Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 sierpnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 sierpnia 2015 r. w Gliwicach

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 24 czerwca 2014 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 1517/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 czerwca 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał ubezpieczonemu J. S. prawo do emerytury kolejowej od 1 grudnia 2013r. Jednocześnie organ rentowy zawiesił wypłatę świadczenia z uwagi na zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia i pobieranie przez ubezpieczonego świadczenia w wyższej wysokości.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji domagając się przyznania mu emerytury kolejowej z dniem (...), kiedy to ukończył 60 lat i spełnił pozostałe warunki do jej otrzymania w postaci stażu pracy. Nadto odwołujący zarzucił, iż wysokość świadczenia została zaniżona, gdyż jest ono niższe od dotychczas pobieranego, mimo doliczenia pracy w rolnictwie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

W piśmie procesowym z dnia 9 września 2014r. oraz na rozprawie w dniu 12 sierpnia 2015r. ubezpieczony sprecyzował, iż domaga się przyznania emerytury kolejowej od 11 stycznia 2006r. i wypłacenia wyrównania wraz z odsetkami, przeliczenia wysokości emerytury kolejowej poprzez zaliczenie 14 miesięcy za każdy rok pracy kolejowej, zastosowania do wyliczenia emerytury kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2013r., zaliczenia pełnego okresu pracy w rolnictwie oraz zastosowania prawidłowego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia.

Sąd ustalił, co następuje :

Ubezpieczony J. S., urodził się (...)

W okresie od 2 czerwca 1987r. do 10 stycznia 2011r. był uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 1 lutego 2011r. (...) Oddział w Z. przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 11 stycznia 2011r. na podstawie art. 28 ustawy emerytalno-rentowej, w związku z ukończeniem 65 lat, przyjmując do ustalenia wysokości emerytury dotychczasową podstawę pobieranej renty.

ZUS przyjął przeciętną podstawę wymiaru z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru 78,71%. Do wyliczenia wysokości emerytury przyjęto 21 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych.

Wskutek odwołania ubezpieczonego od powyższej decyzji, Sąd Okręgowy w Gliwicach postanowieniem z dnia 15 lipca 2011r. sygn. VIII U 661/11 przekazał organowi rentowemu do rozpoznania nowo zgłoszone wnioski odwołującego z 15 lipca 2011r. o przeliczenie wyższym kolejowym przelicznikiem w wymiarze 14 miesięcy za każdy rok wykonywania pracy kolejowej za lata 1965-1968 i 1971-1987, o podwyższenie wysokości zarobków przyjętych do podstawy wymiaru emerytury za lata 1978-1980 w wysokości faktycznej wyższej o 100% od dotychczasowej oraz o doliczenie do wysokości emerytury rekompensaty kolejowej w wysokości 128 złotych miesięcznie, w pozostałej części postępowanie zaś umorzył.

Wykonując powyższe postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 15 lipca 2011r. sygn. VIII U 661/11, ZUS Odział Z., decyzją z dnia 22 sierpnia 2011r. odmówił J. S. przyznania prawa do kolejowej emerytury oraz zastosowania przelicznika 14 miesięcy za każdy rok wykonywania pracy kolejowej za lata 1965 – 1968 i 1971 – 1987, a także odmówił ponownego ustalenia podstawy wymiaru emerytury.

Po rozpoznaniu odwołania od decyzji ZUS z dnia 22 sierpnia 2011r. Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 17 października 2012r. sygn. VIII U 1916/11 zmienił częściowo zaskarżoną decyzję z dnia 22 sierpnia 2011r. i przyjął do ponownego ustalenia podstawy wymiaru emerytury zarobki pochodzące z okresu 20 wybranych lat kalendarzowych z całego przebiegu ubezpieczenia, to jest z lat 1966-1970 oraz 1972-1986 oraz nowy wskaźnik wysokości tej podstawy wynoszący 94,81%, w pozostałej części odwołanie zaś oddalił.

Sąd Okręgowy w oparciu o opinię biegłego ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 20 wybranych lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia tj. lat 1966-1970 oraz 1972-1986 wynosi 94,81%. Natomiast odnośnie zastosowania przelicznika 14 miesięcy za każdy rok wykonywania pracy kolejowej Sąd wskazał, że ubezpieczony nie jest uprawniony do emerytury kolejowej a zatem nie ma podstaw do zastosowania tego przelicznika. Z tych samych względów brak podstaw do zaliczenia okresów pracy w gospodarstwie rolnym oraz prowadzenia gospodarstwa rolnego przy ustalaniu prawa do kolejowej emerytury.

Powyższy wyrok został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 października 2013r. sygn. III AUa 189/13, którym oddalono apelację ubezpieczonego.

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2014r. sygn. I UK 80/14 Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

W dniu 5 grudnia 2013r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury kolejowej, wnosząc o jej przyznanie od (...) (...). tj. od ukończenia 60 lat życia, uwzględnienie pracy w gospodarstwie rolnym oraz zaliczenie okresów pracy kolejowej z zastosowaniem przelicznika 14 miesięcy za każdy rok pracy kolejowej.

W toku postępowania przed organem rentowym, ZUS wezwał ubezpieczonego o uzupełnienie dokumentacji i przedstawienia dokumentów potwierdzających okresy pracy w rolnictwie.

Ubezpieczony w dniu 17 kwietnia 2014r. przedłożył w ZUS potwierdzone przez Starostwo Powiatowe w K. oświadczenie wnioskodawcy oraz zeznania świadków potwierdzające, iż w okresie od 11 stycznia 1962r. do 2 grudnia 1971r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców o pow. 2,65 ha.

Zaskarżoną decyzją z dnia 24 czerwca 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał ubezpieczonemu J. S. prawo do emerytury kolejowej poczynając od 1 grudnia 2013r. Jednocześnie organ rentowy zawiesił wypłatę świadczenia z uwagi na zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia i pobieranie przez ubezpieczonego świadczenia w wyższej wysokości.

Do wyliczenia wysokości emerytury kolejowej przyjęto podstawę wymiaru dotychczas pobieranej emerytury tj. przeciętną podstawę wymiaru z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru 94,81%. Zastosowano kwotę bazową 2716,71 zł. Następnie świadczenie poddano kolejnym waloryzacjom.

Do wyliczenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 21 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych oraz 3 lata i 8 miesięcy okresów pracy w gospodarstwie rolnym.

Powyższą decyzję zaskarżył ubezpieczony.

Sąd ustalił, iż ubezpieczony posiada 21 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych oraz 4 lata i 26 dni okresów uzupełniających tj. pracy w rolnictwie. Łącznie posiada 25 lat, 4 miesiące i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Do obliczenia emerytury ZUS przyjął 21 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych z zatrudnienia oraz 3 lata i 8 miesięcy okresów pracy w gospodarstwie rolnym.

Ubezpieczony udowodnił 18 lat, 9 miesięcy i 14 dni pracy na kolei w (...) (od 19 sierpnia 1965r. do 30 listopada 1968r. oraz od 1 grudnia 1971r. do 1 czerwca 1987r.).

Sąd ustalił, że w czasie zatrudnienia w (...) ubezpieczony pracował kolejno na stanowiskach: adiunkta służby techniczno-ruchowej, dyżurnego ruchu, dyspozytora, referendarza.

W toku postępowania, Sąd zwrócił się do biegłego z zakresu wyliczenia rent i emerytur, który w opinii z dnia 24 marca 2015r. (k.48-52) potwierdził prawidłowość obliczenia wysokości emerytury kolejowej w zaskarżonej decyzji.

Biegły wskazał, iż na dzień przyznania emerytury kolejowej wg zaskarżonej decyzji, tj. 1 grudnia 2013r., podstawa wymiaru emerytury kolejowej równa się zwaloryzowanej podstawie wymiaru emerytury przyznanej na podstawie art. 28 ustawy emerytalno-rentowej.

Podstawa ta na dzień przyznania emerytury z art. 28 w/w ustawy, tj. 11 stycznia 2011r. wynosiła:

94,81% x 2.716,71 = 2.575,71

24 % x 2.716,71= 652,01

300 m-cy x 1,3%: 12 x 2.575,71 = 837,10

razem: 1.489,11 zł

256 m-cy : 300 m-cy x 1.489,11 = 1.270,67 zł

Po kolejnych waloryzacjach emerytura kolejowa wynosiła:

od 1 marca 2011r. 1.270,67 x 103,1 % = 1.310,06 zł

od 1 marca 2012r. 1310,06 + 71,00 = 1.381,06 zł

od 1 marca 2013r. 1.381,06 x 104,0% = 1.436,30 zł

Zatem od 1 grudnia 2013r., tj. od dnia przyznania, emerytura kolejowa wyno­si 1.436,30 złotych.

Natomiast emerytura ustalona na podstawie art. 28 ustawy emerytalno-rentowej wynosi od 1 grudnia 2013r. 1.538,78 złotych i jest wyższa od emerytury kolejowej.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta organu rentowego, dokumentów z akt tut. Sądu o sygn. VIII U 1916/11 w szczególności wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 17 października 2012r. oraz wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 października 2013r. sygn. III AUa 189/13, akt osobowych ubezpieczonego za okres jego zatrudnienia w (...) od 19 sierpnia 1965r. do 30 listopada 1968r. oraz od 1 grudnia 1971r. do 1 czerwca 1987r., znajdujących się w I tomie akt ZUS, a także z dokumentacji płacowej ubezpieczonego znajdującej się w aktach sprawy VIII U 1916/11, przesłuchania ubezpieczonego (nagranie z rozprawy z dnia 4 lutego 2015r. min. 16.50 i n. k.44), pisma ZUS z dnia 15 grudnia 2014r. (k.38-39) oraz opinii biegłego ds. emerytur i rent K. S. z dnia 24 marca 2015r. (k.48-52).

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych.

Sąd nie dał wiary ubezpieczonemu, że w okresie zatrudnienia wykonywał czynności konduktora, manewrowego i ustawiacza, ubezpieczony – reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika – nie przedstawił bowiem na tę okoliczność żadnych dowodów, choćby z zeznań świadków, natomiast z dokumentacji osobowej nie wynika by wykonywał takie czynności.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest zarówno data przyznania ubezpieczonemu emerytury kolejowej jak i wysokość tego świadczenia.

Ubezpieczony stoi na stanowisku, że emerytura kolejowa powinna mu zostać przyznana od 11 stycznia 2006r., kiedy ukończył wymagany wiek, a nadto kwestionuje sposób jej wyliczenia. Ubezpieczony domaga się przeliczenia wysokości emerytury kolejowej poprzez zaliczenie 14 miesięcy za każdy rok pracy kolejowej, zastosowania do wyliczenia emerytury kolejowej kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2013r., zaliczenia pełnego okresu pracy w rolnictwie oraz zastosowania prawidłowego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia.

Zgodnie z art. 40 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 748), kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949r., który spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat;

2) ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety
i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45.

Dalej art. 43, ust 2 określa, że każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że ubezpieczony nie może uzyskać prawa do emerytury kolejowej od dnia 11 stycznia 2006r., bowiem w tej dacie nie spełnił wszystkich przesłanek niezbędnych do jej uzyskania. Wprawdzie ubezpieczony osiągnął wymagany wiek emerytalny 60 lat i udokumentował co najmniej 15 lat pracy na kolei, jednak ubezpieczony w tej dacie nie spełnił wymogu posiadania 25 lat ogólnego stażu pracy tj. okresów składkowych i nieskładkowych. Na dzień 11 stycznia 2006r. ubezpieczony udokumentował w ZUS jedynie 21 dni i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych.

Przed złożeniem wniosku o emeryturę klejową w dniu 5 grudnia 2013r. ubezpieczony nie udokumentował pracy w gospodarstwie rolnym, gdyż dowody na wykonywanie takiej pracy przedstawił ubezpieczony dopiero w toku postępowania przed organem rentowym jakie poprzedzało wydanie zaskarżonej decyzji. Wykonując wezwanie ZUS o przedstawienie dokumentów potwierdzających okresy pracy w rolnictwie, ubezpieczony dopiero w dniu 17 kwietnia 2014r. przedłożył w ZUS potwierdzone przez Starostwo Powiatowe w K. oświadczenie wnioskodawcy oraz zeznania świadków potwierdzające, iż w okresie od 11 stycznia 1962r. do 2 grudnia 1971r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców o pow. 2,65 ha.

Dopiero wówczas ZUS dysponował dowodami pozwalającymi na uwzględnienie pracy w rolnictwie do stażu pracy i w konsekwencji, po ustaleniu iż ubezpieczony posiada 25 lat ogólnego okresu ubezpieczeniowego, przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury kolejowej od 1 grudnia 2013r. tj. od miesiąca złożenia wniosku.

Zgodnie bowiem z treścią art. 129 ust. 1 omawianej ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Z wyliczeń organu rentowego dotyczących stażu pracy zawartych w piśmie z dnia 15 grudnia 2014r. wynika, że ubezpieczony posiada – z pominięciem okresów zatrudnienia – ogółem 4 i 26 dni pracy w gospodarstwie rolnym. Natomiast do obliczenia wysokości emerytury kolejowej ZUS uwzględnił ubezpieczonemu jedynie 3 lata i 8 miesięcy pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd zwraca uwagę, iż zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1)okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)przypadające przed dniem 1 lipca 1977r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Z treści powyższego przepisu wynika zatem wyraźnie, iż w pracę w gospodarstwie rolnym zalicza się jedynie w rozmiarze niezbędnym do uzupełnienia okresu wymaganego do nabycia prawa do emerytury. W przypadku ubezpieczonego, który udowodnił 21 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych do wymaganych 25 lat brakowało 3 lata i 8 miesięcy, a zatem ZUS słusznie zaliczył ubezpieczonemu pracę w gospodarstwie rolnym w takim rozmiarze.

Przechodząc do kolejnej kwestii, Sąd wskazuje że ubezpieczony udowodnił 18 lat, 9 miesięcy i 14 dni pracy na kolei. Są to okresy pracy w (...) od 19 sierpnia 1965r. do 30 listopada 1968r. oraz od 1 grudnia 1971r. do 1 czerwca 1987r.

W ocenie Sądu okres tej pracy nie podlega uwzględnieniu z zastosowaniem art. 43 ust. 2 ustawy tj. z zaliczeniem 14 miesięcy za każdy pełny rok zatrudnienia na kolei, przepis ten stanowi bowiem wyraźnie, że zastosowanie korzystniejszego przelicznika stażu dotyczy wyłącznie pełnych lat zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy. Nie ma zatem zastosowania do każdego rodzaju pracy na kolei.

Z materiału dowodowego, w szczególności akt osobowych ubezpieczonego wynika, że w czasie zatrudnienia w (...) ubezpieczony pracował na stanowiskach: adiunkta służby techniczno-ruchowej, dyżurnego ruchu, dyspozytora, referendarza. Sąd nie dał wiary ubezpieczonemu, że w okresie zatrudnienia wykonywał czynności konduktora, manewrowego, ustawiacza, ubezpieczony poza własnymi twierdzeniami, nie wykazał bowiem, że wykonywał inne prace, niż to wynika z akt osobowych, nie przedstawił na tę okoliczność żadnych dowodów, choćby z zeznań świadków. Natomiast z dokumentacji osobowej nie wynika by wykonywał takie czynności.

Odnosząc się natomiast do prawidłowości zastosowanej do obliczenia wysokości emerytury kolejowej kwoty bazowej oraz wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia należy wskazać, że w myśl art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, stanowi:

1)  podstawa wymiaru renty – w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do renty, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 5, albo

2)  podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.

Zgodnie z ust. 2 przepis ust. 1 pkt 1 stosuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury.

Według treści art. 53 ust. 3 emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury.

Zgodnie jednak z ust. 4, przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Prawidłowo zatem ZUS przy obliczeniu emerytury kolejowej ubezpieczonego zastosował podstawę dotychczas pobieranej emerytury a następnie dokonał kolejnych waloryzacji. Ubezpieczony po uzyskaniu prawa do emerytury z dniem 11 stycznia 2011r. nie przepracował natomiast 30 miesięcy, co pozwalałoby zastosować nową kwotę bazową do części socjalnej świadczenia.

Do wyliczenia emerytury (zarówno w powszechnym wieku emerytalnym jak i kolejowej) ZUS przyjął zarobki z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. lat 1966-1970 oraz 1972-1986 ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru świadczenia w wysokości 94,81%.

Sąd orzekający wskazuje, że prawo do zastosowania wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia w takiej wysokości uzyskał ubezpieczony w oparciu o prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 17 października 2012r. sygn. VIII U 1916/11. W toku tamtego postępowania ustalono bowiem, że jest to wskaźnik korzystniejszy od dotychczas przyjętego przez ZUS.

Ubezpieczony nie przedstawił po tej dacie żadnych nowych dokumentów co do wysokości osiąganych zarobków, brak zatem podstaw by wskaźnik ten ustalić na nowo lub też ustalać wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia z innego okresu zatrudnienia.

Mając na względzie wszystkie powyższe rozważania należało uznać, że zaskarżona decyzja ZUS jest prawidłowa. Organ rentowy przyznał ubezpieczonemu emeryturę kolejową prawidłowo od dnia 1 grudnia 2013r. tj. od miesiąca złożenia wniosku i w sposób prawidłowy wyliczył jej wysokość, co potwierdził w swojej opinii również biegły sądowy z zakresu emerytur i rent.

W tym stanie rzeczy, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska