Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Henryk Brzyżkiewicz

Sędzia SO Anna Hajda (spr.)

SR del. Ewa Buczek – Fidyka

Protokolant stażysta Aleksandra Sado-Stach

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. O.

przeciwko M. Z.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 2 lipca 2014 r., sygn. akt I C 1176/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSR (del.) Ewa Buczek – Fidyka SSO Henryk Brzyżkiewicz SSO Anna Hajda

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 11.921,59 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że wykonał dla pozwanego prace wynikające z zawartej umowy o roboty budowlane. Pozwany uiścił jedynie część należności, a wynikająca z faktur VAT nr (...) kwota mimo wezwania pozostała nieuregulowana.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 31 maja (...). w sprawie sygn. I Nc 1346/12 Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach nakazał pozwanemu, aby zapłacił na rzecz powoda 11.921,59 zł z ustawowymi odsetkami oraz 2.566 zł tytułem kosztów procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zwrot kosztów procesu. Zaprzeczył zarówno istnieniu roszczenia, jak i treści umowy, na którą powołał się w pozwie powód. Zakwestionował również przedstawiony przez niego materiał dowodowy wskazując, że powód nie wykonał zobowiązania i otrzymał zapłatę za wszystkie prace.

Zaskarżonym wyrokiem z 2 lipca 2014r. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.295,98 zł z ustawowymi odsetkami od 4 maja 2012r. W pozostałej części powództwo oddalił. Nadto nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa 1.207,12 zł, a od powoda 457,38 zł tytułem wydatków oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda 451,11 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Orzeczenie powyższe zapadło przy ustaleniu, że strony zawarły w formie ustnej umowę o dzieło, w ramach której powód prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą K. Z. O. z siedzibą w K. zobowiązał się do wykonania prac polegających na wykonaniu kanalizacji deszczowo – drenażowej, wyrównania terenu, wykonania opaski betonowej wokół budynku, opaski płytek, opaski wokół budynku i terenu z utwardzeniem terenu o pow. 90m ², utwardzeniu drogi wzdłuż posesji, przebudowy ogrodzenia oraz wykonaniu garażu dwustanowiskowego. Strony nie ustaliły dokładnej wysokości wynagrodzenia. Miało ono nastąpić po wykonaniu poszczególnych etapów prac.

W ramach realizacji prac budowlanych powód wykonał na rzecz pozwanego roboty obejmujące: wykonanie kanalizacji deszczowo – drenażowej, wyrównanie terenu wokół budynku przy użyciu ładowarki, wykonanie opaski betonowej wokół budynku, wykonanie opaski z płytek, utwardzenie drogi wzdłuż posesji, przebudowę ogrodzenia oraz wykonanie garażu dwustanowiskowego. Wszystkie prace zostały zakończone na dzień 25 lipca 2011r. (za wyjątkiem prac przy budowie garażu). Na prośbę pozwanego garaż posadowiono w granicy posesji. Za jego zgodą na środku garażu posadowiono belkę wspierającą oraz ocieplono garaż. Nie położono drugiej warstwy papy oraz nie wyłożono garażu płytkami. Dla prac związanych z posadowieniem garażu nie wykonywano żadnych pomiarów geodezyjnych oraz projektu garażu. W trakcie prac pozwany nie zgłaszał do nich żadnych zastrzeżeń. Strony rozliczały się w miarę terminowo w systemie zaliczkowym. Pozwany na dzień 28 września 2011r. uiścił na rzecz powoda zaliczkę w łącznej kwocie 26.700 zł.

Budowa garażu nie została zgłoszona. Nie poprzedziły jej pomiary geodezyjne. Postawiony w miejscu wskazanym przez pozwanego garaż został rozebrany na koszt pozwanego. Rozbiórka odbyła się również bez uprzedniego wydania stosownej decyzji w tym przedmiocie. Sąd ustalił również, ze pozwany nie posiadał zezwolenia administracyjnego na posadowienie garażu, nie udzielił również powodowi pełnomocnictwa celem załatwienia spraw formalnych związanych z pozwoleniem na posadowienie garażu. W kwestii budowy garażu pozwany miał się porozumieć z sąsiadem, czego nie uczynił.

Sąd ustalił również, że materiały budowlane powód nabywał w hurtowni (...) w K. oraz u stolarza Pana J. R. (1). Ujęte w zestawieniach powoda kwoty 375 zł za wywóz ziemi ładowarką oraz 460 zł za zakup mieszanki żwirowej zostały przez pozwanego zapłacone. W związku z wykonanymi pracami powód wystawił faktury VAT nr (...) odpowiednio na kwoty: 36.077,82 zł, 13.483,60 zł oraz 1.843,77 zł brutto, przy czym w rozliczeniu ujętym na fakturze nr (...) potrącona została kwota 26.000 zł z tytułu zaliczek uprzednio wpłaconych przez pozwanego. Do faktur powód dołączył kosztorysy oraz wyliczenie kosztów pracy pracowników, przyjmując stawkę za roboczogodzinę w wysokości 12,00 zł. Powyższe zostało uzgodnione z pozwanym na jego posesji przed rozpoczęciem prac. Nadto do faktury nr (...) powód dołączył wykaz prac dodatkowych, w którym wskazał na rozliczenie przekazanego piasku, transportu, płytek, wkładek do furtki innych materiałów wymienionych w wykazie.

Pismem z 10 kwietnia 2012 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty wynikającej z faktury nr (...), tj. 10.077,82 zł w terminie 5 dni od dnia otrzymania wezwania. Pozwany do chwili wniesienia pozwu należności nie uregulował.

Na podstawie dowodu z opinii biegłego sądowego Sąd ustalił wartość zrealizowanych przez powoda prac na kwotę 27.811 zł netto, przy zastosowaniu stawki za roboczogodzinę na poziomie 12,00z ł netto z uwzględnieniem kosztów pośrednich oraz 11,4% zysku.

W oparciu o tak poczynione ustalenia Sąd Rejonowy podkreślając, że strony procesu łączyła umowa o roboty budowlane i opierając się na dokonanym przez biegłego ustaleniu wartości zakresu prac zrealizowanych przez powoda, uznał roszczenie powoda za częściowo uzasadnione. Nie znalazł przy tym podstaw do obciążenia pozwanego kosztami rozbiórki wadliwie posadowionego garażu wskazując, że to na pozwanym jako właścicielu nieruchomości spoczywał obowiązek uzyskania stosownych pozwoleń i to pozwany miał zasadniczy wpływ na jego konstrukcję. Ostatecznie Sąd uwzględnił powództwo do wartości prac oszacowanych przez biegłego tj. 27.811 zł netto. Kwotę tę Sąd obniżył o poniesione przez pozwanego koszty w postaci zakupu mieszanki żwirowej (460 zł), wynajmu fadromy (375 zł) oraz belki wspierającej dach (150 zł). Łączna koszt prac wykonanych na posesji pozwanego wyniósł zatem 32.995,98 zł brutto, co po odjęciu wypłaconych uprzednio zaliczek, dało sumę 6.295,98 zł. O odsetkach Sąd orzekł mając na uwadze treść art. 481 § 1 kc zasądzając je od dnia wniesienia pozwu, tj. 4 maja 2012r., uznając wezwanie do zapłaty z 10 kwietnia 2012r. za bezskuteczne. Koszty rozliczono na podstawie art. 100 kpc stosunkowo je rozdzielając.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w całości. Zarzucił błędy w ustaleniach faktycznych polegające na przyjęciu, że:

a)  strony nie ustaliły jednoznacznie wysokości wynagrodzenia powoda za wykonanie umowy, a rozliczenie miało nastąpić po wykonaniu poszczególnych etapów, podczas gdy wynagrodzenie za całość prac zostało ustalone przez strony przed zawarciem umowy na kwotę 20.511,91 zł;

b)  do sporządzenia zestawienia prac doszło po ich faktycznym wykonaniu, gdy w rzeczywistości sporządzono je w trakcie pierwszego etapu prac;

c)  pozwany zgodził się zapłacić powodowi więcej niż było ustalone z uwagi na przedłużający się czas wykonywania prac, podczas gdy przyczyną uiszczenia na rzecz powoda wyższej kwoty była jego trudna sytuacja i dobre stosunki panujące wówczas między stronami;

d)  za zgodą pozwanego na środku garażu posadowiono belkę wspierającą, w sytuacji gdy została tam umieszczona przez pozwanego we własnym zakresie.

Nadto pozwany zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego, a to: art. 207§ 6 kpc, 207 § 7 kpc w zw. z § 3 i art. 217 § 2 kpc przez zaniechanie zwrotu pisma procesowego powoda z dnia 10 sierpnia 2012r. oraz zaniechanie pominięcia zawartych w nim spóźnionych twierdzeń i dowodów, a w szczególności dowodów z opinii biegłego sądowego oraz zeznań świadków, art. 233 § 1 kpc przez przekroczenie ram swobodnej oceny dowodów, polegające na dokonaniu ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią materiału dowodowego i regułami logicznego rozumowania oraz zaniechanie wszechstronnego rozważenia materiału i dokonanie ustaleń faktycznych na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda, tj. w szczególności zestawów rozliczeń i dokumentów WZ, które były wzajemnie ze sobą sprzeczne.

Pozwany zarzucił także naruszenie przepisów prawa materialnego, a to: art. 354 § 1 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji uznanie, że powód wykonał zobowiązanie, podczas gdy dzieło nie zostało dokończone, a nadto było przez niego wykonywane w sposób niezgodny z umową; art. 355 § 1 i § 2 kc przez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na dokonaniu oceny sposobu wykonania zobowiązania przez powoda bez uwzględnienia zawodowego charakteru jego działalności i w konsekwencji przyjecie, że powód dochował należytej staranności; art. 628 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na ustaleniu wysokości wynagrodzenia należnego powodowi na podstawie wskazanego przepisu mimo braku ku temu przesłanek, tj. mimo dokładnego określenia przez strony wysokości wynagrodzenia przed zawarciem umowy; art. 629 kc i 630 kc przez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na zasądzeniu na rzecz powoda wynagrodzenia w wyższej kwocie niż określona w kosztorysie oraz art. 642 § 1 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na zasądzeniu na rzecz powoda wynagrodzenia pomimo ustalenia, że nie ukończył on dzieła, a pozwany go nie odebrał. W oparciu o tak podniesione zarzuty domagał się zmiany zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w tym postępowaniu. Apelujący domagał się również rozpoznania postanowienia z 30 sierpnia 2012r. o dopuszczeniu dowodów z zeznań wymienionych świadków oraz postanowienia z 4 października 2012r. o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego sadowego z zakresu budownictwa, które choć niezaskarżalne miały wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie mogła odnieść skutku.

Podkreślenia wymaga, iż ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia są prawidłowe i w pełni znajdują potwierdzenie w zgromadzonych dowodach. Sąd w pisemnych motywach rozstrzygnięcia wskazał, fakty, które uznał za udowodnione oraz dowody na których się oparł. Z tak dokonanych ustaleń wyprowadził trafne wnioski i prawidłowo zastosował przepisy prawa.

Niezależnie od tego, że w pełnym zakresie należało podzielić zarówno ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, jak i rozważania prawne, Sąd Odwoławczy dostrzegł konieczność uzupełnienia postępowania dowodowego w niewielkim zakresie. W tym celu Sąd Okręgowy dopuścił dowód z pisemnej uzupełniającej opinii biegłego dla ustalenia wartości robót wykonanych przez powoda w kwotach brutto. Wyniki postępowania dowodowego przeprowadzonego przed Sądem Odwoławczym nie mogły jednak prowadzić do korekty zaskarżonego orzeczenia w kierunku postulowanym przez skarżącego.

Odnosząc się do podniesionego w apelacji zarzutu dokonania przez Sąd pierwszej instancji błędnych ustaleń faktycznych, należy w pierwszym rzędzie wskazać, ze Sąd drugiej instancji ma ograniczone możliwości ingerencji w ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy. Korekta tych ustaleń jest możliwa w zasadzie wyłącznie wówczas, gdy ustalenia te poczynił Sąd pierwszej instancji w sposób sprzeczny z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występowała. Nie sposób zgodzić się z interpretacją pozwanego, który w apelacji wywodzi, że Sąd błędnie ustalił, że wynagrodzenie za całość prac zostało ustalone przed zawarciem umowy, a pozwany zapłacił więcej niż to było ustalone z uwagi na przedłużający się czas wykonywania prac. Słusznie wskazał Sąd pierwszej instancji w pisemnych motywach swojego rozstrzygnięcia, że takiego postępowania pozwanego, sprowadzającego się w rzeczywistości do dobrowolnego uiszczenia wyższej ceny za dzieło i to z uwagi na niedotrzymanie terminu jego wykonania przez powoda, nie sposób uznać za logiczne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Nie jest bowiem rzeczą zwyczajną uiszczanie na rzecz wykonawcy wyższego wynagrodzenia w sytuacji, gdy spóźnia się on z oddaniem dzieła. Wręcz przeciwnie, jak słusznie wskazał Sąd pierwszej instancji, strony dążą wówczas do zmniejszenia wysokości wynagrodzenia, a wręcz czasami domagają się zapłaty kar umownych. Gdyby zatem Sąd Rejonowy poczynił ustalenia zgodne z twierdzeniami pozwanego należałoby je uznać za błędne i sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania. W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Odwoławczego, taka sytuacja nie zachodziła , a poczynione ustalenia w pełni zasługują na aprobatę.

Nie sposób również podzielić twierdzeń pozwanego, który w apelacji wywodził, że Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia art. 207 kpc przez zaniechanie zwrotu pisma procesowego powoda z dnia 10 sierpnia 2012r. oraz przeprowadzenie zgłoszonych w nim, a zdaniem apelującego spóźnionych twierdzeń i dowodów, a w szczególności dowodów z opinii biegłego sądowego oraz zeznań świadków E. P., P. J., R. Jordana, G. K., J. R. (2), K. R. i L. Z.. Zgodnie z treścią art. 207 § 6 kpc Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

W niniejszej sprawie kwestionowane przez pozwanego środki dowodowe zostały zgłoszone przez powoda bezpośrednio po zapoznaniu się przez niego z zarzutami zgłoszonymi w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Co istotne na tym etapie postępowania pozwany zdawał się w ogóle kwestionować faktu zawarcia umowy z powodem. Tym samym strona powodowa korzystając z przysługującego jej uprawnienia zawnioskowała dowody na wszelkie okoliczności związane z ówczesnym stanowiskiem pozwanego. W działaniu takim nie sposób dopatrzeć się naruszenia reguł wynikających z przytoczonego przepisu.

Nie mogły również wpłynąć na zmianę zaskarżonego orzeczenia dalsze zarzuty, w tym dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego. Należy zauważyć, że wszystkie one mogłyby być uzasadnione jedynie w sytuacji stwierdzenia przez Sąd Odwoławczy, że Sąd pierwszej instancji błędnie ustalił stan faktyczny, co jak już wyżej wskazano nie miało miejsca.

Reasumując należało uznać, że w sprawie brak było podstaw do ingerencji w treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, które jest trafne i prawidłowe.

Skoro zatem orzeczenie Sądu pierwszej instancji zasługuje na akceptację apelację pozwanego oddalono , stosownie do art. 385 kpc. O kosztach postępowania odwoławczego należnych powodowi orzeczono w oparciu o art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 i § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U. z 2013r., poz. 490 j.t.). Złożyło się na nie wynagrodzenie pełnomocnika – 600 zł. Wydatkami związanymi z uzupełniającą opinią biegłego dopuszczoną w postępowaniu odwoławczym, poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa, obciążono pozwanego jako stronę przegrywająca proces.

SSR (del.) Ewa Buczek – Fidyka SSO Henryk Brzyżkiewicz SSO Anna Hajda