Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2015 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2015 r. w Szczecinie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.

przeciwko T. Z.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. na rzecz pozwanego T. Z. kwotę (...) (dwa tysiące czterysta siedemnaście) złotych tytułem kosztów procesu.

SSR Joanna Suchecka

Sygn. akt III C 796/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 26 października 2015r. wydanego w postępowaniu uproszczonym

Powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w P. wniosła o zasądzenie od pozwanych T. Z. i H. Z. solidarnie kwoty 11.036,07 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lipca 2014r. oraz kwoty 778,27 zł od dnia wniesienia pozwu, a także kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu Spółdzielnia wskazała, że pozwanemu T. Z. przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) w P., mieszczące się w jej zasobach mieszkaniowych. W lokalu tym zamieszkuje drugi z pozwanych H. Z.. Przedmiotem roszczenia jest zadłużenie z tytułu kosztów centralnego ogrzewania za okres grzewczy 2013/2014 wynoszące 11.036,07 zł oraz skapitalizowane odsetki naliczone od należności głównej wyliczone na dzień 18 lipca 2014r. na kwotę 778,27 zł.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 3 marca 2015r. orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

Sprzeciw od powyższego nakazu wniósł pozwany T. Z. zaskarżając go w całości. Pozwany zakwestionował żądanie pozwu co do zasady i co do wysokości. Podniósł, że roszczenie powódki z tytułu niedopłaty za koszty ogrzewania lokalu, nie zostało przez powódkę udowodnione mimo tego, że już na etapie sporu przedsądowego w korespondencji między stronami pozwany podnosił że koszty naliczone przez Spółdzielnię są rażąco wygórowane, a ich zasadność nie została udowodniona. Według pozwanego powódka zastosowała wadliwy system rozliczeń kosztów centralnego ogrzewania skutkujący ustaleniem rażąco wygórowanych opłat. Zaznaczył, że wielokrotnie przychodził do lokalu w okresie grzewczym 2013/2014, jednakże nigdy nie zaobserwował nietypowych okoliczności, które mogłyby spowodować nadzwyczajnie wysokie koszty ogrzewania (okna nie były stale otwierane, w lokalu nie było gorąco). Podniósł także, że powódka nie dokonała rzetelnego sprawdzenia przez niezależny podmiot prawidłowości działania podzielników. Ekspertyzę wykonała firma będąca producentem tych podzielników, co podważa jej wiarygodność, a nadto a mimo tego, że według jej treści podzielniki działają prawidłowo nie zostały ponownie zamontowane w lokalu pozwanego. Nadto pozwany zarzucił, że roszczenie powódki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyż pozwany ten nie korzystał z lokalu, a użytkował go jedynie drugi z pozwanych, który mimo wyroku eksmisyjnego nie wydał go. Pozwany T. Z. zarzucił również nieważność § 41 ust. 1 i 2 Regulaminu, w oparciu o który Spółdzielnia rozlicza koszty centralnego ogrzewania, podnosząc jego sprzeczność z ustawą o spółdzielniach mieszkaniowych.

Na podstawie postanowienia Sądu powódka złożyła pismo przygotowawcze stanowiące odpowiedź na sprzeciw, w którym podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko nie oferując nowych wniosków dowodowych. Powódka wskazała, że pozwany T. Z. jako osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu odpowiada za koszty jego użytkowania, choćby w nim nie zamieszkiwał. W odniesieniu do zarzutu, że koszty centralnego ogrzewania przypadające na lokal zostały błędnie ustalone, powódka podtrzymała zawarty w pozwie wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości w celu weryfikacji wykonanych przez nią wyliczeń. W kwestii ekspertyzy wykonanej przez producenta podzielników powódka stwierdziła, że firma ta dokonała kontroli prawidłowości działania podzielników w ramach uprawnień gwarancyjnych, a pozwany nie wykazał, że ekspertyza ta jest nieprawidłowa. Natomiast, jeśli pozwany twierdzi, że system rozliczeń kosztów centralnego ogrzewania jest niewłaściwy, winien tą okoliczność udowodnić.

W piśmie przygotowawczym stanowiącym odpowiedź na powyższe stanowisko powódki pozwany podtrzymał wniosek o oddalenie powództwa stwierdzając, że powódka nie zaoferowała dowodów pozwalających stwierdzić, że przysługuje jej zgłoszone w pozwie roszczenie. Pozwany sprzeciwił się dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości z uwagi na to, że do pozwu nie zostały dołączone dokumenty, na podstawie których biegły mógłby wydać opinię. Zanegował też zasadność pozostałych zarzutów, twierdzeń i wniosków powódki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. Z. przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w P., należące do zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.. Lokal ma powierzchnię 30,70 m ².

b ezsporne

W sezonie grzewczym 2012/2013 w powyższym lokalu zamieszkiwał H. Z., wobec którego zapadł wyrok nakazujący opróżnienie i wydanie lokalu T. Z.. Sąd przyznał H. Z. prawo do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroku do czasu złożenia mu przez Gminę P. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Bezsporne, a nadto dowód:

- wyrok z dnia 11 stycznia 2012r. k. 64

- postanowienie z dnia 11 czerwca 2012r. k. 65

- pismo do Gminy P. z dnia 26 lipca 2012r. k. 66

- pismo z dnia 14 sierpnia 2012r. k. 67

- pismo z dnia 6 listopada 2013r. k. 69

Według rozliczenia wykonanego przez (...) sp. z o.o. na podstawie umowy zawartej ze Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w P. całkowite koszty ogrzewania lokalu przy ul. (...) w P. w sezonie grzewczym obejmującym okres od 1 sierpnia 2012r. do 31 lipca 2013r. wyniosły 11.758,11 zł. Opłata zaliczkowa wyniosła 722,04 zł, a do zapłaty pozostała kwota 11.036,07 zł. Według tego rozliczenia koszty stałe wyliczone według powierzchni lokalu wyniosły 394,99 zł, a koszty wyliczone według podzielników – 11.345,38 zł. W rozliczeniu przyjęto 318.920,175 jednostek zużycia.

d owód:

- rozliczenie kosztów ogrzewania k. 24

- protokół odczytu liczników k. 25 , 26

T. Z. złożył reklamację na rozliczenie kosztów ogrzewania centralnego za sezon grzewczy 2012/2103 zarzucając, że jest ono nierzetelne i niewiarygodne. Stwierdził, że Spółdzielnia nie udowodniła, że rozliczenie to jest prawidłowe. Dodatkowo wskazała, że mało wiarygodnym jest twierdzenie, że do ogrzania lokalu o powierzchni 30 m ² potrzebne było ciepło o wartości 11.740,37 zł. W odpowiedzi Spółdzielnia kontrola dokonana przez służby techniczne i księgowe nie wykazała nieprawidłowości, a firma (...) potwierdziła prawidłowe działanie podzielników. W dalszej korespondencji kierowanej do Spółdzielni (...) podtrzymał swoje stanowisko, że Spółdzielnia nie wykazała rzetelności i prawidłowości rozliczenia.

d owód:

- pismo z dnia 14 listopada 2013r. k. 31

- pismo z dnia 21 listopada 2013r. k. 30

- pismo (...) k. 27

- pismo z dnia 23 kwietnia 2014r. k. 33

Koszty ogrzewania lokalu T. Z. w sezonie grzewczym 2013/2014 wyniosły łącznie 865,81 zł.

d owód:

- r ozliczenie k. 63

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę prawną żądania stanowił art. art. 4 ust. 1, 1 ¹ i 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 1222 ze zm.).

Art. 4. 1. Członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

1 ¹ . Osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach (…).

6. Za opłaty, o których mowa w ust. 1-2 i 4, odpowiadają solidarnie z członkami spółdzielni, właścicielami lokali niebędącymi członkami spółdzielni lub osobami niebędącymi członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, osoby pełnoletnie stale z nimi zamieszkujące w lokalu, z wyjątkiem pełnoletnich zstępnych pozostających na ich utrzymaniu, a także osoby faktycznie korzystające z lokalu.

Powódka dochodziła w niniejszej sprawie należności stanowiącej różnicę między kosztami centralnego ogrzewania przypadającymi na lokal pozwanego a wysokością uiszczonej na ten cel zaliczki. Mimo błędne określonego przedmiotu żądania w pozwie, a także treści oświadczenia pełnomocnika powódki złożonego na rozprawie, nie ulegało wątpliwości, że powództwo dotyczy kosztów ogrzewania powstałych w sezonie grzewczym 2012/2013 co wprost wynika z dokumentów dołączonych do pozwu, a w szczególności rozliczenia, w którym kwota niedopłaty jest zbieżna z wysokością dochodzonej należności głównej.

Nie budzi żadnych zastrzeżeń, że pozwany T. Z., któremu przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w zasobach powodowej Spółdzielni jest zobowiązany do ponoszenia kosztów związanych z eksploatacją tego lokalu solidarnie z osobami, które go zamieszkują. Zatem fakt, że w okresie objętym sporem lokal zajmował wyłącznie drugi z pozwanych H. Z., nie ma wpływu na powstanie odpowiedzialności T. Z. wobec powódki za koszty centralnego ogrzewania przypadające na przedmiotowy lokal.

Istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy powódka jest uprawniona do żądania od pozwanego T. Z. kwoty 11.036,07 zł tytułem dopłaty za koszty centralnego ogrzewania lokalu w sezonie grzewczym 2012/2013 oraz odsetek od tej należności. W oparciu o zaoferowany przez strony materiał dowodowy, zgłoszone wnioski oraz przy uwzględnieniu podniesionych przez strony twierdzeń i zarzutów Sąd doszedł do przekonania, że powódka nie wykazała zasadności swojego żądania.

Według obowiązującej w procesie cywilnym zasadzie rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.), na powodzie spoczywa obowiązek wykazania faktów, z których wywodzi dochodzone roszczenie – co do zasady i wysokości, zaś obowiązek dowodowy pozwanego obejmuje fakty tamujące lub niweczące roszczenie powoda. Należy przy tym mieć na względzie oczywistą prawidłowość, iż obowiązek dowodzenia po stronie pozwanego aktualizuje się dopiero w przypadku skutecznego wywiedzenia jego odpowiedzialności przez powoda. Dlatego też powinnością sądu jest w pierwszej kolejności ustalenie, czy strona inicjująca proces wykazała okoliczności faktyczne uzasadniające zgłoszone żądanie, a w razie pozytywnego przyjęcia w tym zakresie, rozstrzygnięcie o zarzutach strony przeciwnej. Jeśli zaś takiego ustalenia dokonać nie można, to fakt ten samoistnie niweczy zasadność powództwa niezależnie od skuteczności podjętej przez pozwanego linii obrony.

Sąd dokonuje ustaleń w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia zgodnie z regułami określonymi w rozdziale „Przedmiot i ocena dowodów” art. 227-234 k.p.c. Zasadą jest, że ustalenie faktu istotnego dla rozstrzygnięcia następuje na podstawie zaoferowanych przez strony dowodów, ocenionych zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. tj. przy uwzględnieniu ich wiarygodności i mocy dowodowej na podstawie reguł logiki i doświadczenia życiowego. Nie wymagają dowodu fakty powszechnie znane (art. 228 § 1 k.p.c.), fakty znane sądowi z urzędu (art. 228 § 2 k.p.c.), fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości (art. 229 k.p.c.). Stosownie do art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Sąd może również uznać za ustalone fakty na podstawie domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.). Twierdzenie strony nie stanowi natomiast dowodu i przy braku dodatkowych warunków przewidzianych we wskazanych przepisach, nie może stanowić podstawy ustaleń.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż zgodnie z art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zasadą jest zatem, że Sąd dokonuje ustaleń na podstawie materiału zaoferowanego przez strony. Regulacja zawarta w zdaniu drugim tego przepisu wprawdzie umożliwia dopuszczenie przez sąd dowodu niezgłoszonego przez stronę, jednakże ma ona charakter wyjątkowy i nie może być stosowna z oderwaniu od zasady kontradyktoryjności i równości stron w procesie. Regułą bowiem jest, że inicjatywa dowodowa należy do stron i sąd nie jest uprawniony do wyręczenia ich w tym zakresie, albowiem w przeciwnym razie przyjąłby rolę ich pełnomocnika. Zasada prowadzenia postępowania dowodowego w ramach wniosków stron winna w szczególności znaleźć zastosowanie w przypadku, gdy obie strony są reprezentowane przez zawodowych pełnomocników.

Omówiony wyżej obowiązek dowodowy oznacza dla powoda konieczność przedstawienia dowodów na okoliczności, z których wywodzi on swoje roszczenie. Podjęcie inicjatywy dowodowej jest tym bardziej niezbędne, jeśli pozwany zaprzecza twierdzeniom pozwu. Zakres i skuteczność podjętej inicjatywy dowodowej przez powoda przesądza o wyniku procesu.

Przenosząc powyższe reguły na grunt niniejszej sprawy Sąd doszedł do przekonania, że roszczenie nie zostało wykazane. Powódka bowiem nie naprowadziła dowodów pozwalających na ustalenie, że koszty centralnego ogrzewania lokalu pozwanego w sezonie grzewczym 2012/2013 wyniosły kwotę wskazaną w rozliczeniu, a także nie zaoferowała dowodów umożliwiających weryfikację wysokości tych kosztów. Na potwierdzenie istnienia żądania przedłożyła jedynie sporządzone przez siebie wydruki księgowe, rozliczenie wykonane na jej zlecenie przez firmę (...), wynik badania podzielników wykonanego przez tę firmę, protokoły odczytów podzielników, korespondencję między stronami oraz zgłosiła - nieprzydatny z uwagi na zakres sporu - wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości.

Po pierwsze stwierdzić należy, że dokumenty księgowe Spółdzielni nie stanowią dowodu na istnienie roszczenia. Brak jest także regulacji, które nakazywałyby przyznać im przymiot wiarygodności co do tego, że ujęte w nich należności odpowiadają rzeczywistym kosztom związanym z użytkowaniem danego lokalu. Są to wyłącznie dokumenty prywatne, które zgodnie z art. 245 k.p.c. stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała złożyła oświadczenie o zawartej w nich treści. W razie sporu sądowego Spółdzielnia winna wykazać, że kwestionowane opłaty naliczyła prawidłowo, w sposób adekwatny do rzeczywistych kosztów.

Po drugie, niezbędny zakres inicjatywy dowodowej powódki wyznaczało stanowisko pozwanego, które było powódce znane jeszcze przed wytoczeniem powództwa. Świadczy o tym treść korespondencji między stronami dołączona już do pozwu. Pozwany zakwestionował prawidłowość działania podzielników, na podstawie których dokonano rozliczenia kosztów centralnego ogrzewania przypadających na jego lokal, a w konsekwencji zarzucił, że koszty ustalone w rozliczeniu dokonanym przez firmę (...) nie odpowiadają rzeczywistym kosztom zużytej energii cieplnej w jego lokalu.

Biorąc powyższe pod uwagę powódka, stosownie do treści art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. winna była naprowadzić dowody na okoliczność, że koszty centralnego ogrzewania w przypadku lokalu pozwanego zostały rozliczone prawidłowo, a w szczególności, że dane przyjęte za podstawę rozliczenia, w tym dane z podzielników, mogą stanowić podstawę wyliczeń. Powódka obowiązana była wykazać, jaka ilość ciepła została pobrana w lokalu pozwanego i jakie w konsekwencji zostały wygenerowane koszty. Tego rodzaju okoliczności mogły zostać zweryfikowane wyłącznie na podstawie szczególnego rodzaju dowodu, jakim jest dowód z opinii biegłego. Zgodnie bowiem z art. 278 § 1 k.p.c. dowód z opinii biegłego przeprowadza się wówczas, gdy ustalenie danej okoliczności wymaga wiadomości specjalnych. Natomiast weryfikacja działania podzielników, jak również ustalenia w zakresie ilości pobranego ciepła niewątpliwie wymagały skorzystania z wiadomości specjalnych. Strona powodowa nie zaoferowała jednakże takiego dowodu i to mimo tego, że strona przeciwna w swojej argumentacji wyraźnie wskazywała, że rozstrzygnięcie tego rodzaju okoliczności spornych wymaga dowodu z opinii biegłego. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, iż winien być to dowód z opinii biegłego z zakresu ciepłownictwa lub dziedziny pokrewnej. Oczywiście niewystarczający był w tym zakresie dowód z opinii biegłego księgowego, gdyż zakres sporu nie dotyczył tylko matematycznego rozliczenia kosztów centralnego ogrzewania w lokalu pozwanego, lecz także danych stanowiących podstawę wyliczenia tych kosztów, przede wszystkim wskazań z podzielników, a kontrola tych danych przekraczała zakres wiadomości specjalnych z dziedziny księgowości. Trafnie zatem argumentowała strona pozwana, że powołanie biegłego z zakresu księgowości było niecelowe skoro biegły ten wydając opinię opierałby się on wyłącznie na niezweryfikowanych i objętych sporem wskazaniach z podzielników. Dlatego Sąd pominął ten wniosek powódki nie znajdując tym samym podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu zwykłym. Sąd pominął również wnioski o przesłuchanie świadków zgłoszonych w sprzeciwie, albowiem z uwagi na nieskuteczną inicjatywę dowodową strony powodowej zbędne było prowadzenie postępowania na okoliczności mające podważyć zasadność żądania powódki.

W odniesieniu do stanowiska powódki, iż dowodem na prawidłowość działania podzielników jest pismo firmy (...) stwierdzić należy, że moc dowodowa tego pisma nie wykracza poza treść art. 245 k.p.c. Jest to dowód wyłącznie na to, że osoba, która pismo to podpisała, złożyła oświadczenie o zawartej w nim treści. Nie dowodzi natomiast tego, że oświadczenie to jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, w tym przypadku tego, że podzielniki, jakie zamontowane zostały w lokalu pozwanego, działały prawidłowo i zawarte na nich odczyty mogą stanowić podstawę wyliczenia ilości pobranego w lokalu ciepła. Sąd w żadnej mierze nie przychyla się do argumentacji strony powodowej, iż fakt, że kontrolę działania podzielników wskazana firma przeprowadziła w ramach czynności gwarancyjnych, powoduje, iż jej stanowisko jest dla stron niniejszego procesu wiążące. Procedury gwarancyjne jakie zostały w tym przypadku zastosowanie mają znaczenie jedynie w zakresie stosunku łączącego Spółdzielnię z (...) jako producenta podzielników, nie wywołują natomiast skutków w zakresie relacji między Spółdzielnią i pozwanym dotyczących kosztów użytkowania lokalu. Skoro powódka w niniejszym chciała się posłużyć rozliczeniem wykonanym przez (...) i ekspertyzą tej firmy obejmującą kontrolę działania podzielników, to winna była wykazać, że dokumenty te są prawidłowe nie tylko pod względem formalnym lecz także merytorycznym. Tego rodzaju dowody nie zostały zaoferowane w procesie przez powódkę, wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. i 232 k.p.c.

Na zakończenie niniejszych rozważań Sąd podkreśla, iż w niniejszej sprawie zaniechanie prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu było uzasadnione w świetle stanowiska strony powodowej, która ustosunkowując się do zarzutów i twierdzeń strony przeciwnej, w tym dotyczących zakresu inicjatywy dowodowej, podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko i nie zgłosiła dalszych wniosków dowodowych dając wprost wyraz temu, iż wnioski dotychczas przez nią zgłoszone są wystarczające dla rozstrzygnięcia w sprawie. Mając na uwadze, że powódka była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, Sąd nie znalazł podstaw ku temu, aby wbrew woli powódki prowadzić postępowanie dowodowe w zakresie szerszym niż przez nią wskazany. Stąd dowód z opinii biegłego z zakresu ciepłownictwa, którego przeprowadzenie w niniejszej sprawie byłoby celowe, nie został dopuszczony, gdyż takie działanie rażąco naruszyłoby zasadę dyspozytywności i równości stron.

Z powyższy przyczyn roszczenie jako niewykazane Sąd oddalił.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. obciążając w całości powódkę kosztami postępowania poniesionymi przez pozwanego T. Z.. Do kosztów tych należało wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej ustalonej zgodnie z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 490) w wysokości 2400 zł i 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, łącznie 2417 zł.

SSR Joanna Suchecka