Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2015 r. w Rybniku

sprawy z odwołania J. M. ( M. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania J. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 18 czerwca 2014r. Znak (...)

z dnia 29 stycznia 2015r. Znak (...)

w związku z niewydaniem decyzji

oddala odwołania.

Sędzia

Sygn. akt IXU 1382/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18.06.2014r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonemu J. M. ( M. ) zastosowania przelicznika 1,8 do okresu przynależności do drużyny ratowniczej w charakterze specjalisty kopalnianej stacji drużyny ratowniczej od dnia 19.06.2008r. do dnia 19.05.2014r. przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej, gdy okresy przynależności do drużyny ratowniczej w charakterze specjalisty przez pracowników dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalń, którzy pracują przez co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią,

w kopalniach węgla brunatnego, nie uprawniają do zastosowania przelicznika 1,8 przy ustalaniu wysokości emerytur górniczych, bo stosownie do §3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r., za okresy pracy pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego, o których mowa w art.50d ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, uważa się okresy pracy na stanowiskach wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik nr 3 do rozporządzenia, gdy w pkt 21 tego załącznika nie zostali wymienieni specjaliści kopalń drużyn ratowniczych.

Decyzją z dnia 29.01.2015r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu zastosowania przelicznika 1,8 do okresu przynależności do drużyny ratowniczej w charakterze specjalisty kopalnianej stacji drużyny ratowniczej od dnia 01.02.2013r. do dnia 19.05.2014r., przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej, z przyczyn wskazanych w decyzji z dnia 18.06.2014r.

Ubezpieczony w odwołaniach od decyzji sprecyzowanych na rozprawie przed

tut. Sądem w dniu 23.04.2015r. domagał się ich zmiany przez przeliczenie emerytury górniczej przy zastosowaniu przelicznika 1,8 do okresów pracy ubezpieczonego wskazanych we wniosku, to jest: od dnia 01.11.1989r. do dnia 24.05.1996r., od dnia 16.12.2002r. do dnia 17.06.2003r. i od dnia 19.06.2008r. do nadal w związku z pracą ubezpieczonego w drużynie ratowniczej w charakterze specjalisty, ewentualnie uchylenia tych decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu. Ubezpieczony wniósł również

o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Decyzjom tym ubezpieczony zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

- art.51 ust.1 pkt 2 w związku z art.50d ust.1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przez błędne nie zastosowanie przy ustaleniu wysokości emerytury górniczej przelicznika 1,8 za okresy pracy ubezpieczonego w charakterze specjalisty jw.,

- art.50d ust.3 ww. ustawy w związku z §3 i pkt 21 załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej… przez ich błędną wykładnię i błędne zastosowanie, gdy przepisy te nie powinny mieć zastosowania w tej sprawie, gdy stanowisko pracy zajmowane przez ubezpieczonego zostało wymienione w załączniku nr 4 ww. Rozporządzenia jako stanowisko dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalń,

- § 12 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 12.06.2002r. w sprawie ratownictwa górniczego przez błędne jego niezastosowanie, pomimo iż zgodnie z tym przepisem w skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego wchodzą także osoby posiadające wymagane kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych jako specjaliści.

W uzasadnieniu swojego stanowiska ubezpieczony generalnie podniósł, iż analiza przepisów powołanego Rozporządzenia z dnia 12.06.2002r. prowadzi do wniosku,

iż specjaliści do spraw zwalczania zagrożeń i prowadzenia akcji ratowniczych są członkami drużyn ratowniczych i stąd winien do nich mieć zastosowanie przelicznik 1,8.

Niezależnie od tego, z uwagi na fakt, że ubezpieczony w spornych okresach pracy posiadał co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu przepracowanych pod ziemią zachodzą podstawy do zaliczenia tych okresów z przelicznikiem jw., a to na podstawie

§4 i Załącznika nr 4 pkt 7 do Rozporządzenia z dnia 23.12.1994r.

Ubezpieczony dodał, iż zastosowanie przelicznika 1,8 do okresów pracy w drużynach ratowniczych w charakterze specjalisty potwierdził w swoim orzeczeniu Sąd Okręgowy

w Katowicach w wyroku z dnia 08.10.2007r. w sprawie o sygn. akt XU 1577/07

o identycznym stanie faktycznym ( w uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Okręgowy powołując się na uregulowanie § 12 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 12.06.2002r. w sprawie ratownictwa górniczego wskazał, iż specjaliści w zakresie zwalczania zagrożeń i prowadzenia akcji ratowniczych są członkami kopalnianych drużyn ratowniczych i stąd ma do nich zastosowanie przelicznik 1,8 ).

Organ rentowy w odpowiedziach na odwołania wniósł o ich oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonych decyzjach.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia § 12 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Gospodarki

z dnia 12.06.2002r. w sprawie ratownictwa górniczego organ rentowy wskazał,

iż konsekwencją rozróżnienia na gruncie ustawy o emeryturach i rentach… pomiędzy członkami drużyny ratowniczej i mechanikami sprzętu ratowniczego drużyn ratowniczych jest to, że praca w drużynach ratowniczych oznacza pracę czynnych ratowników drużyn ratowniczych, a nie wszystkich członków drużyn wymienionych w przepisach określających ich skład.

Sąd połączył sprawy do łącznego rozpoznania.

Rozpoznając sprawę Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. M. urodził się w dniu (...)

Decyzją z dnia 14.05.2013r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo

do emerytury górniczej na podstawie art.50a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, od dnia 01.02.2013r., to jest od miesiąca zgłoszenia wniosku.

Wypłata emerytury podlega zawieszeniu z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia.

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia organ rentowy przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 kolejnych lat kalendarzowych,

tj. od 01/1993r. – 12/2002r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ( WWPW ) wyniósł 439,68% i został ograniczony do 250%.

Przy ustalaniu wysokości świadczenia organ rentowy uwzględnił 30 lat i 9 miesięcy okresów składkowych oraz 4 lata i 6 miesięcy okresów nieskładkowych.

Okresy pracy górniczej zostały obliczone z zastosowaniem przeliczników:

do 136 miesięcy zastosowano przelicznik 1,8, do 54 miesięcy przelicznik 1,5 i do 153 miesięcy przelicznik 1,4.

Okres pracy górniczej, do którego zastosowano przeliczniki jw. został ograniczony

do 45 lat.

Od ww. decyzji ubezpieczony złożył odwołanie, które następnie cofnął,

co spowodowało umorzenie postępowania postanowieniem tut. Sądu z dnia 17.09.2013r.

w sprawie o sygn. akt IXU 1337/13.

W dniu 27.05.2014r. ubezpieczony złożył wniosek o zastosowanie przelicznika 1,8

do okresu, kiedy pełnił funkcję członka drużyny ratowniczej.

Do tego wniosku załączył zaświadczenie z dnia 19.05.2014r. wystawione przez (...) S.A. Oddział KWK (...) stwierdzające, że w okresie od dnia 01.11.1989r. do dnia 08.08.2002r. i od dnia 16.12.2002r. do nadal jest członkiem drużyny ratowniczej KWK (...). W aktach organu rentowego znajdowało się już w tym czasie pismo Kompanii jw. z dnia 29.04.2013r., z którego wynikało,

iż w okresach: od dnia 01.11.1989r. do dnia 24.05.1996r., od dnia 16.12.2002r. do dnia 17.06.2003r., od dnia 19.06.2008r. do nadal ubezpieczony pełni funkcję specjalisty kopalnianej drużyny ratowniczej.

W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał decyzje zaskarżone w dniu 18.06.2014r. i w dniu 29.01.2015r., omówione na wstępie.

Ubezpieczony od dnia 03.05.1982r. jest zatrudniony w KWK (...) kolejno na stanowiskach:

- od dnia 03.05.1982r. do dnia 31.10.1982r. – stażysty stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią,

- od dnia 01.11.1982r. do dnia 31.10.1983r. – nadgórnika pod ziemią,

- od dnia 01.11.1983r. do dnia 31.12.1984r. – sztygara zmianowego oddziału górniczego pod ziemią,

- od dnia 01.01.1985r. do dnia 31.03.1986r. – sztygara oddziałowego oddziału górniczego pod ziemią,

- od dnia 01.04.1986r. do dnia 28.02.1987r. – nadsztygara wentylacji, spraw pożarowych, klimatyzacji pod ziemią,

- od dnia 01.03.1987r. do dnia 31.10.1996r. – inżyniera wentylacji, spraw pożarowych, klimatyzacji pod ziemią,

- od dnia 01.11.1996r. do dnia 31.10.1997r. – kierownika robót górniczych pod ziemią,

- od dnia 01.11.1997r. do dnia 31.05.2000r. – głównego inżyniera górniczego pod ziemią,

- od dnia 01.06.2000r. do dnia 12.05.2002r. – naczelnego inżyniera pod ziemią,

- od dnia 13.05.2002r. do dnia 08.08.2002r. – głównego inżyniera przygotowania produkcji pod ziemią,

- od dnia 16.12.2002r. do dnia 06.07.2003r. – nadsztygara górniczego pod ziemią,

- od dnia 07.07.2003r. do dnia 31.12.2003r. – nadsztygara nadzoru inwestycji dołowych pod ziemią,

- od dnia 01.01.2004r. do dnia 31.12.2005r. – głównego inżyniera przygotowania produkcji pod ziemią,

- od dnia 01.01.2006r. do dnia 31.01.2007r. – kierownika działu przygotowania produkcji, rozwoju i projektowania procesów likwidacji zakładu górniczego pod ziemią,

- od dnia 01.02.2007r. do dnia 31.12.2011r. – dyrektora technicznego pod ziemią,

- od dnia 01.01.2012r. do nadal – dyrektora kopalni pod ziemią ( zaświadczenie z dnia 21.02.2013r., k.7 akt ZUS ).

Jednocześnie od dnia 01.11.1989r. do dnia 08.08.2002r. i od dnia 16.12.2002r. ubezpieczony jest członkiem drużyny ratowniczej KWK (...), w tym

w okresach: od dnia 01.11.1989r. do dnia 24.05.1996r., od dnia 16.12.2002r. do dnia 17.06.2003r. i od dnia 19.06.2008r. do nadal pełni funkcję specjalisty kopalnianej drużyny ratowniczej.

W KWK (...) funkcję specjalistów jw. pełnią wyłącznie osoby dozoru, kierownictwa i dyrekcji Kopalni.

Jako specjalista kopalnianej drużyny ratowniczej ubezpieczony jest zobowiązany

do stałego całodniowego monitorowania, opiniowania stanu zagrożeń w Kopalni dokonując analizy odczytów czujników m.in. metanu, sejsmografów i dalej do zwalczania i usuwania zagrożeń w tym zakresie.

Ubezpieczony uczestniczy w zespołach do spraw zwalczania zagrożeń naturalnych, które to zespoły spotykają się co najmniej raz w tygodniu, a czasami znacznie częściej.

Ubezpieczony jako specjalista jw. uczestniczy w akcjach ratowniczych, tu zazwyczaj pełni funkcję kierownika takiej akcji, przy czym czynności kierowania akcją dokonuje

z pomieszczenia na powierzchni kopalni wydając stosowne polecenia ratownikom górniczym znajdującym się pod ziemią. Dodatkowo ubezpieczony uczestniczy w akcjach tzw. profilaktycznych prowadzonych na zasadach akcji ratowniczej, odbywających się pod ziemią – tu ubezpieczony nadzoruje prace profilaktyczne bezpośrednio na dole Kopalni przez objazdy dołowe.

Od czasu zajmowania przez ubezpieczonego stanowiska naczelnego inżyniera

do nadal zjazdy ubezpieczonego pod ziemię nie odbywają się w pełnym wymiarze czasu pracy, gdy ubezpieczony ze względu na zakres obowiązków na zajmowanych zgodnie

z umową o pracę stanowiskach pracy zazwyczaj zjeżdża pod ziemią około godziny 8 – 9,

a wyjeżdża na powierzchnię Kopalni około godziny 13 – tej.

Takich akcji profilaktycznych na Kopalni jest przeciętnie kilkanaście w ciągu jednego roku.

Z przedłożonych przez ubezpieczonego do akt organu rentowego oraz załączonych

do odwołania wykazu zjazdów i absencji wynika, iż w okresach spornych ubezpieczony posiadał generalnie kilkanaście zjazdów w miesiącu.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, wykazu zjazdów ubezpieczonego za okres od dnia 01.02.2013r. do dnia 13.09.2014r. k.37 akt, dokumentacji przedłożonej przez ubezpieczonego: wykazu absencji i zjazdów, kart ewidencyjnych ratownika, protokołów k.41 – 62 akt, akt osobowych ubezpieczonego, zeznań świadków A. W. i T. D. oraz zeznań ubezpieczonego – protokół elektroniczny

z rozprawy z dnia 23.04.2015r. min. 00:20:10 – 01:23:34, jako okoliczności generalnie bezsporne, bo jednoznacznie wynikające z tych dowodów i nie kwestionowane przez strony.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Odwołania ubezpieczonego nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd uznał, iż odwołania ubezpieczonego dotyczą decyzji zaskarżonych z dnia 18.06.2014r. i 29.01.2015r., gdy decyzje te zostały w tych odwołaniach wyraźnie powołane oraz, iż odwołania te dotyczą nie wydania przez organ rentowy decyzji w zakresie objętym żądaniem wniosku ubezpieczonego z dnia 27.05.2014r. i żądaniem odwołań jw. ( art.477 (9) §4 k.p.c. ) odnośnie okresów pełnienia przez ubezpieczonego funkcji specjalisty kopalnianej drużyny ratowniczej: od dnia 01.11.1989r. do dnia 24.05.1996r., od dnia 16.12.2002r.

do dnia 17.06.2003r., gdy organ rentowy w zaskarżonych decyzjach odniósł się wyłącznie

do okresów wskazanych w tych decyzjach, a to łącznie do okresu od dnia 19.06.2008r.

do dnia 19.05.2014r.

Zgodnie z art.51 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach

z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz.U. z 2013r., poz.1440 ) przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50a lub 50e, stosuje się,

z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki: 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa

w art. 50d.

Stosownie natomiast do art.50d ust.1 ww. ustawy, przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego:

1)w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych;

2)w drużynach ratowniczych.

Okresy pracy wymienione w ust. 1 pkt 2 zalicza się w wymiarze półtorakrotnym również tym pracownikom dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalń, którzy pracują przez

co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią, w kopalniach siarki

lub w kopalniach węgla brunatnego.

Z cytowanego powyżej ust.2 art.50d ustawy o emeryturach i rentach… wynika jednoznacznie, iż z przelicznikiem 1,8 uwzględnia się okresy pracy w drużynie ratowniczej tym pracownikom, którzy przez co najmniej połowę dniówek roboczych pracują pod ziemią.

W tym zakresie, zgodnie z uregulowaniem ust.3 art.50d ww. ustawy, obowiązuje nadal Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty ( tj. Dz.U. z 1995r.,

Nr 2, poz.8 ), które było wydane na bazie obowiązującego wcześniej art.6 ust.1-3 ustawy

z dnia 01.02.1983r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin ( tj. Dz.U. z 1995r.,

Nr 30, poz.154 ), a którego odpowiednikiem jest obecnie obowiązujący art.50d ustawy

o emeryturach i rentach… ( cytowany powyżej ).

W §3 Rozporządzenia z dnia 23.12.1994r. ( jw. ) wskazano, iż za okresy pracy pod ziemią, o których mowa w art.6 ust.1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin ( art.6 ust.1 pkt 2 – okresy pracy w drużynach ratowniczych ) uważa się okresy pracy na stanowiskach wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik nr 3 do tego Rozporządzenia. Tu zaś w pkt 21 jednoznacznie i bezspornie wskazane są następujące stanowiska: ratowników kopalnianych drużyn ratowniczych, ratowników zatrudnionych

w Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego lub okręgowych stacjach ratownictwa górniczego oraz mechaników sprzętu ratowniczego drużyn kopalnianych, bez wymienienia stanowiska specjalisty ( zaznaczyć należy, iż zdaniem Sądu rację ma organ rentowy,

iż w sprawie nie może mieć zastosowania załącznik nr 4 do Rozporządzenia pkt7

w oderwaniu od interpretacji §3, załącznika nr 3, pkt 21 ).

Podkreślić należy, iż Sąd nie ma obecnie możliwości rozszerzenia tej interpretacji

na stanowisko specjalisty, jak tego domaga się ubezpieczony, mimo iż zmieniły się przepisy dotyczące drużyny ratowniczej, gdy ubezpieczony na poparcie swojego stanowiska powołuje się na przepisy Rozporządzenia z dnia 12.06.2002r. Ministra Gospodarki w sprawie ratownictwa górniczego, a konkretnie jego §12, który wymienia w składzie drużyny ratowniczej również specjalistę.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11.02.2010r. w sprawie

o sygn. akt I UK 241/09 ( LEX nr 585724 ) Rozporządzenie z dnia 12.06.2002r. stanowi akt wykonawczy do ustawy z dnia 04.02.1994r. Prawo geologiczne i górnicze, a delegacja ustawy w oparciu, o które zostało wydane nie dotyczy emerytur. Należy tu oddzielić organizację

i zasady działania ratownictwa górniczego od regulacji dotyczącej emerytur górniczych.

Zatem w sprawie decydujące znaczenie mają odpowiednie przepisy ustawy

o emeryturach i rentach… ( powołane powyżej ), które znajdują swoje doprecyzowanie

w przepisach Rozporządzenia z dnia 23.12.1994r. ( jw. ), a nie przepisy Rozporządzenia

z dnia 12.06.2002r.

Sąd generalnie uznał, iż przepisy art.51 i 50d ustawy o emeryturach i rentach…

w związku z przepisami Rozporządzenia z dnia 23.12.1994r. ( jw. ) pozwalają

na zastosowanie przelicznika 1,8 za każdy rok pracy w drużynie ratowniczej jedynie czynnych ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego drużyny ratowniczej.

Niezależnie od powyższego rozpoznając sprawę Sąd miał na uwadze fakt,

iż z generalnie zgodnych ze sobą zeznań świadków A. W. i T. D. oraz

z korespondujących z nimi zeznań samego ubezpieczonego wynika, iż od stanowiska Naczelnego Inżyniera, zjazdy ubezpieczonego pod ziemię nie odbywały się w pełnym wymiarze czasu pracy, gdy zakres obowiązków na zajmowanych przez ubezpieczonego stanowiskach ( w tym na stanowisku dyrektora technicznego, dyrektora ) nie pozwalał

na pracę pod ziemią w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie w ilości około

5 godzin w przypadku jednego takiego zjazdu. Stąd Sąd uznał, iż ubezpieczony nie wykazał co najmniej połowy zjazdów pod ziemię, gdy zjazdy takie, wyszczególnione w przedłożonych przez ubezpieczonego wykazach zjazdów i absencji za lata sporne, nie były w pełnym wymiarze czasu pracy.

W konsekwencji powyższego, uznając, iż brak jest podstaw do zastosowania przelicznika 1,8 do spornych okresów pełnienia przez ubezpieczonego funkcji specjalisty

w drużynie ratowniczej, Sąd kierując się powołanymi wcześniej uregulowaniami prawnymi

z mocy art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego jako bezzasadne.

Orzekając niniejsze Sąd miał na uwadze fakt, iż podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w powołanym już wcześniej wyroku z dnia 11.02.2010r. w sprawie o sygn. akt IUK 241/09 oraz Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 29.04.2014r. w sprawie

o sygn. akt III AUa 1762/13.

W takiej sytuacji Sąd nie podzielił odmiennego w tym zakresie stanowiska Sądu Okręgowego w Katowicach w powołanym przez ubezpieczonego orzeczeniu z dnia 08.10.2007r. w sprawie o sygn. akt XU 15577/07 i jego uzasadnieniu uznając, iż jest ono nieprzekonywujące .

Sędzia