Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2015 roku

Sąd Rejonowy w Olkuszu, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący SSR Agnieszka Proć

Protokolant sekr. Agnieszka Poseł

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2015 roku w Olkuszu

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego J. J. (1) reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego matkę J. J. (2)

przeciwko T. J. i E. J.

o alimenty

I.  Zasądza od pozwanej T. J., PESEL (...) na rzecz małoletniego powoda J. J. (1), PESEL (...) alimenty w wysokości po 100,00 złotych (sto złotych) miesięcznie, płatne do rąk matki małoletniego powoda J. J. (2), PESEL (...) do dnia 10-go każdego następującego po sobie miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 11 marca 2015 roku;

II.  Zasądza od pozwanego E. J., PESEL (...) na rzecz małoletniego powoda J. J. (1), PESEL (...) alimenty w wysokości po 100,00 złotych (sto złotych) miesięcznie, płatne do rąk matki małoletniego powoda J. J. (2), PESEL (...) do dnia 10-go każdego następującego po sobie miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 11 marca 2015 roku;

III.  Wyrokowi w pkt. I-szym i II-gim nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

IV.  W pozostałej części powództwo oddala;

V.  Zasądza od pozwanej T. J. na rzecz małoletniego powoda J. J. (1) kwotę 180,00 złotych (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

VI.  Zasądza od pozwanego E. J. na rzecz małoletniego powoda J. J. (1) kwotę 180,00 złotych (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

VII.  Odstępuje od obciążania pozwanych T. i E. małżonków J. kosztami sądowymi w sprawie.

UZASADNIENIE

Małoletni powód J. J. (1) działający przez przedstawiciela ustawowego matkę J. J. (2), a reprezentowany przez fachowego pełnomocnika z wyboru złożył w tut. Sądzie w dniu 11 marca 2015r. pozew o alimenty przeciwko pozwanym T. J. i E. J., wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia na czas trwania procesu. W pozwie wniesiono o zasądzenie od pozwanych na rzecz małoletniego powoda kwot po 500 zł. miesięcznie każdy, płatnych do dnia 10-ego każdego miesiąca do rąk matki J. J. (2), poczynając od dnia wytoczenia powództwa oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz strony powodowej kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazano, że pozwani są dziadkami ojczystymi powoda. Ich syn, a ojciec powoda Z. J. (1) uchyla się od obowiązku alimentacyjnego. Prowadzona egzekucja roszczeń wynikających z zawartej ugody przed Sądem Okręgowym w Krakowie dnia 17.04.2014r. w sprawie o rozwód jest bezskuteczna. Małoletni powód choruje na autyzm, w związku z czym wymaga rehabilitacji i znacznych nakładów na jego utrzymanie i leczenie. Matka nie jest w stanie podjąć pracy zarobkowej, a uzyskiwane przez nią świadczenia nie pozwalają na zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, które pozostaje w niedostatku. Sytuacja pozwanych pozwala im łożyć alimenty na wnuka, oboje otrzymują emerytury. Pozwani podobnie jak ojciec dziecka nie interesują się nim, nie pomagają w żaden sposób tak dziecku, jak i jego matce, na której spoczywa cały ciężar utrzymania i wychowania syna. W uzasadnieniu pozwu podano, że miesięczny koszt utrzymania małoletniego powoda to kwota średnio ok. 1780 zł., ale koszt ten powinien być większy o około 1250 zł. z uwagi na konieczność odbywania terapii ( terapia neurobiofeedback 520 zł., terapia SI 280 zł., dojazdy na terapię 450 zł).

Pozwani T. J. i E. J. wnieśli o oddalenie powództwa.

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia został oddalony postanowieniem wydanym dnia 10.04.2015r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni powód J. J. (1) urodził się (...) w N.. Pochodzi ze związku małżeńskiego Z. J. (1) i J. J. (2), zaś pozwani są jego dziadkami ojczystymi.

Dowód: odpis skrócony aktu urodzenia małoletniego powoda –k. 11, odpis skrócony aktu małżeństwa rodziców małoletniego powoda –k. 12.

Rodzice powoda są w trakcie sprawy o rozwód, która toczy się przed Sądem Okręgowym w Krakowie pod sygn. XIC 3529/13. Ugodą zawartą w toku tej sprawy dnia 17.04.2015r. Z. J. (1) zobowiązał się łożyć kwotę 2000 tysiące złotych tytułem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Zobowiązanie to Z. J. (1) wypełniał do października 2014r., od tej daty przekazuje znacznie niższe kwoty i różne w kolejnych miesiącach. W stosunku do Z. J. (1) zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne, egzekucja prowadzona przez Komornika przy Sądzie Rejonowym w Olkuszu pod syg. akt Kmp 73/14 na dzień 28.01.2015r. była bezskuteczna.

Dowód: kopia ugody zawartej w sprawie XIC 3529/15-k.13 zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji –k. 14, przesłuchanie J. J. (2) - nagranie jak na k. 200-201.

Powód jest dzieckiem autystycznym, konieczna jest systematyczna rehabilitacja i opieka logopedyczna, co wiąże się ze zwiększonymi kosztami jego utrzymania w porównaniu z jego rówieśnikami. Wymaga specjalistycznej terapii (neurobiofeedback i terapia SI) z której matka powoda musiała zrezygnować z uwagi na jej wysokie koszty. Pozostaje pod opieką matki J. J. (2), która dotychczas nie pracowała i mogła poświęcić więcej czasu na rehabilitację syna. Wcześniej otrzymywała świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 1200 zł. i zasiłek pielęgnacyjny 153 zł., uzyskiwała też zwrot kosztów dowożenia dziecka do przedszkola prywatnym samochodem. Za okres od stycznia 2014r. do stycznia 2015r. otrzymała kwotę 11175,69 zł., a za okres luty 2015r. do czerwca 2105r. kwotę 8324,57zł. W dacie złożenia pozwu małoletni J. J. (1) uczęszczał do przedszkola w K.. Teraz uczęszcza do klasy I szkoły podstawowej w C.. Korzysta z nauki gry na pianinie i rytmiki, co pozytywnie wpływa na jego rozwój.

Dowód: opinia logopedy dr E. M. -k.15 i 22, zaświadczenie z (...) w K. –k.18, opinia pedagogiczno – logopedyczna z (...) w O. -k.19-20, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności –k. 21, rachunki i paragony–k. 16-17, 108-109, zaświadczenia z Gminnego Zespołu (...) z dnia 26.03.2015r. i z dnia 3.09.2015r. - k.37 i 195, zaświadczenia z Urzędu Gminy K. z dnia 25.03.2015r.i z dnia 4.09.2015r. –k. 38 i 197, przesłuchanie J. J. (2) - nagranie jak na k. 200-201.

Małoletni powód zamieszkuje wraz z matką i bratem P. J. lat 19 w domu jednorodzinnym położonym w miejscowości C. ul. (...), który jest współwłasnością J. i Z. małż. J.. Wszystkie opłaty związane z utrzymaniem domu ponosi matka powoda. Na jej utrzymaniu pozostaje nie tylko małoletni powód, ale i starszy syn P. J., który zamierza kontynuować naukę w studium dziennym. Matkę powoda wspiera finansowo siostra A. M. oraz rodzice, którzy pomagają też w opiece nad powodem. J. J. (5) jest zatrudniona na stanowisku księgowa od 26.05.2015r. w biurze (...) w K. z wynagrodzeniem 2800 zł. netto.

Dowód: rachunki –k. 23-24( rachunek za zakup węgla na nazwisko J. J. (2)), 26-30, 99-108, wydruki operacji bankowych –k.110-11, 112-118, 119, zaświadczenie z w biura (...) w K. z dnia 14.09.2015r. –k.196, przesłuchanie J. J. (2) –k. nagranie jak na k. 200-201.

Ojciec powoda, a syn pozwanych Z. J. (1) nie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Jak wyżej podniesiono - przekazuje na utrzymanie rodziny okresowo różne kwoty, które nie wystarczają na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda. Ciąży na nim również obowiązek alimentacyjny względem starszego syna P. J. w kwocie 500 zł. miesięcznie ustalony w wyroku tut. Sądu z dnia 20.04.2015r., sygn. akt III RC 337/14, z którego to obowiązku również się nie wywiązuje. Z. J. (1) pracuje jako masarz „ na czarno”, co utrudnia jednoznaczną ocenę jego możliwości zarobkowych i skuteczną egzekucję roszczeń alimentacyjnych. Wcześniej pracował w tym samym zawodzie za granicą, wówczas uzyskiwał wysokie dochody i łożył na utrzymanie rodziny.

Dowód: potwierdzenia nadania –k. 154-155, odpis wyroku tut. Sądu z dnia 20.04.2015r. –k. 194, sygn. akt III RC 337/14. przesłuchanie J. J. (2) – nagranie jak na k. 200-201.

Matka powoda w dacie złożenia pozwu nie pracowała, utrzymywała się z zasiłku pielęgnacyjnego w wysokości 153 zł. oraz świadczeń pielęgnacyjnych w kwocie 1200 zł. Wykazywała, że na koszty miesięcznego utrzymania małoletniego powoda składają się: basen – 160 zł., wizyty u logopedy – 560 zł., wyżywienie i środki czystości – 280 zł., udział w kosztach utrzymania domu 495 zł., koszty odzieży 100 zł., baterie do aparatów słuchowych 30 zł., nauka gry na pianinie i rytmika – 80 zł. Wcześniej dochodziły koszty zakupu obiadów w przedszkolu w K. –180 zł., teraz ponosi koszty zakupu obiadów w szkole – 66 zł. miesięcznie. Koszt użytkowania samochodu matka powoda oceniła na 150 zł. Wcześniej ponosiła wydatki związane z dowożeniem syna do przedszkola w K., na ten cel otrzymywała świadczenie z Gminnego Zespołu (...) w K., a teraz ponosi koszty dojazdu do pracy w kwocie około 950 zł. W piśmie z dnia 30.03.2015r. pełnomocnik małoletniego powoda określił, że miesięczne koszty utrzymania powoda wynoszą 1780 zł., a powinny być większe o 1250 zł. z uwagi na konieczność odbywania przez małoletniego terapii -terapia neurobiofeedback - 520 zł., terapia SI -280 zł., dojazdy na terapię -450 zł.- które to terapie zostały zarzucone z uwagi na brak środków finansowych. Matka podczas przesłuchania miesięczne koszty utrzymania małoletniego powoda oceniła na 1900 zł.

Pozwana T. J. ma 63 lata i otrzymuje emeryturę w kwocie 1387,32 zł., pozwany E. J. ma 65 lat, otrzymuje emeryturę w kwocie 1801,14 zł. oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł. Pozwani są osobami schorowanymi, co wiąże się z wydatkami na leczenie. T. J. choruje na chorobę niedokrwienną serca, cukrzycę, miażdżycę, zwapnienie kręgosłupa, ma jaskrę, przebyła dwie operacje „kobiece”. Podała, że na leki wydaje około 100 zł. miesięcznie, za światło płaci 140 zł. miesięcznie, woda 50 zł. miesięcznie, 119 zł. za gaz co 2 miesiące, jeżeli córka nie przyjedzie i nie ureguluje tej kwoty, dochodzą codzienne wydatki na żywność, ubranie. Wraz z mężem opłacają raty kredytów. Pozwany E. J. leczy się na serce, cukrzycę, dermatologicznie, jeździ na zabiegi laserowe do Kliniki w K.. Podał, że na leczenie wydaje około 1000 zł. miesięcznie. Orzeczeniem (...) ds. Orzekania o niepełnosprawności w O. został zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności, wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, nie jest zdolny do pracy.

Dowód: decyzja o waloryzacji emerytury T. J.–k. 44, decyzja o waloryzacji emerytury E. J. –k. 45, zaświadczenia lekarskie, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności i karty leczenia szpitalnego E. J. i T. J. –k. 46-47,49,52, 56,57,58,59,60,61,67,68, 76-78, 146-14, faktury zakupu leków –k. 81-83, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności E. J. –k.127, decyzja przyznająca prawo do zasiłku pielęgnacyjnego –k. 128, przesłuchanie pozwanych - nagranie jak na k. 201.

Pozwani T. i E. J. mieszkają w domu jednorodzinnym położonym R., a należącym do ich córki. Deklarowali, że w połowie partycypują w kosztach utrzymania domu w którym mieszka ich córka, zięć oraz ich dzieci, jednakże nie wykazali jaką kwotą faktycznie partycypują w tych kosztach (przedłożone do akt rachunki wystawione są na B. S.). Córka pozwanych i jej mąż pracują za granicą. Podczas pobytu córki i zięcia za granicą pozwani zajmują się wnukami.

Pozwani posiadają samochód marki A., który faktycznie użytkuje ich syn, a czasami korzystają z niego wnuki, dowożą pozwanych do lekarzy. Pozwani spłacają kredyty, co wskazuje na to, że mimo iż ponoszą znaczące wydatki na leczenie, to ich sytuacja materialna jest stabilna, pozwala na uzyskanie kolejnych kredytów.

Dowód: rachunki –k.48,63 oraz rachunki na B. S. 53-55, 62, przesłuchanie pozwanych - nagranie jak na k. 201, potwierdzenie otwarcia rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej –k. 51, umowa pożyczki (kredyt konsumencki) –k. 64-65, umowa pożyczki gotówkowej –k.66, dokumentacja zdjęciowa –k.94-96, umowa kredytu odnawialnego -k.129-134, przesłuchanie pozwanych - nagranie jak na k. 201.

Dziadkowie ojczyści nie wykazują zainteresowania wnukiem, nie pomagają w jego utrzymaniu i faktycznej opiece nad nim.

Pozwani zarzucali, że matka powoda roztrwoniła pieniądze zarobione przez ich syna w okresie, gdy pracował poza granicami kraju, czego jednakże nie wykazali .

Dowód: przesłuchanie pozwanych - nagranie jak na k. 201.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów i przesłuchania stron. Sąd w znacznej części obdarzył walorem wiarygodności zeznania stron, chociaż matka powodowa nie wykazała, by ponoszone koszty utrzymania małoletniego powoda odpowiadały kwocie 1900 zł. w skali miesiąca. Sąd nie zgodził się z twierdzeniami pozwanych, co do tego, że nie są w stanie chociażby w części partycypować w kosztach utrzymania powoda. Pozwani pomagają córce w wychowaniu i utrzymaniu wnuków oraz dodatkowo partycypują w kosztach utrzymania domu. Dom w którym mieszkają należy do ich córki, która z mężem pracuje za granicą i można przypuszczać, że ich sytuacja majątkowa pozwala na to, by pokrywali większość kosztów utrzymania domu, który otrzymali od pozwanych, co z kolei pozwoli pozwanym na udzielenie pomocy finansowej małoletniemu powodowi, który z pewnością takiej pomocy potrzebuje bardziej niż pozostałe wnuki pozwanych.

Sąd zważył co następuje:

Żądanie pozwu oparte jest na przepisach art. 128 kro, art. 129 kro, art. 132 kro i art. 135 kro oraz art. 133§2 kpo. Zgodnie z art. 133§2 kro uprawnionym do świadczeń alimentacyjnych, poza wypadkiem określonym w § 1 tego przepisu, a dotyczącym świadczeń alimentacyjnych należnych od rodziców, jest ten kto znajduje się w niedostatku. Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

To na ojcu małoletniego powoda - Z. J. (2) spoczywa w głównej mierze obowiązek utrzymania małoletniego powoda. Mimo, że zobowiązał się w ugodzie zawartej w sprawie o rozwód stron dnia 17 kwietnia 2014r. uiszczać kwotę 2000 zł. tytułem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, to z obowiązku tego się nie wywiązuje. Łoży kwoty według swojego uznania, poza tym nie uczestniczy znacząco w wychowaniu syna, który z uwagi na stan zdrowia wymaga szczególnej troski i rehabilitacji. Codzienna rehabilitacja zajmuje dużo czasu, którego matka nie może już poświęcać w takim zakresie jak kiedyś, bowiem podjęła pracę. Jako, ze ojciec rażąco zaniedbuje swój obowiązek alimentacyjny względem syna obowiązek ten w pierwszej kolejności przechodzi na drugiego rodzica. Gdyby zaś matka nie mogła tego obowiązku w całości lub w części wykonać, przechodzi on na dziadków obu linii, tj. ojczystej i macierzystej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.-03.1967r., II CR 88/1967). Dziadkowie macierzyści pomagają matce powoda tak finansowo jak i w opiece nad wnukiem, zatem obowiązek alimentacyjny spada na dziadków ojczystych w części odpowiadającej ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Kwota 100 zł miesięcznie nie nadwyręży budżetu pozwanych w sposób zagrażający ich egzystencji i leczeniu. Sąd mimo, że pozwany E. J. ma wyższe świadczenie od swojej żony o ponad 500 zł., obciążył pozwanych taką samą kwotą alimentów, bowiem pozwany ponosi znacznie większe wydatki na leczenie.

Matka czyni osobiste starania o utrzymanie i wychowanie małoletniego J. J. (1). Na niej spoczywa większość obowiązków opiekuńczych. Z chwilą podjęcia pracy jej dochody wzrosły, ale pojawiły się wydatki związane z dojazdami do pracy. Dochody matki powoda nie pozwalają na zapewnienie niezbędnych środków na jego utrzymanie, przy uwzględnieniu, że na jej utrzymaniu pozostaje również starszy syn, który nie pracuje i planuje dalszą naukę.

Zakres świadczeń alimentacyjnych wyznacza art. 135 kro, uzależniając ich wysokość od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Potrzeby małoletniego powoda są duże i znacząco odbiegają od potrzeb dzieci w jego wieku, matka nie jest w stanie ich zaspokoić mimo odpowiedniej staranności i wykorzystywania wszystkich swoich możliwości zarobkowych i majątkowych, co powoduje, że małoletni jest w niedostatku. Matka nie jest w stanie zapewnić leczenia i rehabilitacji na takim poziomie, jaki jest wymagany dla poprawy stanu zdrowia powoda.

Obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych, w tym wypadku dziadków ojczystych, jest obowiązkiem subsydiarnym i musi być dostosowany do ich możliwości finansowych, tak by pozwani nie popadli w niedostatek. Należy przy tym uwzględnić, że pozwani są zobowiązani do alimentacji w dalszej kolejności i nie można oczekiwać od nich, by partycypowali w kosztach utrzymania dziecka w takim zakresie w jakim powinien to robić ojciec.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż żądanie pozwu jest zasadne, bowiem powód zagrożony jest niedostatkiem w rozumieniu art. 133§2. Jednakże z uwagi na wiek, stan zdrowia, dochody i wydatki pozwanych, powództwo może być uwzględnione jedynie w niewielkim zakresie.

Zasądzone alimenty będą stanowić częściową pomoc w utrzymaniu dziecka, nie spowodują tego, że pozwani popadną w niedostatek. Pozwani wiedząc jaki jest stan zdrowia dziecka, wiedząc, że jego ojciec nie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, nie zaoferowali pomocy w ramach posiadanych możliwości, jeżeli nie finansowych, to chociażby w zakresie opieki nad dzieckiem. Zaś taką pomoc na co dzień świadczą wnukom zamieszkującym w tym samym domu co oni.

Dlatego Sąd mając powyższe na uwadze, działając w oparciu o powołane wyżej przepisy orzekł jak w pkt. I i II oraz IV wyroku.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie zasądzającym alimenty na rzecz powoda.

Na podstawie art. 102 kpc Sąd mając na uwadze wysokość dochodów pozwanych, ich wiek i stan zdrowia odstąpił od obciążania ich kosztami sądowymi od których strona powodowa była zwolniona z mocy ustawy.

W zakresie w jakim pozwani ulegli żądaniom pozwu Sąd obciążył ich kosztami procesu na rzecz małoletniego powoda w postaci kosztów zastępstwa procesowego w kwocie po 180 każdy działając w oparciu o przepisy art. 98 kpc w zw. z § 6 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 200r. w sprawie opłat za czynności radców pranych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.