Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Budzyńska (spr.)

Sędziowie: SO Piotr Sałamaj

SR del. Anna Górnik

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Witkowska

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2015 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. Ł.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 27 marca 2015 roku, sygnatura akt X GC 132/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 900 zł ( dziewięciuset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VIII Ga 203/15

UZASADNIENIE

Powód J. Ł. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) spółki akcyjnej w S. kwoty 5.535 zł wraz z odsetkami od dnia 8 września 2011 r. oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że na podstawie umowy cesji nabył od poszkodowanego N. Ś. wierzytelność wobec pozwanej spółki, przysługującą mu w związku ze szkodą komunikacyjną, za którą odpowiedzialność ponosi pozwana - jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Dochodzona pozwem kwota stanowi niewypłaconą dotąd część odszkodowania przysługującego powodowi z tytułu najmu pojazdu zstępczego.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie VIII GNc 3046/13 referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie nakazał pozwanej zapłacić dochodzoną pozwem kwotę wraz kosztami procesu.

Pozwana zaskarżyła nakaz w całości, domagając się jego uchylenia oraz zasądzenia od powoda na jej rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu przyznała, że ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikłą ze zdarzenia opisanego w uzasadnieniu pozwu. Podniosła jednakże, iż wypłacone odszkodowanie w pełni pokrywa wartość szkody, a dochodzony koszt najmu pojazdu jest nieuzasadniony.

Wyrokiem z dnia 27 marca 2015 r. (sygn. akt XI GC 132/14) Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.535 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 8 września 2011 r. oraz kwotę 2.294 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na następującym ustaleniach i wnioskach:

W dniu 28 maja 2011 r. doszło do kolizji drogowej, w następstwie której uszkodzeniu uległ należący do N. Ś. samochód osobowy marki O. nr (...).

Zobowiązane do wypłaty odszkodowania na zasadzie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy jest (...) spółka akcyjna w S..

Powyższa szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi, który przeprowadził postępowanie likwidacyjne pod nr (...). Przebieg postępowania likwidacyjnego był niewłaściwy i zbyt długi z winy ubezpieczyciela. Szkoda również została niewłaściwie zakwalifikowana przez ubezpieczyciela, jako tzw. „szkoda całkowita”.

Przedmiotem działalności J. Ł. jest sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek.

W dniu 30 maja 2011 r. J. Ł. - jako cesjonariusz - zawarł z N. Ś. - jako cedentem, umowę cesji wierzytelności przysługującej cedentowi z tytułu najmu pojazdu zastępczego w związku z szkodą komunikacyjną, zarejestrowaną w spółce (...) pod nr (...). Nadto wymienieni zawarli umowę najmu pojazdu mechanicznego. Z tytułu najmu pojazdu J. Ł. wystawił na rzecz wynajmującego fakturę VAT nr (...) z dnia 19 sierpnia 2011 r. opiewającą na kwotę 7.749 zł brutto (6.300 zł netto), za 63 dni wynajmu przy przyjęciu stawki 100 zł netto za jeden dzień.

Ubezpieczyciel w dniu 8 września 2011 r. przyznał poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 22.902,59 zł brutto, w tym odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w wysokości 1.230 zł brutto za okres 10 dni.

W dniu 22 maja 2012 r. J. Ł. wezwał spółkę (...) do zapłaty kwoty 6.519 zł, z tytułu niewypłaconej dotąd części odszkodowania w postaci najmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi ubezpieczyciel przyznał dodatkowe odszkodowanie w wysokości 984 zł za okres 8 dni.

Sąd Rejonowy uznał, że uzasadniony okres najmu pojazdu wyniósł 63 dni.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w całości, wskazując jako podstawę rozstrzygnięcia art. 822 k.c.

Sąd zaznaczył, że odpowiedzialność pozwanej za zdarzenie wyrządzające szkodę nie budziła wątpliwości i nie była sporna pomiędzy stronami. Nie był też sporny fakt, że konieczność wynajmu samochodu zastępczego jest normalnym następstwem zdarzenia wyrządzającego szkodę u poszkodowanego poprzez niemożność korzystania z pojazdu. Sporna była jedynie wysokość należnego powodowi odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kontekście okresu jaki uznać należało za uzasadniony.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony w oparciu o wskazane dowody z dokumentów, opinię biegłego oraz uzupełniającą opinię ustną. Dowody te - za wyjątkiem opinii biegłego - nie były wzajemnie kwestionowane przez strony i nie wzbudziły wątpliwości Sądu. Odnośnie pisemnej opinii biegłego, Sąd wskazał, że przeprowadził dowód z uzupełniającej opinii ustnej biegłego, która wyjaśniła wątpliwości. W oparciu ustalił fakty dotyczące nieprawidłowości ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym, skutkujące wydłużeniem okres naprawy. Również w oparciu o opinię biegłego Sąd Rejonowy – jak wskazał - ustalił fakt błędnego zakwalifikowania szkody przez ubezpieczyciela, jako tzw. „szkody całkowitej”. Pominięte zostały natomiast twierdzenia biegłego, dotyczące naprawy pojazdu (rodzaju części, zakresu i technologii naprawy) z uwagi na brak aktywności stron co do tego faktu. Dalej sąd podkreślił, że odnośnie okresu najmu, biegły wskazał ten okres na 58 dni. Powód zaś dochodzi odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego za okres 63 dni. Sąd zauważył w tym względzie, że biegły swoje stanowisko uzasadniał „profesjonalnym charakterem działalności powoda” i możliwością oceny nieprawidłowości w działaniach ubezpieczyciela, co w ocenie sądu jest niewłaściwe, bowiem powód jest cesjonariuszem. Zatem o skróconym okresie najmu mógłby co najwyżej decydować „profesjonalny charakter poszkodowanego”, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie. To poszkodowany stykał się w postępowaniu likwidacyjnym z profesjonalną strukturą organizacyjną ubezpieczyciela. Poszkodowany oczekuje na określone decyzje ubezpieczyciela i stosownie do tych decyzji – albo w sytuacji ich braku - podejmuje określone czynności. Poszkodowany nie mając wiedzy co do stanowiska ubezpieczyciela nie może być w sytuacji „gorszej”. Skoro wynajął pojazd zastępczy, uzasadniony okres najmu biegł w istocie od daty szkody do daty decyzji ubezpieczyciela.

Ustalając wysokość należnego odszkodowania Sąd miał na uwadze, że powód wykazał fakt nabycia od poszkodowanego wierzytelności z tytułu odszkodowania oraz wynajęcia pojazdu zastępczy na okres 63 dni, przy przyjęciu niekwestionowanej stawki najmuj w wysokości 100 zł netto za jeden dzień najmu. Odnośnie uzasadnionego okresu najmu Sąd zaznaczył, że nie zostały udowodnione fakty dotyczące naprawy pojazdu. W niniejszym postępowaniu z faktu naprawy skutki wywodzi strona pozwana i na niej ciążył ciężar dowodu w tym zakresie.

Dalej Sąd podkreślił, że przy ustalaniu uzasadnionego okresu najmu znaczenie miała data szkody i okres przez których poszkodowany nie mógł korzystać z uszkodzonego pojazdu. Znaczenie miała tym samym wypłata odszkodowania, która powodowała, iż stan majątkowy poszkodowanego był taki, jak sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę. Zdaniem Sądu od poszkodowanego w tym okresie w ramach dążenia do minimalizacji szkody należało wymagać, aby koszty najmu nie były nadmierne, od zakładu ubezpieczeń zaś szybkiej, prawidłowej procedury w toku postępowania likwidacyjnego oraz szybkiego i prawidłowego ustalenia wysokości odszkodowania oraz jego wypłacenia. Na poszkodowanego nie można bowiem przerzucać skutków niewłaściwego i zbyt długiego postępowania likwidacyjnego, w szczególności w sytuacjach typowych, a taka w ocenie Sądu wystąpiła w niniejszej sprawie. Za niewłaściwe Sąd uznał tym samym przedłużanie procedur likwidacyjnych oraz zaniżanie wysokości odszkodowań.

Uwzględniając powyższe, przy ustalaniu uzasadnionego okresu najmu Sąd uznał, iż powód nabył wierzytelność poszkodowanego, który w sposób uzasadniony wynajmował pojazd zastępczy przez okres 63 dni.

O kosztach procesu Sąd orzekł na postawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła strona pozwana. Zaskarżając wyrok w całości wniosła o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu za postępowanie przed sądem I instancji oraz przed sadem odwoławczym. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie:

1.  art. 233 §1 k.p.c. wyrażające się w dowolnej, a nie swobodnej ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w konsekwencji błędne uznanie, że:

-

postępowanie likwidacyjne, było niewłaściwe i zbyt długie z winy ubezpieczyciela a przedmiotowa szkoda została zakwalifikowana jako całkowita,

-

63 dni najmu pojazdu zastępczego pozostaje w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym z wypadkiem z dnia 28 maja 2011 r.,

2.  328 § 2 k.p.c. wyrażające się w niewyjaśnieniu w treści uzasadnienia jakie fakty sąd uznał za udowodnione, jakim dowodom i z jakich przyczyn odmówił wiarygodności i na podstawie jakich dowodów uznał, że 63 dni najmu pojazdu zastępczego pozostaje w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym z wypadkiem z dnia 28 maja 2011 roku,

3.  art. 361 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnie i zasądzenia odszkodowania za stratę nie będącą normalnym następstwem wypadku z dnia 28 maja 2011 r.

Na rozprawie w dniu 17 lipca 2015 r. pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej okazała się nieuzasadniona, choć nie wszystkim zarzutom w niej zawartym można odmówić trafności. W szczególności zarzuty dotyczące braku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego w ocenie Sądu Okręgowego były uzasadnione. Należy mieć jednak na uwadze, że Sąd Okręgowy w ramach obowiązującego modelu apelacji pełnej jako sąd meriti w granicach wniesionej apelacji, co wynika z dyspozycji art. 382 k.p.c., rozważa na nowo zebrany w sprawie materiał dowodowy i dokonuje jego samodzielnej oceny prawnej. Sąd odwoławczy rozpoznaje więc sprawę w oparciu o materiał dowodowy zebrany przez sąd I instancji, przy czym władny jest też dokonać samodzielnie ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy.

Sąd Odwoławczy oceniając ponownie materiał sprawy podziela ustalenia Sądu I instancji, iż uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w okolicznościach sprawy wyniósł 63 dni. Ustalenia w tym zakresie – jak wynika z wywodów zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku - Sąd Rejonowy oparł na opinii biegłego sądowego Z. K., uznając jednak, iż ponad wskazany przez biegłego okres – w związku przyczynowym w zaistniałą szkodą pozostaje także czas oczekiwania na dokonanie przez ubezpieczyciela oceny charakteru szkody (szkoda całkowita – szkoda częściowa).

Zdaniem Sądu Odwoławczego, Sąd Rejonowy niewystarczająco rozważył opinię biegłego sądowego i nie poczynił na jej podstawie ustaleń faktycznych w sprawie, które potwierdzałyby prawidłowość przyjętego stanowiska co do uzasadnionego okresu najmu, na co wskazują zarzuty apelacji.

Uzupełniając w tym zakresie ustalenia Sądu I instancji - Sąd Okręgowy wskazuje, że z opinii biegłego sądowego Z. K. wynika w sposób jednoznaczny, że czas trwania naprawy uszkodzonego w związku kolizją pojazdu i w konsekwencji będący pochodną tego, okres najmu pojazdu zastępczego w zakresie 58 dni, związany był z przyczynami leżącymi po stronie ubezpieczyciela a wynikającymi ze sposobu przeprowadzania przez niego likwidacji szkody. Skarżąca wskazując na działania powoda, które jej zdaniem zmierzały do nieuzasadnionego przedłużenia procesu naprawy uszkodzonego pojazdu całkowicie pomija w apelacji, że z opinii biegłego sądowego wynika, iż uszkodzenie dotyczące przekładni kierowniczej i czujnika z uwagi na charakter tych uszkodzeń, powinno być przez likwidatora działającego w imieniu pozwanej stwierdzone i zaakceptowane już podczas pierwszych oględzin, które odbyły się 31 maja 2011 r. Biegły krytycznie odniósł się do przy tym do sposobu likwidacji szkody w zakresie tych uszkodzeń. Wyjaśnił, że likwidator pozwanej stwierdził uszkodzenie przekładni, jednak nie znalazł podstaw do podjęcia działań mających na celu likwidację szkody w tym zakresie i naprawę tego właśnie uszkodzenia. Biegły podkreślił, że akcentowany przez likwidatora fakt, braku wystąpienia wycieku oleju przekładniowego nie był istotny w okolicznościach przedmiotowej sprawy, gdyż w przypadku tak znacznego odkształcenia drążka kierowniczego, jaki wystąpił w wyniku zderzenia pojazdu, nie wyciek oleju był decydującym problemem, ale inne uszkodzenia, które mogły wpływać na bezpieczeństwo w ruchu drogowym w przypadku dalszej eksploatacji uszkodzonego pojazdu.

Z konkluzji biegłego wynikało zatem, że przy takiego rodzaju uszkodzeniach już w czasie pierwszych oględzin likwidator pozwanej powinien był uwzględnić konieczność pełnego sprawdzenia przekładni kierowniczej przez specjalistyczny zakład hydro-mechaniczny. Z okoliczności sprawy wynika natomiast, że to powód zwracał się do ubezpieczyciela o podjęcie dalszych niezbędnych czynności, w tym o wyrażenie zgody na sporządzenie ekspertyzy dotyczącej tych uszkodzeń (przekładni i czujnika). Powód, po otrzymaniu zgody ubezpieczyciela, podejmował dalsze czynności mające na celu naprawę tych uszkodzeń - przedłożył mianowicie ubezpieczycielowi wyniki ekspertyzy, co miało miejsce w dniu 1 lipca 2011 r., oczekując następnie na zaakceptowanie konieczności wykonania objętej ekspertyzą naprawy, co nastąpiło dopiero w dniu 20 lipca 2011 roku. W świetle opinii biegłego takie zachowanie pozwanej nie może być zaaprobowane. Dodać należy, iż opinia biegłego została w ocenie Sądu Okręgowego należycie uzasadniona, strona pozwana – co należy podkreślić - nie zgłosiła do jej treści żadnych zastrzeżeń.

W powyższych okolicznościach brak jest wiec podstaw do przyjęcia, że do przedłużenia się czasu naprawy pojazdu doszło z przyczyn leżących po stronie poszkodowanego.

Przedstawiony przez powoda sposób likwidacji szkody przez ubezpieczyciela i potwierdzony przez biegłego (brak właściwej weryfikacji uszkodzeń) oraz przebieg kontaktów podejmowanych z pozwanym jako ubezpieczycielem (oczekiwanie na zgodę ubezpieczyciela na wymianę przekładni kierowniczej) uzasadniał przyjęcie jak wskazał biegły, że uzasadniony czas najmu pojazdu –wynosił 58 dni.

W ocenie Sądu Okręgowego należy mieć jednak na uwadze, że biegły przyjął, iż już sam fakt wyrażenia aprobaty przez ubezpieczyciela na wymianę przekładni określał termin, w którym dla powoda jasną powinna stać się sytuacja, że w tym zakresie ubezpieczyciel przyjmie swoją odpowiedzialność. Zdaniem biegłego dzień 20 lipca 2011 r. kiedy to ubezpieczyciel uznał odpowiedzialność w zakresie wymiany przekładni kierowniczej wyznaczał początek czasu kompleksowej naprawy pojazdu.

Sąd Okręgowy podziela jednak w tym zakresie stanowisko Sadu Rejonowego, że punktu widzenia procesu naprawczego istotne znaczenia - co akcentował powód - miała nie tylko kwestia przyjęcia przez pozwanego odpowiedzialności za szkodę ale również kwestia kwalifikacji szkody przez ubezpieczyciela jako szkody całkowitej lub też szkody częściowej. W konsekwencji do uzasadnionego okresu najmu przyjąć należało okres zaaprobowania przez ubezpieczyciela wartości kosztów naprawy, a nie tylko wydania decyzji akceptującej wymianę przekładni kierowniczej.

Prawidłowość ustaleń Sądu I instancji wyłącza w konsekwencji skuteczność zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Rozważenie materiału sprawy, o jakim mowa w art. 233 § 1 k.p.c., wymagało jedynie uzupełnienia, aby uzyskało cechę wszechstronności.

Za nieuzasadniony uznać należało także zarzut naruszenia art. 361 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i zasądzenie odszkodowania w rozmiarze określonym zaskarżonym wyrokiem, bowiem szkoda związana z koniecznością wynajęcia pojazdu zastępczego na czas przeprowadzenia naprawy pojazdu jest normalnym następstwem uszkodzenia tego pojazdu w wyniku kolizji, jaka miała miejsce w dniu 28 maja 2011 r. O adekwatności tego związku w kontekście wysokości szkody przesądza z kolei treść omówionej wcześniej opinii biegłego.

Nie można podzielić zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Wbrew zarzutom pozwanej w pisemnych motywach wyroku Sąd Rejonowy zaznaczył, że stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o wskazane w stanie faktycznym dowody z dokumentów, opinię biegłego oraz uzupełniającą opinię ustną. Sąd podkreślił również, że dowody te - za wyjątkiem opinii biegłego - nie były wzajemnie kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości Sądu. Wprawdzie ustalenia faktyczne Sądu I instancji wymagały uzupełnienia, a tym samym konieczna była bardziej dogłębna ocena materiału dowodowego, dokonane jednak przez Sąd Okręgowy własne ustalenia potwierdzają prawidłowość ustaleń Sądu I instancji co do uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego oraz wysokości szkody.

Reasumując w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, przy uzupełnieniu zaprezentowanych powyżej ustaleń faktycznych poczynionych na podstawie wniosków zawartych w opinii biegłego sądowego Sąd Okręgowy uznał apelację strony pozwanej za nieuzasadnioną.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja pozwanej podlegała oddaleniu o czym orzeczono jak w sentencji.

Pozwana przegrała sprawę w postępowaniu apelacyjnym , zgodnie zatem z art. 98 k.p.c. zobowiązana jest do zwrotu powodowi celowych kosztów procesu odnoszących się do wynagrodzenia pełnomocnika procesowego powoda w postaci kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 900 zł. Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego zapadło przy zastosowaniu przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 4 i § 13 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. Nr 163 póz. 1348 ze zm.).