Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 sierpnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Wiesława Stachowiak (spr)

Sędziowie: SSA Jolanta Cierpiał

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans

Protokolant: inspektor ds. biurowości Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 5 sierpnia 2015 r. w Poznaniu

sprawy E. M. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.      

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 4 września 2014 r. sygn. akt IV U 1177/13

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. decyzją z 22 lutego 2013 roku, znak (...), odmówił E. M. (1) przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ustalając, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

E. M. (1)złożyła odwołanie od decyzji, podnosząc, że stan jej zdrowia został przez organ rentowy oceniony nieprawidłowo.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze wyrokiem z 4 września 2014 roku w sprawie IV U. 1177/13 zmienił zaskarżoną decyzję, przywracając E. M. (1) prawo do okresowej renty z tytułu niezdolności do pracy, poczynając od 1 lutego 2013 roku na okres 3 lat.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny:

E. M. (1) (ur. (...)) z zawodu technik- mechanik, uprawniona była do renty z tytułu okresowej częściowej niezdolności do pracy od 13 sierpnia 2012 roku do 31 stycznia 2013 roku na mocy decyzji pozwanego organu rentowego z 24 sierpnia 2012 roku.

Biegli lekarze sądowi neurolog i internista-gastrolog rozpoznali u wnioskodawczyni:

–

przewlekły zespół bólowy kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego na podłożu zmian zwyrodnieniowych i wielopoziomowej dyskopatii C5C6, C6C7, L1L2, L2L3, L3L4, L4L5, L5S1 z ograniczeniem funkcji narządu ruchu,

–

zespół bolesnego barku lewego,

–

głuchotę ucha prawego,

–

nadciśnienie tętnicze,

–

wole guzowate w okresie entyerozy,

–

stan po histerektomii i usunięciu jajników.

Biegli, w oparciu o badanie przedmiotowe, podmiotowe, przedstawioną dokumentację medyczną i wyniki badań dodatkowych stwierdzili, że odwołująca jest nadal częściowo niezdolna do pracy uprzednio wykonywanej, tj. pracy fizycznej. Niezdolność ta ma charakter okresowy i istnieje w ciągłości na 3 lata. W odniesieniu do badania z 3 sierpnia 2012 roku nie nastąpiła poprawa. Nadal stwierdzono przewlekły zespół bólowy kręgosłupa pod postacią ograniczenia funkcji narządu ruchu z dodatnimi objawami podrażnieniowymi o charakterze korzeniowym oraz brakiem normalizacji ciśnienia tętniczego pomimo systematycznego leczenia.

Biegły laryngolog rozpoznał u odwołującej stan po operacji ucha środkowego prawego z powodu perlaka, prawostronny niedosłuch, okresowe zawroty głowy. Biegły nie stwierdził niezdolności do pracy z przyczyn laryngologicznych. Stwierdzone zmiany są przeciwwskazaniem do pracy w hałasie ponadnormatywnym.

W opinii uzupełniającej biegli lekarze sądowi neurolog i internista-gastrolog podtrzymali swoją opinię i uznali, że odwołująca w związku ze schorzeniami stwierdzanymi u niej jest nadal częściowo niezdolna do pracy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy jako właściwy dla rozstrzygnięcia wskazał przepisy art. 12 i 13 oraz art. 61 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W zakresie oceny zdolności odwołującej do pracy Sąd Okręgowy oparł swe rozstrzygnięcie w głównej mierze na opiniach powołanych biegłych lekarzy: neurologa, internisty i laryngologa. Dowód z opinii biegłych jest bowiem, jak wskazał Sąd, w tej kategorii spraw tzw. dowodem o przesądzającym znaczeniu, analizującym i sumującym przeciwstawne oceny prezentowane przez strony. W ocenie Sądu I instancji, opinie biegłych sądowych są w pełni wiarygodne i przekonywujące. Zostały sporządzone wnikliwie i rzetelnie. Wyczerpująco i szczegółowo wyjaśniają istotę stanu zdrowia Odwołującej z uwzględnieniem posiadanych przez biegłych wiadomości specjalnych. Przed wydaniem opinii biegli zapoznali się z dostarczoną im dokumentacją. Przeprowadzając bezpośrednie badania lekarskie, mieli okazję do osobistego kontaktu z odwołującą, oceny przedstawianego przez nią wywiadu. Dysponowali wszelkimi informacjami umożliwiającymi im wydanie trafnych opinii i informacje te w sposób prawidłowy wykorzystali. Wnioski zawarte w opiniach są jasne i logiczne. Opinie nie zawierają wewnętrznych sprzeczności. Uwzględniają wszystkie istotne okoliczności sprawy.

Organ rentowy zaskarżył wyrok w całości składając apelację.

Apelujący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do pontonowego rozpoznania Sądowi I instancji.

Skarżący zarzucił:

- nierozpoznanie istoty sprawy poprzez ustalenie aktualnego stanu zdrowia odwołującej,

- naruszenie prawa procesowego , tj. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 241 k.p.c. oraz art. 286 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza medycyny pracy, pomimo, iż opinia taka była niezbędna do ustalenia faktycznego stanu zdrowia odwołującej w odniesieniu do faktycznych kwalifikacji i wykonywania zatrudnienia;

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 par. 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów polegające na ustaleniu, że odwołująca jest nadal częściowo niezdolna do pracy poczynając od 1 lutego 2013 roku na okres 3 lat, pomimo iż zebrany materiał dowodowy nie daje podstaw do takich ustaleń.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Odwołująca swoje prawo do dalszej renty z tytułu niezdolności do pracy, wywiodła z art. 61 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zgodnie z którym, prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy. Przez ustąpienie prawa do renty należy rozumieć sytuację określoną w art. 102 ust. 1 ustawy emerytalnej, czyli upływ okresu czasu, na jaki świadczenie zostało przyznane. W przypadku postępowania o przywrócenie prawa do renty koniecznym i jedynym warunkiem jest ponownego przyznania jest ustalenie tylko jednej z przesłanek warunkujących przyznanie prawa do świadczenia, tj. niezdolności do pracy.

Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ustawy emerytalnej).

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. ustawy).

Ustalenie niezdolności do pracy E. M. (1) stanowiło przedmiot sporu w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Sąd Okręgowy na podstawie dowodów z łącznej opinii biegłych lekarzy specjalistów neurologa, laryngologa i internisty ustalił, że odwołująca jest nadal częściowo niezdolna do pracy.

Organ rentowy podniósł, że w toku postępowania nie wyjaśniono jednoznacznie spornych kwestii, zwłaszcza stopnia obciążenia kręgosłupa w czasie pracy jako referent ekonomiczny – kasjer. Zdaniem apelującego, Sąd Okręgowy nie ustalił rzeczywistego stanu zdrowia odwołującej, w tym rokowań i możliwości odzyskania zdolności do pracy. Dla dokonania takich ustaleń niezbędnym było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego specjalisty medycyny pracy.

Sąd Apelacyjny w wyniku kontroli instancyjnej orzeczenia nie znalazł podstaw do uwzględnienia powyższej argumentacji, w szczególności nie podzielił stanowiska skarżącego o konieczności uzupełnienia postępowania dowodowego.

Wskazać w tym miejscu należało, że w obecnym orzecznictwie sądów powszechnych nie budzi żadnych wątpliwości, że w postępowaniu, którego przedmiotem jest przyznanie prawa do renty związanej z niezdolnością do pracy, koniecznym jest ustalenie stanu zdrowia osoby ubezpieczonej, z którym to stanem związana jest przedmiotowa niezdolność do pracy. Natomiast stan zdrowia osoby ubezpieczonej bezsprzecznie jest okolicznością, dla której ustalenia, niezbędne są wiadomości specjalne w rozumieniu art. 278 §1 k.p.c., wymagające udziału w procesie biegłych lekarzy sądowych. Kluczowa dla tego rodzaju spraw okoliczność stanu zdrowia oraz związana z nim niezdolność do pracy – w przypadku sporu co do tej okoliczności - nie może być ustalana przez Sąd samodzielnie lub wyłącznie na podstawie innych dowodów zgłaszanych przez strony postępowania, takich jak dokumenty, zeznania świadków, wyjaśnienia stron, oględziny.

Sporządzone w sprawie opinie nie budziły wątpliwości Sądu Apelacyjnego. Opinie te zostały wszechstronnie i jasno umotywowane. Dla Sądu Apelacyjnego argumentacja przeprowadzona przez biegłych na rzecz prezentowanego przez nich stanowiska jest przekonywująca.

Wbrew twierdzeniom apelującego, istota sporu nie ogniskowała się wokół ustalenia, czy praca sprzedawcy, tj. zasadniczo wykonywana przez odwołującą, jest pracą obciążającą kręgosłup. Dla Sądu Apelacyjnego niewątpliwym jest, że jest to praca fizyczna, wymagająca pozostawania długotrwale w pozycji siedzącej bądź stojącej, co wiąże się z obciążaniem narządu ruchu.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zakwestionował występowania u odwołującej schorzenia kręgosłupa, tj. przewlekłego zespołu bólowego kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego na podłożu zmian zwyrodnieniowych i wielopoziomowej dyskopatii C5C6, C6C7, L1L2, L2L3, L3L4, L4L5, L5S1. Rozpoznanie to co do zasady jest tożsame z dokonanym na etapie postępowania przed organem rentowym.

Spór dotyczył w istocie kwestii, czy powyższe schorzenie upośledza funkcję ruchu odwołującej w stopniu powodującym częściową niezdolność do pracy.

Dla rozstrzygnięcia w powyższym zakresie nie było potrzeby przeprowadzania dowodu z opinii lekarza medycyny pracy.

Opiniujący w sprawie biegli wyraźnie wskazali, że u odwołującej nadal stwierdza się wykładniki przewlekłego zespołu bólowego kręgosłupa pod postacią ograniczenia funkcji narządu ruchu z dodatnimi objawami podrażnieniowymi o charakterze korzeniowym. Przesadza to o braku poprawy w stanie zdrowia odwołującej.

Wbrew twierdzeniom apelującego, biegli sądowi nie mają obowiązku w sporządzanych opiniach ustosunkowywać się do stanowiska lekarzy orzeczników ZUS, a Sąd prowadzić postępowania dowodowego tak długo, aż biegli sądowi będą we wnioskach zgodni ze stanowiskiem organu rentowego. Nie taka jest istota postępowania sądowego, w którym Sąd samodzielnie ustala okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia. Biegli sądowi, jako osoby niezaangażowane w spór dają gwarancję bezstronności. Stanowisko biegłych sądowych może być przez organ rentowy kwestionowane. Aby jednak podważyć ustalenia poczynione w oparciu o opinie biegłych, organ rentowy powinien był przedstawić merytoryczne zarzuty pod adresem opinii, czego nie uczynił.

Reasumując, odwołująca E. M. (1) jest nadal częściowo niezdolna do pracy, wyrok Sądu I instancji odpowiada prawu.

Mając na uwadze powyższe, apelację pozwanego na podstawie art.385 k.p.c. jako bezzasadną należało oddalić.