Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Mirella Szpyrka

Sędzia SO Krystyna Hadryś (spr.)

SR del. Marcin Rak

Protokolant Joanna Gołosz

po rozpoznaniu w dniu 29 lipca 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. B. i K. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt I C 178/13

1)  oddala apelację;

2)  zasądza solidarnie od powodów na rzecz pozwanej kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR del. Marcin Rak SSO Mirella Szpyrka SSO Krystyna Hadryś

UZASADNIENIE

Powodowie A. B. i K. B. wnieśli o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. kwoty 48.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami począwszy od dnia 1 stycznia 1991 r. oraz kosztów procesu według norm przepisanych. Uzasadniając żądanie pozwu powodowie wskazali, że są właścicielami działki numer (...), która uległa podziałowi na działki o numerach (...), opisanych w księdze wieczystej (...). Wedle powodów działka numer (...) na wniosek Kopalni (...) została wykorzystana na nowe koryto rzeki B.. Powodowie argumentowali, że działki numer (...) przylegają do ww. rzeki z obu stron i wskutek przesunięcia koryta rzeki powodowie nie posiadają dojazdu do działki numer (...). Ponadto powodowie wskazali, że przez ich działkę numer (...) poprowadzono rurociąg 800 mm i wybudowano tam studzienkę, a Kopalnia (...) nie zawarła z powodami żadnej umowy o korzystanie z ich działek. Powodowie podnieśli, że pomimo wezwań wysyłanych do pozwanej żądana kwota nie została zapłacona.

Na rozprawie w dniu 18 września 2014 r., pełnomocnik powodów cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie odsetek ustawowych za okres od dnia 1 stycznia 1991 r. do dnia 31 grudnia 1992 r., co skutkowało umorzeniem (postanowienie Sądu z dnia 22 stycznia 2015 r.) postępowania co do odsetek ustawowych liczonych od kwoty 40.000 zł od dnia 1 stycznia 1991 r. do 31 grudnia 1992 r.

Pozwana domagała się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powodów kosztów procesu według norm przepisanych. Podniosła, że nie kwestionuje faktu, iż to na jej zlecenie (umowa numer (...) z dnia 19 sierpnia 1991 r. ) wykonana została regulacja rzeki B. w km 47,975-48,200 wg PT-ETAP-1 w L., to należy zauważyć, że koryto rzeki B. na tym odcinku przebiegało przez działkę numer (...) stanowiącą własność powodów. Stąd też wedle pozwanej bezpodstawne jest zawarte w pozwie stwierdzenie, że działka numer (...) została zajęta (wykorzystana) na nowe koryto rzeki B.. Wedle pozwanej przesunięcie koryta rzeki B. - o ile na tym odcinku miało miejsce - nie zmieniło możliwości dojazdu do powstałych z podziału działki (...) nowych działek o numerach (...). Pozwana argumentowała, że powodowie powinni wykazać, jaką drogą dojeżdżali do części działki numer (...) podzielonej korytem rzeki B. przed jej regulacją. Pozwana wskazała przy tym, że prace związane z regulacją rzeki B. na odcinku obejmującym działki powodów wraz z rekultywacją przyległych gruntów zostały wykonane przed 1995 r.., a wejście na te grunty (czasowe zajęcie) odbyło się za zgodą właścicieli.

Odnośnie rurociągu 800 mm odprowadzającego wody z odwodnienia nieruchomości - w tym nieruchomości powodów - z rejonu rzeki B. pozwana wyjaśniła, że został on ułożony w ziemi i zasypany, a teren przywrócony do stanu poprzedniego. Rurociągiem tym woda odprowadzana jest do rzeki B.. W zakresie roszczenia o odszkodowanie pozwana podniosła zarzut przedawnienia z art. 118 k.c. Granice działki numer (...) zostały odtworzone z jej podziałem na działki o numerach (...) o czym strona powodowa poinformowana została pismem z dnia 1 grudnia 1999 roku. Konkludując pozwana podniosła, że powodowie powinni wykazać, że to w następstwie regulacji rzeki B. utracili możliwość korzystania z gruntów wskutek braku dojazdu do swojej działki (art. 6 k.c.).

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Rybniku oddalił powództwa; zasądził od powodów solidarnie na rzecz pozwanej kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Orzeczenie to zapadło przy ustaleniu, że powodowie A. B. i K. B. na podstawie umowy darowizny z dnia 20 stycznia 1995 r., stali się właścicielami nieruchomości opisanej w księdze wieczystej numer (...). Wpis prawa własności na rzecz powodów w dziale II księgi wieczystej nastąpił dnia 21 kwietnia 1995 r. Wcześniej właścicielem nieruchomości była babcia powodów, a nieruchomość ta była wówczas użytkowana jako łąka, na której wypasane były zwierzęta domowe. Nieruchomość opisana w księdze wieczystej numer (...) jest położona w L. i wedle treści działu I księgi wieczystej składają się na nią aktualnie działki o numerach (...) o łącznej powierzchni 0,9953 ha. W 1991 r. strona pozwana zleciła wykonanie regulacji rzeki B. na odcinku km 47,975-48,200 wg PT-ETAP-1 w L.. Umowa numer (...) na wykonanie tych prac została zawarta w dniu 19 sierpnia 1991 r. W tym czasie tj. w 1991 roku przez działkę numer (...) przepływała rzeka B. z korytem w aktualnym do dnia dzisiejszego przebiegu. W przeszłości przebieg koryta rzeki B. był inny i do zmiany koryta rzeki wg aktualnego stanu doszło w 1990 r. Prace regulacyjne zostały przeprowadzone w trzech etapach, począwszy od 1991 roku przez kolejne lata tj. 1992-1993. W toku tych prac pogłębione zostało koryto rzeki oraz umocnione zostały brzegi kamieniem. W dalszej kolejności na nieruchomość została nawieziona ziemia, a następnie zasiana została trawa. Przed rozpoczęciem prac regulacyjnych poprzez rzekę B. w przebiegu przez nieruchomość opisaną w księdze wieczystej numer (...) był posadowiony mostek łączący obie części nieruchomości (gruntu) rozdzielonego rzeką. Podczas prac regulacyjnych mostek ten został usunięty. Zarówno przed jak i w toku ww. prac regulacyjnych ani powodowie, ani poprzedni właściciel nieruchomości opisanej w księdze wieczystej numer (...) nie kwestionowali zakresu i przebiegu prac regulacyjnych i im się w żaden wyraźny tj. zgłoszony do pozwanej sposób - nie sprzeciwili. W 1995 r. został przeprowadzony podział geodezyjny działki numer (...), na trzy działki o numerach (...). Zmiana ta nie została dotąd ujawniona w treści księgi wieczystej numer (...). W kolejnych latach od 1995 r. nastąpiło dalsze pogłębienie koryta rzeki B. w przebiegu począwszy od tamy przy zbiornikach wód dołowych KWK (...), które były potrzebne dla kopalni. Prace te wykonano do końca 1997 r., a tereny przez które prace te przebiegały zostały zrekultywowane. Pismem z dnia 2 grudnia 1999 r. KWK (...) poinformowała powodów, że odtworzyła granice działki numer (...), która w 1995 r. uległa podziałowi na trzy działki o numerach (...). W cytowanym piśmie pozwana zawiadomiła nadto powodów, że wskazanie granic działek na gruncie nastąpi dnia 10 grudnia 1999 r. o godzinie 10:00. Zamiast kamieni granicznych w punktach oznaczających zewnętrzne granice nieruchomości powodów nabite zostały wówczas paliki i takie oznaczenie (PAL) widnieje na mapie geodezyjnej o skali 1:1000, natomiast kamienie graniczne posadowione zostały wzdłuż przebiegu granicy pomiędzy działki numer (...) pokrywającej swą powierzchnią w całości koryto rzeki B. na tym odcinku z działkami numer (...). Do nadal przebieg granic ww. działek oznaczony na mapie 1:000 jest zgodny z ich przebiegiem w terenie. Opisane oznaczenie granic zostało przeprowadzone przez pozwaną na wniosek rodziny powodów (m.in. ojca powodów B. B.).

Sąd Rejonowy ustalił nadto, że w 2001 r. na zlecenie pozwanej wykonana została dokumentacja projektowo kosztorysowa na odwodnienie budynków w S., pogłębienia cieków na S. oraz wykonanie rurociągu z płyt V800, które odwodniłoby całą dolinę S.. Rurociąg ten wybudowany został w 2007 r. i przebiega m.in. wzdłuż nieruchomości powodów przez działkę numer (...) w kierunku tamy na rzece B.. Prace te pozwana zleciła celem uzyskania pozwolenia na budowę. Pozwolenie na budowę pozwana uzyskała ze Starostwa Powiatowego w R. wraz z załącznikiem w postaci zestawienia wszystkich osób, które zostały zawiadomione o przeprowadzanych pracach. Nie został wówczas zgłoszony pozwanej jakikolwiek sprzeciw ani przez powodów ani inne zainteresowane podmioty i inwestycja budowy rurociągu została zrealizowana. Koryto rzeki B. aktualnie przebiega przez działkę (...). Działka numer (...) jest położona pomiędzy działkami (...). Na odcinku koryta rzeki B. przebiegającym przez nieruchomość powodów nie ma mostu ani kładki która łączyłaby rozdzielone rzeką działki gruntu (...) i (...). Powodowie nie mają dojścia do części działek gruntu znajdujących się obecnie za rzeką B.. Dojście do tej części działek jest możliwe z drugiej strony poprzez nieruchomości będące własnością osób trzecich. Powodowie nie użytkują działek gruntu (...) i (...). Powodowie nie mieli planów wybudowania czegokolwiek na nieruchomości opisanej w księdze wieczystej numer (...), nie planowali również użytkowania tej nieruchomości w inny sposób. Powodowie pismami z dnia 30 lipca 2011 r. oraz 26 lutego 2012 r. wzywali pozwaną do zapłaty kwoty 48.000 zł za użytkowanie działki numer (...), która uległa podziałowi na działki o numerach (...), argumentując, że działka numer (...) została na wniosek Kopalni (...) wykorzystana na nowe koryto rzeki B., a przez działkę numer (...) przeprowadzono rurociąg 800 mm i wybudowano tam studzienkę. Wcześniej, przed 2011 r. powodowie nie zgłaszali w stosunku do pozwanej jakichkolwiek roszczeń dotyczących stanu nieruchomości opisanej w księdze wieczystej numer (...). Także poprzedni właściciel nieruchomości (babcia powodów), jak również nikt z rodziny powodów nie zgłaszał pozwanej jakichkolwiek roszczeń z tytułu prac regulacyjnych na nieruchomości opisanej w księdze wieczystej numer (...).

Powyższe okoliczności doprowadziły Sąd Rejonowy do przekonania, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. W przedmiotowej sprawie pozwana niewątpliwie korzystała z nieruchomości powodów najpierw do 1997 r. w czasie, gdy zakończono pogłębianie rzeki B., a następnie do 2007 r., kiedy zakończono budowę rurociągu. W związku z powyższym, mając na uwadze treść art. 229 k.c., zgodnie z którym roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy, roszczenie powodów niewątpliwie uległo przedawnieniu.

Na marginesie Sąd Rejonowy podkreślił, iż powodowie w żaden sposób nie wykazali dlaczego żądają takiego, a nie innego wynagrodzenia, stwierdzając jedynie, że przeliczyli je przez przemnożenie kwoty 200 zł, nie wiadomo dlaczego taką kwotę podali, razy ilość miesięcy od 1993 r. do 2013 r. Mając na względzie poczynione ustalenia faktyczne, jak i powołane powyżej rozważania prawne, Sąd powództwo oddalił w całości, a o kosztach orzeczono zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, o której stanowi art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiedli powodowie zaskarżając go zarówno co do zasady w zakresie przedawnienia jak i zasądzeni kosztów na rzecz strony pozwanej. Zarzucili naruszenie przepisów postępowania w zakresie terminu dochodzenia roszczeń przez przyjęcie, że roszczenie powodów jest przedawnione, a okres przedawnienia mija według Sądu I instancji po upływie 1 roku oraz naruszenie przepisów postępowania przez zasądzenie kosztów procesu. Wnieśli o uwzględnienie powództwa w całości jako zasadnego, względnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powodów nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela w całości i uznaje za swoje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, ponieważ ustalenia te znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Orzekając Sąd Rejonowy nie uchybił zasadom logicznego rozumowania, ani też doświadczenia życiowego. Wnioski Sądu pierwszej instancji, co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie, a zaoferowanych przez obie strony.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego naruszenia przepisów prawa materialnego określających terminy przedawnienia roszczenia, Sąd Odwoławczy podziela ocenę stanu faktycznego dokonaną przez Sąd Rejonowy, jak i zastosowanie przepisów prawa materialnego. Podkreślenia wymaga, iż roszczenie powodów zostało jednoznacznie ukształtowane na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2010r., podczas której powodowie reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika wskazali, że ich żądanie zapłaty kwoty 48.000 zł zgłoszone w pozwie oparte jest na stwierdzeniu bezumownego korzystania z ich nieruchomości przez pozwanego. Okoliczności terminu ustania bezumownego korzystania z nieruchomości przez pozwanego, zostały przez Sąd Rejonowy prawidłowo ocenione, a Sąd pierwszej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe dokonując trafnej oceny całokształtu zebranego materiału dowodowego, dając wiarę zeznaniom świadka B. B., które dały podstawę do twierdzenia, że doszło do przekroczenia 1 rocznego terminu przedawnienia, liczonego od daty zaprzestania korzystania przez pozwaną z nieruchomości powodów. Ponadto zeznania świadka B. B., iż pozwany nie korzysta z nieruchomości od 1992r. potwierdzone zostały pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym przedłożoną dokumentacją, zeznaniami świadka K. K., jak i samymi zeznaniami powodów. Sąd Rejonowy trafnie uznał, że roczny termin liczony od wykonania prac i opuszczenia nieruchomości powodów upłynął już w latach 90tych, dlatego też zasadnym było oddalenie powództwa z uwagi przedawnienie roszczenia stosownie do terminu określonego w art. 229 k.c.

W ocenie Sądu Okręgowego, pozostałe podniesione w apelacji zarzuty mają charakter czysto polemiczny i sprowadzają się do negowania właściwej oceny i ustaleń Sądu meriti, przeciwstawiając im własne oceny i wnioski, które w żadnym razie nie mogą podważyć trafności rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

Z uwagi na powyższe - na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację powodów jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. i przy zastosowaniu w zw. z § 6 ust. 5 w związku z § 12 ust. 1 pkt.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu zasądzając od powodów solidarnie na rzecz pozwanej kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Marcin Rak SSO Mirella Szpyrka SSO Krystyna Hadryś