Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2015 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku A. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji wnioskodawcy A. A.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 13 marca 2014 r. sygn. akt IV U 1068/12

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. i przyznaje wnioskodawcy A. A. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 lutego 2012 r. na stałe.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. decyzją z 15 lutego 2012 roku, znak (...) wstrzymał A. A. dalszą wypłatę renty z tytułu niezdolności do pracy w oparciu o orzeczenie lekarzy orzeczników ZUS, zgodnie z którym, ubezpieczony jest zdolny do pracy.

A. A. w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przywrócenia prawa do renty wywodząc, że stan jego zdrowia nie poprawił się i nadal choruje.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z 13 marca 2014 roku w sprawie IV U. 1068/12 oddalił odwołanie.

Sad I instancji ustalił następujący stan faktyczny:

A. A. urodzony (ur. (...)) uprawniony był do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową - wyprysk kontaktowy rąk, na mocy decyzji organu rentowego z 31 marca 2000 roku.

Decyzją z 16 października 2009 roku organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową od 1 maja 2009 roku.

19 lipca 2011 roku odwołujący zgłosił do organu rentownego wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

Decyzją z 11 sierpnia 2011 roku odwołującemu przyznano prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 lipca 2011 roku do 31 stycznia 2012 roku.

Na wniosek odwołującego zgłoszony przed upływem okresu, na który przyznano świadczenie, lekarz orzecznik ZUS wydał 20 stycznia 2012 roku orzeczenie, którego celem było ustalenie, czy istnieje nadal częściowa niezdolność do pracy A. A..

Lekarz orzecznik rozpoznał u ubezpieczonego schorzenia w postaci przebytej zakrzepicy głębokiej kończyny dolnej lewej, zmian zwyrodnieniowych stawu łokciowego prawego, zespołu cieśni nadgarstków, niedokrwistości megaloblastyczną t. A.-B., kamicy nerkowej w wywiadzie, przebytej w przeszłości operacji kręgosłupa lędźwiowego i stanu uczuleniowego w wywiadzie oraz stwierdził, iż schorzenia te nie powodują niezdolności do pracy.

Komisja lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznała, że odwołujący jest zdolny do pracy jako technik budowlany aktualnie pracujący jako strażnik.

W podstawie powyższego ustalenia, organ rentowy zaskarżoną decyzją wstrzymał dalszą wypłatę renty od 1 lutego 2012 roku.

Sąd poddał odwołującego badaniom przez biegłych lekarzy sądowych: chirurgów, ortopedę, internistę oraz okulistę. W ocenie biegłych dwóch lekarzy chirurgów, ortopedy i internisty rozpoznane u odwołującego schorzenia w postaci przewlekłej choroby żylnej kończyny dolnej lewej - zespół pozakrzepowy, stanu po operacji kręgosłupa lędźwiowego z powodu dyskopatii L5-S1, niedokrwistości A.-B., zespołu cieśni nadgarstka prawego i lewego, stanu po operacji wyrostka robaczkowego, kamicy nerkowej w wywiadzie, przykurczu stawu łokciowego nie powodują niezdolności do pracy i odwołujący jest zdolny do pracy. Jako osoba jednooczna odwołujący może pracować w zawodzie bez prawa do pracy na wysokościach. Nasilenie zespołu pozakrzepowego jest łagodne, w związku z tym przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia praca nie wymagająca długotrwałego stania lub dźwigania ciężarów nie jest przeciwwskazana. Odwołujący powinien stosować wyroby uciskowe. Zespół pozakrzepowy jest schorzeniem trwałym.

Sąd I instancji w oparciu o tak ustalony stan faktyczny uznał odwołanie za nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy wskazał, że obecnie odwołujący jest osobą zdolną do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W świetle opinii biegłych lekarzy sądowych chirurgów, ortopedy, internisty i okulisty, które Sąd uznał za uzasadnione wynikami badania przedmiotowego oraz wynikami z dokumentacji leczenia ubezpieczonego, brak jest uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że A. A. jest nadal niezdolny do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W szczególności, że w znacznym stopniu utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Odwołujący obecnie nie spełnia wymogów do dalszego pobierania renty w świetle art. 57 cyt. ustawy.

Opinie dwóch biegłych lekarzy chirurgów o specjalności z zakresu głównych schorzeń wnioskodawcy - zespołu pozakrzepowego - zostały sporządzone wnikliwie i rzetelnie, wyczerpująco i szczegółowo wyjaśniają istotę stanu zdrowia odwołującego z uwzględnieniem posiadanych przez biegłych wiadomości specjalnych. Przed wydaniem opinii biegli zapoznali się z dokumentacją z przebiegu leczenia odwołującego, przeprowadzając bezpośrednie badanie lekarskie mieli okazję do osobistego kontaktu z nim i oceny wywiadu. Wnioski zawarte w opiniach są jasne i logiczne, opinie nie zawierają wewnętrznych sprzeczności i uwzględniają wszystkie istotne okoliczności sprawy. Biegli wskazali, że zespół pozakrzepowy jest schorzeniem trwałym i nieodwracalnym, jednak nasilenie tego zespołu u odwołującego jest łagodne i w związku z tym nie powoduje niezdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Umiarkowana aktywność fizyczna nie jest przeciwwskazana i w związku z tym, przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia praca nie wymagająca długotrwałego stania lub siedzenia lub dźwigania ciężarów nie jest przeciwwskazana.

Podobnie o zdolności odwołującego do pracy wypowiedzieli się pozostali biegli lekarze okulista, internista i ortopeda.

Sąd Okręgowy wobec powyższego nie podzielił opinii biegłego sądowego lekarza chirurga M. W., gdyż jest ona opinią odosobnioną i nie przekonującą wobec zgodnych ze sobą opinii pozostałych biegłych, szczególnie lekarzy chirurgów.

Odwołujący zaskarżył wyrok w całości, składając apelację. Skarżący wniósł o uchylenie wyroku jako wadliwego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, względnie o zmianę wyroku.

Apelujący podniósł zarzuty:

1. naruszenia przepisów prawa materialnego, art.12 § 3 i art. 13 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 57 cytowanej ustawy, poprzez błędne przyjęcie, że odwołujący jest zdolny do pracy na podstawie błędnych opinii biegłych dermatologa i specjalisty medycyny pracy;

2. naruszenia przepisów postępowania cywilnego, w szczególności: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uznanie A. A. za zdolnego do pracy w wyuczonym zawodzie na podstawie błędnej interpretacji opinii biegłych przez Sąd.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy na mocy z art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje osobie ubezpieczonej, jeżeli spełniła łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolna do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ustawy emerytalnej).

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1ustawy).

Organ rentowy uznał i stanowisko to podzielił Sąd Okręgowy, że niezdolności do pracy odwołującego ustała i obecnie nie spełnia on przesłanek warunkujących prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Apelujący zarzucił m.in. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. i wskazał, że Sąd błędnie ocenił dowody z opinii biegłych przeprowadzone w sprawie, przyjmując, że na ich podstawie odwołujący nie został uznany za niezdolnego do pracy.

Skarżący podkreślał, że z uwagi na liczne schorzenia nie ma możliwości wykonywania pracy w wyuczonym zawodzie. Sąd I instancji całkowicie pominął aspekt socjalny orzekania w przedmiocie niezdolności do pracy, w szczególności przeciwwskazania do pracy w długotrwałej pozycji stojącej, siedzącej lub wymagającej dźwigania ciężkich przedmiotów.

Uzasadniony okazał się zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., w konsekwencji Sąd I instancji dopuścił się także obrazy przepisów prawa materialnego – art. 57 ust. 1 w z w. z art. 12 i art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Zasadniczym uchybieniem Sądu Okręgowego było przyjęcie, że wnioski przedstawione przez biegłych chirurgów opiniujących w sprawie były sprzeczne i koniecznym było dokonanie wyboru opinii miarodajnej dla dokonania ustaleń w sprawie. Sąd I instancji ostatecznie za nieprzydatną uznał opinię pierwszego z trzech biegłych chirurgów, sporządzoną 28 kwietnia 2012 roku (k. 13) i uzupełnioną o zeznanie biegłego na rozprawie (63). W toku procesu Sąd jeszcze dwukrotnie powoływał dowód z opinii biegłych chirurgów. Uznając odwołującego za zdolnego do pracy Sąd Okręgowy odwołał się do opinii sporządzonej przez kolejnych biegłych lekarzy chirurgów - 29 czerwca 2013 roku (k. 82) i 1 grudnia 2013 roku (89).

Sąd Apelacyjny po przeanalizowaniu wszystkich sporządzonych w sprawie opinii uznał, że zawarte w nich wnioski są spójne. Rozbieżność w opiniach sporządzonych przez biegłych chirurgów dotyczyła oceny zaostrzeń zespołu pozakrzepowego. Jak słusznie jednak zauważył apelujący, badania były przeprowadzane przez poszczególnych biegłych w dość znacznych odstępach czasu i różnice takie mogły występować. Zdaniem Sądu II instancji rozbieżność ta nie miała znaczenia dla oceny niezdolności do pracy powoda.

Podkreślić natomiast trzeba, że wszyscy opiniujący biegli lekarze chirurdzy dokonali u odwołującego takich samych rozpoznań, tj. zespołu pozakrzepowego żył w obrębie lewej kończyny dolnej (k. 63 v, k. 82, k. 89 v). To schorzenie oznaczyli jako trwałe i ze swej natury postępujące, nasilające upośledzenie kończyny. Schorzenie to wymaga stałego leczenia i profilaktyki, a z uwagi na przeciwwskazania do podjęcia pracy w długotrwałej pozycji stojącej, siedzącej lub wymagającej dźwigania, czyni odwołującego częściowo niezdolnym do pracy (k 63 v, k. 82, 89 v).

W dalszej kolejności należało przyznać rację apelującemu, który podnosił, że Sąd I instancji pominął kwestię wymienionych przeciwwskazań i nie dokonał ich oceny w kontekście kwalifikacji zawodowych powoda, jego wieku czy też dotychczas wykonywanych przez niego prac.

Innymi słowy, Sąd I instancji wydając wyrok pominął zupełnie regulację art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zważywszy na fakt, że odwołujący jest mężczyzną 60 letnim, z wykształceniem średnim technicznym, który niemal przez całe życie wykonywał prace fizyczne w budownictwie, legitymującym się orzeczeniem stwierdzającym chorobę zawodową, a jego predyspozycje pychofizyczne są ograniczone z uwagi na ślepotę jednego oka, możliwości znalezienia zatrudnienia uwzględniającego przeciwwskazania wymienione przez biegłych są zdaniem Sądu Apelacyjnego mniej niż znikome.

Reasumując, uznać należało, ze A. A. jest częściowo niezdolny do pracy.

W oparciu o art. 61 ustawy prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy. Przez ustąpienie prawa do renty należy rozumieć sytuację określoną w art. 102 ust. 1 ustawy emerytalnej, czyli upływ okresu czasu, na jaki świadczenie zostało przyznane. Odwołujący ma mocy decyzji organu rentowego z 11 sierpnia 2011 roku miał przyznane prawo do renty do 31 stycznia 2012 roku, z wnioskiem o ustalenie dalszych uprawnień wystąpił 23 grudnia 2011 roku. Zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Sąd Apelacyjny uwzględnił przy wyrokowaniu również nieodwracalny charakter schorzenia w postaci zespołu pozakrzepowego żył w obrębie lewej kończyny dolnej.

Mając powyższe na względzie, Sąd II instancji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżonych wyrok oraz poprzedzającą go decyzję, przyznając odwołującemu prawo do renty od 1 lutego 2012 roku na stałe.