Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2015 r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W. VI Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Barbara Ciwińska

Protokolant Izabela Katryńska

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2015 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego K. B.

reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową A. B.

przeciwko P. B.

o podwyższenie alimentów

1.  powództwo oddala,

2.  koszty postępowania przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 listopada 2014 r. A. B. wniosła w imieniu małoletniego syna K. B. o podwyższenie alimentów zasądzonych od ojca małoletniego P. B. wyrokiem Sądu Okręgowego w Przemyślu z dnia 17 października 2012 r. w sprawie o rozwód, sygn. akt I C445/10 w kwocie po 400 zł miesięcznie, płatnych do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi do rąk matki, do kwoty 1.000 zł miesięcznie. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż ojciec nie utrzymuje kontaktów z małoletnim synem, nie łoży także dobrowolnie na jego utrzymanie, posiada znaczące zadłużenie alimentacyjne, prowadzona jest egzekucja komornicza. Ponadto przedstawicielka ustawowa podniosła, iż P. B. w trakcie postępowania rozwodowego celowo wyzbył się posiadanego majątku – sprzedał bratu posiadane przez siebie przedsiębiorstwo. Ponadto podniesiono, iż w dniu 22 sierpnia 2014 roku doszło do sprzedaży nieruchomości w postaci domu jednorodzinnego, stanowiącego współwłasność małżeńską stron, na skutek czego pozwany otrzymał 35.000 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 15 stycznia 2015 r. P. B. wskazał, iż w jego ocenie żądanie pozwu jest bezzasadne, bowiem jego sytuacja materialna od czasu rozwodu nie uległa zmianie, natomiast od czasu wydania orzeczenie upłynęło niespełna 1,5 roku. Ponadto pozwany podniósł, iż nada utrzymuje się wyłącznie z renty, z której po potrąceniach komorniczych pozostaje mu kwota 422 zł. Wskazał nadto, iż jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym w kwocie 400 zł względem córki – O. D..

Sąd Rejonowy ustalił następując stan faktyczny:

Małoletni K. B., urodzony (...) jest synem A. B. i P. B.. Wyrokiem z dnia 17 października 2012 roku Sąd Okręgowy w Przemyślu orzekł rozwód związku małżeńskiego A. B. i P. B., z winy męża. Władzę rodzicielską nad małoletnim synem stron – K. B. powierzono matce, zaś władzę rodzicielską ojca ograniczono do współdecydowania o wyborze szkoły ponadpodstawowej i zawodu. Ponadto Sąd zobowiązał obie strony do ponoszenia kosztów utrzymania małoletniego syna, i z tego tytułu zasądził od P. B. na rzecz małoletniego syna alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie, płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca do rąk A. B. z ustawowymi odsetkami w przepadku uchybienia terminowi płatności raty, a matkę małoletniego zobowiązał do ponoszenia dalszych kosztów utrzymania i wychowania dziecka ( k. 876-876v akt dołączonych).

W chwili orzekania rozwodu A. B. mieszkała wraz z synem w R., w czteropokojowym mieszkaniu swoich rodziców, wraz z rodzicami oraz dziadkami macierzystymi. Małoletni K. B. miał wówczas 4 lata, prawidłowo się rozwijał, był dzieckiem ogólnie zdrowym, chociaż zapadał na częste infekcje górnych dróg oddechowych. Uczęszczał do żłobka, co generowało koszt około 250 zł miesięcznie. W opiece nad małoletnim pomagała babcia jego matki. Miesięczny koszt utrzymania małoletniego K. został przez Sąd Okręgowy w Przemyślu ustalony na kwotę rzędu 1.000 zł, zaś do katalogu usprawiedliwionych potrzeb małoletniego zaliczono: pampersy, żywność, odżywki, odzież sezonową zwykłą i przedszkolną, zabawki, książeczki, niezbędne leki, szczepionki, witaminy oraz kosmetyki pielęgnacyjne ( uzasadnienie Sadu Okręgowego w Przemyślu k. 903-903v akt dołączonych).

Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda A. B. w chwili wyrokowania przez Sąd Okręgowy miała lat 30, ukończyła studia wyższe na kierunku ekonomia, posiada także tytuł technika protetyki słuchu oraz technika administracji. Nie pracowała zawodowo, pozostawała zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w P. jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Utrzymywała siebie i syna z alimentów należnych od pozwanego, pożyczek oraz pomocy rodziców ( uzasadnienie Sadu Okręgowego w Przemyślu k. 903v akt dołączonych) .

Pozwany P. B. miał lat 38, także ukończył studia wyższe na kierunku pedagogika, ponadto był też protetykiem słuchu. W chwili wydawania orzeczenia pozwany posiadał orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym ważne do dnia 19 marca 2015 roku, a także orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy, ważne do dnia 28 lutego 2013 roku. Pobierał rentę w kwocie 1.190 zł miesięcznie. Prowadzona uprzednio przez pozwanego dzielność gospodarcza, pozostawała zawieszona. Na pozwanym ciążył obowiązek alimentacyjny względem córki z poprzedniego związku nieformalnego – O. D. w kwocie 400 zł. P. B. zamieszkiwał z rodzicami, pozostając na ich utrzymaniu ( uzasadnienie Sadu Okręgowego w Przemyślu k. 903v akt dołączonych).

Od września 2010 roku pozwany leczył się w (...). Przyznał się do spożywania alkoholu i zażywania dopalaczy. U P. B. zdiagnozowano psychozę paranoidalną endogenną, z uwagi na co dwukrotnie przebywał na Oddziale Psychiatrycznym Wojewódzkiego Szpitala (...) w C.. W chwili orzekania rozwodu pozwany pozostawał pod opieka lekarza, zażywał silne leki psychotropowe ( Sadu Okręgowego w Przemyślu k. 899v-900 akt dołączonych) .

Sąd Okręgowy uznał, iż z uwagi na stan zdrowia ojca małoletniego, okoliczność jego niezdolności do pracy oraz fakt, iż ciąży na nim obowiązek alimentacyjny także względem małoletniej córki, większą częścią kosztów utrzymania małoletniego należało obciążyć jego matkę A. B. ( uzasadnienie Sadu Okręgowego w Przemyślu k. 917 akt dołączonych) .

W roku 2013 A. B. wraz z synem przeprowadziła się do W. i podjęła pracę jako asystent do spraw administracji, z miesięcznym wynagrodzeniem netto w kwocie około 2.500 zł ( zaświadczenie o zatrudnieniu k. 17). Z uwagi na zmianę miejsca zamieszkania powódka wynajęła mieszkanie, rata czynszu najmu wynosiła 1.100 zł plus 300 zł czynszu oraz opłaty licznikowe ( umowa najmu k. 18-20), w toku postępowania przedstawicielka ustawowa wskazała, iż z uwagi na zagrzybienie lokalu oraz alergię syna, była zmuszona wynająć droższe mieszkanie – z ratą czynszu najmu 1.600 zł oraz opłatami w kwocie około 150 zł, jednakże nie przedstawiła umowy najmu ( oświadczenie powódki k. 218). W dniu 31 marca 2015 roku A. B. otrzymała wypowiedzenie doczasowej umowy o pracę, jednakże aktualnie pracuje jako office manager i osiąga dochód w kwocie około 2.800 zł netto miesięcznie ( świadectwo pracy k. 237, zeznania przedstawicielki ustawowej k. 290). Małoletni K. B. od września 2015 roku rozpoczął edukację w szkole podstawowej, co wiązało się z koniecznością zakupu wyprawki szkolnej. Ponadto w maju 2015 roku małoletni przebył operację oka lewego w celu korekcji zezna zbieżnego, którą przeszedł bez powikłań ( karta informacyjna ze szpitala k. 234), planowany jest także zabieg tożsamy na prawe oko. Ponadto zdiagnozowano u niego alergię pierze gęsie, białko mleka krowiego, laktozę, grzyby ( zaświadczenie z B.-B. k. 259-259v). Miesięczny koszt utrzymania małoletniego syna jego matka określiła na kwotę około 2.000 zł, w tym:

- wyżywienie – 550 zł,

- odzież i obuwie – 250 zł,

- środki czystości i higieny – 50 zł,

- zajęcia dodatkowe, kultura, rozrywka – 200 zł,

- leki i wizyty lekarskie – 300 zł,

- wyposażenie pokoju – 50 zł,

- wakacje, uroczystości urodzinowe, święta – 150 zł,

- przedszkole - 300 zł.

( zestawienie wydatków k. 224)

Aktualnie powyższy katalog potrzeb małoletniego uległ zmianie, bowiem K. nie uczęszcza do przedszkola, jednakże wydatki związane ze szkołą oscylują na poziomie 300 zł miesięcznie, a zatem ogólne koszty utrzymania małoletniego nie uległy zasadniczej zmianie od czasu złożenia przytoczonego zestawienia. Matka małoletniego korzysta z pomocy opiekunki, która obiera małoletniego ze szkoły i oczekuje z nim w domu na powrót matki z pracy. A. B. kończy bowiem pracę około godziny 17 – 18, zaś dojazd do domu zajmuje jej około godzinę ( zeznania przedstawicielki ustawowej k. 295; 00:05:25). W ocenie Sądu kosztów opiekunki nie można jednakże zaliczyć do katalogu usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, bowiem, jak wskazuje doświadczenie życiowe, w szkołach podstawowych istnieje możliwość pozostawania dzieci w świetlicy, w godzinach popołudniowych. Co istotne, matka małoletniego wynajmuje mieszkanie, a zatem ma możliwość wynajęcia lokalu bliżej swojego miejsca zatrudnienia, by ograniczyć czas dojazdów z pracy do domu. Zatrudniania opiekunki należy ocenić jako swego rodzaju luksus, nieadekwatny w realiach niniejszej sprawy do potrzeb małoletniego.

Sąd uznał twierdzenia strony powodowej, w zakresie kosztów zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb utrzymania i wychowania małoletniego uprawnionego alimentacyjnie za wiarygodne. Kwoty wskazane przez A. B., kierując się doświadczeniem życiowym, należy uznać za adekwatne do wieku małoletniego powoda oraz zgodne z realiami kosztów utrzymania w W., za wyjątkiem kwestii związanej z opiekunką.

Pozwany P. B. nadal zamieszkuje u swoich rodziców. Jego jedynym źródłem dochodu pozostaje renta w kwocie 2.000 brutto miesięcznie ( zaświadczenie z ZUS k. 163), jednakże podlega ona zajęciu przez komornika z uwagi na znaczące zadłużenie alimentacyjne pozwanego zarówno względem małoletniego powoda, które na dzień 28 kwietnia 2014 roku wynosiło 41.436 zł ( informacja o stanie sprawy komorniczej k. 162), jak i 12-letniej córki O. D. ( zeznania pozwanego k. 288 i 289). Faktycznie pozwany otrzymuje miesięcznie ok. 440 zł ( zeznania pozwanego k. 288). Zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS w B. z dnia 16 marca 2015 roku, P. B. pozostaje do dnia 31 marca 2018 roku uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy ( orzeczenie k. 202-202v ). Pozwany pozostaje na faktycznym utrzymaniu swoich rodziców, którzy otrzymują emeryturę w kwocie 1.300 zł i 1.700 zł. Pozwany prowadząc działalność gospodarczą zaciągnął kredyt, jednakże w związku ze stanem swojego zdrowia zmuszony był zakończyć prowadzenie działalności gospodarczej. W związku z powyższym P. B. posiada znaczące zadłużenie w banku ( ok. 43.000 zł) oraz w firmie (...) (ok. 48.000) ( zeznania pozwanego k. 288 i 289). Pozwany nie utrzymuje kontaktu ze swoim małoletnim synem, także z uwagi na znaczącą odległość swojego miejsca zamieszkania od miejsca zamieszkania syna ( oświadczenie pozwanego k. 160).

Strona powodowa podniosła, iż zła sytuacja majątkowa pozwanego, została wykreowana na potrzeby postępowania rozwodowego stron, zaś pozwany sprzedał posiadane przez siebie przedsiębiorstwa, samochód oraz wspólną nieruchomość stron swojemu bratu oraz przyjaciołom, sam otrzymując z tego tytułu łącznie około 170.000 zł ( zeznania przedstawicielki ustawowej k. 266). W toku niniejszego postępowania udowodniono jedynie, iż strony w dniu 22 sierpnia 2014 roku sprzedały nieruchomość w postaci działki numer (...) o powierzchni 0,2700 ha, wraz z budynkiem mieszkalnym dla której Sąd Rejonowy w Jarosławiu, XIII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą numer (...), za kwotę 360.000 zł ( umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego z dnia 22 sierpnia 2014 roku, sporządzonego przez A. K. – notariusza w R. za Repertorium A numer (...) – k. 23-30). Na zakup opisanej nieruchomości strony, w czasie trwania związku małżeńskiego, zaciągnęły kredyt, który po dokonaniu sprzedaży spłaciły. W ostatecznym rozliczeniu P. B. otrzymał kwotę 35.000 zł, którą przeznaczył na spłatę swojego zadłużenia u brata ( zeznania pozwanego k. 288). Przez pewien czas brat pozwanego pomagał mu w prowadzeniu działalności gospodarczej, jednakże nie przejął jej. Pozwany nie był właścicielem sklepów, wynajmował punktu usługowe na potrzeby prowadzenia dzielności gospodarczej, w zakresie sprzętu medycznego oraz aparatów słuchowych. Po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej sprzedał sprzęt oraz samochód firmowy, zaś pieniądze przeznaczył na bieżące potrzeby już w 2010 roku, co było przedmiotem rozważań Sądu Okręgowego przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnego P. B. względem małoletniego syna ( zeznania pozwanego k. 288; rozważania Sądu Okręgowego w Przemyślu k. 897-899 akt dołączonych). A. B. nie przedstawiła żadnego dokumentu potwierdzającego swoje twierdzenia co do sytuacji majątkowej pozwanego, natomiast zeznania pozwanego w tym zakresie były logiczne i spójne z materiałem dowodowym zebranym w toku postępowania rozwodowego. Z uwagi na powyższe Sąd dał wiarę pozwanemu, co do jego możliwości majątkowych i zarobkowych, w całości.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału zebranego w aktach sprawy, oraz dowodu z przesłuchania stron w trybie art. 299 i 304 Kodeksu postępowania cywilnego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości, jako bezzasadne.

Zgodnie z dyspozycją art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Jak podkreśla się w doktrynie rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wymaga, porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich zmianie. Jak stwierdził Sad Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 lipca 1974 roku, sygn. akt II CO 9/74, pojęcie "stosunków" w rozumieniu art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu. Art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, iż rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Stąd bezspornym jest, że P. B. pozostaje zobowiązany alimentacyjnie wobec swojego małoletniego syna.

Odnośnie kwestii wysokości zasądzanych przez Sąd alimentów, zgodnie z art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Potrzeby usprawiedliwione to takie, których zaspokojenie pozwala uprawnionemu żyć w warunkach odpowiadających jego wiekowi, stanowi zdrowia, wykształceniu itp. Kwestia owych potrzeb jest sprawą indywidualną, zależną od wielu czynników i w każdej sprawie wymaga indywidualnego rozpatrzenia. Natomiast zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego to de facto całościowa sytuacja majątkowa zobowiązanego alimentacyjnie.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, iż doszło do wzrostu kosztów zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniego K. B., pomimo upływu stosunkowo niedługiego czasu od wydawania ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż matka wraz z małoletnim synem przeprowadziła się z R., gdzie zamieszkiwała u swoich rodziców, do W., gdzie zmuszona jest wynajmować mieszkanie. Koszty utrzymania w W., co jest wiedzą powszechną, są wyższe aniżeli w R.. W tym miejscu Sąd zaważa, iż w toku postępowania rozwodowego powódka była osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku, zaś aktualnie jest ona aktywną zawodowa i otrzymuje regularne wynagrodzenie za pracę w kwocie niemal 3.000 zł netto miesięcznie. Przeprowadzka z R. do W. służyła zatem poprawie warunków bytowych małoletniego. K. B. rozpoczął w tym roku, edukację szkolną, co także wpływa na wzrost jego usprawiedliwionych potrzeb, bowiem koniecznym było zakupienie wyprawki szkolnej, odzieży, opłacenie ubezpieczenia, składek klasowych, etc. Faktyczne koszty utrzymania małoletniego oscylują aktualnie na poziomie około 2.000 zł, należy przypuszczać, iż będą one wzrastać wraz z wiekiem małoletniego.

Drugą przesłanką określenia wysokości alimentów należnych uprawnionemu alimentacyjnie, są możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego. Tymczasem P. B. pozostaje osobą całkowicie niezdolną do pracy, co potwierdza orzeczenie lekarza orzecznika ZUS. Brak jest podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności orzeczenia. Aktualnie zatem pozwany otrzymuje wyłącznie rentę, która nadto podlega częściowemu zajęciu komorniczemu, z uwagi na zadłużenie alimentacyjne. Ponadto pozwany nie posiada żadnego majątku zarówno nieruchomości jak i wartościowych rzeczy ruchomych, zaś wszelkie operacje majątkowe związane z likwidacją prowadzonych działalności gospodarczych miały miejsce przed wydawaniem ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów, nie mogą zatem mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Na ocenę sytuacji majątkowej pozwanego wypływa także okoliczność, iż jest on obciążony obowiązkiem alimentacyjnym także względem starszej córki. Powyższe okoliczności nakazują przyjąć, iż w aktualnej sytuacji materialnej pozwanego nie ma możliwości podwyższenia zasądzonych przednio alimentów. Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego, iż możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego wyznaczają górny pułap świadczeń alimentacyjnych, nawet gdyby nie zaspokajały one w pełni usprawiedliwionych potrzeb wierzyciela (orzeczenie SN z dnia 20 sierpnia 1972 r., (...) 470/71, Gazeta (...) 1972, nr 9). Z uwagi na powyższe matka małoletniego nadal zmuszona jest zaspokajać usprawiedliwione potrzeby syna, ponad kwotę 400 zł, która w ocenie Sądu stanowi maksymalną wysokość świadczenia należnego od pozywanego względem powoda. Okoliczność, iż prowadzona egzekucja komornicza nie doprowadziła do spłaty całego zadłużenia, zaś kwoty egzekwowane przez komornika, są niższe aniżeli zasądzone alimenty potwierdza w ocenie Sądu niecelowość podwyższenie rat alimentacyjnych. Podwyższenie alimentów w obecnym stanie faktycznym zwiększyłoby jedynie zadłużenie pozwanego, nie powodując uzyskiwania miesięcznie wyższych rat alimentacyjnych należnych powodowi.

Koszty postępowania przejęto na rachunek Skarbu Państwa, z uwagi na ustawowe zwolnienie od kosztów sądowych stronnych dochodzącej roszczeń alimentacyjnych (art. 96 ust. 1 pkt. 2Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych), oraz uwzględniając wynik postępowania.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.