Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2015 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący SSR Aleksandra Grzelak - Kula

Protokolant Dagmara Nowicka

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Jeleniej Górze – Magdaleny Kolasińskiej

po rozpoznaniu w dniach 23 lutego 2015 r. i 14 maja 2015 r.

sprawy J. R.

syna W. i D. z d. W.

urodzonego w dniu (...) w J.

oskarżonego o to, że:

w dniu 14 grudnia 2013 r. w L. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi nieustalonymi mężczyznami, wobec których wyłączono materiały do odrębnego postępowania oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) Bank S.A. we W. w ten sposób, że zawarł umowę kredytową o nr (...) na zakup w systemie ratalnym laptopa A. z głośnikami o wartości 2 998, zł składając nieprawdziwe oświadczenie o swoim zatrudnieniu i zarobkach w firmie (...) – A. W. (1), nie mając zamiaru ani możliwości płatniczych wywiązania się z zawartej umowy, czym działał na szkodę (...) Bank S.A. we W.,

to jest o czyn z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

I.  oskarżonego J. R. uznaje za winnego tego, że w dniu 14 grudnia 2013 r. w L. działając wspólnie i w porozumieniu z innymi nieustalonymi mężczyznami oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i uzyskania dla siebie kredytu doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 3 944,74 zł (...) Bank S.A. we W. w ten sposób, że zawarł umowę kredytową o nr (...) na zakup w systemie ratalnym laptopa A. z głośnikami o wartości 2 998 zł wprowadzając osobę reprezentującą bank w błąd poprzez złożenie nierzetelnego pisemnego oświadczenia dotyczącego faktu swojego zatrudnienia i zarobków w firmie (...) – A. W. (1), co miało istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, czym działał na szkodę (...) Bank S.A. we W., tj. występku z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 60 § 2 k.k. wymierza mu karę 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość stawki na kwotę 10 (dziesięciu) złotych;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. w związku z art. 70 § 1 pkt 2 k.k. wykonanie kary grzywny w stosunku do oskarżonego J. R. warunkowo zawiesza na okres próby wynoszący rok;

III.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego J. R. obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego 3 944,74 (trzech tysięcy dziewięciuset czterdziestu czterech złotych i 74/100 gr) złotych;

IV.  na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwraca pokrzywdzonemu (...) Bank S.A. we W. umowę opisaną w wykazie dowodów rzeczowych Drz (...);

V.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżonego J. R. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 grudnia 2013 r. J. R. został zaczepiony na ul. (...) w J. przez trzech nieznanych mu mężczyzn, którzy zapytali go, czy ma dowód osobisty. Gdy potwierdził, wzięli od niego ten dokument i kazali wsiąść mu do samochodu. Wszyscy razem pojechali do L.. Podczas podróży jeden z mężczyzn spisał dane z dokumentu J. R.. W L. w sklepie (...) zawarł umowę kredytową z bankiem (...) SA we W. na kwotę 3944,72 zł na zakup laptopa A. z głośnikami o wartości 2899 zł w systemie ratalnym. J. R. złożył przy jej zawieraniu pisemne nieprawdziwe oświadczenie, że pracuje w firmie (...) w J. i otrzymuje miesięczny dochód w kwocie 2100 zł, chociaż nigdy tam nie pracował. Na tej podstawie (...) Bank (...) SA we W. udzielił mu kredytu w kwocie 3944,74 zł. Po podpisaniu umowy mężczyźni wysadzili J. R. na przystanku autobusowym i odjechali. J. R. nie spłacił żadnej raty kredytu.

dowód: częściowo wyjaśnienia J. R. k. 44-47, 116

zeznania S. S. k. 5-8, 116v-117

zeznania A. W. (2) k. 21, 117

umowa kredytu k. 3

pismo z MOPS k. 32

pismo ZUS k. 37

pismo PUP k. 38-39

opinia biegłego z zakresu pisma k. 67-77

J. R. ma 62 lata. Jest kawalerem, nie ma zawodu. Jest bezrobotny, utrzymuje się z zasiłku z opieki społecznej, nie ma majątku. Nie był dotychczas karany. W czasie popełnienia zarzucanego czynu miał zachowaną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Ma zaburzenia organiczne centralnego układu nerwowego, jest uzależniony od alkoholu.

dowód: wyjaśnienia J. R. k. 44-47, 116

dane o karalności k. 33

opinie sądowo-psychiatryczne k. 53-54, 129

Oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego czynu i wyjaśnił, że na ul. (...) w J. zaczepiło go trzech mężczyzn, którzy powiedzieli, żeby dał im dowód osobisty. Kazali wsiąść mu do samochodu. Nie grozili mu, ale nie umiał wyjaśnić, dlaczego wsiadł z nimi. Podczas jazdy jeden z mężczyzn spisywał dane z jego dowodu osobistego. Podał, że jechali samochodem godzinę, ale nie wie, gdzie. Dojechali do innego miasta, gdzie wysadzili go na przystanku i oddali dowód. Wyjaśnił, że wrócił stamtąd do J. autobusem. Wskazał również, że podpisy na umowie zostały naniesione prawdopodobnie przez niego, ale nie pamięta, aby podpisywał jakieś dokumenty.

Przed Sądem oskarżony wyjaśnił, że nie rozumie postawionego mu zarzutu. Dodał do poprzednich wyjaśnień, że został zawieziony do L., gdzie coś było wybrane i kupione, ale on żadnych pieniędzy nie dostał. Wyjaśnił, że wsiadł do samochodu z obcymi mężczyznami, bo się ich bał, dlatego że ich nie znał. Podał, że czuł, że coś będzie brane na jego dowód. Wyjaśnił, że nie wysiadał z samochodu aż do momentu, gdy mężczyźni ci wysadzili go na przystanku. Nie pamiętał, czy dano mu jakieś dokumenty do podpisania w samochodzie. Obawiał się pobicia.

Sąd zważył, co następuje:

Wyjaśnieniom oskarżonego – co do okoliczności, w jakich znalazł się w L. i wziął kredyt, Sąd dał wiarę w pełni. Brak jest dowodów przeciwnych i powodów do ich kwestionowania zwłaszcza, że oskarżony konsekwentnie o tym relacjonował. Sąd ocenił jako wiarygodne wyjaśnienia J. R. co do tego, w jakich okolicznościach został zaczepiony przez nieznanych mu mężczyzn oraz co do tego, jak następnie trafił do L. i jak wrócił do domu. Nie ma podstaw, aby tę relację kwestionować Oskarżony zasłaniał się niepamięcią, jeżeli chodzi o sam fakt i moment podpisania umowy kredytowej, lecz nie ma wątpliwości co do jego poczytalności i tego, że zdawał sobie sprawę z przedsiębranego działania.

Sąd odmówił wiary tym wyjaśnieniom J. R., w których podał, że nie zawierał umowy kredytowej. Przeczą im bowiem dokumenty w postaci umowy kredytu, w której jest także zawarte oświadczenie oskarżonego o osiąganych dochodach w firmie (...) oraz opinia biegłego z zakresu pisma, w której biegły jednoznacznie stwierdził, że podpisy na umowie zostały naniesione przez oskarżonego. Deklarowana niepamięć oskarżonego co do tego faktu nie ma znaczenia, skoro ponad wszelką wątpliwość ustalono, że to on podpisał się pod umową, a jednocześnie nie kwestionował, że był w L. i domyślał się, że „coś będzie wybrane i kupowane”, a nieznani mężczyźni spisali dane z jego dowodu osobistego. Oskarżony logicznie opisał to, co się wydarzyło oraz swoje podejrzenia związane z tym, że ma posłużyć obcym mężczyznom do uzyskania mienia.

Z umowy tej jednoznacznie wynika, że pokrzywdzony bank udzielił i głośników o wartości 2998 zł. To taką, wyższą kwotą, rozporządził bank udzielając oskarżonemu kredytu, co wprost wynika z treści umowy. Fakty te potwierdził pracownik banku – P. S.. Z umowy tej wynika również, że oskarżony złożył oświadczenie, że jest zatrudniony jako mechanik za wynagrodzeniem miesięcznym 2100 zł w zakładzie usługowym. Nie ulega wątpliwości, że w chwili zawierania umowy kredytowej J. R. nigdzie nie pracował – potwierdza to zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy z wykazem okresów, w których oskarżony był zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Z pewnością nie był zatrudniony przez A. W. (2), czemu ten ostatni wyraźnie zaprzeczył i jego zeznania w tym zakresie należy uznać za wiarygodne. Świadek nie jest bowiem w żaden sposób związany z oskarżonym, nie miał powodów, by podawać nieprawdę. Zatrudnieniu oskarżonego przeczą także dokumenty z ZUS, które świadczą o tym, że nie był zgłoszony do ubezpieczenia oraz dokumenty z MOPS, z których wynika, że wówczas pobierał zasiłek i nie pracował. Napisane przez J. R. w obecności pracownika banku oświadczenie, że nie brał kredytu, nie zasługuje na wiarę, skoro przeczą mu inne wiarygodne dokumenty w postaci umowy kredytowej z podpisem oskarżonego oraz opinii biegłego z zakresu pisma potwierdzającej, że jest to podpis oskarżonego.

Sąd ocenił jako wiarygodne zeznania P. S., które są zbieżne z dokumentami w postaci umowy kredytowej.

Sąd dał wiarę wszystkim zgromadzonym w sprawie dokumentom, w tym opinii biegłego z zakresu pisma oraz obu opiniom sądowo-lekarskim. Pochodzą od uprawnionych osób, nie były kwestionowane przez strony postępowania. Sporządzone w toku postępowania opinie są jasne, pełne i nie zawierają sprzeczności. Mimo że na rozprawie Sąd nabrał uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności oskarżonego, wydane przez biegłych opinie je rozwiały. Oskarżony miał zachowaną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Cierpi jednak na organiczne zaburzenia układu nerwowego i jest uzależniony od alkoholu. Z obserwacji Sądu wynika również, że jest osobą nieporadną i mało komunikatywną.

Oceniając zebrane dowody Sąd doszedł do przekonania, że nie budzi wątpliwości sprawstwo i wina J. R.. Oskarżony zawarł z bankiem (...) SA z siedzibą we W. umowę mającą na celu uzyskanie dla niego kredytu – podał swoje dane oraz nieprawdziwe oświadczenie, że jest zatrudniony jako mechanik i osiąga dochody w kwocie 2100 zł wprowadzając w ten sposób przedstawiciela banku w błąd. Miało to istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, ponieważ świadczyło o osiąganych przez oskarżonego dochodach i stanowiło dla banku gwarancję spłaty. Na podstawie tej umowy uzyskał kredyt w kwocie 3944,74 zł, który umożliwił mu zakup w systemie ratalnym laptopa A. z głośnikami o wartości 2899 zł. Swoim zachowaniem oskarżony wypełnił znamiona występku z art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Sąd zmienił opis czynu przypisanego oskarżonemu w taki sposób, aby odzwierciedlał on wszystkie znamiona występków, jakie mu przypisano.

Oskarżony działał umyślnie z zamiarem ewentualnym. To nie J. R. był inicjatorem zakupu laptopa na kredyt, lecz nieustaleni mężczyźni. Jednocześnie oskarżony miał świadomość, że podając swoje dane i udostępniając nieznanym osobom swój dowód osobisty, zostaną one wykorzystane do zakupu jakiegoś towaru na jego nazwisko i godził się na to.

Stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego Sąd ocenił jako przeciętny. Na tę ocenę wpływ miał przede wszystkim sposób popełnienia przez niego tego występku i postać zamiaru, jakim kierował się oskarżony.

Wymierzając oskarżonemu karę Sąd doszedł do wniosku, że zasługuje on na nadzwyczajne jej złagodzenie. Przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Zdaniem Sądu kara w najniższym nawet wymiarze byłaby niewspółmiernie surowa, jeśli wziąć pod uwagę okoliczności popełnienia przestępstwa, postawę i dotychczasowy sposób życia oskarżonego. Jest on osobą nieporadną, którą łatwo zmanipulować. Z popełnionego przestępstwa nie osiągnął żadnej korzyści, bowiem nie otrzymał laptopa z głośnikami, na zakup których wziął kredyt. Przeciwnie – w związku z tym musi naprawić szkodę wyrządzoną przestępstwem. Oskarżony będąc świadom, do czego może zostać wykorzystany, bał się jednak sprzeciwić obcym mężczyznom, którzy mieli nad nim przewagę liczbową i zaprowadzili go do samochodu. Przy uwzględnieniu stopnia komunikatywności i świadomości oskarżonego uznać należy, że J. R. jest sprawcą, którego należy potraktować wyjątkowo. Wszystkie te okoliczności muszą zostać ocenione jako łagodzące i prowadzące do wniosku, że kara nawet w najniższym wymiarze byłaby zbyt surowa (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 maja 2014 r., II AKa 141/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 6 listopada 2014 r., II AKa 204/14). W związku z tym Sąd orzekł wobec oskarżonego karę najłagodniejszą, czyli grzywnę w wymiarze 80 stawek dziennych. Taki wymiar kary uwzględnia stopień społecznej szkodliwości i winy oskarżonego. Najniższa kwota stawki dziennej natomiast, tj. 10 zł, dostosowana jest do sytuacji majątkowej J. R..

Sąd warunkowo zawiesił wobec oskarżonego wykonanie tej kary, ponieważ w jego ocenie jest to wystarczający środek oddziaływania, który zapobiegnie popełnieniu przez oskarżonego przestępstwa w przyszłości. J. R. jest osobą dotychczas niekaraną, jego tryb życia nie budzi zastrzeżeń. Cele prewencji indywidualnej i ogólnej zostaną w ten sposób osiągnięte. Minimalny okres próby wynoszący rok jest odpowiedni, aby zweryfikować postawę oskarżonego.

Pokrzywdzony bank (...) SA złożył wniosek o naprawienie szkody w całości, wobec czego Sąd był zobowiązany orzec taki środek karny, co znalazło wyraz w pkt III wyroku.

Zatrzymana w toku postępowania umowa opisana w wykazie dowodów rzeczowych Drz (...), jako zbędna obecnie dla postępowania karnego, podlega zwrotowi uprawnionemu podmiotowi, czyli pokrzywdzonemu.

Sąd zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych, ponieważ jest on osobą ubogą – nie posiada majątku i utrzymuje się z zasiłku z opieki społecznej, a więc uiszczenie tych kosztów byłoby dla niego zbyt uciążliwe.