Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2015 r. w Szczecinie

sprawy P. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość świadczenia - podstawa wymiaru

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 3 marca 2014 r. sygn. akt VII U 1310/13

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję w ten sposób, że uwzględnia ubezpieczonemu P. S. wysokość zarobków z tytułu zatrudnienia w (...) w P.:

- za rok 1979 w kwocie 94.385 złotych,

- za rok 1980 w kwocie 124.040 złotych,

- za rok 1981 w kwocie 122.905 złotych,

- za rok 1982 w kwocie 63.832 złotych.

SSO del. Beata Górska SSA Zofia Rybicka - Szkibiel SSA Barbara Białecka

Sygn. akt III AUa 290/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15.05.2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S., wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie w sprawie o sygn. VII U 1451/12, przyznał P. S. prawo do emerytury od dnia 8 lutego 2012 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek
z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z lat 1992-2001.

Ubezpieczony złożył odwołanie od ww. decyzji, domagając się uwzględnienia przy wyliczaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wynagrodzeń uzyskanych w okresie od 1 kwietnia 1979 roku do 14 lipca 1982 roku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i potrzymał argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 3.03.2014.roku oddalił odwołanie.

Sąd I Instancji ustalił, że P. S. urodził się (...). Decyzją z 20 maja 2002 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., odmówił ubezpieczonemu ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego
na dzień 1 stycznia 1999 roku, z uwzględnieniem do podstawy wymiaru wynagrodzenia za okres zatrudnienia od 1 kwietnia 1979 roku do 14 lipca 1982 roku w (...) w P., ponieważ środek dowodowy
w postaci legitymacji ubezpieczeniowej budził wątpliwości co do jego autentyczności. Brakowało bowiem w legitymacji strony potwierdzającej zatrudnienie ubezpieczonego w dochodzonym przez niego okresie (została wyrwana). Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie VII U 2201/02, prawomocnym wyrokiem z 17 kwietnia 2003 roku oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z 20 maja 2002 roku. Następnie, decyzją z dnia 23 czerwca 2009 roku organ rentowy odmówił ponownego obliczenia wysokości renty, z uwzględnieniem zarobków z okresu od 1 kwietnia 1979 roku do 14 lipca 1982 roku, a Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z 30 listopada 2009 roku, sygn. akt VII U 1425/09, oddalił odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji.

Zaskarżoną decyzją z 15 maja 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych
w S., wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie w sprawie VII U 1451/12, przyznał P. S. prawo do emerytury od 8 lutego 2012 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z lat 1992-2001. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne
z 10 kolejnych lat kalendarzowych występujących bezpośrednio przed rokiem złożenia wniosku o emeryturę, tj. z lat 1992-2001. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony na podstawie wynagrodzeń z ww. okresu wyniósł 118,29%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 118,29% przez kwotę bazową 2.822,66 zł wynosi 3.338,92 zł W okresie od 1 kwietnia 1979 roku do 14 lipca 1982 roku P. S. zatrudniony był w (...) w P.. Dokumentując wysokość zarobków z okresu zatrudnienia w (...) w P., ubezpieczony przedstawił legitymację ubezpieczeniową wystawioną w dniu 27 lutego 1969 roku.
Na stronach 83-85 znajdują się zapisy określające wysokość zarobku za lata 1976-1982. Wpis za 1979 rok opatrzony jest podpisem oraz pieczęcią osoby upoważnionej do dokonywania wpisów, nie zawiera daty sporządzenia wpisu oraz brak jest strony
82 – na której winien widnieć wpis - zaświadczenie zakładu pracy (pracodawcy)
o stosunku pracy. Wpisy za lata 1980 i 1981 opatrzone są podpisem, nie zawierają daty wystawienia oraz pieczęci osoby dokonującej wpisu. Wpis za 1982 rok nie zawiera podpisu oraz daty osoby dokonującej wpisu. Strony 81-82 legitymacji wyrwane zostały przez ubezpieczonego. Świadkowie Z. K. i S. M. - byli współpracownicy ubezpieczonego - nie znają wysokości zarobków wnioskodawcy w spornym okresie.

W oparciu o tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy uznał,
że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie i wskazując na treść art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity opubl. w Dz. U. z 2013 roku, poz. 1140, ze zm.) - zwaną dalej ustawą emerytalną – i § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasad wpłat tych świadczeń (Dz. U. z 1983 roku, nr 10, poz. 49) jednocześnie przytaczając ich treść. Sąd pierwszej instancji podniósł, że żądanie ubezpieczonego obejmowało wliczenie
do podstawy wymiaru emerytury wynagrodzeń uzyskanych od 1 kwietnia 1979 roku do 14 lipca 1982 roku w trakcie zatrudnienia w (...)
w P., wpisanych w legitymacji ubezpieczeniowej odwołującego. Poza sporem pozostawał natomiast fakt zaliczenia ubezpieczonemu do stażu pracy ww. okresu zatrudnienia. Sąd Okręgowy dopuścił więc dowód z zeznań świadków Z. K. i S. M. - byłych współpracowników na okoliczność wynagrodzenia osiąganego przez ubezpieczonego w spornym okresie. Świadkowie jednak nie posiadali żadnej wiedzy na temat wysokości zarobków ubezpieczonego. Podniesione natomiast przez ubezpieczonego w odwołaniu – nieuwzględnienie przez organ rentowy wysokości wynagrodzenia za okres od 1979 do 1982 roku,
w wysokości określonej wpisem do legitymacji ubezpieczeniowej było nieuzasadnione. Argumentem przemawiającym za odmową przyjęcia legitymacji ubezpieczeniowej jako dokumentu mającego potwierdzić zarobki w okresie
od 1 kwietnia 1979 roku do 14 lipca 1982 roku jest okoliczność, że wpisy dotyczące zarobków za te lata są niepełne. Na stronach 83-85 legitymacji ubezpieczeniowej,
w tabeli dotyczącej zarobku uzyskanego w okresie zatrudnienia od 1979 do 1982 roku wpisane są wprawdzie kwoty wynagrodzeń za te lata, jednakże co do wpisów za lata 1980 i 1981, w miejscu, gdzie winna znaleźć się pieczątka i podpis osoby uprawnionej do poświadczenia otrzymywanego przez pracownika wynagrodzenia jest luka. Wpis za 1979 rok nie zawiera daty dokonania wpisu, a za 1982 rok - daty jego sporządzenia
i podpisu osoby dokonującej wpisu. Ubezpieczony wyrwał strony 81-82 legitymacji ubezpieczeniowej, a na kolejnych stronach legitymacji, tj. na 86-87, wpisy dotyczące okresów zatrudnienia oraz wysokości zarobków są niepełne. Zarobki zaś, aby mogły być podstawą ustalenia wysokości świadczenia, winny być ustalone i wskazane
w sposób dokładny i nie budzący wątpliwości – w legitymacji oprócz zarobku brutto za rok kalendarzowy oraz przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia winien znaleźć się podpis osoby dokonującej wpisu zarobków, opatrzony jej pieczęcią i podpisem. Brak tych elementów skutkuje tym, iż w ocenie Sądu Okręgowego wpisy w legitymacji ubezpieczeniowej dotyczące wysokości wynagrodzenia za lata 1979-1982,
nie potwierdzają ponad wszelką wątpliwość, że wysokość wpisanego wynagrodzenia była wynagrodzeniem, które wnioskodawca rzeczywiście otrzymywał w spornym okresie czasu, w wymienionym zakładzie. Nie wiadomo bowiem kto i kiedy dokonał wpisu o zarobkach ubezpieczonego za sporne lata. Nieprawidłowo dokonany wpis
w legitymacji nie może być podstawą do ustalenia wysokości otrzymywanego wynagrodzenia. Skoro nie zawiera wszystkich poprawnie wpisanych danych, to automatycznie nie może stanowić źródła ustalenia wysokości osiąganych zarobków. Tym samym zarobki za lata 1979-1982 wpisane w legitymacji, nie mogły być przez organ rentowy przyjęte do obliczenia podstawy wymiaru emerytury. Ubezpieczony
nie dysponuje innymi dokumentami potwierdzającymi wysokość jego zarobków.

Sąd Okręgowy tak argumentując na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego nie zgodził się ubezpieczony, który
w wywiedzionej apelacji podniósł, że na okoliczność osiąganych zarobków
w spornym okresie zachodzi potrzeba przesłuchania jeszcze jednego świadka R. W.. Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o zmianę wyroku i uwzględnienie w podstawie wymiaru emerytury zarobków wynikających z wpisów do legitymacji ubezpieczeniowej za okres od kwietnia 1979r. do 14 lipca 1982r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji w całości. Wskazał,
że Sąd pierwszej instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne oraz dokonał prawidłowej oceny prawnej, które to organ w pełni podziela, a nadto właściwie zastosował przepisy prawa materialnego i procesowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie niniejszych rozważań należy podnieść, iż w obowiązującym
od szeregu lat modelu apelacji celem postępowania apelacyjnego jest wszechstronne zbadanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym. Sąd odwoławczy jest bowiem instancją merytoryczną, orzekającą na podstawie całego materiału dowodowego zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2014 r., sygn. I CSK 497/13, Lex nr 1521311, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2002r., sygn. IV CKN 1574/00, Lex nr 78327), a zatem i zobowiązany jest poczynić własne, samodzielne ustalenia faktyczne, które mogą być nawet odmienne od tych, które uprzednio przyjęto przez Sąd orzekający w pierwszej instancji. Jeżeli Sąd drugiej instancji przyjmuje odmienne rozstrzygnięcie niż Sąd pierwszej instancji, oparte na innej podstawie faktycznej, powinien dokonać własnych stanowczych ustaleń faktycznych, jasnych i kategorycznych, które pozwalałyby na ocenę
czy zmiana ta była usprawiedliwiona.

Analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego oraz argumentacja zaprezentowana przez ubezpieczonego na rozprawie z dnia 11.12.2014r., w zakresie dowodzenia na okoliczność osiąganych faktycznie zarobków, pominiętych w podstawie wymiaru świadczenia emerytalnego w spornym okresie, doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że w sprawie zachodzi uzasadniona potrzeba przeprowadzenia na podstawie art. 381 k.p.c. uzupełniającego postępowania dowodowego. Dotychczas złożone w sprawie zeznania świadków okazały się bowiem niewystarczające dla uwzględnienia wpisów z legitymacji ubezpieczeniowej. Nie ulega zarazem wątpliwości, że w sprawie w której przedmiotem jest prawo do świadczenia emerytalnego lub wysokość tego świadczenia wymaga się dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych oraz precyzyjnych – potwierdzających okoliczności związane ze świadczeniem pracy,
co w tym przypadku, oznacza wysokości osiąganych przez ubezpieczonego zarobków (wynagrodzeń za pracę). Zeznający przed Sądem Apelacyjnym na rozprawie w dniu 12.02.2015r. świadek R. W. w sposób przekonywujący zeznał,
że pracował w (...) w P. od 1978r. do 1995r., jako prezes spółdzielni, i w tym czasie był zatrudniony ubezpieczony, jako pracownik - brygadzista – zbrojarz w zakładzie remontowo - budowlanym,
za wynagrodzeniem w systemie pracy akordowej wraz z dodatkiem dzielonym na brygadę. Pracowało tam 100 osób, w niewielkich brygadach, po 5-10 osób. Po okazaniu świadkowi stron 83, 84, 85 legitymacji ubezpieczeniowej, potwierdził, że zawarte tam wpisy mogą odpowiadać rzeczywistym zarobkom ubezpieczonego, gdyż były dokonywane przez zatrudnioną w spółdzielni uprawnioną pracownicę M. N., rozpoznał również jej podpis. Świadek co prawda
nie pamięta dokładnie wysokości zarobków ubezpieczonego, ale potwierdził, że w jego spółdzielni dokonywano wpisów do legitymacji ubezpieczeniowej w oparciu o karty zatrudnienia pracownika, rocznych i miesięcznych, prowadzonych w kartotekach. Były również w spółdzielni prowadzone listy płac.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zeznania świadka R. W. były pewne, stanowcze, spójne, przekonywujące, w konsekwencji czego, zasługiwały
na uznanie ich za wiarygodne. Świadek potwierdził prawdziwość wpisów
w legitymacji ubezpieczeniowej, co spowodowało, że należało wpisy te uznać
za wiarygodne i uwzględnić do podstawy wymiaru jako wysokości zarobków
za sporny okres.

Sąd Apelacyjny w oparciu o zgromadzony zatem materiał dowodowy, uzupełniony w postępowaniu apelacyjnym, mając na uwadze wyżej podane argumenty, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak
w sentencji.