Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2015 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Magdalena Bombała

Protokolant: Natalia Drzazga

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa W. P.

przeciwko E. P.

o alimenty

I.  oddala powództwo;

II.  koszty postępowania zalicza na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Powód W. P. wniósł o zasądzenie od pozwanej E. P. na jego rzecz alimentów w kwocie 700 zł miesięcznie, począwszy od września 2015 r.

W uzasadnieniu wskazał, że od 2004 r. pracował w firmach prowadzonych przez powódkę. Jego stan zdrowia pogorszył się, w maju 2012 r. przeszedł operację kolana. Obecnie powód ma problemy w poruszaniu się, dźwiganiu, a nawet staniu. Ma orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Oczekuje na operację drugiego kolana. Pracując u pozwanej, powód nie otrzymywał wynagrodzenia. Dochody powoda i pozwanej przeznaczane były na rozwój działalności prowadzonej przez pozwaną do dzisiaj. Do czerwca 2012 r. powód zajmował się domem i dziećmi, a żona w tym czasie pracowała. Po operacji powód sam wymagał pomocy,. Pozwana wyprowadziła się z dziećmi od powoda w sierpniu 2012 r., odcinając powoda od dochodów wspólnie prowadzonej firmy. Powód utrzymywał się z zasiłku socjalnego otrzymywanego z Niemiec, z którego pokrywał on również alimenty na córkę w kwocie 1000 zł miesięcznie, chociaż orzeczone świadczenie wynosi 600 zł. Od stycznia 2014 r. powód ma problemy finansowe. Podejmował dorywcze prace, jeździł na giełdy staroci. Obecnie powód nie może pracować, jest zarejestrowany jako bezrobotny. W związku z ograniczeniami ruchowymi nie może znaleźć pracy. Powód skończył 59 lat. Ma zadłużenie 6000 zł. Mieszka u matki.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2013 r. wydanym w sprawie o sygnaturze XIII RC 552/13 Sąd Okręgowy we Wrocławiu rozwiązał małżeństwo E. P. i W. P. przez rozwód z zaniechaniem orzekania o winie. Sąd nie orzekał w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego między byłymi małżonkami, ustalił natomiast udział W. P. w kosztach utrzymania małoletniej córki stron Milli T.-P. określił na kwotę 600 zł miesięcznie.

( dowód: akta Sądu Okręgowego we Wrocławiu XIII RC 552/13)

Przed tutejszym Sądem toczy się obecnie sprawa z powództwa małoletniej Milli T.-P. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową E. P. przeciwko W. P. o podwyższenie alimentów oraz z powództwa W. P. przeciwko małoletniej Milli T.-P. o uchylenie obowiązku alimentacyjnego (sygn. akt III RC 413/15).

( dowód: akta Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków III RC 413/15)

Powód jest na stałe zameldowany zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Z uwagi na konieczność spełnienia wymogów do wypłaty zasiłku socjalnego w Niemczech, powód okresowo mieszka w Niemczech. Dwa razy w miesiącu odbywa spotkania w urzędzie pracy w D.. W pozostałym czasie przebywa w Polsce, obecnie więcej czasu spędza w Polsce.

W Niemczech powód pobiera zasiłek z urzędu pracy w wysokości minimum socjalnego – 850 euro netto miesięcznie. Za mieszkanie powód płaci około 450 euro miesięcznie, za energię elektryczną – 30 euro. Powodowi zostaje około 300 euro na zaspokojenie potrzeb osobistych. Powód przeznacza około 800 zł miesięcznie na podróże między Polską i Niemcami. Dodatkowym źródłem dochodu powoda jest handel starociami przywożonymi z Niemiec. Uzyskuje z tego około 1000 zł miesięcznie. Do połowy 2015 r. powód pobierał również zasiłek w Niemczech w kwocie 190 euro miesięcznie na małoletnią Millę, z czego około 400 zł miesięcznie przekazywał (ponad kwotę alimentów) pozwanej. Powód zaprzestał pobierania zasiłku w Niemczech na żądanie pozwanej.

Powód jest zarejestrowany w niemieckim urzędzie pracy jako bezrobotny od 2013 r. W ciągu ostatnich dwóch lat otrzymywał oferty pracy, jednak ich nie przyjmował, powołując się na zły stan zdrowia. Powód unikał przyjmowania ofert pracy w Niemczech, ponieważ woli przebywać w Polsce. Wynagrodzenie na oferowanych powodowi stanowiskach wynosiło około 1400 euro brutto miesięcznie, to jest około 1000 euro netto miesięcznie.

W Polsce powód mieszka z matką w domu przy ul (...) we W.. Powód ponosi koszty energii elektrycznej w kwocie 350 zł miesięcznie (dom jest ogrzewane energią elektryczną). Poza tym koszty utrzymania domu ponosi matka powoda, która pobiera emeryturę w kwocie około 2000 zł miesięcznie. Ponadto dom jest podnajmowany – koszt najmu wynosi 800 zł miesięcznie. Matka powoda wymaga opieki ze względu na zły stan zdrowia. Powód wniósł wniosek do MOPS we W. o pomoc socjalną.

Powód jest również zarejestrowany w Polsce jako bezrobotny. Został objęty aktywizacją zawodową. Przy rejestracji udokumentował posiadanie wykształcenia średniego mechanicznego oraz ostatnie zatrudnienie w 1988 r. Ponadto przedłożył orzeczenie o stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem – praca lekka oraz zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniach do podnoszenia ciężarów powyżej 5 kg. W 2013 r. otrzymał od pośrednika pracy skierowania do pracodawców na stanowiska: konsultant kredytowania oraz krupier (2200 zł brutto), jednakże nie poskutkowało to zatrudnieniem. Powód otrzymał od pośrednika pracy zgłoszenie do doradcy zawodowego. Podczas ostatniej wizyty u doradcy powód poinformował go o złym stanie zdrowia oraz o tym, że w związku z ważnością posiadanego obecnie orzeczenia o niepełnosprawności do 30 listopada 2015 r. ponownie będzie ubiegał się o jego przyznanie.

Powód jest właścicielem samochodu marki V. (...) o wartości około 1000 zł oraz domu letniskowego w Z. o wartości około 20 000 zł. Dom, w którym mieszka powód, jest własnością matki. W. P. ma zadłużenie w łącznej kwocie 18 000 zł. Rata kredytu wynosi 370 zł miesięcznie.

Powód ma problemy zdrowotne – uszkodzone stawy kolanowe. W 2012 r. przeszedł zabieg wszczepienia endoprotezy kolana prawego, obecnie oczekuje na zabieg lewego kolana. Ma przeciwwskazania do pracy wymagającej wysiłku fizycznego z obciążeniem, unikania długotrwałej pozycji siedzącej i stojącej. Obecnie przebywa na zwolnieniu lekarskim. Ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim do dnia 30 listopada 2015 r.

Do września 2014 r. powód uiszczał na rzecz małoletniej alimenty w kwocie 1000 zł. Powód ma również dzieci z innych związków, nie płaci na nie alimentów, ponieważ są już dorosłe.

( dowód: akta Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków III RC 413/15; zaświadczenie lekarskie z dnia 2 września 2015 r. – k. 7; orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 19 listopada 2013 r. – k. 8-9; zaświadczenie PUP we W. z dnia 31 sierpnia 2015 r. – k. 10; zaświadczenie korespondencja e-mail stron – k. 11-15; przesłuchanie powoda – zapis na płycie CD – k. 26)

Pozwana E. P. nie prowadzi obecnie działalności gospodarczej, jednak świadczy usługi kosmetyczne, z których uzyskuje około 1000 zł miesięcznie. Ponadto do końca października 2015 r. otrzymywała w związku z chorobą córki zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 1200 zł miesięcznie. Swoje obecne możliwości zarobkowe ocenia na kwotę 2000 zł miesięcznie. Ponadto pozwana otrzymuje świadczenie z funduszu alimentacyjnego na starszą córkę w kwocie 500 zł miesięcznie. Od września 2015 r. nie otrzymuje świadczenia alimentacyjnego od powoda na małoletnią Millę. Pozwana jest współwłaścicielką działki rolnej o całkowitej wartości około 15 000 zł, posiada również oszczędności ze spadku po matce w kwocie około 15 000 zł.

Pozwana ma dwie córki – jedną siedemnastoletnią oraz małoletnią Millę pochodzącą ze związku z powodem. Pozwana mieszka wraz z córkami w domu po swojej babci. Sprawa spadkowa jest w toku, istnieje prawdopodobieństwo, że pozwana, chcąc pozostać w domu z córkami, będzie musiała spłacić pozostałych spadkobierców. Koszt utrzymania domu wynosi około 400 zł miesięcznie. Koszty osobistego utrzymania małoletniej Milli (bez kosztów utrzymania mieszkania) pozwana szacuje na kwotę około 600 zł, a koszty osobistego utrzymania starszej córki – na kwotę około 1000 zł miesięcznie. Osobiste koszty utrzymania pozwanej wynoszą około 1000 zł miesięcznie.

( dowód: akta Sadu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków III RC 413/15; przesłuchanie pozwanej – zapis na płycie CD – k. 26)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych aktach Sądu Okręgowego we Wrocławiu prowadzonych pod sygnaturą XIII RC 552/13 oraz aktach tutejszego Sądu prowadzonych pod sygnaturą III RC 413/15, a także dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania. Sąd uwzględnił również zeznania stron – w zakresie, w jakim były one logiczne, spójne i znajdowały odzwierciedlenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd w ograniczonym stopniu uwzględnił zeznania powoda złożone w niniejszej sprawie, albowiem między nimi a zeznaniami złożonymi w sprawie III RC 413/15 obserwowalne są znaczące rozbieżności. W niniejszej sprawie, pytany o źródła utrzymania swojej matki, a tym samym o środki na utrzymanie domu we W., powód zataił fakt, że dom jest częściowo podnajmowany, z czego powód i jego matka uzyskują dodatkowy dochód w kwocie 800 zł miesięcznie. W sprawie III RC 413/15 powód wskazał, że koszty jego utrzymania wynoszą 1000 zł miesięcznie, natomiast w niniejszej sprawie – że koszty te kształtują się na poziomie 1600 zł miesięcznie. Podobnie, w sprawie dotyczącej świadczenia alimentacyjnego na rzecz małoletniej Milli W. P. wskazał, że roczne koszty podróżowania samochodem stanowiącym jego własność wynoszą około 2000 zł, tymczasem w niniejszej sprawie wskazał, że miesięczny koszt podróży do Niemiec wynosi około 800 zł. Rozbieżności między zeznaniami powoda istnieją również w zakresie wartości domu letniskowego: w sprawie III RC 413/15 została ona przez powoda oszacowana na kwotę 30 000 zł, a w niniejszej sprawie – na kwotę 20 000 zł. Z tego względu zeznaniom pozwanego Sąd przypisał ograniczoną wartość dowodową, zwłaszcza że powód nie poparł ich żadnymi dodatkowymi wnioskami dowodowymi.

Podstawą materialnoprawną rozstrzygnięcia Sądu jest art. 60 § 1 k.r.o., zgodnie z którym małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Przepisy polskiego prawa rodzinnego nie definiują pojęcia niedostatku, zagadnienie to stanowiło jednak przedmiot rozważań przedstawicieli doktryny i praktyki, w świetle których niedostatek można tłumaczyć jako brak środków na pełne pokrycie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, to jest zapewnienie sobie normalnych warunków bytowych adekwatnych do wieku i stanu zdrowia, pomimo wykorzystania przez niego wszystkich dostępnych legalnie i w granicach rozsądku możliwości w celu uzyskania niezbędnych dochodów (por. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. J. Wiercińskiego, Warszawa 2015, s. 564 i przywołane tam orzecznictwo Sądu Najwyższego).

Jednocześnie przy rozstrzyganiu w przedmiocie zobowiązania alimentacyjnego między byłymi małżonkami należy w każdym wypadku uwzględnić sytuację materialną małżonka zobowiązanego – jego możliwości zarobkowe i majątkowe. Jeśli sytuacja ta nie pozwala na przyczynianie się w żadnym stopniu do utrzymania małżonka pozostającego w niedostatku, to alimenty nie zostaną zasądzone. W orzeczeniu z dnia 16 maja 2000 r. (sygn. akt IV CKN 1222/00) Sąd Najwyższy stwierdził, że nie sposób przyjąć istnienia obowiązku alimentacyjnego w sytuacji, gdy poziom życia obojga rozwiedzionych małżonków jest zbliżony.

Uwzględniając powyższe uwagi, Sąd ocenił, że powód nie wykazał istnienia okoliczności uzasadniających zasądzenie na jego rzecz alimentów od pozwanej. Odnosząc się w pierwszej kolejności do zakresu potrzeb powoda oraz jego sytuacji materialnej, należy stwierdzić, że nie wykorzystuje on w pełni możliwości zarobkowych. Podczas przesłuchania powód sam przyznał, że unika podejmowania pracy w Niemczech, chociaż otrzymuje w tamtejszym urzędzie pracy oferty, z których uzyskałby dochód wyższy niż obecnie otrzymywany zasiłek. Takie działanie powoda należy ocenić jako nieracjonalne w świetle jego trudnej sytuacji finansowej. Wątpliwości Sądu budzi również decyzja powoda o utrzymywaniu w istocie dwóch gospodarstw domowych – w Niemczech za kwotę około 500 euro miesięcznie (czynsz i opłata za energię elektryczną) oraz w Polsce, gdzie powód częściowo pokrywa koszty utrzymania domu, w którym zamieszkuje wraz z matką. Niezrozumiałe dla Sądu są również wydatki na podróże między Niemcami a Polską, na które powód przeznacza kwotę około 800 zł miesięcznie. Teoretycznie podróże te są uzasadnione ze względu na nieoficjalną działalność prowadzoną przez powoda – handel starociami, jednakże z jego zeznań wynika, że uzyskuje on z tego tytułu dochód w kwocie 1000 zł miesięcznie, co stanowi kwotę mniejszą niż minimalne wynagrodzenie netto za pracę w pełnym wymiarze czasu w Polsce. Ponadto powód jest również właścicielem domu letniskowego w Z., którego wartość wynosi co najmniej 20 000 zł. Wobec zadłużenia na łączną kwotę 16 000 zł zasadnym w ocenie Sądu byłoby podjęcie decyzji o zbyciu tej nieruchomości i pozyskanie w ten sposób środków na spłatę zadłużenia.

W świetle powyższych uwag należy stwierdzić, że powód nie znajduje się w niedostatku, albowiem stan taki można stwierdzić jedynie w przypadku, gdy dana osoba nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. W niniejszej sprawie nie zostały zatem spełnione przesłanki wskazane w art. 60 § 1 k.r.o.

Przeciwko uwzględnieniu powództwa w niniejszej sprawie przemawia również sytuacja finansowa E. P., która wbrew twierdzeniom powoda nie jest dobra. Obecne możliwości zarobkowe pozwanej kształtują się na poziomie 2000 zł miesięcznie. E. P. ma na utrzymaniu dwie córki, w tym wspólną córkę stron, która ma orzeczoną niepełnosprawność z uwagi na młodzieńcze idiopatyczne reumatoidalne zapalenie stawów. Poza dochodami osiąganymi z pracy pozwana otrzymuje świadczenie z funduszu alimentacyjnego w kwocie 500 zł miesięcznie na starszą córkę. Powód nie uiszcza natomiast od września 2015 r. alimentów na małoletnią Millę. W związku z problemami finansowymi E. P. zmuszona jest korzystać z pomocy rodziny, ma również zadłużenie w łącznej kwocie około 16 000 zł, które stopniowo spłaca. Posiada oszczędności w kwocie 15 000 zł, które stopniowo wykorzystuje na bieżące utrzymanie swoje i córek. Pozwana jest również współwłaścicielką działki rolnej o wartości około 15 000 zł. Należy zatem stwierdzić, że sytuacja materialna pozwanej jest co najmniej tak samo trudna jak sytuacja powoda. Wobec takich okoliczności zobowiązanie E. P. do uiszczania na rzecz powoda alimentów w najmniejszej nawet wysokości stanowiłoby zagrożenie nie tylko dla jej osobistego utrzymania, lecz także dla utrzymania jej małoletnich córek, w tym wspólnej córki stron.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w pkt. I sentencji wyroku oddalił powództwo.

Z uwagi na trudną sytuację materialną pozwanego, na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd w pkt. II zaliczył koszty postępowania na rachunek Skarbu Państwa.