Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2015 r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa B. K., P. K. reprezentowanego przez opiekuna prawnego B. K., A. M., A. B. (1), P. M., T. K., E. S., B. T.

przeciwko Skarbowi Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne - Lasy Państwowe Nadleśnictwo N.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

na skutek apelacji powoda B. K. i zażalenia pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gorlicach

z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt I C 210/11

1.  oddala apelację;

2.  oddala zażalenie strony pozwanej;

3.  nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt III Ca 388/15

UZASADNIENIE

Powód B. K.imieniem własnym oraz jako opiekun prawny P. K.w żądaniu sprecyzowanym w piśmie procesowym z dnia 14 sierpnia 2012 r. oraz z dnia 28 lutego 2013 r. wniósł o: uzgodnienie treści księgi wieczystej (...)z rzeczywistym stanem prawnym poprzez ujawnienie zmiany konfiguracji, powierzchni i oznaczenia działek ew. (...) (...)położonych we F., gmina G.oraz odłączenie działek (...)o pow. 0,64 ha i (...)o pow. 0,02 ha powstałych zgodnie z załączoną mapą do celów prawnych przyjętą do państwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego prowadzonego przez (...) Ośrodek (...)w N.dnia 6 sierpnia 2012 r. za nr(...); uzgodnienie treści księgi wieczystej (...)z rzeczywistym stanem prawnym poprzez ujawnienie zmiany konfiguracji, powierzchni i oznaczenia działek ew. (...)położonych we F., gmina G.oraz odłączenie działek (...)o pow. 0,70 ha, (...)o pow. 0,23 ha, (...)o pow. 4,36 ha,(...)o pow. 0,13 ha, (...)o pow. 0,49 ha, (...)o pow. 0,28 ha powstałych zgodnie z załączoną mapą do celów prawnych przyjętą do państwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego prowadzonego przez (...) Ośrodek (...)w N.dnia 6 sierpnia 2012 r. za nr (...) -i założenie dla wnioskowanych do odłączenia działek nowej księgi wieczystej oraz wpisanie w dziale II jako współwłaścicieli: B. K.w 16/64 części, T. K.w 16/64 części, P. K.w 16/64 części, P. M.w 4/64 części, A. M.w 3/64 części, A. B. (2)w 3/64 części, E. S.w 3/64 części, B. T.w 3/64 części.

Wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Gorlicach powództwo to oddalił (pkt I), nie obciążając powoda kosztami procesu(pkt II).

Sąd Rejonowy ustalił, że księga wieczysta (...)obejmuje nieruchomość składającą się między innymi z działek ew. (...)o pow. 27,64 ha, (...)o pow. 32,09 ha, (...)o pow. 2,76 ha, w obrębie ewidencyjnym F., której własność wpisana jest na rzecz Skarbu Państwa Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwo N.. Księga wieczysta (...)obejmuje nieruchomość składającą się między innymi z działek ew. (...)o pow. 1,70 ha, (...)o pow. 1,29 ha w obrębie ewidencyjnym F., której własność wpisana jest na rzecz Skarbu Państwa Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwo N.. Pierwotnie dla działek gruntowych (...)(pastwisko o pow. 36,9678 ha), (...)(las o pow. 6,6545 ha) i (...)(las o pow. 2,2485 ha) w gminie katastralnej F.w księdze wieczystej KW (...)(oznaczenie to zostało po przejęciu właściwości przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Gorlicach zmienione na KW (...)) wpisany był jako właściciel Skarb Państwa na podstawie postanowienia Sądu Powiatowego w N.z dnia 4 marca 1952 r. Dz. Kw. (...)na wniosek Starostwa Powiatowego (...)z dnia 1 kwietnia 1950 r. na podstawie zapisu protokołu parcelowego nr (...), wyciągu z rejestru pomiarowo-szacunkowego nr (...)według stanu poregulacyjnego Biura Mierniczego Wojewódzkiego (...)w K.z dnia 14 czerwca 1948 r., orzeczenia Starostwa Powiatowego (...)z dnia 2 stycznia 1950 r. (...)w przedmiocie przejęcia względnie przejścia na własność Państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do (...)oraz w przedmiocie przejęcia na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich we F., orzeczenia Starosty Powiatowego (...)z dnia 7 lipca 1948 r. (...)w przedmiocie zatwierdzenia projektu szczegółowego planu regulacji gruntów i osiedla w G. F., Protokołu Powiatowej Komisji Ziemskiej z dnia 8 października 1947 r., Protokołu z dnia 30 czerwca 1948 r. w przedmiocie zaprojektowania rozdziału gruntów połemkowskich w gromadzie F.wraz z wykazem nabywców z dnia 1 lipca 1948 r. zatwierdzonym przez Państwową Komisję Ziemską na posiedzeniu w dniu 21 lipca 1948 r., 23 kart mapy katastralnej gminy katastralnej F.wg stanu po regulacji, protokołu parcelowego gminy katastralnej F.. Następnie na podstawie wyrysu z mapy ewidencyjnej wsi F.z dnia 1 września 1981 r., l.ks.zlec. (...):

zniesiono m.in. pgr (...)i (...)do pgr (...), a następnie podzielono działkę gruntową (...)na (...), (...), (...), (...), (...), podzielono działkę gruntową (...)na (...), (...), (...), (...), (...), podzielono działkę gruntową (...)na (...)i (...), podzielono działkę gruntową (...)na (...)i (...). Z kolei na podstawie mapy uzupełniającej z dnia 25 października 1982r. dokonano podziału działki gruntowej (...)na (...)i (...). W dniu 19 listopada 1983 r. odłączono do księgi wieczystej KW (...) działki gruntowe (...), które utworzyły działkę ew. (...). Miało to związek z jej sprzedażą na mocy umowy z dnia 28 września 1983 r. Nr rep. (...) J. H.i W. H., którzy z kolei na podstawie umowy darowizny z dnia 23 lipca 2001 r. Nr rep. (...)przenieśli jej własność na rzecz T. H.. Działka ew. (...)ponownie stała się własnością Skarbu Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo N.na podstawie umowy zamiany zawartej z T. H.w dniu 21 czerwca 2002 r. Nr rep. (...). W dniu 11 grudnia 1996 r. dokonano zmiany oznaczenia działki gruntowej (...)na działkę (...)i odłączenia jej do księgi wieczystej KW (...). Zgodnie z decyzją Wójta Gminy G.nr (...) (...)- (...)z dnia 21 lutego 2000 r. w operacie ewidencji gruntów obrębu F., gmina G.wprowadzono zmiany konfiguracji działek, ich oznaczenia i powierzchni i między innymi z dotychczasowych działek ew. (...), (...)powstały między innymi działki ew.: (...).Działki ew. (...)oraz (...)przyłączone zostały do księgi wieczystej KW (...)zarządzeniem Sądu Rejonowego w Gorlicach z dnia 4 kwietnia 2002 r., po ich odłączeniu z księgi wieczystej KW (...).

Część działki ew. (...)odpowiada części działki gruntowej (...), część działki ew. (...)odpowiada części działki gruntowej (...), część działki ew. (...)odpowiada części działek gruntowych (...), część działki ew. (...)odpowiada części działek gruntowych (...), część działki ew. (...)odpowiada części działek gruntowych (...). Oznaczenie działek ew. (...)w księgach wieczystych jest tożsame z oznaczeniem działek ew. (...) w ewidencji gruntów.

Zgodnie z mapą do celów prawnych sporządzoną przez geodetę uprawnionego M. P. (1)dotyczącą podziału działek ew. (...), zaewidencjonowaną za nr (...)w dniu 6 sierpnia 2012 r.: wydzielona z działki ew. (...) działka (...)utworzona została z części pgr. (...)i (...), wydzielona z działki ew. (...) działka (...)utworzona została z części pgr. (...), wydzielona z działki ew. (...) działka (...)utworzona została z części pgr. (...), (...), (...), wydzielona z działki ew. (...) działka (...)utworzona została z części pgr. (...), (...), (...), wydzielona z działki ew. (...) działka (...)utworzona została z pgr. (...)oraz części pgr. (...), (...), (...), (...), (...), wydzielona z działki ew. (...) działka (...)utworzona została z części pgr. (...), (...), wydzielona z działki ew. (...) działka (...)utworzona została z części pgr. (...), (...), (...), (...), wydzielona z działki ew. (...) działka (...)utworzona została z części pgr. (...).

Sporządzając powyższą mapę do celów prawnych geodeta uprawniony M. P. (1)nie dysponował dokumentami własnościowymi, które wskazywałyby numery parcel gruntowych należących do S. K. (1)i O.(H.) K.. Księgi gruntowe dla gminy katastralnej F.zaginęły. W arkuszu posiadłości gruntowej liczba porządkowa 11 dla gminy katastralnej F., z odniesieniem do księgi gruntowej whl. (...), jako posiadacz gruntu wpisany jest W. K., a jako ogólny obszar tej nieruchomości – 6,8634 ha, bez podania numerów parcel gruntowych. Arkusz ten został sporządzony w G.dnia 6 lutego 1922 r. Arkusz posiadłości gruntowej jest dokumentem stwierdzającym posiadanie, jego charakter odpowiada dzisiejszym rejestrom gruntów, stanowiącym część operatu ewidencji gruntów.

Kontraktem kupna sprzedaży z daty State of P., C.of N. (...), 1 sierpnia 1929 r. S. K. (1)nabył od swojego brata W. K.2/6 realności obj. whl. (...)części realności obj. whl. (...)i całą realność obj. whl. (...)gminy katastralnej F.. Uchwałą Sądu Grodzkiego w G.z dnia 16 września 1932 r. l. tab. (...)na podstawie tego aktu notarialnego, zapisu przedślubnego z dnia 29 stycznia 1930 r. oraz metryki ślubu z dnia 11 kwietnia 1932 r. wpisano w miejsce W. K.na rzecz S. K. (1)i O.(H.) z K. K.po połowie prawo własności całej realności objętej whl. (...), udziału w 2/6 części realności whl. (...), udziału w 6/36 realności whl. (...). Dokumenty te nie wskazują numerów parcel gruntowych, które wchodziły w skład powołanych w nich ciał hipotecznych.

W latach 30 – tych XX wieku na terenie F. przeprowadzane było postępowanie scaleniowe. W postępowaniu tym uczestniczył S. K. (1). Był on wymieniony w pozycji 13 w wykazie gospodarzy i obszarów posiadanych przez nich gruntów położonych we wsi F. z dnia 18 listopada 1931 r. stanowiącego załącznik do podania o wdrożenie postępowania scaleniowego, jak też w wykazie drobnych gospodarstw wymagających uzupełnienia swych gospodarstw karłowatych. W orzeczeniu Starosty Powiatowego (...) z dnia 23 stycznia 1936 r. w sprawie zatwierdzenia projektu scalenia gruntów we wsi F. został on wymieniony pośród 174 uczestników scalenia, nieobecnych na zebraniu wyznaczonym przez Komisarza Ziemskiego w N. w dniu 20 listopada 1935 r. Wraz z O. (H.) K. wymieniony był także w wykazie uczestników scalenia sporządzonym przez Urząd Wojewódzki (...) dnia 10 czerwca 1937 r., jak też w korespondencji sołtysa wsi F. G. H. do Komisarza Ziemskiego Starostwa Powiatowego w N. z dnia 18 marca 1938 r. odnośnie odroczenia spłaty pierwszej raty należności za scalenie gruntów we wsi F.. S. K. (1) został także ujęty w sporządzonym odręcznie wykazie budynków połemkowskich w gminie G., wg stanu z dnia 12 marca 1946 r. sporządzonego w myśl instrukcji Powiatowego Urzędu Ziemskiego w N. z dnia 4 sierpnia 1945r. dla wsi F..

Żaden z powyższych dokumentów nie wskazuje numerów parcel gruntowych, które otrzymali w wyniku scalenia S. K. (1) i O. (H.) K., jak i tych, które należały do nich przed scaleniem.

W latach 50 – tych XX wieku we wsi F.przeprowadzono regulację gruntów podlegających przejęciu na rzecz Skarbu Państwa na podstawie dekretu z dnia 5 września 1947 r. o przejściu na własność Państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do (...)(Dz. U. Nr 59, poz. 318) oraz dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa(...), (...), (...)i (...)(Dz. U. Nr 46, poz. 339). Mieszkańcy tej wsi zostali bowiem przesiedleni w ramach akcji (...)w 1947 r. na ziemie zachodnie. Wśród osób przesiedlonych był między innymi S. K. (1)i jego żona O.(H.) K.wraz z dziećmi, którzy trafili do miejscowości R.. Zgodnie z zapisem na karcie przesiedleńczej 269, potwierdzonym w zaświadczeniu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w N.z dnia 31 marca 1962 r. S. K. (1)pozostawił we wsi F.nr domu (...)następujące gospodarstwo: dom, stodołę oraz 6,00 ha gruntu, w tym użytków rolnych 3,50 ha. W zaświadczeniu tym wskazano, iż nieruchomość ta została przejęta na rzecz Skarbu Państwa na podstawie dekretu z dnia 27 lipca 1949r., jakkolwiek ani S. K. (1), ani O.(H.) K.nie zostali wymienieni w orzeczeniu Starostwa Powiatowego (...)z dnia 2 stycznia 1950 r. o przejściu na własność Państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do (...)oraz o przejęciu na własność Państwa nieruchomości ziemskich nie pozostających w faktycznym władaniu ich właścicieli. W związku z tym ostateczną decyzją z dnia 6.05.2010 r., (...)Samorządowe Kolegium Odwoławcze w N.umorzyło postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Starostwa Powiatowego (...)z dnia 2 stycznia 1950 r. (...) w części dotyczącej przejęcia przez Skarb Państwa nieruchomości położonej we F., stanowiącej w dacie przejęcia własność S. K. (1)i H. K..

H. K. zmarła w dniu 6 kwietnia 1971 r. w R., zaś S. K. (2) zmarł w dniu 14 października 1973 r. w R.. Prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Lubinie z dnia 7 maja 2002 r., sygn. I Ns 411/02 spadek po H. K. nabyli: mąż S. K. (1) w 1/4 części oraz dzieci Z. M., B. K., T. K., O. K. (1) i P. K. po 3/20 części, zaś spadek po S. K. (1) nabyły dzieci: Z. M., B. K., T. K., O. K. (1) i P. K. po 1/5 części.

O. K. (1) zmarła w dniu 30 kwietnia 2008 r. i prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 22 października 2008 r., sygn. I Ns 624/08 spadek po niej nabyło rodzeństwo Z. M., B. K., T. K. i P. K. po 1/4 części.

Z. M. zmarła w dniu 11 czerwca 2011 r. i prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Legnicy z dnia 10 lutego 2012 r., sygn. I Ns 664/11 spadek po niej nabyli: mąż P. M. w 4/16 części oraz dzieci A. M., A. B. (1), E. S. i B. T. po 3/16 części.

W takim stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za bezzasadne. Wskazał, że powodowie, mimo że to na nich zgodnie z treścią art. 6 kc, leżał ciężar dowodu nie wykazali, by treść wpisu prawa własności w księdze wieczystej (...)odnośnie działek (...)o pow. 0,64 ha i (...)o pow. 0,02 ha, powstałych z podziału działek ew. (...)oraz w księdze wieczystej (...)odnośnie działek (...)o pow. 0,70 ha i(...)o pow. 0,23 ha,(...)o pow. 4,36 ha, (...)o pow. 0,13 ha, (...)o pow. 0,49 ha, (...)o pow. 0,28 ha powstałych z podziału działek ew. (...)była niezgodna ze stanem prawnym tej nieruchomości. Z zebranego w sprawie materiału nie wynika bowiem, jak wywodził Sąd, że działki poregulacyjne, a wcześniej parcele gruntowe, które utworzyły działki objęte żądaniem pozwu były własnością poprzedników prawnych ppowodów: W. K., a następnie S. K. (1)i O.(H.) K..

Zalęgające w aktach sprawy dokumenty potwierdzają jedynie, iż byli oni właścicielami gospodarstwa rolnego położonego przed 1950 r. na terenie wsi F.. Żaden z tych dokumentów nie wymienia jednak jakie były numery tych parcel, czy działek. Powodowie nie przedstawili też żadnych innych dowodów, na podstawie których można by zidentyfikować w skład jakich działek ewidencyjnych weszły parcele gruntowe należące do S. K. (1) i O. (H.) K..

O kosztach orzekł Sąd na zasadzie art. 102 kpc przyjmując, że w okolicznościach niniejszej sprawy powodowie mogli być subiektywnie przekonani o zasadności swojego roszczenia.

Wyrok ten powód B. K. zaskarżył w całości apelacją.

Zarzucił naruszenie: art. 233 § 1 kpc przez dokonanie dowolnej oceny dowodu z wykazu synchronizacyjnego, kopi map ewidencyjnych arkuszy (...)z zaznaczeniem granic gospodarstwa O.i S. K. (1), dokumentu badania hipoteki sporządzonych przez geodetę M. P. (1), dowodu z przesłuchania B. K.oraz poprzez uznanie, że dokumentacja ta oraz zeznania powoda nie dają podstawy do ustalenia jakie parcele gruntowe i jakie działki ewidencyjne obecnie, stanowiły własność O.i S. K. (1)a co skutkowało błędnym ustaleniem stanu faktycznego w sprawie i przyjęciem, że powodowie nie wykazali, że działki przez nich wskazane stanowiły własność pierwotnie W. K., a następnie O.i S. K. (1); art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece przez nieuzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w sytuacji, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy daje podstawę do ustalenia, że poprzednicy prawni powodów S.i O. K. (2)w wyniku przesiedlenia w 1947 r. pozostawili we wsi F.gospodarstwo rolne, które nie zostało formalnie przejęte na własność Skarbu Państwa.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty apelujący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa.

Pozwany złożył z kolei zażalenie na zawarte w przedmiotowym wyroku postanowienie co do kosztów (pkt II wyroku). Zarzucił naruszenie art. 98 §1 kpc poprzez nieuwzględnienie wyrażonej w tym przepisie zasady odpowiedzialności za wynik procesu oraz art. 102 kpc poprzez uznanie, że w niniejszej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na nie obciążanie strony powodowej kosztami procesu. Na tej podstawie wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kwoty 1 800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zarówno apelację powodów jak i zażalenie pozwanego ocenić należy jako bezzasadne.

Wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy. Nie zachodzą w sprawie uchybienia, które Sąd Okręgowy bierze pod uwagę z urzędu, a których skutkiem byłaby nieważność postępowania – art. 378 § 1 kpc.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy, a także wyprowadzone w oparciu o te ustalenia wnioski prawne.

Na uwzględnienie nie zasługuje zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc. Zważenia wymaga, że dla skutecznego postawienia tego zarzutu koniecznym byłoby wykazanie, że ustalone przez Sąd fakty, przy uwzględnieniu zasad logiki i doświadczenia życiowego, nie wynikają ze zgromadzonych w sprawie dowodów. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy tymczasem, wbrew temu co podnosi apelujący, nie tyle odmówił wiarygodności wskazywanym przez apelującego dowodom, co uznał, że są one niewystarczające dla udowodnienia faktów koniecznych dla uwzględnienia roszczenia, z jakim apelujący wystąpił. To natomiast, tak stawiany zarzut pozwala w istocie ocenić jako bezprzedmiotowy. Stwierdzić jednocześnie należy, że kwestionowane w apelacji ustalenia Sądu nie nasuwają żadnych wątpliwości z punktu widzenia całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie.

Wskazania w tym miejscu wymaga, że procesowy charakter sprawy o uzgodnienie na podstawie art. 10 ustawy z dnia 6.07.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. Nr 19, poz.147 ze zm.) treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, jak zaznaczył to w swym uzasadnieniu Sąd Rejonowy, wymaga inicjatywy dowodowej strony, która występuje z przedmiotowym żądaniem.

W okolicznościach niniejszej sprawy oznacza to, że na apelującym spoczywał ciężar dowodu w zakresie wykazania, że wbrew wpisom ujawnionym w księgach wieczystych prawo własności spornych działek przysługuje nie pozwanemu lecz powodom. Koniecznym byłoby tu przedstawienie takich dowodów, które z całą stanowczością pozwalałyby stwierdzić, że ujawnione w księgach wieczystych wpisy są niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy.

Zgodzić należy się z Sądem Rejonowym, że apelujący takich dowodów nie przedstawił.

Bezspornym w sprawie pozostawała okoliczność, że poprzednicy prawni apelującego znajdowali się przed 1950 r. w posiadaniu gospodarstwa rolnego położonego we wsi F.. Wskazują na to jednoznacznie zapisy w punktach G- P opinii biegłego J. S. (k. 290-291). Nie nasuwa także wątpliwości, że na skutek akcji przesiedleńczej gospodarstwo to utracili.

Choć w zaświadczeniu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w N.z dnia 31 marca 1962 r. wskazano, że nieruchomość jaka stanowiła własność O. K. (2)i S. K. (1)została przejęta na rzecz Skarb Państwa na podstawie dekretu z dnia 27 lipca 1949 r., to ani (...)ani S. K. (1)nie zostali wymieni w orzeczeniu Starostwa Powiatowego (...)z dnia 2 stycznia 1950 r. o przejściu na własność Państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do (...)oraz przejęciu na własności Skarbu Państwa nieruchomości ziemskich nie pozostających w faktycznym władaniu ich właścicieli. Z tej też przyczyny samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 6 maja 2010r. umorzyło postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności tego orzeczenia jako bezprzedmiotowe.

Wbrew temu co podnosi apelujący powyższe nie jest wystarczające do stwierdzenia, że gospodarstwo pozostawione przez jego poprzedników prawnych nie zostało formalnie przejęte przez Skarb Państwa. Niezależnie jednak od tego takie stwierdzenie nie może prowadzić do zamierzonych przez apelującego skutków przede wszystkim z tej przyczyny, że apelujący nie przedstawił dowodów na to, że gospodarstwo to składało się z parcel, które utworzyły działki objęte żądaniem pozwu. Choć zaś przedmiotowa decyzja Kolegium nie zamykała apelującemu drogi sądowej do ustalenia, iż stan ujawniony w będących przedmiotem postępowania księgach wieczystych jest niezgodny z rzeczywistym prawnym, to wymagało to pozytywnego, nie nasuwającego żadnych zastrzeżeń stwierdzenia jak powyżej.

W świetle dowodów zainicjowanych przez powoda brak było natomiast podstaw do takiego stwierdzenia. Nie uzasadniał go zwłaszcza dołączony do pozwu arkusz synchronizacyjny. Stwierdzenia w tym miejscu wymaga, że arkusz posiadłości gruntowej stanowił jedynie dokument o charakterze odpowiadającym dzisiejszym rejestrom gruntów stanowiącym część operatu ewidencji gruntów i stwierdzał posiadanie. Konkretnie w arkuszu załączonym przez apelującego w niniejszej sprawie brak było natomiast numerów parcel gruntowych będących w posiadaniu W. K., a które to miały być przedmiotem sprzedaży na rzecz poprzedników prawnych apelującego.

Żadnych skutków co do braków w omawianym zakresie nie można było wyprowadzić z kolei na podstawie zeznań autora wykazu synchronizacyjnego, na który powoływał się apelujący - świadka M. P. (2). Jak wskazał sam świadek w przedmiotowym wykazie synchronizacyjnym odniósł się wyłącznie do parcel komasacyjnych. Z uwagi na to, że nie dysponował numerami parcel katastralnych, których właścicielami byli poprzednicy prawni apelującego, nie odniósł się natomiast do tych ostatnich parcel. Opierał się on wyłącznie na twierdzeniach powoda, że jego poprzednicy dysponowali parcelami wymienionymi w wykazie. Takie oświadczenie powoda, jak trafnie uznał Sąd Rejonowy niewystarczające było natomiast do stwierdzenia kolejnych przejść geodezyjnych na przestrzeni czasu. Za gołosłowne ocenić trzeba twierdzenia apelującego, ze parcele jakie jego rodzice otrzymali w wyniku komasacji to były parcele, których dotyczy postępowanie (k. 232). Takie jego subiektywne przekonanie w żaden sposób nie zostało udokumentowane. Nie wystarczy ono do przyjęcia, że działki których dotyczy pozew powstały z działek katastralnych, pozostających we władaniu jego rodziców.

Za przedmiotowo istotną ocenić w tym zakresie należy dopuszczoną przez Sąd na wniosek apelującego opinię biegłego. Biegły po poprzedzającym wydanie tej opinii poszukiwaniu dokumentów oraz analizie ich treści w swych wnioskach końcowych jednoznacznie wskazał, że nie ma dokumentów potwierdzających, z jakich parcel gruntowych składało się gospodarstwo własności S. i O. K. (2) a to uniemożliwia zidentyfikowanie w skład jakich działek ewidencyjnych weszły parcele gruntowe tworzące przedmiotowe gospodarstwo (k. 293). Po wniesieniu przez apelującego zarzutów do tej opinii biegły podtrzymał swe stanowisko. W odniesieniu do treści tych zarzutów, podał, że nie ma dokumentów, które określałyby jakie parcele gruntowe należały do S. i O. K. (2) przed scaleniem w latach 30-tych i po scaleniu. Biegły odniósł się także do omówionej powyżej kwestii przydatności przedstawionego przez apelującego wykazu zmian gruntowych. Oświadczył mianowicie, że po raz pierwszy spotkał się z metodą aby tego rodzaju wykaz sporządzać wyłącznie na podstawie wskazania osoby, która podaje się za właściciela lub następcę prawnego. Tego rodzaju wskazanie biegły ocenił jako niewystarczające, aby na jego podstawie dokonywać wpisu w księdze wieczystej. Podał, że strona ma obowiązek udokumentowania swojej własności innymi dokumentami, a których to nie przedstawiono w niniejszej sprawie (k. 357/2).

W takiej sytuacji procesowej, apelujący celem podważenia zasadności wskazanych twierdzeń biegłego mógł wnosić o przeprowadzenie dowodu z innego biegłego. Ponieważ, mimo, iż na rozprawie na której biegły złożył ustną opinię uzupełniającą obecny był jego pełnomocnik, wniosku takiego nie złożył, twierdzenia te należy uznać za ostatecznie skutecznie przez apelującego niezakwestionowane.

Wszystko powyższe prowadzi do przekonania, że ustalenia Sądu są prawidłowe, adekwatne do zalęgającego w sprawie materiału dowodowego. Sam apelujący przyznał, że sprawą zajmuje się 12 lat. Mimo to na tej przestrzeni czasowej nie znalazł dokumentów, które potwierdzałby jego twierdzenia. Wszelkie dokumenty, jakie przedkładał stanowią dowód tego, że jego poprzednicy prawni posiadali gospodarstwo rolne. Z dokumentów tych wynika jednak jedynie jaka była powierzchnia tego gospodarstwa ale nie to, z jakich parcel się ono składało.

Brak stwierdzenia naruszenia prawa procesowego za bezprzedmiotowy z kolei pozwala uznać zarzut naruszenia prawa materialnego a to art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Z powyższych przyczyn apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu, o czym orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 385 kpc.

Co do zażalenia pozwanego wskazać należy, że podniesione w nim zarzuty są bezzasadne. Bezskutecznie żalący podnosi, że wbrew temu co przyjął Sąd Rejonowy nie można uznać aby w niniejszej sprawie zachodził szczególnie uzasadniony wypadek stanowiący warunek odstąpienia od wyrażonej w art. 98 kpc zasady odpowiedzialności za wynik procesu i zastosowania art. 102 kpc pozwalającej na odstąpienie od obciążenia strony przegrywającej kosztami.

Zważenia wymaga, że ustawodawca w treści art. 102 kpc nie wskazał nawet przykładowego wyliczenia konkretnych okoliczności, które należy upatrywać jako taki „szczególnie uzasadniony wypadek”. Oznacza to, że dokonanie oceny w tym przedmiocie pozostawione zostało Sądowi orzekającemu w danej w sprawie. W literaturze przedmiotu jak i w judykaturze utrwaliło się natomiast stanowisko, zgodnie z którym, taki suwerenny charakter tego uprawnienia, przekłada się na to, iż zakwestionowanie w ramach kontroli instancyjnej oceny sądu przeprowadzonej w oparciu o art. 102 kpc jest możliwe jedynie w sytuacji stwierdzenia, że tak przeprowadzona ocena jest dowolna i oczywiście pozbawiona usprawiedliwionych podstaw (kom. do art. 102 kpc, T. Demendecki, post. SN z dnia 20 grudnia1973 r., sygn. II Cz 210/73 oraz z dnia 15 czerwca 2011 r., sygn. V Cz 23/11).

Takich uchybień nie można dopatrzyć się jednak w rozumowaniu Sądu I instancji w niniejszej sprawie. Zważenia wymaga, że zebrany w sprawie materiał dowodowy, jak była już o tym mowa w odniesieniu do apelacji, wskazuje, że rodzice powoda byli właścicielami gospodarstwa rolnego położonego przed 1950 r. na terenie wsi F.. Bezspornym też pozostaje, że znajdowali się oni na karcie przesiedleńczej. Podzielić trzeba stanowisko Sądu, że w takich okolicznościach powód mógł pozostawać w przekonaniu o zasadności swojego roszczenia.

Na względzie trzeba mieć tu także aspekt historyczny niniejszej sprawy oraz związane z tym choćby subiektywne pokrzywdzenie powoda z tytułu utraty należnych mu praw oraz trudności dowodowe związane z upływem czasu, na przestrzeni którego doszło z przyczyn od powoda niezależnych do zaginięcia szeregu istotnych z punktu widzenia jego interesu prawnego dokumentów.

Z przyczyn jak powyżej również o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na zasadzie art. 102 kpc.

(...)