Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 listopada 2013 roku w S.

sprawy z powództwa W. K., B. Ł., M. K.

przeciwko O. Z.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powódki od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 13 grudnia 2012r., sygn. akt I C 646/12

1.  oddala apelację;

2.  oddala wniosek pozwanego o zasądzenie od powódek kwoty 25 zł tytułem kosztów postępowania przed Sądem II instancji.

Sygn. akt II Ca 280/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie oddalił powództwo W. K., B. Ł., M. K. przeciwko O. Z. o zapłatę.

Powyższe orzeczenie Sąd oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Na nieruchomości przy ul. (...) w S. znajduje się lokal mieszkalny nr (...), stanowiący własność pozwanego O. Z. oraz lokal nr (...), stanowiący współwłasność powódki W. K. w udziale 4/6, powódki B. Ł. w udziale 1/6 i powódki M. K. w udziale 1/6. W dniu 20.05.2004 roku O. Z. złożył oświadczenie zatytułowane (...) następującej treści: „Ja, niżej podpisany O. Z. zamieszkały przy ul (...) w S. wyrażam zgodę państwu W. i Z. K. na wszelkie remonty i modernizacje swojego mieszkania, strychu jak i piwnicy. Nie zamierzam w przyszłości mieć żadnych pretensji z tego tytułu.”. W latach 2000-2004 powódki kupiły szereg materiałów budowlanych. Pismem z dnia 05.06.2011 roku powódka W. Z. wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 4.430,86 zł z tytułu zwrotu kosztów zakupu materiałów przeznaczonych na remont części wspólnych nieruchomości.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo jest niezasadne. Sąd wskazał, iż w sprawie zastosowanie znalazła ustawa z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 roku, nr 80, poz. 903 ze zm.). Sąd mając na uwadze art. 6 tej ustawy stwierdził, że istniała wspólnota nieruchomości przy ul. (...) w S.. Sąd zaznaczył, iż ustawa o własności lokali reguluje zagadnienia z zarządem nieruchomością wspólną, w tym związane m.in. z ponoszeniem kosztów utrzymania części wspólnych nieruchomości. Sąd mając na względzie art. 12 ust. 2, art. 13 ust. 1, art. 14 pkt 1, art. 19 wymienionej ustawy wskazał, iż w sprawie niespornym było, że liczba lokali jest nie większa niż siedem. Sąd wskazał, iż w tej sytuacji do oceny ważności podjętych przez powódki czynności należało zastosować przepisy Kodeksu cywilnego, który regulując czynności podejmowanych przez współwłaścicieli ramach zarządu nieruchomością wspólną rozróżnia czynności zwykłego zarządu i czynności przekraczające zwykły zarząd, nadto czynności zachowawcze. Do czynności zwykłego zarządu, wg ugruntowanego w doktrynie poglądu, zalicza się bowiem wszelkie czynności, mające na celu utrzymanie rzeczy w dotychczasowym stanie oraz zarządzanie nią dla umożliwienia korzystania z niej i pobierania pożytków. Sąd zaznaczył, iż podstawę prawną powództwa stanowił art. 12 ust. 2 wymienionej ustawy, a jego treść jest analogiczna do treści art. 207 k.c. Sąd podniósł, iż powyższe przepisy wskazują, iż na pozwanym jako właścicielu wyodrębnionego lokalu ciążył co do zasady obowiązek poniesienia kosztów remontu części wspólnej nieruchomości. Sąd zaznaczył, iż istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawały sporne i nie zostały wykazane przez stronę powodową, tj. nie zostało wykazane, iż powódki faktycznie przeprowadziły remont dachu i klatki schodowej oraz wykonały ścianki na poddaszu, kiedy i w jakim zakresie oraz na jaką kwotę, dalej nie udowodniły, iż materiały budowlane objęte fakturami złożonymi do pozwu zostały przeznaczone do wykonania tych prac i że były to materiały konieczne do ich wykonania. W ocenie Sądu Rejonowego twierdzenia faktyczne strony powodowej w zakresie ww istotnych okoliczności nie odpowiadają ciężarowi procesowemu przytaczania okoliczności uzasadniających pozew. Sąd wskazał, iż dla udowodnienia faktów istotnych powódki nie zgłosiły bądź przekonywujących dowodów, bądź jakichkolwiek dowodów. W ocenie Sądu złożenie samych faktur, wobec stanowiska procesowego pozwanego, nie mogło stanowić podstawy do czynienia przez Sąd jakichkolwiek ustaleń faktycznych na poczet niniejszej sprawy, skoro nie zostało wykazane przez stronę powodową, w jakim celu zostały zakupione materiały budowlane wskazane w tych fakturach i czy przeznaczono je na prace remontowe dotyczące części wspólnych przedmiotowej nieruchomości. Z kolei zdaniem Sądu oświadczenie pozwanego z dnia 20.05.2004 roku zatytułowane (...) następującej treści: „Ja, niżej podpisany O. Z. zamieszkały przy ul (...) w S. wyrażam zgodę państwu W. i Z. K. na wszelkie remonty i modernizacje swojego mieszkania, strychu jak i piwnicy. Nie zamierzam w przyszłości mieć żadnych pretensji z tego tytułu.” budziło wątpliwości interpretacyjne, tym bardziej iż pozwany zaprzeczał, aby wyraził zgodę na wykonanie przez powódki wskazanych prac. Zatem w ocenie Sądu powódki nie wywiązały się z obowiązku ciążącego na nich z mocy art. 6 k.c. oraz 232 k.p.c. Sąd podkreślił przy tym, iż strona powodowa była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika. Fakt korzystania z pomocy prawnej radcy prawnego w zasadzie wyłączał możliwość działania przez Sąd z urzędu. Wobec powyższego w ocenie Sądu powództwo podlegało oddaleniu jako niewykazane co do zasady, jak i co do wysokości. Sąd odnosząc się do podniesionego przez pozwanego zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia, mając na uwadze daty wystawienia faktur i twierdzenia strony powodowej wskazał, że można przyjąć (gdyż nie zostało to wykazane), iż co najmniej część roszczenia dochodzonego pozwem była przedawniona i dotyczyło to faktur wystawionych w 2000 roku. Sąd zaznaczył, iż termin przedawnienia roszczenia głównego powódek wynosił 10 lat od daty wymagalności roszczenia, co nastąpiłoby z chwilą wykorzystania tych materiałów do remontu nieruchomości i możliwie najwcześniejszego wezwania pozwanego do zapłaty. Zatem w ocenie Sądu część roszczenia prawdopodobnie były przedawnione już w dacie wniesienia pozwu, a w konsekwencji przedawnieniu uległyby także odsetki od tych wierzytelności objęte powództwem z uwagi na ich akcesoryjny charakter względem roszczenia głównego. Z przyczyn powyższych w ocenie Sądu I instancji powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w części dotyczącej kwoty 2.999,46 zł. Strona skarżąca orzeczeniu temu zarzuciła istotne uchybienia procesowe mające wpływ na wynik sprawy, a w szczególności naruszenie przepisu:

-art. 212 k.p.c. poprzez zaniechanie ustalenia okoliczności bezspornych;

-art. 213 k.p.c. poprzez brak wzięcia pod uwagę faktów powszechnie znanych, polegających na kolejności dokonywania zakupów poszczególnych materiałów budowlanych, w kolejności wykonywania prac;

-art. 221 k.p.c. poprzez zgodę na brak wdania się przez pozwanego w spór co do istoty sprawy;

-art. 227 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla sprawy, a w szczególności okoliczności związanych z naprawą części dachu, położoną nad pokojami na strychu przyznanymi powódce do wyłącznego używania i komina oraz sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez brak ustalenia zakupu materiałów na odnowienie klatki schodowej i wykonanie prac polegających na jej wymalowaniu, poprzedzonym wykonaniem niezbędnych do malowania czynności, na co zostały kupione materiały budowlane;

-art. 230 w związku z art. 231 k.p.c. poprzez nieuznanie faktów co do których strona pozwana nie wypowiedziała się, jako przyznanych oraz nie ustalenia zgodnie z domniemaniem faktycznym wykonania napraw, na podstawie przedłożonych faktur, stanowiących dowód zakupu materiałów jedynie dla takich napraw niezbędnych;

-art. 233 k.p.c. poprzez naruszenie zasad swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, poprzez zaniechanie oceny dowodów w postaci faktur na zakup towarów, wywóz odpadów o kodzie odpady gruzu z rozbiórek i remontów budynków;

-art. 224 k.p.c. poprzez zamknięcie rozprawy bez przeprowadzenia dowodów i bez udzielenia głosu stronom;

-art. 325 k.p.c. poprzez brak rozstrzygnięcia w sentencji wyroku o całości żądania stron, wobec braku rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

Wskazując na powyższe zarzuty strona powodowa wniosła o: uchylenie zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonej części oddalające powództwo i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego; ewentualnie o zmianę zaskarżonego orzeczenia w części oddalającej powództwo o zapłatę kwoty 2.999,46 zł i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki W. K. kwoty 1.999,64 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 czerwca 2011 r., B. Ł. kwoty 499,91 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 czerwca 2011 r. i M. K. kwoty 499,91 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty.

Dodatkowo na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powódek podała, że rozstrzygnięcie Sądu I instancji nie jest kwestionowanie w zakresie należności, które Sąd ten uznał za przedawnione.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i o zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej okazała się bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Ustosunkowując się do apelacji Sąd Okręgowy wskazuje, iż w rozpatrywanej sprawie pozwany O. Z. konsekwentnie kwestionował żądanie strony powodowej, wnosząc o oddalenie powództwa w całości z uwagi na jego oczywistą bezzasadność. Pozwany podniósł szereg zarzutów w stosunku do roszczenia strony powodowej, także dotyczący przedawnienia w części tego roszczenia. Należy w tym miejscu podkreślić, iż zajęcie stanowiska w procesie nawet w generalny sposób nie pozwala na ustalenie stanu faktycznego na podstawie domniemania milczącego przyznania poszczególnych faktów. Stosownie zaś do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten rozstrzyga zatem na kim, w razie sporu między stronami stosunku cywilnoprawnego, spoczywa obowiązek udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Pozostaje on w ścisłym związku i tłumaczony jest w powiązaniu z przepisami kodeksu postępowania cywilnego normującymi reguły dowodzenia. W wyroku z dnia 9 stycznia 2001 r. (sygn. akt II CKN 1194/00, LEX nr 52375) Sąd Najwyższy wskazał, iż w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Zgodnie z dyspozycją art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Wprawdzie w przepisach szczególnych istnieją wyjątki od zasady rozkładu ciężaru dowodu, jednakże żaden z nich na gruncie niniejszej sprawy nie znajduje zastosowania. Zatem z powyższego podstawowego dla postępowania procesowego uregulowania wynika, że skoro strona powodowa wystąpiła z roszczeniem o zapłatę, a strona pozwana kwestionowała je zarówno co do zasady jak też co do wysokości, to na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania przesłanek tego roszczenia, przez naprowadzenie w tym celu stosownych dowodów. Skoro istotne okoliczności sprawy były między stronami sporne to postawiony przez stronę apelującą zarzut naruszenia art. 212 k.p.c., ukierunkowany na konieczność ustalenia okoliczności bezspornych jest oczywiście nietrafny. Przechodząc dalej w ocenie Sądu Odwoławczego Sąd Rejonowy zgodnie z wymogami obowiązującymi w postępowaniu cywilnym zgromadził w rozpatrywanej sprawie materiał dowodowy. Z kolei ustanowiona w art. 233 § 1 k.p.c. zasada swobodnej oceny dowodów ogranicza możliwość skutecznego podważenia oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji do sytuacji, gdy nastąpiło uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. Zdaniem Sądu Odwoławczego strona skarżąca nie przedstawiła takich argumentów, które prowadziłyby do stwierdzenia, iż dokonana przez Sąd Rejonowy ocena dowodów narusza dyspozycję art. 233 § 1 k.p.c. W konsekwencji Sąd I instancji dokonał także prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd orzekający w całości podziela i przyjmuje za własne. Następnie z tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy wyciągnął właściwe wnioski dotyczące meritum sprawy. Przede wszystkim należy podkreślić, iż powołanie się przez stronę powodową na zakup wynikających z faktur materiałów budowlanych, po pierwsze nie oznacza że materiały te w podanej w fakturach ilości były rzeczywiście niezbędne do wykonania określonych prac remontowych, a po drugie że faktycznie te materiały zostały zużyte na wykonanie tych prac. Zagadnienia te wymagały wiadomości specjalnych, a zatem okoliczności tej można dowodzić wyłącznie przez dowód z opinii biegłych (art. 278 k.p.c.). Opinia biegłych ma na celu ułatwienie sądowi należytą ocenę zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 r., sygn. akt I CKN 1170/98, OSNC 2001/4/64). Co zaś istotne, pomimo iż strona powodowa była w niniejszej sprawie reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie przejawiła w tym zakresie stosownej inicjatywy dowodowej. Dla porządku należy jeszcze zaakcentować, iż nie było podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z urzędu. Przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie obowiązujących przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Przewidziana w art. 232 k.p.c. możliwość przeprowadzenia przez sąd dowodu z urzędu ma charakter wyłącznie wspierający i wykorzystywana może być jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2000 r., sygn. akt III CZP 4/00, OSNC 2000/11/195, Biul.SN 2000/5/8). Nie może jednak w żadnym przypadku prowadzić do zastępowania strony w spełnianiu jej obowiązków procesowych. Na gruncie niniejszej sprawy już wobec faktu reprezentowania strony powodowej przez profesjonalnego pełnomocnika nie można uznać jej za stronę nieporadną, co z kolei wyklucza szczególnie uzasadniony wypadek uzasadniający działanie Sądu z urzędu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 stycznia 2007r., sygn. akt I ACa 829/06, LEX nr 331025). Ponadto strona powodowa powołując się na wykonanie remontu dachu i klatki schodowej nie wykazała tego ani nie sprecyzowała ich zakresu, ani też nie wykazała kiedy prace te miały nastąpić. Pozwany zaś w opozycji do tych twierdzeń podniósł, iż materiał budowlany może być latami przechowywany w piwnicy powódek lub przewieziony do prac budowalnych w P., gdzie zamieszkuje jedna z nich, a w Sądzie będzie się żądać zwrotu 55 % wartości dachówek, cementu, cegły, wapna, farb (k. 279). Pozwany kwestionował też fakturę z dnia 20 kwietnia 2004 r. na kwotę 4044,57 zł podając, iż zawiera ona mocno zawyżoną ilość dachówek (k. 147). Dodatkowo to pozwany podnosił, iż klatka schodowa i korytarz były remontowane przez jego rodzinę. Nadto co znamienne roszczenie strony powodowej w zakresie zwrotu poniesionych wydatków na remont dachu jako części wspólnej nieruchomości było wywodzone z art. 207 k.c., a czynność tą należy zakwalifikować do kategorii czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Tymczasem strona powodowa nie wykazała, aby uzyskała zgodę pozwanego na dokonanie tego rodzaju czynności. Takiej zgody nie sposób wyinterpretować z treści pisma z dnia 20 maja 2004 r., na które powołała się strona powodowa, gdyż nie ma w nim mowy o wyrażeniu zgody na przeprowadzenie remontu dachu. Strona apelująca nie przedłożyła również stosownego orzeczenia Sądu, które zezwalałoby jej na dokonanie tej czynności, a także nie wykazała aby czynność ta zaliczała się do czynności niecierpiących zwłoki. Wobec powyższego w spornym zakresie strona powodowa nie wykazał faktów, z których wywodziła w niniejszej sprawie korzystne dla siebie skutki prawne. Zatem nie było podstaw do wzruszenia zaskarżonego wyroku.

W świetle powyższych rozważań Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanego o zasądzenie kosztów postępowania przed Sądem II instancji w kwocie 25 zł, albowiem dołączone do apelacji załączniki znajdowały się już w aktach sprawy, więc nie było potrzeby ich ponownego przedstawiania. Nadto z załączonego rachunku nr (...) (k. 517) nie wynika, jakie konkretnie usługi ksero były nim objęte, a w szczególności czy były one związane z wykonaniem załączników do odpowiedzi na apelację.