Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2015 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Mariusz Zawicki

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Weronika Szymczuk - Dąbkowska

po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2015 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o uznanie czynności za bezskuteczną

wyrok zaoczny Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 23 września 2014 roku w sprawie XI GC 505/14 utrzymuje w mocy.

Sygnatura akt: GC XI 335/15

Uzasadnienie w postępowaniu zwykłym

Dnia 22 maja 2014r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniosła o uznanie za bezskuteczną w stosunku do powódki czynności prawnej w postaci umowy przeniesienia udziału we własności nieruchomości, zawartej 8 maja 2012r. przed notariuszem G. O., Rep. A nr 2958/2012, mocą, której B. K. przeniosła na pozwaną (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. udział wynoszący (...) części w prawie własności nieruchomości, składającej się z działek nr (...), o łącznym obszarze 60,4800 ha położonej w obrębie (...) U., gminie K., powiecie (...), województwie (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...) – do wysokości wierzytelności przysługującej powódce względem B. K. w kwocie 38.301,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi naliczanymi od 2 października 2012r. Powódka wniosła nadto o zabezpieczenie powództwa poprzez ustanowienie zakazu zbywania i obciążania przysługującego pozwanej udziału (...) części nieruchomości opisanej powyżej, poprzez wpisanie w księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania i obciążania udziału w nieruchomości oraz o zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania. W uzasadnieniu powódka wskazała, że jest wierzycielką B. K. z tytułu wystawionego w dniu 2 czerwca 2011 r. weksla in blanco, który dłużniczka poręczyła jako prezes (...) sp. z o.o. Kwota na jaką wypełniony został weksel została zasądzona nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym w dniu 10 kwietnia 2012r., a następnie wskutek zarzutów B. K. wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w dniu 1 października 2012r. Po wydanym nakazanie zapłaty i wniesionych zarzutach dłużniczka zawiązała (...) sp. z o.o. i objęła 6.800 udziałów, w zamian za które wniosła do spółki aport w postaci prawa udziału wynoszącego (...) części w prawie własności nieruchomości opisanej powyżej. Według powódki wskutek zawiązania spółki (...) i przeniesienia udziału w przedmiotowym prawie własności w/w nieruchomości dłużniczka B. K. stała się niewypłacalna i dokonując tych czynności działała z pokrzywdzeniem powódki jako wierzycielki.

Postanowieniem z dnia 28 maja 2014. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie udzielił powódce (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zabezpieczenia roszczenia przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną poprzez ustanowienie zakazu zbywania i obciążania przysługującego pozwanej udziału (...) części w prawie własności nieruchomości, składającej się z działek nr (...), o łącznym obszarze 60,4800 ha położonej w obrębie (...) U., gminie K., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...), oraz wpisanie w księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania i obciążania rzeczonego udziału w nieruchomości.

Wyrokiem zaocznym Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 23 września 2014r. o uznał umowę przeniesienia udziału we własności nieruchomości, zawartą 8 maja 2012r. przed notariuszem G. O., Rep. A nr 2958/2012, mocą, której B. K. przeniosła na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. udział wynoszący (...) części w prawie własności nieruchomości, składającej się z działek nr (...), o łącznym obszarze 60,4800 ha położonej w obrębie (...) U., gminie K., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...) – za bezskuteczną wobec powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., w celu ochrony wierzytelności powódki względem B. K., w kwocie 38.301,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 2 października 2012r. W pkt II wyroku Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4333 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a w pkt III nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o uchylenie wyroku zaocznego w całości i oddalenie powództwa. Pozwana wskazała w uzasadnieniu, że ani B. K. ani pozwana spółka dokonując czynności przeniesienia udziałów w spornej nieruchomości nie mogły mieć świadomości pokrzywdzenia wierzyciela – powodowej spółki. W czasie gdy zawierano umową przeniesienia, postępowanie o zapłatę z weksla pozostawało w toku. Powódka natomiast uzyskała klauzurę wykonalności dla nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 10 kwietnia 2012r., dopiero w październiku 2012r., natomiast czynność przeniesienia miała miejsce 8 maja 2012r.

W toku dalszego postępowania strony konsekwentnie podtrzymywały swe stanowiska procesowe.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. K. jest jedynym wspólnikiem oraz członkiem zarządu (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.. W dniu 2 czerwca 2011r. (...) sp. z o.o. wystawiła weksel in blanco na zabezpieczenie roszczeń przysługujących powódce względem (...) sp. z o.o. Weksel został poręczony przez B. K., jako członka zarządu spółki (...).

Dowód:

- weksle własny (...) sp. z o.o. z dnia 2 czerwca 2011r. – k.2

W dniu 22 grudnia 2011 r. B. K. postanowiła o powołaniu B. P. do zarządu (...) sp. z o.o.. B. P. funkcje tą sprawowała do dnia 28 marca 2012r., kiedy to została odwołana ze stanowiska.

Dowód:

- akt notarialny Rep A nr 2214/2012 – k. 48-50.

Wystawiony w dniu 2 czerwca 2011r. weksel został wypełniony przez powódkę, a termin zapłaty wyznaczony został na dzień 2 lutego 2012r. Powódka wezwała pozwaną do wykupu weksla i zapłaty sumy wekslowej. Wezwania były bezskuteczne.

Dowód:

- wezwanie (...) sp. z o.o. do wykupu weksla z dnia 25 stycznia 2012r. wraz z dowodem nadania – k. 23-24

- wezwanie (...) sp. z o.o. do wykupu weksla z dnia 20 lutego 2012r. wraz z dowodem nadania – k. 25-26

- wezwanie B. K. do wykupu weksla z dnia 20 lutego 2012r. wraz z dowodem nadania – k. 26-27

Powódka wytoczyła przeciwko (...) sp. z o.o. oraz B. K. powództwo o zapłatę kwoty 38,301,34 zł objętej wekslem własnym wystawionym przez spółkę (...), a poręczonym przez B. K.. Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 10 kwietnia 2012r. Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie zasądził od (...) sp. z o.o. i B. K.. solidarnie na rzecz powódki kwotę 38,301,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 2 lutego 2012 r. do dnia zapłaty. Wskutek wniesionych przez B. K. zarzutów wyrokiem z dnia 1 października 2012 Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie uchylił nakaz zapłaty w części, to jest w zakresie odsetek ustawowych liczonych do kwoty głównej od dnia 2 lutego 2012r. do dnia 1 października 2012r. oraz utrzymał nakaz w mocy w pozostałej części.

Dowód:

- nakaz zapłaty z dnia 10 kwietnia 2012r. – k. 36,

- zarzuty od nakazu zapłaty z dnia 10 kwietnia 2012r. – k. 40,

- wyrok z dnia 1 października 2012r. wraz z klauzurą wykonalności z dnia 4 grudnia 2012r. –k. 37-38.

W dniu 8 maja 2012r. B. K. przed notariuszem G. O. zawiązała jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w S.. B. K. objęła 6.800 udziałów po 50 zł każdy, o łącznej wartości 340.000 zł i pokryła je wkładem niepieniężnym w postaci udziału wynoszącego (...) części we własności nieruchomości składającej się z działek nr (...), o łącznym obszarze 60,4800 ha położonej w obrębie (...) U., gminie K., powiecie (...), województwie (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...). W tym samym akcie notarialnym B. K. przeniosła na (...) sp. z o.o. powyżej opisany udział w prawie własności nieruchomości. W imieniu spółki (...) przeniesienie udziału przyjęła B. P..

Dowód:

- akt notarialny Rep. A nr (...) – k. 31-34.

Dnia 7 września 2012r. B. K., jako jedyny wspólnik (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. sprzedała 6.800 udziałów o wartości nominalnej po 50 zł każdy w pozwanej spółce na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. za kwotę 340.000 zł. B. K. fizycznie otrzymała pieniądze za sprzedane udziały.

Dowód:

- umowa sprzedaży udziałów z dnia 7 września 2012r. – k. 148-150

- zeznania świadka T. S. – k. 130-131.

Wszczęte na wniosek powódki postępowanie egzekucyjne przeciwko B. K. postanowieniem komornika z dnia 26 czerwca 2013r. zostało umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

Dowód:

- postanowienie z dnia 26 czerwca 2013r. –k 35

-zajęcie udziałów i praw z nich wynikających – k. 39

- pismo przewodnie – k. 43

- zajęcie wierzytelności i praw – k. 44

- pismo komornika – k. 45

- zajęcie udziałów w spółce z o.o. – k.46

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z powołanych dokumentów oraz na podstawie zeznań świadka T. S.. Autentyczność i prawdziwość dowodów z dokumentów nie była kwestionowana w toku postępowania ich wiarygodność i moc dowodowa nie budzi zatem wątpliwości.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka T. S. w całości. Zeznania te były bowiem jasne, stanowcze i nie wykazywały sprzeczności co do istotnej dla sprawy wersji zdarzeń. Świadek ten wykazał, że iż sytuacja majątkowa B. K. była zła. Kobieta miała problemy finansowe i zdrowotne, a także nie miała źródła utrzymania. Świadek zeznał także, że B. K. fizycznie otrzymała kwotę 340.000 zł, tytułem sprzedaży 6.800 udziałów o wartości nominalnej po 50 zł każdy w (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.. Należy przy tym zwrócić uwagę, iż zeznania tego świadka są o tyle istotne, iż był on prokurentem spółki (...) , a zatem posiadał wiedzę na temat okoliczności transakcji z dnia 7 września 2012r.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wartości udziału w ww. nieruchomości bowiem w ocenie Sądu dowód taki pozostawał bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy wobec ustalenia, że prowadzona wobec dłużniczki egzekucja okazała się bezskuteczna i jako taka została umorzona.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Powódka – jak wynikało z dokumentów załączonych do pozwu, dochodziła uznania za bezskuteczną w stosunku do niej czynności prawnej w postaci umowy przeniesienia udziału we własności nieruchomości, zawartej 8 maja 2012r. mocą której, której B. K. przeniosła na pozwaną (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. udział wynoszący (...) części w prawie własności nieruchomości, składającej się z działek nr (...), o łącznym obszarze 60,4800 ha położonej w obrębie (...) U., gminie K., dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...) – do wysokości wierzytelności przysługującej powódce względem B. K. w kwocie 38.301,34 zł. Powódka wywodziła w postępowaniu, że zarówno B. K., jak i pozwana spółka zawierając umowę przeniesienia udziałów w prawie własności ww. nieruchomości działały ze świadomością pokrzywdzenia powódki, jako wierzyciela B. K.. Pozwana natomiast kwestionowała świadomość działania z pokrzywdzeniem wierzyciela zarówno przez pozwaną, jak i B. K., wskazując w szczególności, że w czasie przeniesienia udziałów w nieruchomości powódka nie uzyskała jeszcze klauzuli wykonalności dla nakazu zapłaty z dnia 10 kwietnia 2012r., a także, że B. K. podpisała weksel jako poręczyciel zobowiązań spółki (...) i nie posiadała wiedzy, że wierzyciel tej spółki, zamierza od niej egzekwować należności tej spółki.

Podstawę zasadniczej części roszczenia powódki stanowił przepis art. 527 § 1 k.c., zgodnie z którym gdy w skutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy w wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzeci o tym wiedział lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (art. 527 § 2 k.c).

W przedmiotowej sprawie niesporne było, iż B. K. podpisała weksel jako poręczyciel zobowiązań spółki (...), w której była prezesem zarządu oraz, że nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 10 kwietnia 2012r. Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie zasądził od (...) sp. z o.o. i B. K., solidarnie na rzecz powódki kwotę 38,301,34 zł, jak również okoliczność, iż w skutek wniesionych zarzutów wyrokiem z dnia 1 października 2012 Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie uchylił nakaz zapłaty w części, to jest w zakresie odsetek ustawowych liczonych do kwoty głównej od dnia 2 lutego 2012r. do dnia 1 października 2012r. oraz okoliczność przeniesienia na pozwaną (...) sp. z o. o. własność udziałów w nieruchomości. Sporne pozostawało czy przedmiotowa czynność przeniesienia własności udziałów była dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, tj. powódki oraz, czy B. K. oraz pozwana działały ze świadomością pokrzywdzenia powódki.

W odniesieniu do powyższego wskazać należy, iż z jednej strony, zgodnie z regułą określoną w art. 6 k.c., to na powódce spoczywał ciężar wykazania, że działanie B. K. zrealizowało ustawowe przesłanki warunkujące możliwość skorzystania ze skargi pauliańskiej uregulowanej w przepisie art. 527 k.c., z drugiej strony natomiast, to pozwana, kwestionując zasadność roszczenia wina wykazać, że zawierając umową przeniesienia własności udziałów przedmiotowej nieruchomości nie posiadała świadomości działania z pokrzywdzeniem powódki.

Z analizowanego art. 527 k.c. wynika, że przesłankami skargi pauliańskiej są:

1) dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową,

2) pokrzywdzenie wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika,

3) działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela oraz

4) wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o takim działaniu dłużnika przez osobę trzecią.

Wskazane wyżej przesłanki muszą być spełnione łącznie, aby wierzyciel mógł skorzystać z żądania uznania czynności prawnej za bezskuteczną. Korzystanie ze skargi pauliańskiej wymaga zasadniczo istnienia wierzytelności podlegającej ochronie. Nie budzi wątpliwości, iż powódce przysługuje wierzytelność w wysokości 38.301,34 zł, której ochrony domagano się w drodze powództwa ze skargi pauliańskiej. Przedmiotowa kwota jest wierzytelnością wynikającą z poręczonego przez dłużniczkę B. K. weksla, a następnie zasądzoną prawomocnie na rzecz powódki na podstawie wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 1 października 2012r., a wierzytelność ta była egzekwowana w ramach postepowania egzekucyjnego.

Nie może być też wątpliwości, co do spełnienia warunku drugiego. W przekonaniu Sądu skutkiem podważanej w niniejszym procesie czynności prawnej było pokrzywdzenie wierzyciela. Zgodnie z art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Dłużnik natomiast jest niewypłacalny, gdy cały jego majątek nie wystarcza na pokrycie długów. Niewypłacalność musi mieć charakter rzeczywisty, musi istnieć realnie. O stanie niewypłacalności można także powiedzieć, że jest to taki stan majątkowy dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzyciela (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21 sierpnia 2014r., sygn. I ACa 60/13, także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 listopada 1997r., sygn. akt I ACa 737/97 ). Zatem jak słusznie podkreśliła w uzasadnieniu pozwu powódka przy wyjaśnieniu pojęcia „niewypłacalności” istoty nacisk został położony na jej praktyczny aspekt, wyrażający się w faktycznej niemożności spełnienia wierzytelności. S. niewypłacalności nie uchyla wobec tego istnienie w majątku dłużnika składników majątkowych, jeżeli nie podlegają one zajęciu, bądź są obciążone prawami osób trzecich, dających innym osobom pierwszeństwo zaspokojenia w takim stopniu, że wyklucza to realną możliwość zaspokojenia roszczeń wierzyciela bądź też – jeśli uznać za niewypłacalnego także wtedy, gdy co prawda posiada ruchomości lub nieruchomości, lecz ich stan faktyczny jak i prawny (a w tym min. stan fizyczny, wysokość udziału w prawie własności, obciążenie rzeczy prawami osób trzecich, brak faktycznego zainteresowania nabyciem rzeczy przez osoby trzecie) nie pozwala na zaspokojenie wierzytelności, pomimo prowadzenia wobec nich egzekucji. Natomiast określenie „w wyższym stopniu” zawarte w art. 527 k.c. należy rozumieć w ten sposób, że każde powiększenie niewypłacalności dłużnika powinno być brane pod uwagę. Nie jest konieczna aby niewypłacalność zwiększyła się o całą wartość przedmiotu podjętej czynności prawnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 marca 1997r., sygn. I ACa 27/97). Dłużnik staje się niewypłacalny w wyższym stopniu również wówczas, gdy zaspokojenie można uzyskać z dodatkowym znacznym nakładem kosztów i pokrzywdzenie, o którym mowa w art. 527 § 2 k.c. powstaje również na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2004r., sygn. IV CK 322/02).

Pomiędzy czynnością prawną dłużnika, jego niewypłacalnością oraz pokrzywdzeniem wierzyciela musi zachodzić określony związek przyczynowy. Nie chodzi przy tym o adekwatny związek przyczynowy, lecz o to, by dokonanie przez dłużnika czynności prawnej było warunkiem koniecznym (conditio sine qua non) powstania lub pogłębienia się jego niewypłacalności. Czynność prawna może być zaskarżona także wówczas, gdy nie jest jedyną, ale jedną z przyczyn niewypłacalności dłużnika (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 lutego 2015r., sygn. I ACa 1707/14).

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że czynność przeniesienia własności udziałów w nieruchomości dokonana w wyniku zobowiązania B. K. do wniesienia wkładu wspólnika do spółki, którą zawiązała spowodowała po stronie tego dłużnika stan niewypłacalności. Świadczy, o tym, chociażby, fakt, iż prowadzona od 2012 r. egzekucja nie doprowadziła do zaspokojenia wierzyciela w jakiejkolwiek części. B. K. bowiem wyzbyła się w ocenie Sądu ze swojego majątku atrakcyjnego pod względem majątkowym składnika, a nabyła udziały w odrębnym podmiocie prawnym. W tym zakresie wskazać należy, że interesującym rynkowo jest udział w prawie własności nieruchomości, o określonej, łatwo policzalnej i stabilnej wartości, której wartość co do zasady przejawia tendencję do stałego wzrostu. Zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego oraz zasadami logiki uznać należy, iż własność nieruchomości postrzegane jest jako inwestycja stabilna i gwarantująca zysk w okresie kilkuletnim oraz dająca możliwość wykorzystania min. jako efektywny przedmiotu zabezpieczenia. Z uwagi na powyższe nieruchomości mają wysoką i stosunkowo łatwą do określenia wartość zbywczą. Odnosząc powyższe do prawa własności udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wskazać należy, iż udział jest prawem podmiotowym stanowiącym składnik treści stosunku prawnego uczestnictwa w spółce, łączącego posiadacza udziału ze spółką. W spółce, gdzie wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, oczywiste będzie istnienie szeregu stosunków uczestnictwa łączących wspólnika i spółkę (Potrzeszcz Radosław, Kodeks spółek handlowych. Komentarz do art. 153). Z rynkowego punktu widzenia nie jest to prawo tak atrakcyjne jak własność nieruchomości, chociażby ze względu, iż ustalenie wartości przedmiotowego udziału jest procesem bardzo trudnym i nie dającym miarodajnych wyników. W takim bowiem przypadku o wartości udziału decyduje szereg czynników związanych z kondycją finansową spółki. Także wartość udziałów w spółce jest zmienna, a nadto niezależna od wspólników, którzy nie mają bezpośredniej możliwości wpływania na proces zarządzania spółką. Także obrót udziałami w spółkach, w odróżnieniu od obrotu nieruchomościami ma charakter niszowy, grupa potencjalnych odbiorców jest stosunkowo wąska.

Nie bez znaczenia jest i to, że dokonane przez komornika w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego zajęcie udziałów B. K. w pozwanej spółce nie przyniosła oczekiwanego rezultatu. Przedmiotowych udziałów nie udało się zbyć i postępowanie zostało umorzone jako bezskuteczne. Takie okoliczności jednoznacznie wskazują, iż B. K. wyzbywając się udziału w prawie własności nieruchomości, zbyła atrakcyjny rynkowo składnik majątkowy w zamian na udziały w pozwanej spółce, czym zmniejszyła szanse powódki na zaspokojenie jej roszczeń. W tych okolicznościach nie budzi także wątpliwości, iż B. K. jest dłużnikiem niewypłacanym. Bez znacznie, w ocenie Sądu pozostaje okoliczność, iż dłużniczka uzyskała, jeżeli w ogóle uzyskała pieniądze za dokonaną sprzedaż udziałów w pozwanej spółce na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.. Teoretycznie dłużniczka winna zyskać z przedmiotowej umowy kwotę 340.000zł, jednakże prowadzone postępowanie egzekucyjnie okazało się bezskuteczne, a zatem nie wykazano gdzie znajdują się te pieniądze i czy w ogóle dłużniczka je aktualnie posiada.

Dodatkowo stwierdzić należy, że powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują, iż stan niewypłacalności pozostaje w związku z przyczynowym z działaniami dłużnika.

Dokonując analizy kolejnej przesłanki skargi pauliańskiej tj. działania dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela wskazać należy, że art. 527 k.c. wymaga, aby dłużnik dokonujący zaskarżonej czynności miał świadomość, że czynność ta pociągnie za sobą pokrzywdzenie wierzyciela. Powód występując z akcją pauliańską nie musi jednakże udowadniać złego zamiaru wierzyciela. Dłużnik musi mieć jedynie świadomość konsekwencji dokonywanej czynności, nie jest natomiast konieczna świadomość dłużnika pokrzywdzenia konkretnego wierzyciela. Wystarcza świadomość dłużnika, że czynność prawna przez niego dokonana może spowodować dla ogółu wierzycieli niemożność zaspokojenia się. Udowodnienie świadomości pokrzywdzenia napotyka poważne trudności, gdyż świadomość jest kategorią psychologiczną, która wymyka się spod reguł postępowania dowodowego. Nie można w tym zakresie poprzestać na samym oświadczeniu dłużnika, ale konieczne jest wnioskowanie na podstawie faktów towarzyszących zaskarżonej czynności. Świadomość dłużnika może być uznana za udowodnioną, gdy zostaną spełnione następujące okoliczności: 1) dłużnik wiedział o istnieniu wierzycieli, 2) dłużnik znał skutek czynności, tj. usunięcie z jego majątku określonych składników, które mogłyby posłużyć do zaspokojenia wierzyciela. Jeśli powyższe przesłanki są spełnione należy przyjąć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, chyba że pozwany udowodni, iż w okolicznościach sprawy wnioskowanie na podstawie powołanych wyżej okoliczności byłoby błędne. Dowód może zmierzać bądź to do wykazania, że władze umysłowe dłużnika nie pozwalały na ocenę sytuacji i prawidłowe wnioskowanie, bądź też że ze względu na szczególne okoliczności sprawy wniosek o krzywdzącym charakterze dokonywanej czynności był nieuzasadniony (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 października 2014 r., sygn. I ACa 978/14 ). Zatem nie jest koniecznym aby świadomość musiała dotyczyć konkretnego wierzyciela, a wystarczającym jest aby dłużnik zdawał sobie sprawę z ewentualności pokrzywdzenia któregokolwiek lub ogółu wierzycieli.

B. K. podpisując weksel musiała liczyć się z tym, że będzie zobowiązana do zapłaty wskazanej w nim kwoty wobec powódki. Warta zauważenia pozostaje okoliczność, iż już na początku 2012 r. powódka wezwała dłużniczkę do wykupu weksla i zapłaty sumy wekslowej. Nadto przeniesienie własności udziałów w nieruchomości nastąpiło w dniu 8 maja 2012r., a nakaz zapłaty zasadzający od B. K. sumę wekslową wydany został w dniu 20 kwietnia 2012, a zarzuty zostały złożone przez dłużniczkę w dniu 25 kwietnia 2012r. Wobec powyższego uznać należy, iż dłużniczka w chwili zawiązania spółki (...) i przeniesienia udziału w prawie własności nieruchomości na rzecz pozwanej wiedziała, że czynność ta doprowadzi do pokrzywdzenia wierzyciela, a co więcej w ocenie Sądu stanowiła próbę ucieczki przed egzekucją, a sama okoliczność złożenia zarzutów od nakazu zapłaty stanowił wybieg procesowy, wydłużający termin wydania orzeczenia, pozwalający na zbycie udziałów.

Odnosząc się do zarzutu pozwanej o niewymagalności długu w chwili zawierania umowy w dniu 8 maja 2012r. w istocie dług nie był wymagalny w chwili zbycia udziałów lecz dłużniczka, jak już było wskazane powyżej posiadała wiedze o toczącej się sprawie z weksla. Zgodnie z orzecznictwem przedmiotem ochrony skargi pauliańskiej jest wierzytelność pieniężna istniejąca i zaskarżalna w chwili dokonania zaskarżonej czynności i wytoczenia powództwa. Wierzytelność ta nie musi natomiast być ani wymagalna w chwili wytoczenia powództwa, ani stwierdzona wyrokiem. Przedmiotem ochrony skargą są różne wierzytelności, nawet pierwotnie niepieniężne, w których pojawiło się zastępcze świadczenie pieniężne, np. wynikające z bezpodstawnego wzbogacenia czy nienależnego świadczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2013 r., I CSK 323/2012). Nadto w przepisie art. 530 k.c. ustawodawca rozszerza zakres ochrony, dopuszczając możliwość zaskarżenia przez wierzyciela czynności prawnej dłużnika dokonanej przed powstaniem jego wierzytelności. W istocie chodzi tu więc o ochronę tzw. wierzycieli przyszłych. W tym wypadku po stronie osoby trzeciej musi istnieć pozytywna znajomość zamiaru dłużnika. Warunkiem uwzględnienia roszczenia pauliańskiego będzie udowodnienie przez wierzyciela, że osoba trzecia wiedziała o zamiarze dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli. Jeżeli osoba trzecia wiedzy tej nie posiadała, czynność będzie niezaskarżalna, choćby ignorancja była efektem niedbalstwa. Na gruncie art. 530 k.c. stopień naganności zachowania podmiotu, wymagany do uchylenia dobrej wiary, jest wyższy od określonego w art. 527 k.c. Jeżeli okoliczność ta zostanie wykazana, wówczas sąd powinien odpowiednio zastosować przepisy art. 527-529 k.c. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 lutego 2015r., sygn. I ACa 1193/14).

Niewątpliwym jest, także w ocenie Sądu, że osobą trzecią, która na mocy umowy z dnia 8 maja 2012 r. nabyła udział w prawie własności nieruchomości jest pozwana spółka. W wypadkach kiedy to mamy do czynienia z osobą prawną, to ocena czy wiedziała ona o działaniu dłużniczki z pokrzywdzeniem wierzyciela odnosi się do wyłącznie do jej organów, a dokładniej do członków organów. Pozwana spółka została założona przez dłużniczkę B. K. jako jednoosobowa spółka z o.o., w której wszystkie udziały objęła dłużnicza. W konsekwencji w chwili przeniesienia udziału w nieruchomości była ona jedynym wspólnikiem, wykonującym uprawienia zgromadzenia wspólników. Zatem niewątpliwym jest, że członkowie tego organu, a faktycznie B. K. miała świadomość pokrzywdzenia powódki w wyniku dokonanej czynności. O okoliczności świadomości pozwanej, o charakterze działania dłużniczki świadczyć może także fakt, iż w imieniu pozwanej udział w nieruchomości przeniesiony przez dłużniczkę przyjęła B. P., działająca jako prezes zarządu spółki. Istotne w sprawie jest również, iż B. P. przed objęciem funkcji prezesa zarządu w pozwanej spółce była związana w okresie od 22 grudnia 2011r. do 28 marca 2012r. z (...) Sp. z o.o., a więc ze spółką na którą został wystawiony weksel, który poręczyła B. K.. Także nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, że na funkcję członka zarządu spółki (...) powołała B. P. – dłużniczka B. K.- jako jedyny wspólnik E.. z o.o. z siedzibą w S.. Prowadzi to jednoznacznie do przyjęcia, że B. P. wiedziała, a chociażby sprawując funkcje prezesa zarządu winna wiedzieć o istnieniu długu i osobach zobowiązanych do jego spłacenia.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd stosownie do art. 496 kpc w punkcie I wyroku utrzymał w mocy wydany w niniejszej sprawie wyrok zaoczny Sądu Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 23 września 2014r uznając, że w sprawie zaistniały wszelkie podstawy z art. 527 § 1 k.c., aby uznać za bezskuteczną względem powódki, jako wierzycielki, czynność jej dłużnika B. K. polegającą na przeniesieniu na pozwaną (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. udziału wynoszącego (...) części w prawie własności nieruchomości, składającej się z działek nr (...), o łącznym obszarze 60,4800 ha położonej w obrębie (...) U., gminie K., powiecie (...), województwie (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie XI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...), celem ochrony i umożliwienia egzekucji z tej nieruchomości wierzytelności powódki w kwocie 38.301,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 2 października 2012r.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej,

3.  z pismami lub za 21 dni