Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2015 roku

Sąd Rejonowy w Piszu III Wydział Rodzinny i Nieletnich
w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Katarzyna Zielińska

Protokolant st. sekr. sąd. Urszula Dobrowolska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 października 2015 roku w P.
sprawy z powództwa M. N.

przeciwko M. Ż. (1)

o alimenty

I.  Zasądza od pozwanego M. Ż. (1) na rzecz powódki M. N. alimenty w kwocie po 250 (dwieście pięćdziesiąt) złotych miesięcznie, płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, poczynając dnia
1 kwietnia 2015 roku.

II.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

III.  Nie obciąża stron opłatami sądowymi.

IV.  W pozostałej części postępowanie umarza.

V.  Wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Syn. akt III RC 164/15

UZASADNIENIE

Powódka M. N. wniosła o zasądzenie od pozwanego M. Ż. (1) na jej rzecz alimentów w kwocie po 600 złotych miesięcznie, płatnych do dnia 10-ego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 1 kwietnia 2015 roku.

W uzasadnieniu pozwu podniosła, że małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 18 września 2014 roku w sprawie VI RC 603/14, z winy pozwanego. Powódka do dnia 29 grudnia 2014 roku odbywała staż w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy (...) w P.. Od dnia 2 lutego 2015 roku zarejestrowana jest jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Pozostaje na utrzymaniu ojca K. N.. Jej miesięczne wydatki wynoszą 700 zł. Natomiast pozwany od 2009 roku jest żołnierzem zawodowym i pełni służbę wojskową w O.. W czasie trwania małżeństwa stron, z tytułu wynagrodzenia za pracę, pozwany osiągał dochód na poziomie około 2500 zł miesięcznie.

Powódka wskazała, że podstawę prawną dochodzonego przez nią roszczenia stanowi przepis art. 60 § 1 k.r.o. Jej zdaniem znajduje się ona w niedostatku. Nie jest bowiem w stanie regulować comiesięcznych zobowiązań, a zatem zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Z kolei sytuacji finansowa pozwanego jest na tyle dobra, że żądanie powódki odpowiada możliwościom zarobkowym i majątkowym pozwanego.

Na rozprawie w dniu 8 października 2015 roku powódka ograniczyła powództwo do kwoty po 500 zł miesięcznie.

Pozwany M. Ż. (1) w odpowiedzi na pozew wniósł
o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu podniósł, że w ustawie kodeks rodzinny
i opiekuńczy brak jest legalnej definicji niedostatku, stanowiącego przesłankę zasądzenia alimentów na podstawie art. 60 § 1 k.r.o. Jest to pojęcie względne, uzależnione w dużej mierze od zakresu usprawiedliwionych potrzeb. Niedostatek można bowiem tłumaczyć jako brak środków na pełne pokrycie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, to jest na zapewnienie sobie normalnych warunków bytowych, adekwatnych do wieku i stanu zdrowia, pomimo wykorzystania przez niego wszystkich dostępnych legalnie i w granicach rozsądku możliwości w celu uzyskania niezbędnych dochodów.

Pozwany podkreślił, że powódka nie wykazała, aby w jakikolwiek sposób próbowała zdobyć środki na pokrycie swoich usprawiedliwionych potrzeb. Powódka jest osobą młodą i wykształconą, nie posiada dzieci.
W przeszłości pracowała w sklepach spożywczych i odzieżowych. Ma również doświadczenie w branży gastronomicznej. Odbywała, jak sama wskazała, staż w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy (...) w P.. Ma zatem niezbędne kwalifikacje oraz umiejętności, aby samodzielnie uzyskiwać wynagrodzenie za pracę, które pokryje jej usprawiedliwione potrzeby.

W ocenie pozwanego, bezczynność zawodową powódki należy uznać za nieusprawiedliwioną. Powódka wykazuje całkowitą bierność zarobkową, poprzestając na pomocy finansowej ojca i oczekując na alimenty od pozwanego. Taką postawę należy ocenić, zdaniem pozwanego, jako naganną zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym. Dorosły, sprawny życiowo i zdrowotnie człowiek powinien w pierwszym rzędzie starać się wykorzystać własne możliwości samodzielnego utrzymania się, a dopiero potem liczyć na pomoc innych.

Ponadto pozwany wskazał, że jest zawodowym żołnierzem. Otrzymuje wynagrodzenie za pracę w granicach 2 350 zł netto miesięcznie. Obecnie spłaca kredyt zaciągnięty w czasie trwania małżeństwa stron. Miesięczne rata tego kredytu wynosi 700 zł. Ponadto, ze względu na pracę poza miejscem zamieszkania, pozwany wydaje około 300 zł miesięcznie na zakup paliwa. Koszt jego wyżywienia oraz rachunków za energię elektryczną, abonament telefoniczny, wodę, ścieki i wywóz odpadów komunalnych oscyluje w kwocie 1 100 zł miesięcznie. Ponadto pozwany pomaga finansowo swoim rodzicom, którzy są osobami starszymi i schorowanymi. Co miesiąc przekazuje im kwoty w granicach od 200 zł do 250 zł.

Na rozprawie w dniu 8 października 2015 roku pozwany uznał powództwo do kwoty po 50 zł miesięcznie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 13 listopada 2010 roku M. N. i M. Ż. (1) zawarli związek małżeński, który zapisany został w Urzędzie Stanu Cywilnego za numerem (...). Z małżeństwa tego nie mają dzieci.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 18 września 2014 roku, wydanym w sprawie VI RC 603/14, małżeństwo M. N.
i M. Ż. (1) zostało rozwiązane przez rozwód, z winy tego ostatniego.

(bezsporne, dowód: wyrok k. 30 akt sprawy VI RC 603/14 Sądu Okręgowego w Olsztynie)

Po zawarciu małżeństwa małżonkowie zamieszkali w domu rodzinnym M. Ż. (1). M. N., wówczas Ż., cztery miesiące po ślubie znalazła pracę. Pracowała przez półtora roku. W dacie orzekania rozwodu była osobą bezrobotną. Otrzymywała zasiłek z Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy (...)
w P..

M. Ż. (1) od 2009 roku pracował w wojsku, był żołnierzem zawodowym.

Od kwietnia 2014 roku małżonkowie nie mieszkali razem.

(dowód: zeznania M. Ż. (2) k. 28-28v i M. Ż. (1) k. 27v-28 akt sprawy VI RC 603/14 Sądu Okręgowego w Olsztynie)

Obecnie M. N. ma 29 lat. Jest zdrowa. Po rozwodzie nie zawarła ponownie małżeństwa. Nie pozostaje w związku nieformalnym. Nie ma nikogo na utrzymaniu.

Z zawodu M. N. jest technikiem administracji. Ukończyła kurs opiekuna osób starszych, kurs operatora wózków widłowych oraz kurs kancelaryjno-archiwalny I stopnia.

Do dnia 29 grudnia 2014 roku M. N. odbywała staż w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy (...) w P.. Od dnia 2 maja 2015 roku do dnia 30 czerwca 2015 roku zarejestrowana była jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. W tym okresie mieszkała w domu rodzinnym w R. i pozostawała na utrzymaniu ojca - Z. N.. Od dnia 1 lipca 2015 roku do dnia 31 sierpnia 2015 roku pracowała sezonowo, za minimalnym wynagrodzeniem, w restauracji (...) w G..

Od dnia 1 września 2015 roku M. N. zatrudniona jest w C. (...) Centrum (...) z siedzibą w P., na stanowisku pracownika biurowego, za wynagrodzeniem w wysokości 1 300 zł netto miesięcznie. Pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy. Umowa o pracę została zawarta na trzymiesięczny okres próbny, po upływie którego możliwe jest zawarcie umowy na czas określony wynoszący pół roku.

Od dnia 1 września 2015 roku M. N. mieszka w P. u koleżanki, której co miesiąc dokłada do rachunków kwotę 500 zł oraz przekazuje kwotę około 400 zł na zakup żywności.

(okoliczności bezsporne, dowód: zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w P. k. 4; informacja z Powiatowego Urzędu Pracy k. 23, 28; zeznania powódki k. 54v)

M. Ż. (1) ma 31 lat. Jest zdrowy. Nie ma nikogo na utrzymaniu. Po rozwodzie nie zawarł ponownie małżeństwa. Pozostaje
w związku nieformalnym. Nie mieszka ze swoją partnerką.

Z zawodu M. Ż. (1) jest piekarzem. Zatrudniony jest na kontrakcie w Jednostce Wojskowej nr 1460 w O. jako żołnierz zawodowy. Otrzymuje wynagrodzenie za pracę w wysokości 2 350 zł netto miesięcznie. Ponadto otrzymuje dodatek mieszkaniowy w kwocie 450 zł miesięcznie. Na dojazdy do pracy wydaje około 300 zł miesięcznie.

M. Ż. (1) mieszka z rodzicami i bratem w S., gmina P., w domu, którego jest współwłaścicielem. Drugim współwłaścicielem jest jego brat. Wspólnie z bratem ponosi koszty utrzymania domu, na które składają się: 83,37 zł – woda i odprowadzanie ścieków, około 155 zł – energia elektryczna, 330 zł rocznie – podatek od nieruchomości.

Ponadto M. Ż. (1) co miesiąc opłaca abonament telefoniczny w wysokości 89 zł, abonament za internet w wysokości 89 zł, składkę ubezpieczeniową w wysokości 52,08 zł oraz ponosi opłatę za prowadzenie rachunku bankowego w wysokości 25 zł. W miarę możliwości M. Ż. (1) co miesiąc przekazuje także rodzicom kwotę od 50 do 300 zł z przeznaczeniem na ich potrzeby.

M. Ż. (1) spłaca kredyt, który zaciągnął w czasie trwania małżeństwa z M. N., za jej zgodą, na remont domu, którego jest współwłaścicielem, a w którym byli małżonkowie przed rozwodem wspólnie zamieszkiwali. Miesięczna rata wynosi około 790 złotych. Ponadto spłaca kredyty, które po rozwodzie zaciągnął w S. C. Bank na zakup kanapy, szafy, łóżka, lodówki, zmywarki, odkurzacza, żelazka i ręczników, ponieważ rzeczy te M. N. wyprowadzając się zabrała ze sobą. Miesięczne raty z tego tytułu wynoszą około 580 złotych.

(dowód: decyzja w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości za 2015 rok k. 48; dowody opłat podatku od nieruchomości oraz rachunków za energię elektryczną, wodę i odprowadzanie ścieków k. 49-52; oświadczenie matki pozwanego k. 53; wydruki z rachunku bankowego pozwanego dotyczące ponoszonych opłat za telefon, internet, prowadzenie rachunku bankowego i ubezpieczenie k. 33-36; wydruki z rachunku bankowego pozwanego dotyczące spłaty kredytów zaciągniętych przez pozwanego k. 30-32 i 37-39; zeznania pozwanego k. 54v-55)

Sąd zważył, co następuje:

Na wstępie należy wskazać, że podstawę materialnoprawną roszczenia powódki M. N. stanowi przepis art. 60 § 2 k.r.o., nie zaś art. 60 § 1 k.r.o., jak wskazała powódka w treści pozwu, albowiem za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa stron został uznany pozwany M. Ż. (1). Tymczasem art. 60 § 1 k.r.o. dotyczy sytuacji, kiedy rozwód został orzeczony bez orzekania o winie lub z winy obu stron.

Zgodnie z treścią przepisu art. 60 § 2 kro, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Należy podkreślić, że powyżej wskazany obowiązek alimentacyjny jest konsekwencją obowiązków wynikających z małżeństwa, nie zaś konsekwencją rozwodu. Rozwód nie stwarza nowego obowiązku alimentacyjnego, lecz powoduje zmodyfikowanie obowiązku już istniejącego w czasie małżeństwa. Obowiązek alimentowania rozwiedzionego małżonka stanowi instytucję prawną pozostającą w ścisłym związku z obowiązkiem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb materialnych rodziny. Stanowi instrument ochrony, gdy w wyniku niezawinionego rozwodu, sytuacja materialna małżonków uległa pogorszeniu (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42, Lex nr 3342; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 02.07.1955r., I CO 27/55, OSNCK 1956/2/33, Lex nr 118167).

Zarówno w piśmiennictwie, jak i w judykaturze wyrażono pogląd, że przy ocenie "pogorszenia", czyli przy porównywaniu - położenia materialnego współmałżonka niewinnego przed rozwodem z położeniem po rozwodzie - sąd powinien brać pod uwagę tę sytuację materialną, jaką małżonek niewinny w czasie trwania małżeństwa powinien był mieć zgodnie z przepisami (art. 23 i art. 27 kro), a nie tę, jaką faktycznie miał w następstwie nieprawidłowego i niewłaściwego postępowania współmałżonka, który np. ograniczał swoje realne możliwości zarobkowe albo skąpił środków na zaspokojenie potrzeb rodziny (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29.01.1998r., I CKN 498/97, LEX nr 83803; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42, Lex nr 3342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.10.1980r., III CRN 222/80, Lex nr 2590).

Pogorszenie się sytuacji materialnej małżonka niewinnego wymaga oceny nie tylko w chwili rozwodu, ale w każdorazowej sytuacji uprawnionej osoby (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.07.1999r., I CKN 356/99, Lex nr 527172).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a w szczególności zeznania stron, którym Sąd dał wiarę oraz dokumenty złożone przez strony, wykazał, że rozwód w sposób istotny pogorszył sytuację powódki. Podkreślenia wymaga fakt, że po zawarciu małżeństwa a przed orzeczeniem rozwodu, powódka pracowała jedynie przez półtora roku. Poza tym okresem pozostawała na wyłącznym utrzymaniu pozwanego. Pozwany od początku małżeństwa był żołnierzem zawodowym. Z tytułu wynagrodzenia za pracę osiągał stały dochód. Pomijając sytuacje, kiedy postępował niewłaściwie i nieprawidłowo, wyjeżdżając bez słowa na wiele dni i zostawiając żonę bez środków do życia (vide zeznania powódki w sprawie rozwodowej k. 28 akt sprawy VI RC 603/14 Sądu Okręgowego w Olsztynie), osiągany przez niego dochód w całości przeznaczany był na utrzymanie rodziny i zaspokajanie jej podstawowych potrzeb. Gdyby strony nadal pozostawały w związku małżeńskim, na swoje utrzymanie dysponowałyby obecnie kwotą w łącznej wysokości 4 100 złotych netto miesięcznie.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał żądanie powódki za uzasadnione, z tym, że w ocenie Sądu żądana przez nią kwota jest wygórowana w stosunku do możliwości płatniczych pozwanego. Orzekając o wysokości alimentów Sąd miał na uwadze przepis art. 135 § 1 k.r.o., zgodnie z którym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Bezspornie pozwany spłaca zobowiązania finansowe, które zaciągnął w czasie trwania małżeństwa stron (kredyt na remont domu, w którym małżonkowie wspólnie zamieszkiwali i w którym pozwany zamieszkuje do dnia dzisiejszego) oraz po orzeczeniu rozwodu (kredyty na zakup mebli i sprzętu AGD, które powódka wyprowadzając się zabrała ze sobą), i które zważywszy na cel ich zaciągnięcia uznać należy za uzasadnione. Okoliczność ta nie zmienia jednak podniesionego wyżej faktu, że pozwany osiąga stały dochód znacznie przewyższający dochód powódki. Ma natomiast wpływ na ustalenie wysokości alimentów, co Sąd uwzględnił, oddalając powództwo ponad kwotę 250 złotych.

Okoliczność, że pozwany po zakończeniu obecnego kontraktu nie zamierza przyjąć nowego kontraktu, bowiem planuje wyprowadzić się do swojej obecnej partnerki do W., nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Wskazać bowiem należy, że zgodnie z treścią art. 316 § 1 k.p.c. Sąd wydaje wyrok biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Nie możliwe jest zatem ustalanie wysokości alimentów przy uwzględnieniu ewentualnej przyszłej sytuacji czy przyszłych wydatków stron.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że pozwany jest w stanie świadczyć na rzecz powódki kwotę po 250 złotych miesięcznie. Orzeczone alimenty łącznie z wynagrodzeniem otrzymywanym przez powódkę pozwolą M. N. na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb i jednocześnie są adekwatne do aktualnej sytuacji zarobkowej i majątkowej pozwanego. Nadto, w ocenie Sądu, zrównają stopę życiową byłych małżonków.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o przepisy art. 60 § 2 k.r.o. i art. 135 § 1 k.r.o., Sąd orzekł jak w sentencji wyroku uwzględniając żądanie powódki częściowo, a mianowicie do kwoty po 250 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, poczynając, zgodnie z żądaniem pozwu, od dnia 1 kwietnia 2015 roku, zaś w pozostałej części powództwo oddalił.

Ponieważ powódka na rozprawie ograniczyła powództwo i wniosła o zasądzenie alimentów w kwocie po 500 złotych miesięcznie, postępowanie w zakresie kwoty 100 złotych należało umorzyć na podstawie art. 355 § 1 k.p.c.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

Wyrokowi w punkcie zasądzającym alimenty Sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.