Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 września 2014r.

Sąd Okręgowy w Toruniu - IX Wydział Karny - Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący - SSO Jarosław Sobierajski

Sędziowie - SSO Marta Gutkowska

- SSO Andrzej Walenta (spr.)

Protokolant - st. sek. sąd. Katarzyna Kotarska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Toruniu Marzenny Mikołajczak

po rozpoznaniu w dniu 04 września 2014r.,

sprawy P. B. oskarżonego o przestępstwa z art. 278§5 kk, art. 275§1 kk w zw. z art. 11§2 kk, w zw. z art. 64§1 kk, art. 279§1 kk w zw. z art. 64§1 kk,

na skutek apelacji wniesionej przez Prokuratora Rejonowego Toruń - Wschód w Toruniu od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 14 kwietnia 2014r., sygn. akt VIIIK 1053/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla punkt „V” wyroku;

II.  w pozostałym zakresie utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

III.  zasądza od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Toruniu) na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. P. D. kwotę 516,60 zł. (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej P. B. z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia P. B. od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych za II instancję, zaś wydatkami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IXKa 333/14

UZASADNIENIE

P. B. został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 10 maja 2013 roku w miejscowości (...), gm. L., pow. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z P. O., wykorzystując nieuwagę pokrzywdzonego, z pokoju mieszkania w którym przebywał dokonał zaboru w celu przywłaszczenia dokumenty w postaci dowodu osobistego oraz kartę bankomatową banku (...), czym działał na szkodę M. T., przy czym czynu tego dopuścił się po uprzednim odbyciu w okresie od 07.09.20009 roku do 28.07.2010 roku kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w T. (...) w sprawie o sygn. akt (...)za czyn z art. 278§1 kk,

- tj. o czyn z art. 278§5 i art. 275§1 kk w zw. z art. 11§2 kk, w zw. z art. 64§1 kk;

2.  w dniu 10 maja 2013 roku w miejscowości L. przy ul. (...) przy użyciu uprzednio skradzionej karty bankomatowej banku (...) po uprzednim wprowadzeniu kodu PIN, dokonał wypłaty pieniędzy z bankomatu banku (...) w kwocie 400zł, czym działał na szkodę M. T., przy czym czynu tego dopuścił się po uprzednim odbyciu w okresie od 07.09.20009 roku do 28.07.2010 roku kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w T. (...)w sprawie o sygn. akt (...)za czyn z art. 278§1 kk,

- tj. o czyn z art. 279§1 kk w zw. z art. 64§1 kk;

3.  w dniu 10 maja 2013 roku w miejscowości L. przy ul. (...) przy użyciu uprzednio skradzionej karty bankomatowej banku (...) po uprzednim wprowadzeniu kodu PIN, dokonał wypłaty pieniędzy z bankomatu banku (...) w kwocie 100zł, czym działał na szkodę M. T., przy czym czynu tego dopuścił się po uprzednim odbyciu w okresie od 07.09.2009 roku do 28.07.2010 roku kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w T. (...)w sprawie o sygn. akt (...)za czyn z art. 278§1 kk,

- tj. o czyn z art. 279§1 kk w zw. z art. 64§1 kk;

4.  w dniu 10 maja 2013 roku w miejscowości L. przy ul. (...) przy użyciu skradzionej karty bankomatowej banku (...) po uprzednim wprowadzeniu kodu PIN, dokonał wypłaty pieniędzy z bankomatu banku (...) w kwocie 100zł, czym działał na szkodę M. T., przy czym czynu tego dopuścił się po uprzednim odbyciu w okresie od 07.09.20009 roku do 28.07.2010 roku kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w T. (...)w sprawie o sygn. akt (...)za czyn z art. 278§1 kk,

- tj. o czyn z art. 279§1 kk w zw. z art. 64§1 kk;

5.  w dniu 10 maja 2013 roku w miejscowości L. przy ul. (...) przy użyciu uprzednio skradzionej karty bankomatowej banku (...) po uprzednim wprowadzeniu kodu PIN, dokonał wypłaty pieniędzy z bankomatu banku (...) w kwocie 400zł, czym działał na szkodę M. T., przy czym czynu tego dopuścił się po uprzednim odbyciu w okresie od 07.09.20009 roku do 28.07.2010 roku kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w T. (...) w sprawie o sygn. akt (...) za czyn z art. 278§1 kk,

- tj. o czyn z art. 279§1 kk w zw. z art. 64§1 kk;

P. O. został oskarżony o to, że:

w dniu 10 maja 2013 roku w miejscowości (...), gm. L., pow. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z P. B., wykorzystując nieuwagę pokrzywdzonego, z pokoju mieszkania w którym przebywał dokonał zaboru w celu przywłaszczenia dokumenty w postaci dowodu osobistego oraz kartę bankomatową banku (...), czym działał na szkodę M. T.,

- tj. o czyn z art. 278§5 kk i art. 275§1 kk w zw. z art. 11§2 kk;

Sąd Rejonowy w Toruniu wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2014 r. (sygn. akt VIIIK 1053/13):

I.  uznał oskarżonego P. B. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt 1 aktu oskarżenia z tym ustaleniem, że czyn ten zakwalifikował jako występek z art. 278§1 i §5 kk i art. 275§1 kk w zw. z art. 11§2 kk, w zw. z art. 64§1 kk i za to w myśl art. 11§3 kk na mocy art. 278§1 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  uznał oskarżonego P. B. za winnego popełnienia czynów zarzucanych mu w pkt 2-5 aktu oskarżenia z tym ustaleniem, że czyny te stanowiły ciąg przestępstw oraz wypadki mniejszej wagi, to jest za winnego popełnienia przestępstw z art. 279§1 kk w zw. z art. 283 kk, w zw. z art. 64§1 kk i za to w myśl art. 91§1 kk na mocy art. 283 kk wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na mocy art. 33§1, §2 i §3 kk wymierzył oskarżonemu P. B. za ciąg przestępstw z art. 279§1 kk w zw. z art. 283 kk, w zw. z art. 64§1 kk karę grzywny w wysokości 30 stawek dziennych po 10 złotych stawka;

IV.  na mocy art. 85 kk i art. 86§1 kk oraz art. 91§2 kk w miejsce kar pozbawienia wolności orzeczonych w pkt I i II wyroku wymierzył oskarżonemu P. B. karę łączną 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności;

V.  na mocy art. 69§1 kk i art. 70§1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej w punkcie IV wyroku kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 5 lat;

VI.  na mocy art. 46§1 kk zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłacenie kwoty 1000 złotych na rzecz pokrzywdzonego M. T.;

VII.  uznał oskarżonego P. O. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, z tym ustaleniem, że czyn ten stanowił występek z art. 278§1 i §5 kk i art. 275§1 kk w zw. z art. 11§2 kk i za to w myśl art. 11§3 kk na mocy art. 278§1 kk wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

VIII.  na mocy art. 33§1, §2 i §3 kk wymierzył oskarżonemu P. O. karę grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 10 złotych stawka;

IX.  na mocy art. 69§1 kk i art. 70§1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej w punkcie VII wyroku kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 4 lata;

X.  zasądził od Skarbu Państwa (Kasy Sądu Rejonowego w Toruniu) na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. P. D. kwotę 723,24zł brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu P. B. z urzędu;

XI.  zwolnił oskarżonych od obowiązku uiszczenia opłaty i pozostałych kosztów sądowych, którymi obciążył Skarb Państwa.

Od powyższego wyroku apelację wniósł prokurator zaskarżając wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego P. B..

Wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegający na uznaniu przez sąd I instancji iż postawa oskarżonego, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przekonanie, że pomimo warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, oskarżony będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni nowego przestępstwa, podczas gdy prawidłowa ocena powyższych elementów oraz uprzednia karalność oskarżonego prowadzi do wniosku przeciwnego i świadczy o niesłuszności warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

W związku z powyższym zarzutem prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie punktu V.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na skutek uwzględnienia zarzutu rażącej niewspółmierności kary podniesionego w apelacji prokuratora, sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok poprzez uchylenie punktu V,

tj. orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wymierzonej oskarżonemu P. B. kary łącznej.

Wpierw przyznać należy, że wymiary kar jednostkowych pozbawienia wolności wymierzonych oskarżonemu jak i wysokość kary łącznej 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności zostały ukształtowane prawidłowo. Sąd Rejonowy kierując się zasadami wynikającymi z treści art. 53 kk (a w przypadku kary łącznej uwzględniając nadto reguły z art. 85 i 86 kk), uwzględnił okoliczności istotne przy ustaleniu rodzaju i wymiaru poszczególnych kar. Sąd I instancji nadał wszystkim tym elementom właściwe znaczenie a w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zaprezentował rozważania poświęcone okolicznościom, które brał pod uwagę przesądzając o wymiarze orzeczonych wobec P. B. kar.

Prokurator nie kwestionował ani wymiaru kar jednostkowych ani kary łącznej lecz sformułował w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym zastosowaniu wobec oskarżonego instytucji warunkowego zawieszenia wymierzonej kary i to stanowisko należy uznać za przekonujące. Nie sposób bowiem zgodzić się z rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego w części w jakiej sąd ten zrezygnował z orzeczenia bezwzględnej kary pozbawienia wolności a wymierzył oskarżonemu karę łączną pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat tytułem próby.

Przesłanką decydującą o tym, czy kara ma być orzeczona w postaci bezwzględnej czy też z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jest ocena, w jakiej postaci kara ta osiągnie cele wobec sprawcy przestępstwa, a więc rozstrzygnięcie to musi znajdować uzasadnienie w pozytywnej lub negatywnej prognozie kryminologicznej. W przypadku oskarżonego prognoza ta jest niewątpliwie negatywna. Analizując bowiem dotychczasową postawę oskarżonego nie można nabrać przekonania, że warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności wystarczające będzie do osiągnięcia wobec niego celów kary.

Oskarżony jest recydywistą i sprawcą zdemoralizowanym. Popełnia przestępstwa regularnie od 1996 r. Wobec oskarżonego zapadło dotychczas już 7 wyroków za przestępstwa różnego rodzaju. Oskarżony, mimo wymierzenia mu szeregu kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania, nie zmienił swojego zachowania i po raz kolejny naruszył porządek prawny popełniając pięć przestępstw z rzędu.

Sąd Rejonowy błędnie na korzyść oskarżonego poczytał fakt, że z reguły (poza jednym wypadkiem kiedy doszło do zarządzenia wykonania kary) oskarżony wywiązywał się z obowiązków związanych z okresem próby. Wprawdzie faktycznie w większości sprawach w których oskarżonemu wymierzono kary z warunkowym zawieszeniem okres próby upłynął pozytywnie, lecz okoliczność ta nie daje absolutnie podstaw do formułowania tezy o skutecznym zrealizowaniu celów kary skoro oskarżony za każdym razem po upływie okresu próby bez żadnej refleksji i skrupułów powracał na drogę przestępstwa. Trudno w takiej sytuacji mówić, że dotychczasowe kary z warunkowym zawieszeniem wykonania osiągnęły cele wychowawcze i prewencyjne; jak i nie sposób twierdzić, że obecnie kara w takim właśnie kształcie te cele jest w stanie zrealizować. Wszak w karze z zawieszeniem nie chodzi wyłącznie o to by zachować poprawność zachowania w okresie próby (kiedy konflikt z prawem wiąże się z dolegliwą perspektywą zarządzenia wykonania kary), lecz także o to aby taki stan utrzymać również po okresie próby a więc kiedy nie istnieje obawa wykonania kary pozbawienia wolności. Dopiero wówczas można wszak mówić o osiągnięciu wychowawczego i prewencyjnego skutku kary.

Postawa oskarżonego świadczy o tym, że nagminnie popełnia przestępstwa i czyni to raz za razem nie zważając na zapadające wyroki i zupełnie ignorując wymierzane mu kary. Prezentuje jednoznacznie naganną postawę na przestrzeni kilku lat i nic nie wskazuje by zamierzał zerwać z dotychczasowym sposobem życia i zrezygnować z naruszania porządku prawnego. Skoro orzekane do tej pory wobec niego kary z warunkowym zawieszeniem a nawet pobyt oskarżonego w zakładzie karnym nie skłoniły go do przestrzegania prawa, to tym samym obecnie nie można założyć, że wymierzenie oskarżonemu kolejnej kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania spełniłoby cele prewencyjne. Wprawdzie słusznie Sąd Rejonowy zauważył, że ostatni wyrok skazujący za przestępstwo przeciwko mieniu zapadł w 2006 r. (wyrok w sprawie (...)), jednakże ocena postawy oskarżonego akcentująca wyłącznie to skazanie byłaby dalece niewystarczająca skoro od tego czasu oskarżony „dorobił się” trzech następnych wyroków: dwóch w 2008r. oraz kolejnego w 2013r.

Tak więc dotychczasowe zachowanie oskarżonego charakteryzujące się mnogością przestępczych zachowań oraz różnorodnością naruszonych norm prawnych przekonało, iż cele zapobiegawcze spełnić może jedynie kara pozbawienia wolności w bezwzględnym wymiarze. Sposób życia oskarżonego oraz jego demoralizacja nie uzasadnia przekonania, że sama li tylko perspektywa możliwości wykonania kary pozbawienia wolności związana z warunkowym zawieszeniem jej wykonania stanowić będzie dostateczną gwarancję, iż po raz kolejny nie popełni on przestępstwa. Na dalsze tolerowanie naruszania przez oskarżonego porządku prawnego bez konsekwencji w postaci kary izolacyjnej nie można pozwolić, bowiem takie postępowanie mogłoby wywołać u oskarżonego (jak i w odbiorze społecznym) poczucie bezkarności, do czego nie można dopuścić.

Kierując się zatem potrzebą zapewnienia realizacji celów kary i dochodząc do przekonania, że w stosunku do oskarżonego nie zachodziły warunki z art. 69§1-2 kk Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok zmienił zgodnie z wnioskiem prokuratora i uchylił punkt V wyroku.

W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok sąd odwoławczy utrzymał w mocy. Nie wystąpiły bowiem żadne uchybienia stanowiące bezwzględne przyczyny odwoławcze będące podstawą do uchylenia lub zmiany wyroku z urzędu.

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 624§1 kpk sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych należnych za drugą instancję, obciążając wydatkami postępowania odwoławczego - w tym kosztami nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w tymże postępowaniu - Skarb Państwa. Za takim rozstrzygnięciem przemawia sytuacja majątkowa oskarżonego.