Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny
w składzie:

Przewodniczący: SSO Aneta Fiałkowska – Sobczyk

Protokolant: Andżelika Iwaniec

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa S. M. i H. M.

przeciwko Z. C.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Z. C. na rzecz każdego z powodów S. M. i H. M. kwoty po 2 580 zł (dwa tysiące pięćset osiemdziesiąt zł) z ustawowymi odsetkami od dnia 4 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  zasądza od każdego z powodów S. M. i H. M. na rzecz pozwanego Z. C. kwoty po 1 808,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis.

sygn. akt IC 2220/13

UZASADNIENIE

Powodowie S. M. i H. M. w pozwie z dnia 4 grudnia 2013 r., wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego Z. C. kwoty 84 000 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swojego żądania powodowie wskazali, że powyższej kwoty dochodzą tytułem opłaty za bezumowne korzystanie z ich nieruchomości przez pozwanego za okres 10 lat liczony do dnia wniesienia pozwu po 700 zł miesięcznie.

Pozwany zawarł związek małżeński z córką powodów w styczniu 1983 r. Po ślubie małżonkowie zamieszkali w nieruchomości położonej we (...), stanowiącej własność powodów ale pozwany uzyskał możliwość mieszkania w przedmiotowej nieruchomości jedynie do czasu aż wraz z żoną wynajmą wspólne mieszkanie. Powodowie znosili obecność pozwanego wyłącznie z uwagi na chęć pomocy swojej córce i założonej przez nią rodzinie, w tym wnukom. Niemniej jednak powodowie wielokrotnie wzywali pozwanego i jego żonę aby wyprowadzili się z ich nieruchomości, czego przyczyną było złe zachowanie pozwanego w stosunku do powodów. Nadto pozwany, mimo wielokrotnych próśb ze strony powodów, nie uiszczał żadnych opłat i nie dokładał się w żaden sposób do prowadzenia gospodarstwa i utrzymania przedmiotowej nieruchomości, a także nie chciał jej opuścić.

Powód, od czasu gdy powrócił do swojej nieruchomości, pozostawał w konflikcie z pozwanym, zabronił pozwanemu korzystać z budynków gospodarczych, gruntu i wzywał go do opuszczenia nieruchomości, a w styczniu 2012 r. powodowie, w związku z odmową opuszczenia przez pozwanego nieruchomości położonej we (...), wnieśli pozew o jej wydanie.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej VI Wydziału zamiejscowego w W. z dnia 25 lutego 2013 r., w sprawie sygn. akt: VI C 56/13, Sąd nakazał pozwanemu aby opuścił i wydał sporną nieruchomość powodom.

Przy czym pozwany zamieszkując w przedmiotowej nieruchomości miał do dyspozycji 2 pokoje mieszkalne oraz mógł korzystać ze wspólnej łazienki, kuchni i przynależnych pomieszczeń gospodarczych, a powodowie wielokrotnie wzywali pozwanego do uiszczenia chociażby kwoty równowartości czynszu w wysokości 700 zł miesięcznie, jednakże wezwania te pozostawały bezskuteczne.

W odpowiedzi na pozew pozwany Z. C. wniósł o oddalenie powództwa .

W uzasadnieniu swojego stanowiska w sprawie pozwany przyznał, że w 1983 r. zamieszkał wraz z żoną (córką powodów) w nieruchomości powodów, lecz było to za ich wyraźną zgodą. Nie jest prawdą, że pozwany uzyskał możliwość zamieszkania w nieruchomości tylko do czasu wynajęcia mieszkania. Powodowie przez cały czas trwania zamieszkiwania pozwanego w nieruchomości zapewniali go, że nieruchomość ta będzie należeć do pozwanego i jego żony i że mogą oni traktować ją jak swoją.

Przy czym w czasie gdy pozwany zamieszkał w nieruchomości powodów, S. M. tam nie mieszkał. Wówczas nieruchomość ta zamieszkiwana była, poza pozwanym i jego rodziną, jedynie przez powódkę H. M., która cieszyła się z tego, że mieszka z nią córka z zięciem oraz wnukami. Dom został wyremontowany, a pozwany zainwestował w tą nieruchomość wszystkie swoje oszczędności poprzez dokonywane nakłady. W połowie lat 80-tych pozwany wyremontował kuchnię, dobudował do nieruchomości ganek, została doprowadzona do nieruchomości instalacja wodociągowa oraz kanalizacyjna, wymienione okna i drzwi.

Powód S. M. ponownie wprowadził się do spornej nieruchomości w 2004 r.

Skoro więc pozwany, zamiast przeznaczyć oszczędności zgromadzone w ciągu całego swojego życia na zakup innej nieruchomości, zainwestował w przedmiotową nieruchomość powodów, musiał być przekonany o tym, że ta nieruchomość będzie należała do niego. Potwierdzeniem powyższego jest sporządzony przez S. M. testament, w którym ten powołuje do całego swojego spadku córkę i syna. Pozwany nigdy, do czasu skierowania sprawy o eksmisję, nie był wyganiany z domu powodów ani nie wymagano od niego zapłaty czynszu. Natomiast za media i podatek od nieruchomości pozwany płacił do rąk powódki H. M.. Dopiero gdy powodowie wnieśli pozew o eksmisję, wówczas po raz pierwszy pozwany usłyszał, że ma się stamtąd wyprowadzać.

Pozwany zarzucił także, że w nieruchomości powodów miał do dyspozycji 2 pokoje do czasu śmierci swojej żony, później pozwany nie korzysta z drugiego pokoju Obecnie również korzysta tylko z jednego pokoju, nie korzysta z kuchni w ogóle, z łazienki korzysta od czasu do czasu. Nie jest też prawdą, że pozwany nadużywa alkoholu i że jest agresywny, to sam powód jest bardzo konfliktowy i wybuchowy, w związku z czym ponosił dwukrotnie odpowiedzialność karną.

Powodowie ustosunkowując się do pisma pozwanego wskazali, że nigdy nie zapewniali pozwanego, że będzie mógł stale zamieszkiwać w ich nieruchomości. Jedynie ze wzgłędu na córkę wyrazili zgodę aby mógł tymczasowo tam mieszkać. Nie składali też żadnych deklaracji, że nieruchomość ta w przyszłości będzie należała do pozwanego.

Na rozprawie w dniu 6 maja 2014 r. pozwanyzgłosił zarzut przedawnienia roszczenia powodów, a w kolejnym piśmie procesowym podkreślił, że przez cały czas zamieszkiwania w przedmiotowej nieruchomości, do czasu otrzymania pozwu o eksmisję, był zapewniany przez powodów, że może w niej zamieszkiwać i traktować ją jak swoją własność. W związku z powyższym należy uznać, że pozwany był posiadaczem w dobrej wierze. Niezrozumiałe jest więc na jakiej podstawie strona powodowa żąda wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy za okres wcześniejszy niż data doręczenia pozwu w sprawie o eksmisję.

Pozwany podniósł również, że z uwagi na to, iż w związku z zapewnieniami powodów, że nieruchomość będzie kiedyś należała do niego utracił możliwość uzyskania w latach 80 tych mieszkania na preferencyjnych warunkach, jak też i z uwago na okoliczność nakładów czynionych na nieruchomość przez pozwanego oraz fakt, że zamieszkując w spornej nieruchomości opiekował się powódką, gdy zamieszkiwała sama, roszczenie powodów należy uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dlatego uzasadnione jest jego oddalenie również na podstawie art. 5 k.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) r. pozwany Z. C. zawarł związek małżeński z córką powodów M. M.. Po zawarciu związku małżeńskiego małżonkowie na stałe zamieszkali w budynku mieszkalnym powodów położonym na nieruchomości gruntowej we (...). Z tego związku małżeńskiego urodziło się dwoje dzieci: syn M. C. (1) oraz córka K. C..

(dowód: zeznania świadka A. M., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 01:59 - 12:06, eznania świadka K. G., e-protokół z dnia 4.09.2014 r.,12:06 - 23:28, zeznania świadka R. G., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 23:28 - 30:11, zeznania świadka M. C. (2), e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 30:11 - 42:18, zeznania świadka I. W., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 42:28 - 47:39, zeznania świadka J. C., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 01:17 - 05:21, zeznania świadka M. C. (1), e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 05:21 - 11:35, przesłuchanie powódki H. M. , e-protokół z dnia 20.11.2014 r.,11;48-19:20, przesłuchanie powoda S. M., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 19:20 -30:25, przesłuchanie pozwanego Z. C., e-protokół z dnia 20.11.2014r ., 30:25 - 36:57);

Nieruchomość gruntowa położona we W. nr (...), o łącznej powierzchni 0,2500 ha, składa się z działek oznaczonych ewidencyjnie nr (...). Nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym oraz pomieszczeniami gospodarczymi. W skład budynku mieszkalnego wchodzi: jeden pokój na piętrze, natomiast na parterze usytuowane są: cztery pokoje, kuchnia, łazienka i korytarz.

Współwłaścicielami tej nieruchomości w częściach ułamkowych po ½ są powodowie, którzy po rozwodzie w 1980 roku nie zdecydowali się na dokonanie podziału majątku wspólnego.

( dowód: odpis z księgi wieczystej, k. 10-11, zeznania świadka A. M., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 01:59 - 12:06, eznania świadka K. G., e-protokół z dnia 4.09.2014 r.,12:06 - 23:28, zeznania świadka R. G., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 23:28 - 30:11, zeznania świadka M. C. (2), e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 30:11 - 42:18, zeznania świadka I. W., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 42:28 - 47:39, zeznania świadka J. C., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 01:17 - 05:21, zeznania świadka M. C. (1), e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 05:21 - 11:35, przesłuchanie powódki H. M. , e-protokół z dnia 20.11.2014 r.,11;48-19:20, przesłuchanie powoda S. M., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 19:20 -30:25, przesłuchanie pozwanego Z. C., e-protokół z dnia 20.11.2014r ., 30:25 - 36:57);

Powód S. M. w dniu 19 września 1995 r. aktem notarialnym sporządzonym przed w Kancelarii Notarialnej w W. przed notariuszem T. G. powołał do spadku w udziałach ½ swoje dzieci M. C. (3) oraz A. M., przekazując im cały swój majątek na wypadek swojej śmierci.

(d owód: testament S. M., k. 64);

Początkowo w spornej nieruchomości pozwany wraz z żoną – córką powodów, zajmował jeden pokój znajdujący się na parterze budynku. Po urodzeniu się drugiego dziecka pozwany wraz z rodziną, za pozwoleniem powodów, zajął drugi pokój. Obie rodziny korzystały ze wspólnej kuchni, łazienki i budynków gospodarczych.

Przy czym powód S. M. nie mieszkał w tym czasie na stałe w spornej nieruchomości.

(dowód: zeznania świadka A. M., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 01:59 - 12:06, zeznania świadka K. G., e-protokół z dnia 4.09.2014 r.,12:06 - 23:28, zeznania świadka R. G., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 23:28 - 30:11, zeznania świadka M. C. (2), e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 30:11 - 42:18, zeznania świadka I. W., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 42:28 - 47:39, zeznania świadka J. C., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 01:17 - 05:21, zeznania świadka M. C. (1), e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 05:21 - 11:35, przesłuchanie powódki H. M. , e-protokół z dnia 20.11.2014 r.,11;48-19:20, przesłuchanie powoda S. M., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 19:20 -30:25, przesłuchanie pozwanego Z. C., e-protokół z dnia 20.11.2014r ., 30:25 - 36:57);

Od czasu gdy powód – S. M. ponownie na stałe zamieszkał we W., w 2004 r., pomiędzy nim a pozwanym zaczęło dochodzić do kłótni i nieporozumień. Powód zabronił pozwanemu korzystać z pomieszczeń gospodarczych – skutkiem czego było przeprowadzenie przez pozwanego żywego inwentarza do swoich rodziców. Ponadto sytuacje konfliktowe miały również miejsce pomiędzy powodem S. M., a rodzicami pozwanego zamieszkującymi w sąsiedniej nieruchomości, powód zabronił rodzicom pozwanego wchodzenia na teren posesji we W. nr (...).

(dowód: zeznania świadka A. M., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 01:59 - 12:06, zeznania świadka K. G., e-protokół z dnia 4.09.2014 r.,12:06 - 23:28, zeznania świadka R. G., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 23:28 - 30:11, zeznania świadka M. C. (2), e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 30:11 - 42:18, zeznania świadka I. W., e-protokół z dnia 4.09.2014 r., 42:28 - 47:39, zeznania świadka J. C., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 01:17 - 05:21, zeznania świadka M. C. (1), e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 05:21 - 11:35, przesłuchanie powódki H. M. , e-protokół z dnia 20.11.2014 r.,11;48-19:20, przesłuchanie powoda S. M., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 19:20 -30:25, przesłuchanie pozwanego Z. C., e-protokół z dnia 20.11.2014r ., 30:25 - 36:57);

W styczniu 2012 r. zmarła żona pozwanego – córka powodów. Dzieci pozwanego były już pełnoletnie i nie mieszkały z pozwanym w spornej nieruchomości. Natomiast stosunki pomiędzy pozwanym, a powodami pogorszyły się do tego stopnia, że powód S. M., pismem z dnia 26 czerwca 2012 r., wezwał pozwanego do opróżnienia, opuszczenia i wydania nieruchomości położonej we W. nr (...), do dnia 31 lipca 2012 r.

Pismo zostało odebrane przez pozwanego dnia 27.06.2012 r.

( dowód: wezwanie do opuszczenia nieruchomości – akta Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej Wydziału zamiejscowego w W. VI C 56/13 k. 7-8, przesłuchanie powódki H. M., e-protokół z dnia 20.11.2014 r.,11-48-19:20, przesłuchanie powoda S. M., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 19:20 - 30:25, przesłuchanie pozwanego Z. C., e-protokół z dnia 20.11.2014 r. 30:25 - 36:57);

Ponieważ pozwany nie opuścił nieruchomości położonej we (...), w dniu 03.08.2012 r., powodowie wnieśli pozew o jej wydanie. Pozew został doręczony pozwanemu w dniu 28.08.2012 r.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2013 r., w sprawie sygn. akt: VI C 56/13, Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej VI Wydział zamiejscowy w W. nakazał pozwanemu aby opuścił i wydał nieruchomość powodom.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że podstawą prawną zamieszkiwania przez pozwanego w nieruchomości należącej do powodów była umowa użyczenia zawarta poprzez czynności konkludentne, która została wypowiedziana przez powodów pismem z dnia 26 czerwca 2012 r. wzywającym pozwanego do opuszczenia, opróżnienia i wydania nieruchomości. Tym samym w momencie wytoczenia powództwa o eksmisję pozwany nie dysponował już tytułem prawnym do zajmowania spornej nieruchomości, a tym samym zasadne było żądanie jego eksmisji.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej VI Wydziału Zamiejscowego w W. z dnia lutego 2013 r. sygn. akt: VI C 56/13 wraz z uzasadnieniem w aktach IV C 56/13);

Natomiast wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2013 r. Sądu Okręgowy we Wrocławiu w sprawie II Ca 640/13 zmienił zaskarżony przez pozwanego Z. C. wyrok sądu I instancji, w ten sposób, że przyznał pozwanemu lokal socjalny i wstrzymał wykonanie wyroku do czasu złożenia pozwanemu przez Gminę W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 7 08.2013r. II Ca 640/13 w aktach Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej VI Wydziału Zamiejscowego w W. sygn. akt: VIC 56/13);

Pozwany Z. C. wyprowadził się z nieruchomości położonej we (...) na początku czerwca 2014 r.

(dowód: przesłuchanie pozwanego Z. C., e-protokół z dnia 20.11.2014 r., 30:25 - 36:57);

Średnie stawki czynszu obowiązujące w Gminie W. ustalone na podstawie Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy W., z tytułu najmu lokali komunalnych położonych na wioskach, przy wyposażeniu lokalu w 3 urządzenia (łazienkę, wc, gaz) wynosiły:

- w okresie od 01.06.2012 r. do 28.02.2013 r. 3,74zł/m ²;

- w okresie od 01.03.2013 r. do 31.06.2014 r. – 4,3zł/m ².

(d owód: pismo UM w W. z 08.01.2015 r., k. 120).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części.

W rozpoznawanej sprawie powodowie domagali się zasądzenia od pozwanego kwoty 84 000 zł tytułem opłaty za bezumowne korzystanie za okres 10 lat (do dnia wniesienia pozwu, czyli do dnia 4 grudnia 2013 r.), po 700 zł miesięcznie.

Zatem podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowi przepis art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 230 k.c.

Zgodnie z art. 224 § 1 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę (...). Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub tratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (§2).

Natomiast zgodnie z art. 225 k.c. obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w władaniu uprawnionego.

Jednocześnie przepis art. 230 k.c. stanowi, że przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie z rzeczy (…), stosuje się odpowiednio do stosunków między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Mając powyższe na uwadze w rozpoznawanej sprawie w pierwszej kolejności należało ustalić czy pozwany korzystał z nieruchomości powodów bez tytułu prawnego, jeśli tak to w jakim okresie, a następnie ustalić wysokość należnego z tego tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika bezspornie, że powodowie są współwłaścicielami w częściach ułamkowych, po ½, nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, położonej we W. nr (...), w której pozwany mieszkał od lat 80 – tych. Przy czym zamieszkiwanie pozwanego w przedmiotowej nieruchomości wynikało ze stosunków rodzinnych (pozwany był mężem córki powodów), a podstawa prawna tego zamieszkiwania (jak to już ocenił Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej, VI Wydziału Zamiejscowego w W. w prawomocnie zakończonej sprawie o eksmisję), miała charakter umowy użyczenia (art. 710 k.c.) zawartej konkludentnie przez strony postępowania.

Brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że już od samego początku zamieszkiwania pozwanego w spornej nieruchomości, czyli od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, zajmował on sporną nieruchomość wbrew woli powodów, co nie znaczy oczywiście, że powodowie na różnych etapach swojego życia byli zadowoleni z takiej sytuacji ale jednak znosili zamieszkiwanie pozwanego w spornej nieruchomości, bowiem był on mężem ich córki, która również mieszkała w tej nieruchomości wraz z dziećmi (wnukami powodów).

Jak wynika z zebranego materiału, zwłaszcza zeznań świadków, członków rodziny stron: A. M., K. G., R. G., M. C. (2), I. W., J. C. i M. C. (1) oraz przesłuchania samych stron, po zawarciu związku małżeńskiego (w 1983 r.) powodowie pozwolili pozwanemu Z. C. oraz jego żonie, a swojej córce, by zamieszkali w spornej nieruchomości, przekazując im jeden, a następnie drugi pokój. Pozwany wraz z rodziną korzystał za przyzwoleniem powodów z całej nieruchomości, w tym kuchni, łazienki i pomieszczeń gospodarczych. Potwierdzili to sami powodowie wskazując, w pozwie i zeznając przed Sądem, że zgodzili się i „znosili” obecność pozwanego. Pozwany nie był zobowiązany do uiszczania żadnych opłat związanych z zajmowanymi pomieszczeniami tj. czynszu na rzecz powodów. Partycypował w bieżących kosztach utrzymania i remontach. Tym samym, wbrew twierdzeniom pozwu, pozwany, poprzez czynności konkludentne, uzyskał tytuł prawny do zajmowania spornej nieruchomości. Błędna jest zatem ocena, że pozwany cały czas zamieszkiwał w posiadanej nieruchomości bez tytułu prawnego.

Zgodnie z art. 710 k.c. przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nie oznaczony , na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy Cechą charakterystyczną umowy użyczenia jest nieodpłatność oraz bezinteresowność Treść umowy użyczenia sprowadza się bowiem do motywowanego najczęściej chęcią pomocy lub inna bezinteresowną pobudką przysporzenia przez użyczającego korzyści kontrahentowi.

Jednocześnie zauważyć należy, że zgodnie z postanowieniem przepisu art. 715 k.c. jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nieoznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił użytek z rzeczy odpowiadający umowie, albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić. W myśl natomiast art. 716 k.c. jeśli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nie przewidzianych w chwili zawarcia umowy, użyczający może żądać zwrotu chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony.

Należy też zwrócić uwagę na ogólną regułę przepisu art. 365 ¹ k.c., z której wynika, że zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych , a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu.

Dopuszczalne jest zatem wypowiedzenie umowy użyczenia poprzez wezwanie do opuszczenia nieruchomości.

Bezspornym było, że powodowie zażądali od pozwanego opuszczenia, opróżnienia i wydania nieruchomości w piśmie z dnia 26 czerwca 2012 r., które pozwany otrzymał w dniu 27.06.2012 r., z terminem wydania nieruchomości wyznaczonym do dnia 31 lipca 2012 r. Przy czym wcześniej już stosunki rodzinne pomiędzy stronami uległy pogorszeniu, a po śmierci córki powodów, a żony pozwanego, relacje jeszcze bardziej się pogorszyły. Powodowie uważali, że nie ma już żadnych podstaw aby znosić obecność pozwanego w ich nieruchomości, co też pozwanemu dawali do zrozumienia.

W tej sytuacji odpadła podstawa prawna - tytuł prawny do zamieszkiwania w spornej nieruchomości mający źródło w konkludentnej umowie użyczenia i doszło do utraty przez pozwanego tytułu prawnego do zajmowanej nieruchomości od dnia 1 sierpnia 2012 r.

Tym samym od tej daty pozwany zajmował nieruchomość powodów bez tytułu prawnego, co też było podstawą wydania wyroku eksmisyjnego w stosunku do pozwanego w dniu 25 lutego 2013 r. przez Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział Zamiejscowy w W. w sprawie VI C 5613.

Do rozważenia pozostaje zatem kwestia wysokości należnego powodom z tego tytuł wynagrodzenia. Przypomnieć należy, że powodowie dochodzą łącznie kwoty 84 000 zł za okres 10 lat liczony do dnia wniesienia pozwu, po 700 zł miesięcznie.

Jednak kwota 700 zł miesięcznie jest, zdaniem Sadu, znacznie wygórowana, mając na uwadze, że pozwany korzystał jedynie z części nieruchomości powodów (2 pokoi, wspólnej kuchni łazienki i korytarza), a nieruchomość położona jest na wsi.

Przypomnieć należy, że wynagrodzenie powinno odpowiadać kwocie, którą posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby do posiadania miał prawo. Zatem wynagrodzenie powinno uwzględniać to co właściciel uzyskałby gdyby rzecz wynajął czy wydzierżawił korzystającemu. Jednocześnie wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy jest niezależne od tego, czy posiadacz efektywnie korzystał z rzeczy, czy tylko miał taką możliwość.

Dlatego też, mając na uwadze wszystkie szczególne okoliczności niniejszej sprawy, Sąd uznał, że najbardziej miarodajne będzie ustalenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów przyjmując średnie stawki czynszu obowiązujące w Gminie W., ustalone na podstawie Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy W., za najem lokali komunalnych położonych na wioskach, które przy wyposażeniu lokalu w 3 urządzenia (łazienkę, wc, gaz) wynosiły w okresie: od 01.06.2012 r,. do 28.02.2013 r. - 3,74 zł /m ², a w okresie od 01.03.2013 r. do 31.06.2014 r. – 4,30 zł/m ², jak dla lokalu o powierzchni 50 m ² (dwa pokoje, kuchnia, łazienka, przedpokój) powiększone o 50%.

Czyli za okres od sierpnia 2012 r. do lutego 2013 r. (7 miesięcy) wynagrodzenie za bezumowne korzystanie wyniesie po zaokrągleniu 1 960 zł (3,47 zł x 50 m ² = 187 zł x 50% = 280 x 7 = 1 960 zł), a za okres od marca 2013 r. do grudnia 2013 r. (10 miesięcy), czyli do dnia wniesienia pozwu opłata za bezumowne korzystanie wyniesie 3 200 zł (4,40 zł x 50m ² = 215 x 50% = 320 x 10 = 3 200 zł). Łącznie zatem z tytułu opłaty za bezumowne korzystanie pozwany powinien zapłacić kwotę 5 160 zł.

W tym miejscu jednocześnie wskazać należy, że po stronie powodów brak jest podstaw do przyjęcia solidarności wierzycieli. Powodowie są współwłaścicielami nieruchomości w częściach ułamkowych, po ½ (po ustaniu ustawowej wspólności małżeńskiej), a zatem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, na podstawie art. 207 k.c., który stanowi, że pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów (…) przysługuje im również w częściach ułamkowych, po ½.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku zasądzając na rzecz każdego z powodów kwoty po 2 580 zł, w pozostałej części oddalając powództwo w punkcie II sentencji wyroku.

Orzeczenie o odsetkach, zasądzonych zgodnie z żądaniem od dnia wniesienia pozwu, uzasadnia treść art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Na marginesie zauważyć tylko należy, że zarzut przedawnienia roszczenia, podniesiony przez pozwanego nie zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie bowiem z jednolitą linią orzecznictwa Sądu Najwyższego roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy nie jest świadczeniem okresowym i podlega, co do zasady 10 letniemu terminowi przedawnienia, chyba że przepis szczególny nadaje temu roszczeniu charakter okresowy (zobacz np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2012 r., IV CSK 490/11, LEX nr 1243072 czy też uchwałę SN z 18 kwietnia 1974 r., III CZP 20/74, OSNC 1974/12/208).

Dodatkowo trzeba też wskazać, że w świetle przepisów prawa i okoliczności faktycznych nie można również przyjąć, że działanie powodów, w takim zakresie w jakim Sąd uznał żądanie zasądzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie za zasadne, było by sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a tym samym podlegałoby oddaleniu.

Pozwany jednak nie wskazał z jakimi konkretnie zasadami współżycia społecznego żądanie powodów jest sprzeczne, a kwestia rozliczeń dokonanych przez pozwanego na sporną nieruchomość nakładów jest przedmiotem odrębnego postępowania.

O kosztach procesu w punkcie III sentencji wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. i art. 105 §1 k.p.c.

Mając na uwadze, że pozwany przegrał ten proces tylko w niewielkim zakresie (6%) Sąd obciążył powodów – po połowie - obowiązkiem zwrotu całości poniesionych przez pozwanego kosztów procesu, na które składają się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3 600 zł, ustalone na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, powiększone o opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.