Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant stażysta Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku K. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o odstąpienie od zwrotu nienależnie pobranych świadczeń

na skutek odwołania K. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 12 lutego 2015 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 349/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lutego 2015 roku nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że nie odstępuje od żądania zwrotu od K. C. nienależnie pobranych świadczeń z funduszu chorobowego za okres od 1 sierpnia 2011 roku do 31 grudnia 2011 roku wraz z kosztami upomnienia w łącznej kwocie 10.832,16 złote.

Odwołanie od tej decyzji w dniu 18 marca 2015 roku złożył K. C., wnosząc w istocie o zmianę zaskarżonej decyzji i umorzenie tej należności. W uzasadnieniu wnioskodawca powołał się na swoją złą sytuację majątkową w jakiej obecnie się znajduje. Podniósł również, że z uwagi na stan zdrowia – podwójna dyskopatia na odcinku lędźwiowym, czerniak złośliwy skóry wykryty w 2012 roku, wszczepiony rozrusznik serca w 2014 roku nie może podjąć pracy fizycznej.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił,

co następuje:

Wnioskodawca K. C. uprawniony był w okresie od 1 czerwca 1998 roku do 31 grudnia 2011 roku do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Ostatnio na okres od 1 sierpnia 2010 roku do 31 grudnia 2011 roku prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy zostało mu przyznane decyzją z dnia 15 grudnia 2011 roku wykonującą prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 18 października 2011 roku. Wysokość renty w okresie do 28 lutego 2011 roku ustalona została na kwotę 897,22 złotych a po waloryzacji od dnia 1 marca 2011 roku na kwotę 925,03 złotych.

(okoliczności niesporne, uzasadnienie wyroku SO z dnia 24.09.2013 r. k. 40-46 załączonych akt VU 185/13)

K. C. był zatrudniony w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w okresie od 17 listopada 2008 roku do 21 sierpnia 2011 roku na stanowisku pracownika fizycznego a od 28 listopada 2011 roku do 31 sierpnia 2012 roku w Przedsiębiorstwie (...) Spółce Akcyjnej w O. na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego.

(okoliczności niesporne, uzasadnienie wyroku SO z dnia 24.09.2013 r. k. 40-46 załączonych akt VU 185/13)

Wnioskodawca będąc zatrudnionym w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w okresie od 3 do 31 stycznia 2011 roku, od 1 do 28 lutego 2011 roku, od 9 do 31 maja 2011 roku, od 1 do 6 czerwca 2011 roku oraz od 1 do 21 sierpnia 2011 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim. Wówczas to pracodawca wypłacał wnioskodawcy wynagrodzenie chorobowe w lutym i marcu 2013 roku, następnie zasiłek chorobowy w miesiącach czerwcu, lipcu i wrześniu a ponadto ZUS za okres od 22 sierpnia 2011 roku do 19 grudnia 2011 roku wypłacił zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia.

(okoliczności niesporne, uzasadnienie wyroku SO z dnia 24.09.2013 r. k. 40-46 załączonych akt VU 185/13)

Przychód uzyskany przez wnioskodawcę z tytułu zasiłku chorobowego,
w miesiącu czerwcu 2011 roku wyniósł 2.841,42 złotych, w miesiącu lipcu 2011 roku – 741,24 złotych, wrześniu 2011 roku - 2594,34 złote.

(okoliczności niesporne, uzasadnienie wyroku SO z dnia 24.09.2013 r. k. 40-46 załączonych akt VU 185/13)

Z tytułu zatrudnienia w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w S. wnioskodawca w 2011 roku osiągnął przychód (wynagrodzenie brutto):

- w styczniu 2011 r. - 5.840,00 zł.,

- w lutym 2011 r. – 0 zł (+ 3.582,66 zł. wynagrodzenia chorobowego),

- w marcu 2011 r. – 0 zł (+3.459,12 zł. wynagrodzenia chorobowego),

- w kwietniu 2011 r. - 8.840.00 zł.,

- w maju 2011 r. - 7.830,00 zł.,

- w czerwcu 2011 r. -875,76 zł (+ 2,841,42 zł wynagrodzenia chorobowego),

- w lipcu 2011 r. – 5.080,00 zł. (+ 741,24 zł wynagrodzenia chorobowego),

- w sierpniu 2011 r. – 8.179,76 zł.,

- we wrześniu 2011 r. - 8.453,12 zł (+ 2.594,34 zł wynagrodzenia chorobowego),

(okoliczności niesporne, uzasadnienie wyroku SO z dnia 24.09.2013 r. k. 40-46 załączonych akt VU 185/13)

Z tytułu zatrudnienia w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w S. wnioskodawca w 2011 i 2012 roku osiągnął przychód:

-w grudniu 2011 roku 112 złotych,

- w styczniu 2012 roku 7.390,80 złotych

- w lutym 2012 roku 8.307,60 złotych,

- w marcu 2012 r. – 9.486,89 złotych,

- w kwietniu 2012 r. 7.744,84 złote,

- w maju 2012 roku 7.924,94 złote (+987,20 złotych świadczenia chorobowego)

- w czerwcu 2012 roku 0 złotych (6.120,64 zł świadczenia chorobowego) ,

- w lipcu 2012 roku 117,53 złotych(+5.725,76 złotych świadczenia chorobowego),

- w sierpniu 2012 roku 10.436,70 złotych,

- we wrześniu 2012 roku 8.886,42 złotych (+1.184,64 świadczenie chorobowe).

(okoliczności niesporne, uzasadnienie wyroku SO z dnia 24.09.2013 r. k. 40-46 załączonych akt VU 185/13)

W dniu 20 grudnia 2012 r. organ rentowy ujawnił w stosunku do wnioskodawcy nadpłatę renty z tytułu częściowej niezdolności za okres od 1 stycznia 2011 roku do 31 grudnia 2011 roku w kwocie 2.132,72 złote z powodu osiągnięcia przychodu powodującego zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia.

(okoliczności niesporne, uzasadnienie wyroku SO z dnia 24.09.2013 r. k. 40-46 załączonych akt VU 185/13)

Decyzją z dnia 19 grudnia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. dokonał miesięcznego rozliczenia renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za rok 2010 i zobowiązał wnioskodawcę do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 5.163,35 złote z uwagi na wysokość wynagrodzenia uzyskanego w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w 2010 roku.

Odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji zostało przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2012 roku oddalone a zawarty w odwołaniu wniosek K. C. o umorzenie należności oraz wniosek z pisma procesowego z dnia 12 kwietnia 2012 roku o zwrot należności, zostały przekazane do organu rentowego celem merytorycznego rozpoznania. Apelacja wnioskodawcy od powyższego wyroku została przez Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 12 lutego 2013 roku w sprawie sygn. III AUa 1032/12, oddalona.

(okoliczności niesporne, uzasadnienie wyroku SO z dnia 24.09.2013 r. k. 40-46 załączonych akt VU 185/13)

Wnioskodawca K. C. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe
z pełnoletnią córką i dwójką jej małoletnich dzieci. Wnioskodawca nie posiada majątku ruchomego oraz nieruchomego. Nie ma również żadnych oszczędności. Obecnie nie pracuje. W latach 2008- 2011 roku wnioskodawca pracował jako pracownik fizyczny oraz w swoim zawodzie tj. jako operator sprzętu ciężkiego. Ostatnio pracował do sierpnia 2012 roku.

Wnioskodawca nie korzysta z pomocy społecznej, posiada prawo do emerytury, której wysokość obecnie wynosi około 2.160 złotych netto.

Córka wnioskodawcy utrzymuje się z prac dorywczych i zasiłku rodzinnego, nie korzysta z pomocy społecznej. Dzieci otrzymują obiady w szkole, nie korzystają z prawa do wyprawki szkolnej.

(dowód: zeznania wnioskodawcy k. 11v)

W 2012 roku wykryto u wnioskodawcy czerniaka złośliwego skóry, który został usunięty w 2012 roku. W marcu 2014 roku wnioskodawca został przejęty do szpitala w celu poszerzenia wycięcia czerniaka skóry pleców. W październiku 2014 roku implantowano wnioskodawcy rozrusznik serca.

(dowód: dokumenty medyczne w aktach rentowych)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych, na podstawie akt sprawy VU 185/13, w szczególności wyroku łącznego Sądu Okręgowego z dnia 24 września 2013 roku w sprawie VU 185/13 z uzasadnieniem, utrzymanego w mocy przez Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 3 października 2014 roku w sprawie III AUa 2591/13 oraz na podstawie zeznań wnioskodawcy. Okoliczności sprawy były niesporne. Spór dotyczył oceny sytuacji wnioskodawcy i spełnienia przesłanek do odstąpienia żądanie zwrotu należności od wnioskodawcy w trybie art. 84 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zmianami).

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

zważył, co następuje :

Odwołanie nie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.
W myśl natomiast art. 84 ust. 8 ww. ustawy Zakład może odstąpić od żądania zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, odroczyć termin ich płatności albo rozłożyć je na raty, jeżeli:

1)zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności lub

2)kwota nienależnie pobranych świadczeń nie przewyższa kosztów upomnienia
w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Przepis ten posługuje się pojęciem okoliczności „szczególnie uzasadnionych" tym samym należy uznać, że przypadki jego zastosowania winny mieć charakter wyjątkowy,
a sam przepis art. 84 ust. 8 ustawy nie powinien być interpretowany rozszerzająco. W ramach katalogu przykładowych okoliczności uzasadniających stosowanie ulg wskazuje się zarówno w orzecznictwie jak i doktrynie: brak majątku, z którego możliwe byłoby dochodzenie od osoby zobowiązanej zwrotu świadczeń; ustalenie, że w przypadku zwrotu świadczeń osoba zobowiązana lub osoby pozostające na jej utrzymaniu zostałyby pozbawione niezbędnych środków utrzymania; ciężką chorobę powodującą niezdolność do pracy lub niepełnosprawność osoby zobowiązanej, członka jej rodziny lub innej osoby pozostającej na jej utrzymaniu; wiek osoby zobowiązanej; zdarzenia losowe (kradzież, wypadek, pożar, powódź, inne klęski żywiołowe) powodujące szczególne trudności w sytuacji materialnej osoby zobowiązanej. Szczególne okoliczności to wyjątkowe przypadki, kiedy ubezpieczony ze względu na stan zdrowia, brak pracy, tragiczne zdarzenie losowe, sytuację rodzinną, znalazł się w takiej sytuacji, że zwrot nienależnego świadczenia uniemożliwi bądź znacznie dotkliwie utrudni mu bieżące funkcjonowanie i zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. dokonując oceny występowania szczególnych okoliczności należy kierować się stanem majątkowym i rodzinnym dłużnika, jak też realną możliwością zwrotu, w tym możliwością podjęcia pracy pozwalającej na zwrot świadczeń (tak Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 15 grudnia 2009 r., II UK 147/09, LEX nr 577846).

W ocenie Sadu Okręgowego w okolicznościach niniejszej sprawy materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie, że sytuacja rodzinna, finansowa, czy zdrowotna wnioskodawcy zarówno na datę wydania decyzji, jak i obecnie, wskazuje na zaistnienie szczególnie uzasadnionych okoliczności pozwalających na odstąpienie od żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z funduszu chorobowego z okres od 1 sierpnia 2011 roku do 31 grudnia 2011 roku waz z kosztami upomnienia w łącznej kwocie 10.832,16 złotych.

Wnioskodawca mimo, iż na dzień wydania decyzji nie pracował, to jednak podkreślenia wymaga okoliczność, iż w okresie od 17 listopada 2008 roku do 21 sierpnia 2011 roku oraz od 28 listopada 2011 roku do 31 sierpnia 2012 roku pracował jako pracownik fizyczny a także w swoim zawodzie, jako operator sprzętu mechanicznego (co wynika z zeznań samego wnioskodawcy). Z tytułu zatrudnienia uzyskiwał wysokie dochody.
W styczniu 2011 r. uzyskał przychód w wysokości 5.840,00 zł., w lutym 2011 r. - 3.582,66 zł., w marcu 2011 r. - 3.459,12 zł., w kwietniu 2011 r. 8.440.00 zł., w maju 2011 r. - 7.830,00 zł., w czerwcu 2011 r. -3.717.18 zł., w lipcu 2011 r. – 5.821,24 zł., w sierpniu 2011 r. –8.179,79 zł., we wrześniu 2011 r.- 11.047,46 zł., w grudniu 2011 r. - 112,00 zł. ,w styczniu 2012 roku - 7.390,80, w lutym 2012 roku - 8.307,60 złotych, marcu 2012 r. – 9.486,89 zł,
w kwietniu 2012 r. - 7.744,84 złote, w maju 2012 roku - 7.924,94 złote, w czerwcu 2012 roku - 6.120,64 zł (świadczenie chorobowe), w lipcu 2012 roku - 117,53 złotych (+5.725,76 złotych świadczenia chorobowego), w sierpniu 2012 roku - 10.436,70 złotych, we wrześniu - 8.886,42 zł (+1.184,64 świadczenie chorobowe). Dochody te znacznie przekraczają najniższe krajowe wynagrodzenie a także średnie.

Wnioskodawca ponadto nie jest już od stycznia 2012 roku uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, a więc jest zdolny do podjęcia pracy zarobkowej. Wnioskodawca nie wykazał, aby stale się leczył, nie korzysta z pomocy społecznej. Wnioskodawca nie posiada również nikogo na utrzymaniu, bowiem jego córka jest osobą pełnoletnią i nie ciąży na nim obowiązek alimentacyjny zarówno w stosunku do niej jak i wnuków. Ponadto jak przyznał wnioskodawca jego córka pracuje dorywczo. Okoliczność, iż nie korzysta z pomocy społecznej mimo możliwości ubiegania się o taką pomoc nie może skutkować uznaniem, iż wykorzystała ona wszelkie możliwości samodzielnego utrzymania. Również wnioskodawca posiada zawód, który jest zawodem bardzo dobrze płatnym, co wynika m.in. z zestawienia jego zarobków za lata 2011-2012. K. C. ma możliwość znalezienia pracy.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż okoliczność, że wnioskodawca obecnie nie pracuje i wskazuje na zły stan zdrowia był okolicznością, która podlegała ocenie Sądu Okręgowego w sprawie VU 185/13 i Sądu Apelacyjnego w sprawie IIIAUa2591/13. W szczególności przed Sądem Apelacyjnym była już znana okoliczność leczenia czerniaka skóry, także po zabiegu w marcu 2014 roku. Ponadto okoliczność, że wnioskodawca nie pracuje była okolicznością znaną, gdyż wnioskodawca nie pracuje od sierpnia 2012 roku. Sytuacji tej zatem nie zmieniła okoliczność, iż w październiku 2014 roku doszło do wszczepienia rozrusznika serca wnioskodawcy, skoro wnioskodawca nie podejmował zatrudnienia od sierpnia 2012 roku. Nie jest to zatem okoliczność nowa, która pozwoliłaby na odmienną ocenę sytuacji wnioskodawca. Od 2012 roku wnioskodawca jest bowiem uprawniony do emerytury i uzyskuje to świadczenie jako stałe miesięczne dochody, obecnie w wysokości około 2.200 złotych netto.

Zatem fakt, iż wnioskodawca nie posiada żadnego majątku ruchomego czy nieruchomego, nie może sama w sobie uzasadniać odstąpienia od żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Nie można zapominać, że wypłacony zasiłek chorobowy był świadczeniem nienależnym i dlatego podlega zwrotowi. Podobnie, jak wyżej wskazano, orzekł Sąd Okręgowy w sprawie VU 185/13.

Mając na względzie powyższe rozważania Sąd Okręgowy uznał, iż w sprawie nie zachodzą żadne szczególne okoliczności uzasadniające odstąpienie od żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z funduszu chorobowego za okres od 1 sierpnia 2011 roku do 31 grudnia 2011 roku wraz z kosztami upomnienia w łącznej kwocie 10.832,16 złotych.

Z tych wszystkich względów, w ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania K. C. i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak sentencji wyroku.