Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Goss-Kokot

Sędziowie: SSA Ewa Cyran /spr./

del. SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans

Protokolant: insp.ds.biurowości Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2015 r. w Poznaniu

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

o emeryturę górniczą

na skutek apelacji J. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 10 marca 2014 r. sygn. akt III U 671/13

zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przyznaje J. S. prawo do emerytury górniczej od dnia 19 czerwca 201 3 r.;

UZASADNIENIE

Decyzją z 19 marca 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. odmówił J. S. prawa do emerytury górniczej, wskazując w uzasadnieniu, iż uznał okresy pracy górniczej i równorzędnej z pracą górniczą: okresy składkowe na terenie Polski od dnia 08.10.1979 r. do dnia 01.04.1986 r., od dnia 14.04.1986 r. do dnia 14.12.1989 r., od dnia 05.04.2004 r. do dnia 12.08.2005 r. w wymiarze 138 miesięcy i 4 dni, okresy półtorakrotne od dnia 05.04.2004 r. do 12.08.2005 r. w wymiarze 7 miesięcy i 17 dni, na terenie Republiki Czeskiej od dnia 12.07.2006r. do dnia 30.09.2006 r. i od dnia 19.06.2007 r. do dnia 31.12.2011 r. w wymiarze 1.738 dni i 58 miesięcy, na terenie Republiki Słowacji od dnia 09.10.2006 r. do 17.06.2007 r. w łącznym wymiarze 252 dni i 9 miesięcy. Organ rentowy wskazał zatem, że łączny okres uznany na prawo do emerytury górniczej wynosi 212 miesięcy, 21 dni- czyli 17 lat, 8 miesięcy i 21 dni.

Ponadto, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż odwołujący nie spełnia warunków do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udokumentował 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a tylko 20 lat, 6 miesięcy i 21 dni. Organ rentowy nie uznał okresu pracy w gospodarstwie rolnym wujka oraz dziadka w okresie od 01.01.1973 r. do 31.12.1977 r., gdyż nie mieszkał on w gospodarstwie rolnym ani w jego bezpośrednim sąsiedztwie.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył J. S. wnosząc o jej zmianę i zaliczenie do okresów pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16stego roku życia, zarzucając naruszenie art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odwołujący uzasadniając swoje stanowisko podkreślił, że zaskarżona decyzja jest niesłuszna, albowiem w okresie od dnia 01 stycznia 1973 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku pracował w gospodarstwie rolnym dziadków, położonym w miejscowości B., gdyż po śmierci dziadka w dni 08 marca 1956 roku, babcia nie była w stanie zajmować się pracami rolniczymi. W celu udzielania pomocy w gospodarstwie, odwołujący zamieszkiwał cały czas w B. i wraz z L. M. wykonywał tam prace.

W dniu 01 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał kolejną decyzję, odmawiając prawa do emerytury górniczej, uchylając jednocześnie poprzednią decyzję, bowiem doliczył 18 dni okresu opłacania składek na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników (poza zaliczonym już okresem 20 miesięcy i 27 dni), stwierdzając tym samym, że na dzień 01 stycznia 1999 r. udokumentował 20 lat, 7 miesięcy i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych wobec wymaganych 25 lat. ZUS nadal nie zaliczył okresu pracy w gospodarstwie rolnym od dnia 01.01.1973 r. do 31.12.1977 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 10 marca 2014 roku w sprawie III U 671/13 oddalił odwołanie.

Sąd I instancji ustalił i zważył, co następuje:

J. S. urodził się (...). Od urodzenia zameldowany jest w K.. Naukę w szkole podstawowej rozpoczął w B. W., natomiast II klasę kontynuował w K.. Odwołujący zamieszkiwał w B. W. w gospodarstwie rolnym należącym początkowo do babci, a następnie do wuja- L. M.. Z dniem 01 września 1972 roku rozpoczął naukę w (...) Szkole (...)w K., która to oddalona jest około 55 km od B. W.. Drogę do szkoły pokonywał autobusem lub motorem. Po zakończeniu zajęć wracał do domu około godziny 16-17. Po ukończeniu szkoły zawodowej, rozpoczął edukację w (...)Technikum (...) w K.. Naukę odbywał w trybie wieczorowym. Przed rozpoczęciem zajęć odwołujący codziennie przez co najmniej 4 godziny pomagał przy pracach w gospodarstwie rolnym związanych z obrządkiem zwierząt, czasami doił krowy, wykonywał prace polowe. Do szkoły dojeżdżał autobusem lub motorem, a wracał około godziny 20-21. Ponadto, wszelkie prace polowe oraz inne (przy inwentarzu), J. S. wykonywał także w weekendy oraz w okresach wakacyjnych – pracował wówczas w szczególności przy żniwach. Przez łącznie 4 miesiące wakacyjne odwołujący pracował co najmniej 4 godziny dziennie, także w okresie nauki w szkole zawodowej. Z uwagi na pracę w gospodarstwie, odwołujący miał problemy z nauką. (...) Technikum (...) dla Pracujących w K. odwołujący ukończył w dniu 11 czerwca 1979 roku, uzyskując tytuł technik rolnik o specjalności uprawa roślin i hodowla zwierząt. Następnie, udał się do pracy na (...). Ponadto, przy pomocy L. M., nabył 06 stycznia 1978 r. nieruchomość rolną o łącznej powierzchni 1,21 ha, położoną w miejscowości B. W.. Od tego dnia do 01 października 1979 r. i następnie w okresach od 02 października 1979 r. do dnia 07 października 1986 r. opłacał składki na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników.

W dniu 16 lipca 2012 roku J. S. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury wskazując, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego przedkładając świadectwa pracy oraz zeznania świadków (A. M. i S. M.) na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia w okresie od dnia 01 stycznia 1973 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego i ustaleniu m.in., że odwołujący nie legitymuje się 25 letnim okresem składkowym i nieskładkowym, odmówił prawa do emerytury opartej na trzech podstawach prawnych, w tym m.in. na przepisie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał, że w sporze rozstrzygnąć należało, czy odwołującemu J. S. przysługuje prawo do emerytury, a w szczególności ustalenie, czy legitymuje się on wymaganym 25 letnim okresem składkowym i nieskładkowym (jedynie ta okoliczność pozostawała między stronami sporna). W opinii Sądu I instancji, decydującym było w tym zakresie rozstrzygnięcie, czy sporny okres od dnia 01 stycznia 1973 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku może być uznany za okres pracy w gospodarstwie rolnym, skutkującym uznaniem go za okres uzupełniający doliczany do łącznego okresu składkowego i nieskładkowego, co w konsekwencji, w przypadku odwołującego, decyduje o przyznaniu mu prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Sąd Okręgowy powołał art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym ubezpieczonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32,33,39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1.  Okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ponadto, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Dodatkowo, przepis art. 27 ustawy wymaga co najmniej 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego w przypadku mężczyzn.

Sąd I instancji przywołał również przepis art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, według którego, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je jak okresy składkowe:

1)  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)  przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16. roku życia,

3)  przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia,

- jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Sąd Okręgowy nadmienił, że kwestią sporną w przedmiotowym postępowaniu była możliwość zaliczania do ogólnego stażu pracy okresu pracy odwołującego w gospodarstwie rolnym od dnia 01 stycznia 1973 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku, ponieważ Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył odwołującemu łącznie 20 lat, 7 miesięcy i 9 dni. Pozostałe przesłanki do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym pozostawały niesporne.

Sąd I instancji, powołując się na stanowisko judykatury, stwierdził, że przy ustalaniu prawa do emerytury zaliczyć można jedynie okres od czerwca 1974 roku, a mianowicie okres nauki odwołującego w technikum. W opinii Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy, świadczy niezbicie o tym, że jedynie w okresie nauki w technikum odwołujący pracował co najmniej 4 godziny dziennie przy pracach w gospodarstwie rolnym związanych z obrządkiem inwentarza żywego oraz pozostałymi pracami przy burakach, ziemniakach, zbożach, przy żniwach. Sąd Okręgowy opierając się na zasadach doświadczenia życiowego uznał za niewiarygodne zeznania odwołującego oraz świadków odnośnie pracy w gospodarstwie rolnym w czasie nauki w zasadniczej szkole zawodowej, która odbywała się w systemie dziennym. Zdaniem Sądu nie było możliwe wykonywanie pracy przez odwołującego co najmniej 4 godziny dziennie, podczas gdy wychodził do szkoły o godzinie 5 rano. Sąd Okręgowy uznał zeznania odwołującego za niekonsekwentne w zakresie czasu obejmującego podróż ze szkoły, ponadto Sąd podkreślił, iż w owym czasie pierwszorzędnym celem odwołującego była nauka.

Zdaniem Sądu Okręgowego, odwołujący nie spełnił wszystkich warunków do przyznania mu prawa do emerytury. W opinii Sądu I instancji, nawet po doliczeniu do uznanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze 20 lat, 7 miesięcy i 9 dni okresu od dnia 1 czerwca 1974 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku- od tego dnia opłacał on bowiem składki na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników (tj. 3 lat i 7 miesięcy) oraz 4 miesięcy wakacji z lat 1972-1974 roku jako okresów uzupełniających, odwołujący nadal nie legitymuje się ogólnym okresem 25 lat, a jedynie 24 lat i 6 miesięcy.

Sąd Okręgowy uznał ponadto, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie budził wątpliwości, ani nie był kwestionowany przez strony.

Odwołujący zaskarżył wyrok w całości wnosząc apelację.

Apelujący zarzucił:

1.  naruszenie art. 10 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 11 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32 poz. 160) poprzez nieuwzględnienie, iż ubezpieczony przez dwa dni w tygodniu(cotygodniowy dzień zajęć praktycznych i sobota) wykonywał pracę w gospodarstwie rolnym w miejscowości B. w pełnym wymiarze czasu pracy, a w dni pozostałe musiał to czynić w wymiarze co najmniej kilku godzin dziennie, na co wskazuje uzyskanie przez niego niskich ocen na świadectwie ukończenia (...) Szkoły (...),

2.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie przy ocenie materiału dowodowego, iż warunkiem podjęcia przez ubezpieczonego nauki w (...)Szkole (...) mogła być praca w gospodarstwie rolnym rodziny,

3.  naruszenie art. 227, 233 § 1 k.p.c. i 391 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny i rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikającego z niewłaściwej oceny zeznań ubezpieczonego oraz zeznań świadków, którzy jednoznacznie twierdzili, że ubezpieczony wykonywał prace w gospodarstwie rolnym babci codziennie, stale i w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy oraz pominięcie, że ciotka J. S. A. M. nie mogła wykonywać prac w gospodarstwie w czasie pobierania przez niego nauki w (...)Szkole (...), gdyż w tym czasie była zmuszona sprawować opiekę nad dwójką małych dzieci.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o zmianę wyroku w całości i przyznanie mu prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu wykonywania pracy górniczej z uwzględnieniem faktu, iż po doliczeniu okresu pracy w gospodarstwie rolnym wujostwa (...) i (...) legitymuje się on wymaganym 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, ewentualnie o uchylenie przedmiotowego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Koninie do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 w zw. z art. 39 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39i 40 (powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego dla mężczyzn 65 lat), jeżeli:

1)  w dniu wejścia w życie ustawy (01.01.1999 r.) osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, tj. 25 lat w przypadku mężczyzn, w tym co najmniej 5 lat pracy górniczej o której mowa w art. 50 c ust. 1 ustawy, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,

2)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,

3)  rozwiązał stosunek pracy (warunek wymagany do 31.12.2013 r.)

Art. 39 cytowanej ustawy stanowi, iż ubezpieczonemu, który udowodnił co najmniej 5 lat pracy górniczej określonej w ustawie, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, powszechny wiek emerytalny (65 lat w przypadku mężczyzn) obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat, czyli najniżej do lat 50. Przy ustalaniu okresu pracy górniczej mającej wpływ na obniżenie powszechnego wieku emerytalnego, uwzględnia się okresy pracy górniczej przebyte przed dniem 1 stycznia 1999 r., jak i od tej daty.

Z kolei art.50a ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, iż górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. ukończył 55 lat życia,

2. ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat dla mężczyzn w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust.1,

3. nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa.

Wiek emerytalny wymagany od pracowników mężczyzn, mających co najmniej 15 lat pracy górniczej równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 wynosi 50 lat.

W dacie złożenia wniosku o emeryturę w dniu 16.07.2012 r. wnioskodawca udowodnił okresy pracy górniczej wynoszące 17 lat i miał ukończone (...) miesięcy lat. Zatem wymagany wiek dla J. S. w świetle powyższych przepisów wynosi (...) lat i(...) miesięcy. Ten wiek wnioskodawca osiągnął 19.06.2013 r., a zatem po złożeniu wniosku, a przed wydaniem zaskarżonej decyzji.

Kwestią sporną w przedmiotowym postępowaniu była możliwość zaliczenia do ogólnego stażu pracy okresu pracy odwołującego w gospodarstwie rolnym od dnia 01 stycznia 1973 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku.

Zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. obowiązującej wówczas ustawy o rozwoju oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32 poz. 160), praktyczna nauka zawodu stanowi część procesu kształcenia i wychowania w zasadniczych szkołach zawodowych i odbywa się:

1)  w uspołecznionych i nie uspołecznionych zakładach pracy,

2)  w indywidualnych gospodarstwach rolnych,

3)  w szkolnych gospodarstwach rolnych,

4)  w warsztatach szkolnych (pracowniach).

Jak wynika z przedłożonego świadectwa pracy w postępowaniu apelacyjnym, szkoła zawodowa, do której uczęszczał J. S. była (...) Szkoła (...), której głównym celem było przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu rolnika, a jeden z przedmiotów, które uczeń w tej szkole obowiązany był zaliczyć stanowiły zajęcia praktycznej nauki zawodu. Z uwagi na fakt, że J. S. zamieszkiwał w gospodarstwie rolnym należącym do babci, a później do wujka, to zajęcia praktyczne mające miejsce jeden dzień w tygodniu, odbywał on wykonując prace w tym właśnie gospodarstwie. Sąd Apelacyjny podziela opinię, iż okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w czasie nauki w szkole przysposobienia rolniczego podlega zaliczeniu do wymaganego stażu pracy (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), jeżeli wykonywanie tej pracy było warunkiem pobierania nauki, podlegającym weryfikacji przy przyjmowaniu do szkoły (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania, Dz.U. Nr 32, poz. 160) (Wyrok SN z 22.07.2009 I UK 27/09).

Z doświadczenia życiowego wynika, że praca w gospodarstwie rolnym sprowadza się do szeregu czynności, które należy wykonywać nieprzerwanie. Bezspornym jest fakt, iż w gospodarstwie rolnym zamieszkiwanym przez ubezpieczonego znajdował się inwentarz, przy którym wykonywanie pracy było niezbędne także w okresie zimowym. Ubezpieczony zmuszony był wykonywać prace gospodarskie także w soboty i niedziele. Z powyższego wynika, iż przez trzy dni w tygodniu (sobota, niedziela oraz dzień zajęć praktycznych) ubezpieczony dysponował czasem wolnym, który mógł poświęcić na wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym nawet w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd Apelacyjny podkreśla, iż stałość pracy nie musi oznaczać codziennego wykonywania czynności rolniczych, ale gotowość do wykonywania pracy rolniczej.

Sąd Apelacyjny nie podziela opinii Sądu Okręgowego, który uznał, iż ubezpieczony nie był w stanie pracować po powrocie ze szkoły, ze względu na brak konsekwencji w swoich zeznaniach w zakresie czasu przejazdu do szkoły oraz, że w tym okresie jego pierwszorzędnym obowiązkiem była nauka a nie prace gospodarskie. Analiza ocen Świadectwa Ukończenia (...)Szkoły (...)w K., prowadzi do konkluzji, iż ubezpieczony pracę w gospodarstwie wykonywał kosztem nauki. Słabe oceny na etapie (...) Szkoły (...)oraz powtarzanie klas na etapie technikum stanowiły konsekwencję konieczności wykonywania przez niego prac w gospodarstwie rolnym.

„Ustalenie okresu uzupełniającego (art. 10 ust.1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS)-okresu pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia wymaga uwzględnienia charakteru gospodarstwa rolnego, prowadzonej w nim działalności i liczby osób w nim zamieszkujących i pracujących oraz faktyczną możliwości wykonywania przez ubezpieczonego stałej pracy w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiar czasu pracy” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 06.04.2011 r, III AUa 621/10). Gospodarstwo, w którym zamieszkiwał ubezpieczony, a stanowiące początkowo własność jego babci a następnie wuja L. M. oraz jego żony A. M., posiadało powierzchnię 7,16 ha. W przedziale czasowym, który przypadł na okres nauki ubezpieczonego w (...) Szkole (...) i technikum, gospodarstwo to, podobnie jak większość innych, nie było zmechanizowane, dlatego wymagało znacznie większych nakładów pracy fizycznej od osób w nim zamieszkujących, aniżeli obecnie. Zważywszy na okoliczność, iż w gospodarstwie hodowane było bydło, prowadzenie prac fizycznych o tak szerokim spectrum musiało wymagać zaangażowania w nie ubezpieczonego i to w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie, zarówno po jego każdorazowym powrocie z zajęć szkolnych, w dzień zajęć praktycznych, jak i w dni wolne od zajęć lekcyjnych. W opinii Sądu Apelacyjnego wujek J. S. nie byłby w stanie wykonać wszystkich tych prac samodzielnie, nie mógł liczyć na pomoc żony, która opiekowała się trójką dzieci. Pierwsze dziecko urodziło się w dniu (...), drugie urodziło się w dniu (...), natomiast trzecie przyszło na świat w dniu (...)roku.

W świetle powyższego, Sąd Apelacyjny, uznał, że odwołujący w spornym okresie od dnia 01 stycznia 1973 roku do dnia 31 grudnia 1977 roku pracował w gospodarstwie rolnym, co najmniej 4 godziny dziennie, zatem po doliczeniu spornego okresu wnioskodawca legitymuje się wymaganym 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Wobec spełnienia wszystkich warunków, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 184 ust. 1 w zw. z art. 39 ustawy o rentach i emeryturach z FUS przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury w obniżonym wieku od dnia 19.06.2013 r. Z tych przyczyn, w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak w pkt I wyroku.

Orzeczenie o kosztach wydano zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. oraz rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 28 września 2002 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 490).

del.SSO Katarzyna Schönhof-Wilkans SSA Dorota Goss-Kokot SSA Ewa Cyran