Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2015 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący – SSR Paweł Siwek

Protokolant – Małgorzata Sporna

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2015 r. w Jeleniej Górze

na rozprawie

sprawy z powództwa W. B. i K. B.

przeciwko (...) S.A. w K.

o nakazanie usunięcia części słupa energetycznego

I.  nakazuje stronie pozwanej (...) S.A. w K. usunięcie elementów słupa energetycznego znajdujących się na nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze prowadzi księgę wieczystą nr (...), w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku

II.  zasądza od strony pozwanej solidarnie na rzecz powodów kwotę 3.916,95 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Sygn. akt I C 2198/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 listopada 2013 r. W. B. i K. B. domagali się nakazania (...) S.A. w K. usunięcia bezumownie usadowionych na ich działce, znajdującej się w S. przy ul. (...), dwóch przęseł słupa energetycznego.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, iż są właścicielami nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) zabudowanej budynkiem mieszkalnym na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej.

Strona pozwana dokonując rozbudowy sieci energetycznej stanowiącej jego własność dokonała również modernizacji linii, która dotychczas biegła wzdłuż granicy działki, jednakże nad drogą publiczną należącą do gminy i nie naruszała granic działki.

Strona pozwana samowolnie weszła na grunt powodów i usadowiła na nim dwa przęsła słupa energetycznego. Trzecie przęsło zostało usadowione w miejscu dotychczasowego słupa energetycznego. Powyższych czynności strona pozwana dokonała bez wiedzy i zgody właścicieli gruntu.

Ponieważ dwa przęsła słupa energetycznego w znacznym stopniu utrudniają powodom korzystanie z działki zgodnie z przeznaczeniem wezwali oni stronę pozwaną do dobrowolnego usunięcia przęseł słupa z działki powodów. Strona pozwana pismem z dnia 06 lipca 2012 r. odmówiła usunięcia słupa twierdząc, że znajduje się on w tym miejscu od 1926 r. oraz że przesunięcie może odbyć się wyłącznie na koszt powodów.

Wobec powyższego powodowie ponownie wezwali stronę pozwaną do dobrowolnego usunięcia przęseł. Strona pozwana pismem z dnia 28 września 2012 r. ponownie odmówiła usunięcia słupów proponując przy tym powodom umowne ustanowienie służebności przesyłu na rzecz strony pozwanej, takie rozwiązanie nie jest jednak dla powodów satysfakcjonujące.

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. w K. wniosła o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu swojego stanowiska strona pozwana w pierwszym rzędzie podniosła zarzut błędnego ustalenia wartości przedmiotu sporu, która powinna wynosić 25.000 zł.

Odnosząc się do meritum to strona pozwana wskazała, iż na działkach powodów oznaczonych ewidencyjnie nr (...)/(...) i (...) zlokalizowany jest odcinek linii napowietrznej niskiego napięcia wraz z częścią, tj. 2 żerdziami słupa. Według zapisów w książce majątkowej linia napowietrzna niskiego napięcia została wybudowana w roku 1926 r. i przekazana na majątek strony pozwanej w roku 1969 r.

Powyższe oznacza, że szczególna sytuacja jaka miała miejsce na „Ziemiach odzyskanych” zakresie przejęcia infrastruktury energetycznej stanowiącej majątek poniemiecki przez przedsiębiorstwa państwowe na mocy dekretu z (...). o majątkach opuszczonych i niemieckich ma w tym przypadku zasadnicze znaczenie. Status przedsiębiorstwa państwowego, jakim był poprzednik prawny pozwanego, który otrzymał poniemiecką infrastrukturę energetyczną był czynnością techniczną dokonaną pomiędzy Skarbem Państwa, a jego jednostką organizacyjną, która realizowała cele o charakterze publicznym. (...) S.A. w K. od dat przekazania na majątek nieprzerwanie użytkuje urządzenia elektroenergetyczne posadowione na działce pozwanych pomimo zmian organizacyjnych

Strona pozwana zaprzeczyła, aby wskazana w treści pozwu modernizacja słupa, polegająca na zmianie posadowienia dwóch przęseł nastąpiła w latach 90-tych. Słup w obecnej lokalizacji i położeniu żerdzi istnieje w tym miejscu co najmniej od 1980 r.

Po tej dacie nie można zaś automatycznie przyjmować, iż poprzednik prawny pozwanego przymiot dobrej wiary, albowiem dalej korzystał z domniemania określonego w art. 7 k.c.

Z okoliczności sprawy wynika, iż ten stan rzeczy znoszony był przez poprzedników prawnych powodów jak i powodów aż do 2012 r. Powodowie nieruchomość nabyli w (...) r., a więc z istniejącym uzbrojeniem. Budowę urządzeń elektroenergetycznych cechuje trwałość i ciągłość, a to oznacza, że nawiązany w dacie budowy i nabycia urządzeń stosunek prawny jest skuteczny również w stosunku do przyszłych nabywców takich nieruchomości.

Biorąc pod uwagę, że działka nr (...) od (...) r. pozostaje w rękach prywatnych, a pozwany nieprzerwanie korzysta z części ww. nieruchomości, to oczywistym jest, że pozwany nabył prawo do nieodpłatnego korzystania z tych nieruchomości w związku z zasiedzeniem ex lege służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu w zakresie, jaki wyznacza przebieg fragmentów linii w granicach działki powoda.

Ponadto strona pozwana korzysta z domniemań posiadania wynikających z: art. 339 k.c., 340 k.c. i art. 341 k.c., jak również z domniemania dobrej wiary określonego w art. 7 k.c.

Strona pozwana dysponuje tym samym skutecznym względem właściciela tytułem prawnym uprawniającym do korzystania z nieruchomości w zakresie służebności przesyłowej.

Ponadto z ostrożności procesowej strona pozwana wskazała, że z uwagi na charakter prowadzonej działalności, jak i przeznaczenie urządzeń zlokalizowanych na spornej nieruchomości, zapewniających dostawę energii elektrycznej znacznej części mieszkańców S., żądanie zawarte w pozwie sprzeczne jest z zasadami współżycia społecznego.

Konsekwencją niezwłocznej przebudowy linii energetycznej dla odbiorców energii zarówno w ramach gospodarstw domowych jak i odbiorców prowadzących przedsiębiorstwa byłaby konieczność długotrwałych przerw w dostawie w zakładach pracy i domach mieszkalnych. Ponadto pozwany dostarcza energię elektryczną do nieruchomości powodów poprzez przyłącze poprowadzone ze spornego słupa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. B. i K. B. są współwłaścicielami nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(Dowód: - zawiadomienie k. 14 – 16

- wypis z rejestru gruntów k. 19 - 20)

Na nieruchomości W. B. i K. B. znajdują się elementy słupa energetycznego (podpory) stanowiącego własność (...) S.A. w K..

(Dowód: - okoliczność bezsporna

- mapa geodezyjna k. 21, 24 – 25

- mapa k. 60

- wykaz powierzchni k. 61)

W dniu 23 czerwca 2009 r. W. B. i K. B. zawarli z (...) S.A. we W. (poprzednikiem prawnym (...) S.A. w K.) umowę na przyłączenie do sieci elektroenergetycznej.

(Dowód: - umowa z dnia 23.06.2009 r. k. 62 – 66)

Pismem z dnia 28 września 2012 r. (...) S.A. w K. poinformowała pełnomocnika W. B. i K. B., że podtrzymuje swoje stanowisko, że przebudowa linii i zmiana lokalizacji słupa może nastąpić wyłącznie na koszt inwestora.

(...) S.A. w K. wskazała, że linia energetyczna oraz słupa zostały posadowione w 1926 r.

W. B. i K. B. równocześnie zostało zaproponowane ustanowienie służebności przesyłu.

(Dowód: - pismo z dnia 28.09.2012 r. k. 17 – 18)

Elementy słupa energetycznego zostały posadowione na działce stanowiącej obecnie współwłasność W. B. i K. B. dopiero w 1991 r.

(Dowód: - wykaz środków trwałych k. 59

- mapy k. 68 – 69

- kopie mapy geodezyjnej k. 81,83

- dziennik pomiaru k. 82

- zeznania świadka Z. W. k. 102v

- opinia biegłej sądowej E. M. k. 114 – 123)

Obecnie jest możliwe posadowienie słupa pojedynczego, bez podpór.

Przebudowa linii wiązałaby się z wyłączeniem energii elektrycznej dla kilkudziesięciu odbiorców na 8 do 12 godzin, a koszt wyniósłby od 6.000 zł do 8.000 zł.

(Dowód: - zeznania świadka L. B. k. 101v – 102)

Sąd zważył co następuje:

Na wstępie odnośnie kwestii formalnych należało wskazać, iż na skutek zarzutu strony pozwanej na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2014 r. wartość przedmiotu sporu została ustalona na kwotę 15.000 zł.

To zaś wpłynęło na ustalone koszty przedmiotowego postępowania.

Przechodząc natomiast do meritum, to w ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Jak stanowi art. 222 § 2 k.c. przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że W. B. i K. B. są współwłaścicielami nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Nie było sporne również, że na nieruchomości znajdują się elementy słupa energetycznego (podpory) stanowiącego własność (...) S.A. w K..

Jak ustalił tutejszy Sąd w oparciu o niekwestionowaną przez strony opinię biegłej sądowej E. M. oraz zeznania świadka Z. W. elementy słupa energetycznego znalazły się na nieruchomości stanowiącej obecnie własność powodów dopiero w czasie modernizacji linii energetycznej w (...) r., kiedy to zmieniono częściowo jej przebieg.

To zaś czyniło bezprzedmiotowym rozważania strony pozwanej odnośnie historycznych losów tej linii.

Jak również czyniło bezzasadnym zarzut zasiedzenia służebności o treści służebności przesyłu na nieruchomości powodów.

Okres zasiedzenia bowiem można było bowiem liczyć dopiero od wspomnianego roku 1991. Przy czym ze względu na złą wiarę strony pozwanej (jej poprzedników prawnych) okres ten wynosiłby 30 lat (art. 172 k.c.).

Złą wiarę należało zaś przyjąć, albowiem strona pozwana nie wykazała w żaden sposób aby uzyskała zgodę ówczesnych właścicieli nieruchomości na posadowienie na niej podpór słupa energetycznego.

W tej zaś sytuacji, skoro słup miał zostać posadowiony w innym miejscu niż dotychczas, to osoby odpowiedzialne w ramach zakładu energetycznego musiały mieć (a przynajmniej powinny mieć) świadomość, że działają bezpodstawnie i naruszają prawo własności osób trzecich.

W konsekwencji, skoro stronie pozwanej nie przysługiwała służebność przesyłu na nieruchomości powodów, a nie potrafiła ona wykazać innego tytułu prawnego do posadowienia elementów słupa energetycznego, czyniło to zasadnym żądanie powodów.

Oczywiście strona pozwana z ostrożności procesowej podnosiła również zarzuty związane z naruszeniem zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.), a dotyczące kosztów zmiany przebiegu linii energetycznej oraz konieczności wyłączeń energii elektrycznej dla odbiorców na tamtym terenie.

Sąd Rejonowy nie podzielił jednak argumentacji strony pozwanej.

W tym zakresie bowiem kluczowe były zeznania świadka L. B. – pracownika strony pozwanej – który wskazał, że obecnie istnieje możliwość posadowienia słupa bez podpór.

To zaś oznaczało, że nie trzeba wcale zmieniać lokalizacji słupa energetycznego skoro na nieruchomości powodów znajdują się jedynie dwie z trzech podpór słupa.

Ponadto świadek zeznał, że w przypadku przebudowy wyłączenie energii elektrycznej dotyczyłoby tylko kilkudziesięciu odbiorców na okres od 8 do 12 godzin.

A zatem na bardzo krótki okres czasu - należało zważyć, że katastrofy naturalne potrafią pozbawić odbiorców energii elektrycznej na zdecydowanie dłuższy czas.

Do tego koszt przebudowy wyniósłby do 8.000 zł – a nie 25.000 zł jak początkowo twierdziła strona pozwana.

Zresztą odnośnie kosztów to trzeba było wskazać, iż skoro strona pozwana (jej poprzednicy prawni) bezprawnie naruszyli cudze prawo własności, to winna się liczyć z kosztami przywrócenia stanu zgodnego z prawem.

I dlatego orzeczono jak w pkt I wyroku.

Przy czym ze względu na obiektywną niemożność natychmiastowej wymiany słupa, termin na likwidację elementów słupa energetycznego z działki powodów został zakreślony na 3 miesiące od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata lub radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

W niniejszej sprawie na koszty te w przypadku powodów złożyła się opłata sądowa 50 zł, uzupełniająca opłata sądowa 700 zł, opłata skarbowa w łącznej kwocie 68 zł, wynagrodzenie biegłego 698,95 zł oraz koszty zastępstwa procesowego 2.400 zł (§ 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późń. zm.)).