu wychowawczego od 1.12.1982r. do 31.12.1985r.

Na dzień 1.01.1999r. ZUS uwzględnił odwołującej się okresy składkowe i nieskładkowe w ilości 23 lata, 3 miesiące i 15 dni, w tym 14 lat 5 miesięcy i 10 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy odmówił zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia odwołującej się od 1.09.1975r. do 31.08.1978r. jako pracownika młodocianego, gdyż nie pracowała wówczas w pełnym wymiarze czasu pracy oraz okresu urlopy wychowawczego i wykazanych po 15.11.1991r. okresów niezdolności do pracy.

Sąd zważył co następuje:

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest decyzja z dnia 28.01.2015r. dotycząca prawa do emerytury z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach FUS.

Zgodnie z art.184 ust.1 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS/ Dz. U z 2013r.. Nr 8 poz.43 ze zm./ ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1.01.1999r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzna oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27.

Stosownie do treści ust.2 emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do OFE lub przekazania środków tam zgromadzonych za pośrednictwem ZUS na dochody skarbu państwa.

Stosownie do treści art. 32 cyt. ustawy ubezpieczeni będący pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnieni w szczególnych warunkach przez co najmniej przez 15 lat, nabywali prawo do emerytury w wieku obniżonym o 5 lat od podstawowego, o ile udowodnili łączny staż ubezpieczeniowy określony w art.27 cyt. ustawy wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Stosownie do ust.4 tego przepisu wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługiwało prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zmianami).

Paragraf 2 powyższego rozporządzenia stanowi, że okresami prac uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku pracy . Okresy te stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Jak wynika z treści art.184 ust.1 cyt. ustawy odwołująca się– jako osoba urodzona po 31.12.1948r. powinna warunki stażowe tj. 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach wykazać na dzień 1.01.1999r.

Spośród pominiętych przez ZUS okresów odwołująca domagała się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach wakacyjnych praktyk w czasie nauki w szkole zawodowej nie precyzując jednak tych okresów oraz doliczenia okresów niezdolności do pracy po 15.11.1991r.

Odwołanie nie może odnieść skutku.

Definicje ustawową „pracy w szczególnych warunkach” zawiera art.32 ust.2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie a tym przepisem za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Praca taka to ta, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki np. praca w narażeniu na hałas ponadnormatywny, praca w zapyleniu, w oparach chemicznych, w wysokich temperaturach lub zmiennych warunkach atmosferycznych. Pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Motyw przyświecający ustawodawcy w stworzeniu instytucji przewidzianej w art.32 w/w ustawy opiera się na założeniu, że praca wykonywania w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu i osoba taka ma prawo do wcześniejszej emerytury niż pozostali ubezpieczeni.

Uczniowie zawodu jako osoba poniżej 18 roku życia pracowali w obniżonym wymiarze czasowym, ich zatrudnienie nie było więc wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy i nie podlega uwzględnieniu do pracy w szczególnych warunkach.

Taką interpretację wspomnianych przepisów potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego, które jednoznacznie sprzeciwia się uznaniu pracy podczas nauki zawodu za pracę w szczególnych warunkach w odniesieniu do osób, które łączyły naukę zawodu z obowiązkiem dokształcania w zasadniczej szkole zawodowej.

W sprawie II UK 334/08 w wyroku z dnia 24.04.2009r Sad Najwyższy stwierdził, że okres nauki zawodu połączony z obowiązkiem dokształcenia się w zasadniczej szkole zawodowej nie stanowi okresu pracy w szczególnych warunkach. Powyższe wiąże się z tym, że u osób tych czas nauki podlegał wliczeniu do normatywnego czasu pracy i w efekcie nie pracowały w pełnym wymiarze czasu pracy w takim obciążeniu organizmu jak pozostali pracownicy wykonujący pracę w szczególnych warunkach na danym stanowisku.

Z akt osobowych odwołującej się jednoznacznie wynika, że w zmniejszonym wymiarze czasu pracowała jako uczeń przez cały okres nauki w (...) dzieląc czas na naukę w szkole i praktyki w zakładzie i nawet jeśli przyjąć, że proporcje czasu nauki w szkole i czasu praktyki w drukarni zmieniały się w kolejnych latach nauki, to jednak do czasu ukończenia nauki odwołująca się nie mogła pracować w pełnym wymiarze czasu. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego zawarta była na czas od 1.09.1975r. do 1.09.1978r. Wprawdzie świadectwo szkolne wydane zostało dopiero w dniu 20.09.1978r., ale angaż na stanowisko maszynisty maszyn introligatorskich pochodzi od 1.09.1978r., więc zapewne aż do tej daty odwołującą się dotyczył wymiar czasu pracy ucznia.

Roszczenie o doliczenie czasu praktyk wakacyjnych do pracy w szczególnych warunkach jest zatem bezzasadne.

Odwołująca się domagała się również doliczenia okresów niezdolności do pracy przypadających po 15.11.1991r. i w tym zakresie przyznać należy jej rację.

Stosownie do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uzasadnieniu wyroku z dnia 23.04.2010r. w sprawie II UK 313/09 w stosunku do osób o jakich mowa w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, które na dzień 1.01.1999r, legitymowały się określony stażem pracy w szczególnych warunkach wyłączone jest ponownie ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art.32 ust.1 a pkt.1 obowiązujących od 1.07.2014r. Oznacza to, że wobec tych osób nie stosuje się odliczania okresów niezdolności do pracy przypadających po 14.11.1991r. za które pracownik otrzymał zasiłek chorobowy.

W przypadku E. M. okresów pominiętych z tego tytułu jest tylko 71 dni, zatem dodanie ich nie jest wystarczające dla wykazania 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zaskarżona decyzja jest więc prawidłowa i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzeczono jak w wyroku.