Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLIEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2014 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie I Wydział Cywilny:

w składzie:

Przewodniczący : SSR Joanna Dalba

Protokolant: Anna Szwed

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko

pozwanej T. R.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej T. R. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 5.668,41 zł (pięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści jeden groszy) wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku liczonymi od kwoty 4.000,11 zł (cztery tysiące złotych i jedenaście groszy) od dnia 24 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej T. R. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.288,- zł (jeden tysiąc dwieście osiemdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje pobrać od pozwanej T. R. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie kwotę 213,- zł (dwustu trzynastu złotych) tytułem części opłaty od pozwu nieuiszczonej przez powoda;

Sygn. akt I C 2902/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 listopada 2012 roku, złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie, a następnie – wobec stwierdzenia przez tenże Sąd braku podstaw do wydania nakazu zapłaty – przekazanym wedle właściwości do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie i uzupełnionym przez powoda w dniu 25 stycznia 2013 roku, (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej T. R. łącznie kwoty 5.668,41 zł, w tym należności głównej w kwocie 4.000,11 zł wraz z umownymi odsetkami według zmiennej stopy procentowej wyznaczonej jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 25 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty, odsetek za okres od dnia 24 kwietnia 2009 roku do dnia 24 kwietnia 2012 roku w kwocie 1.286,58 zł oraz opłat i prowizji za prowadzenie rachunku bankowego w kwocie 381,72 zł. W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 24 kwietnia 2009 roku udzielił pozwanej limitu kredytowego nr (...), do którego spłaty pozwana była zobowiązana w miesięcznych ratach w wysokości wynikającej z treści umowy. Pozwana, pomimo wielokrotnych wezwań i monitów, nie wywiązała się z obowiązku spłaty należności. W konsekwencji, po upływie terminu w którym pozwana była zobowiązana uregulować zadłużenie, całość należności stała się wymagalna (pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 1-4; pozew wraz z załącznikami k. 10-26).

Postanowieniem z dnia 7 marca 2014 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt. 6 k.p.c., wobec braku wskazania przez pełnomocnika powoda w terminie 30 dni aktualnego adresu pozwanej (postanowienie k. 44).

Następnie, pismem z dnia 7 marca 2014 roku, powód wniósł o ustanowienie kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej wskazując, iż pomimo podjętych wysiłków, nie jest w stanie ustalić jej aktualnego adresu (pismo powoda k. 48-49).

Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie podjął zawieszone postępowanie oraz uwzględnił wniosek powoda i ustanowił dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej kuratora (postanowienie k. 51).

W odpowiedzi na pozew z dnia 16 czerwca 2014 roku reprezentujący pozwaną kurator wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu wskazał, iż powód nie wykazał, że przysługuje mu wobec pozwanej dochodzone pozwem roszczenie, tak co do zasady, jak i wysokości, zaś przedstawiony przez powoda wyciąg z ksiąg banku nosi jedynie walor dokumentu prywatnego. Ponadto, zarówno przedmiotowy wyciąg, jak i wypowiedzenie umowy o limit kredytowy i kartę wraz z wezwaniem do spłaty zadłużenia są nieweryfikowalne w zakresie wskazanych w nich wysokości zobowiązań pozwanej, ani też momentu z jakim stały się wymagalne (odpowiedź na pozew k. 71-73).

Pismem z dnia 8 lipca 2014 roku powód podtrzymał żądanie sformułowane w pozwie, uzupełnił swoją argumentację oraz załączył odpowiednie dokumenty bankowe, w szczególności zaś wyciągi z indywidualnego konta pozwanej wraz z wyciągami z rachunku (pismo powoda wraz z załącznikami k. 76-114).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 kwietnia 2009 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. (dawniej LUKAS Bank) zawarł z T. R. umowę o przyznanie limitu kredytowego nr (...) wraz z umową o wydanie i korzystanie z karty kredytowej Furora nr (...), mocą których Bank przyznał posiadaczowi rachunku limit kredytowy do kwoty 4.000,00 zł. Jak stanowił § 3 ust. 1 umowy, jej integralną część stanowił „Regulamin przyznawania i korzystania z limitu kredytowego FURORA” oraz „Tabela Opłat i Prowizji dla limitu kredytowego FURORA” (umowa k. 18-19; regulamin k. 85-91; tabele opłat i prowizji k. 79-84).

Począwszy od dnia zawarcia umowy T. R. korzystała z udzielonego jej przez Bank limitu kredytowego, dokonując systematycznie operacji finansowych za pośrednictwem przypisanej do niego karty kredytowej. W dniu 8 stycznia 2011 roku, dokonując wypłaty kwoty pieniężnej z bankomatu, T. R. przekroczyła wynikający z zawartej umowy limit o kwotę 0,11 zł (wyciąg z konta indywidualnego k. 92-93; wyciągi z rachunku k. 94-114).

Pismem z dnia 6 października 2011 roku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wypowiedział T. R. umowę o limit kredytowy i kartę z 30-dniowym okresem wypowiedzenia. Podstawą wypowiedzenia był brak wymaganej spłaty minimalnej przez co najmniej dwa pełne okresy płatności. Jednocześnie, Bank poinformował zobowiązaną, że z upływem okresu wypowiedzenia całość należności staje się wymagalna wraz z odsetkami karnymi za należności przeterminowane i tym samym wezwał T. R. do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu, jak też do zapłaty zaległych opłat i prowizji w łącznej wysokości 5.029,71 zł (wypowiedzenie umowy k. 21).

W dniu 24 kwietnia 2012 roku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wystawił wyciąg z ksiąg banku, z którego wynikało zadłużenie T. R. z tytułu zawartej umowy w kwocie 5.668,41 zł, z czego należność główna obejmowała sumę 4.000,11 zł (wyciąg z ksiąg banku k. 20).

Do dnia dzisiejszego T. R. nie zapłaciła na rzecz (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą we W. żadnych kwot z tytułu dochodzonej przez Bank należności.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji. W ocenie Sądu ma ona charakter kompletny, nie budzi wątpliwości i jest wiarygodna.

W toku postępowania strona pozwana nie zakwestionowała skutecznie prawdziwości podpisu pozwanej, złożonego pod zawartą umową. Wprawdzie reprezentujący pozwaną kurator wnosił w odpowiedzi na pozew o wystąpienie przez Sąd do (...) dzielnicy Ś. o przesłanie kopii wniosku o wydanie dowodu osobistego złożonego przez pozwaną, celem porównania podpisów znajdujących się na wniosku oraz przedłożonej przez Bank umowie, jednak wniosek ten nie zasługiwał na uwzględnienie.

Po pierwsze bowiem wskazać trzeba, że nawet gdyby wskutek porównania podpisu złożonego na umowie kredytowej z podpisem złożonym we wniosku pozwanej o wydanie dowodu osobistego, w ocenie stron lub Sądu powstałaby wątpliwość co do autentyczności podpisu widniejącego na umowie, to celem wykazania braku jego autentyczności koniecznym byłoby wnioskowanie przez stronę pozwaną o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego odpowiedniej specjalności. Przeprowadzenie tego dowodu byłoby z kolei niemożliwe z przyczyn obiektywnych, jako że zbadanie przez biegłego autentyczności podpisu pozwanej musiałoby zostać poprzedzone pobraniem od niej pisemnego materiału porównawczego. Czynność ta nie mogłaby zostać dokonana, gdyż pozwana jest osobą nieznaną z miejsca pobytu, co zresztą uzasadniało ustanowienie dla niej kuratora.

Niezależnie od powyższego przyjąć trzeba, że w momencie zawierania umowy powodowy Bank musiał weryfikować dane osobowe pozwanej, w tym w oparciu o jej dowód osobisty bądź inny dokument potwierdzający jej tożsamość. W konsekwencji uznać trzeba, że w momencie zawarcia umowy nie zachodziły żadne podstawy do zakwestionowania tożsamości pozwanej, a zatem podpis widniejący pod umową musiał pochodzić od niej.

Mając na względzie powyższe, w ocenie Sądu brak było podstaw do skutecznego zakwestionowania autentyczności podpisu pozwanej pod zawartą przez nią umową. Uwzględnienie przez Sąd wniosku kuratora strony pozwanej byłoby zatem w opisanych wyżej okolicznościach bezprzedmiotowe i prowadziłoby jedynie do spowodowania zbędnej zwłoki w postępowaniu, a samo w sobie nie stanowiło środka dowodowego zmierzającego do wykazania jakiejkolwiek okoliczności.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodowego, jaka sformułowana została w art. 6 k.c. „Ciężar dowodu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne”. Dopełnieniem procesowym tejże reguły jest treść art. 232 k.p.c., w myśl którego „Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (…)”. Przenosząc treść obu wskazanych przepisów na realia niniejszej sprawy stwierdzić trzeba, że w niniejszym postępowaniu to na powodzie spoczywał obowiązek wykazania faktów, które w jego przekonaniu uzasadniały dochodzone roszczenie. Przy roszczeniu pieniężnym, a z takim żądaniem wystąpił powód, wykazanie roszczenia musi nadto obejmować udowodnienie zarówno samej jego podstawy, jak i wysokości.

Jednocześnie na względzie należy mieć treść art. 227 k.p.c., który stanowi, iż przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Znaczenie dowodów z punktu widzenia ich istotności dla rozstrzygnięcia sprawy ocenia w toku postępowania Sąd, przy czym uznać należy, że „istotność” konkretnych dowodów wynika z przedmiotu postępowania i wiąże się z twierdzeniami faktycznymi stron. Selekcji faktów Sąd dokonuje z kolei uwzględniając zasadę prawdy materialnej i zasadę kontradyktoryjności, w ostatecznym zaś wyniku „istotność” faktu jest oceniana przez Sąd z punktu widzenia prawa materialnego. Innymi słowy, o tym jakie okoliczności – jako istotne – wymagają wyjaśnienia, decydują przepisy materialne, które powinny być zastosowane w rozpoznawanej sprawie (por. wyrok SN z dnia 30 sierpnia 1990 r., sygn. IV CR 236/90, OSNCP 1991, nr 10-12, poz. 125).

Nie ulega wątpliwości, iż podstawą materialną dochodzonego przez powoda roszczenia była umowa o przyznanie limitu kredytowego, jaką zawarł z pozwaną. W konsekwencji dla stwierdzenia czy powód sprostał ciężarowi wykazania faktów, z których wywodzi skutki prawne, a jednocześnie faktów, które dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miały istotne znaczenie, niezbędne jest odwołanie się do treści zawartej pomiędzy stronami umowy.

Zgodnie z § 5 ust. 1 tejże, spłata udzielonego pozwanej przez powoda limitu kredytowego następować miała w okresach miesięcznych poprzez dokonywanie przez posiadacza rachunku spłat, których wysokość oraz termin miały być określone w wyciągu z rachunku generowanego każdego 17 dnia miesiąca, przy czym za dzień spłaty uważa się 24 dzień od daty wygenerowania wyciągu. Stosownie do § 4 ust. 1 umowy, oprocentowanie nominalne od wykorzystanego limitu kredytowego jest zmienne w okresie obowiązywania umowy. Jednocześnie, w myśl § 8, umowa limitu została zawarta na okres jednego roku, tj. do dnia 24 kwietnia 2010 roku, przy czym Bank będzie automatycznie przedłużał umowę limitu na kolejne roczne okresy, o ile posiadacz rachunku kredytowego nie wypowie umowy najpóźniej na 30 dni przed upływem okresu na jaki została zawarta, albo nie zajdą inne określone w Regulaminie limitu zdarzenia wykluczające możliwość jej przedłużenia. Wreszcie, stosownie do § 5 ust. 4 umowy, brak wymaganej spłaty minimalnej w terminie określonym na wyciągu powoduje naliczanie odsetek od kapitału przeterminowanego i stanowi podstawę do wszczęcia działań interwencyjnych związanych z dochodzeniem spłaty zobowiązań. Stopa odsetek od zadłużenia przeterminowanego ma charakter zmienny i jest równa czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego obowiązującej na dzień powstania zadłużenia przeterminowanego.

Mając na względzie przywołane wyżej postanowienia umowy, powód wykazać musiał przede wszystkim fakt jej zawarcia z pozwaną, następnie fakt powstania po stronie pozwanej zaległości wynikającej z przekroczenia limitu kredytowego, a dla wykazania samej wysokości roszczenia, w tym roszczenia o odsetki, dodatkowo wysokość opłat bankowych oraz stóp procentowych, wedle których naliczane były zgodnie z zawartą umową powstałe zaległości. Zważyć przy tym trzeba, że sam moment wymagalności dochodzonego roszczenia wynikał z treści § 5 ust. 4 (k. 90 verte) stanowiącego integralną część umowy Regulaminu, zgodnie z którym to postanowieniem „Z dniem rozwiązania Umowy limitu całość zobowiązań Posiadacza rachunku kredytowego wobec Banku z tytułu wykorzystanego limitu kredytowego, odsetek, opłat i prowizji staje się wymagalna (…)”. Co więc istotne, dla postawienia należności powoda w stan wymagalności nie miało znaczenia jakiekolwiek skutecznie doręczone pozwanej wezwanie do zapłaty. Chwila ta wynikała bowiem z samej treści zawartej umowy.

W ocenie Sądu, powód w pełni wykazał fakt łączącego go z pozwaną stosunku prawnego oraz jego treści, jak również fakt niewywiązania się przez pozwaną ze spłaty przyznanej kwoty kredytu. Kluczowym w tym aspekcie dowodem są wyciągi z indywidualnego konta pozwanej oraz z jej rachunku bankowego. Oba te dokumenty zawierają w istocie historię operacji finansowych, jakie począwszy od dnia zawarcia umowy do dnia jej wypowiedzenia przez powoda, dokonywała na tymże rachunku pozwana. Dokumentacja ta ukazuje w sposób klarowny aktualny na daną chwilę stan środków na koncie pozwanej oraz wysokość wpłacanych i wypłacanych z rachunku kwot wraz z umiejscowieniem tych zdarzeń w czasie. Historia operacji na rachunku pozwanej potwierdza zarazem prawdziwość twierdzeń powoda co do momentu przekroczenia przyznanego jej limitu kredytowego i sposób obliczania wysokości odsetek, opłat oraz prowizji. Podkreślić bowiem trzeba, że w świetle obiektywnej możliwości wykazywania przez podmioty prowadzące działalność bankową przysługujących im względem kredytobiorców roszczeń, w ocenie Sądu brak jest środków dowodowych temu służących poza tymi, które w toku niniejszego postępowania przedstawił powód. Trudno bowiem wyobrazić sobie jakąkolwiek dokumentację poza samą umową kredytową i wyczerpującą historią operacji finansowych na rachunku bankowym, która w sposób bezpośredni dowodzi zarówno istnienia pomiędzy stronami konkretnego dwustronnego zobowiązania, jak i wysokości należności z niego wynikających.

W okolicznościach niniejszej sprawy, zwłaszcza po przedstawieniu przez stronę powodową pełnej dokumentacji bankowej, bezprzedmiotowy stał się argument strony pozwanej, która powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 roku (sygn. P 7/09) wskazywała, iż wyciąg z ksiąg banku nie może stanowić dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 § 1 k.p.c. i jako taki nie może stanowić dowodu istnienia oraz wysokości dochodzonego roszczenia. Stwierdzić bowiem trzeba, że zarówno zasada, jak i wysokość roszczenia znajduje wystarczające uzasadnienia w pozostałej dokumentacji bankowej, sam zaś wyciąg z ksiąg banku ma w tej sytuacji walor podsumowania naliczonych należności na dzień wniesienia powództwa.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając je w całości od pozwanej na rzecz powoda. Sprecyzować przy tym należy, że na koszty w niniejszym postępowaniu składała się opłata od pozwu w kwocie 284 zł, przy czym kwota 213 zł nie została przez powoda uiszczona na wcześniejszym etapie postępowania, wobec czego należało ją ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie oraz kwota 1200 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i 17 zł z tytułu opłaty skarbowej za udzielenie pełnomocnictwa.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...).