Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Agnieszka Górska

Protokolant: st. sekr. sąd. Marta Perkowska

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2015 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S.

przeciwko (...) z siedzibą w S. w Szwecji

o zapłatę

I zasądza od pozwanej (...) z siedzibą w S. w Szwecji na rzecz powódki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w S. kwotę 509.551,95 zł (pięciuset dziewięciu tysięcy pięciuset pięćdziesięciu jeden złotych dziewięćdziesięciu pięciu groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 6 sierpnia 2013 r.;

II oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 32.871,90 zł (trzydziestu dwóch tysięcy ośmiuset siedemdziesięciu jeden złotych dziewięćdziesięciu groszy) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 130/14

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w S. wniosła o zasądzenie od (...) w S. ((...) kwoty 509.551,95 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 30 lipca 2013 r. oraz kosztami procesu. Wskazała, że powództwo dotyczy należności z tytułu robót budowlanych zrealizowanych przez powódkę na rzecz pozwanej na podstawie umowy z dnia 16 stycznia 2012 r. Roboty odebrano protokołem odbioru z dnia 16 kwietnia 2013 r., na podstawie którego powódka wystawiła pozwanemu fakturę końcową nr (...) z dnia 15 lipca 2013 r., opiewającą na kwotę dochodzoną pozwem, płatną do dnia 29 lipca 2013 r. Pozwana nie zapłaciła należności pomimo jej wymagalności i wezwania do zapłaty w piśmie z dnia 3 września 2013 r.

Europejskim nakazem zapłaty z dnia 28 listopada 2013 r. referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Szczecinie uwzględnił powództwo.

Pozwana wniosła sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty domagając się jego odrzucenia. W uzasadnieniu wskazała, że odrzuca orzeczenie i wnosi o oddalenie powództwa. Jako podstawę oddalenia pozwana podała m. in. brak właściwości Sądu Okręgowego w Szczecinie do rozpatrzenia sporu. Powołując się na przepis art. 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1896/2006 z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty podniosła, że właściwość sądu należy ustalać zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Pozwana wskazała również, że wykonane przez powódkę prace budowlane miały poważne braki i usterki, w związku z czym nie istnieje obowiązek płatniczy wobec powódki.

Postanowieniem z dnia 5 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie odmówił odrzucenia pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 stycznia 2012 r. pomiędzy powódką (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową w S. a pozwaną (...) w S. ((...) zawarta została umowa o roboty budowlane. Na mocy umowy powódka zobowiązała się wykonać budowę zakładu (...) wraz z niezbędną infrastrukturą na działce zgodnie z załącznikiem nr 1 do umowy oraz ofertą, stanowiącą załącznik nr 2 do umowy.

W art. 7 umowy określono odpowiedzialność powódki jako generalnego wykonawcy za nienależyte wykonanie obowiązków, odpowiedzialność z tytułu rękojmi i gwarancji. W art. 7.1 wskazano m.in. że powódka jest odpowiedzialna za usunięcie wad i usterek obiektu, ujawnionych w protokole odbioru końcowego przedmiotu umowy, jak też w okresie rękojmi i gwarancji. Powódka udzieliła pozwanej gwarancji jakości na przedmiot umowy oraz rękojmi za wady na 12 miesięcy od daty podpisania protokołu odbioru (art. 7.3, 7.4). W przypadku stwierdzenia wady lub usterki w okresie rękojmi lub gwarancji pozwana miała poinformować na piśmie powódkę o zgłoszeniu wad lub usterek przez użytkowników oraz wezwać do komisyjnej (przy udziale przedstawicieli pozwanej i powódki) kwalifikacji wady (usterki) w terminie do 7 dni od daty zgłoszenia (art. 7.5 zd.1). W trakcie realizacji umowy stosowane miały być odbiory w danym miesiącu robót zgodnie z ich zaawansowaniem, odbiory robót zanikających lub podlegających zakryciu, odbiory robót dodatkowych oraz odbiór końcowy przedmiotu budowy (art. 9.1).

W art. 9.7 wskazano, że jeżeli w toku czynności odbioru końcowego przedmiotu budowy zostaną stwierdzone wady lub usterki:

- nie umożliwiające użytkowania – pozwana dokona odbioru i uzgodni z powódką termin usunięcia stwierdzonych wad i usterek;

- uniemożliwiające użytkowanie – pozwana uzgodni pisemnie z powódką termin usunięcia stwierdzonych wad i usterek, a powódka zgłosi powtórnie po ich usunięciu gotowość do przeprowadzenia odbioru w dzienniku budowy.

Wynagrodzenie za realizację przedmiotu umowy zgodnie z dokumentacją projektową i ofertą powódki określono na 8.125.000 zł netto + podatek VAT (art. 10.1). Wysokość poszczególnych płatności miała odpowiadać faktycznemu miesięcznemu zaawansowaniu robót. Powódka uprawniona była na mocy umowy do wystawienia w każdym miesiącu jednej faktury (art. 10.3). Pozwana zobowiązała się do zapłaty poszczególnych płatności w terminie do 14 dni od daty otrzymania faktury VAT wystawionej przez powódkę. Podstawę wystawienia faktury miały być protokoły odbioru fakturowanych robót (art. 10.6).

Załącznik do umowy stanowiła oferta powódki z dnia 15 stycznia 2012 r. Wskazano w niej, że prace dotyczące wyrównania terenu wykona B. A. i prace te zostaną wykonane na koszt inwestora.

Dowód:

- umowa o roboty budowlane k. 262-273

- oferta powódki z tłumaczeniem k. 274-284

- mail z dnia 6.03.2013 r. z oświadczeniem k. 297, 299

Prace dotyczące niwelacji tereny zostały wykonane przez B. A.. W
związku z ich realizacją powódka wystawiła w dniu 24 stycznia 2012 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 375.000 zł. Podstawę do jej wystawienia stanowił protokół odbioru prac z dnia 24 stycznia 2011 r., zaakceptowany przez prezesa zarządu pozwanej S. J.,

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 510

- protokół odbioru z dnia 24.01.2012 r. k. 511

Pozwana przekazywała powódce wskazówki projektowe w formie graficznej. Dotyczyły one m.in. wysokości hali produkcyjnej i nachylenia dachu, technologii wykonania dachu i sufitu (w tym rodzaju, koloru zastosowanych paneli), wykonania drogi, izolacji gruntu itp.

Dowód:

- rysunki k. 285-294

Na mocy aneksu nr (...) z dnia 15 listopada 2012 r. do umowy z dnia 16 stycznia 2012 r. strony rozszerzyły przedmiot umowy o wykonanie instalacji generatora pary oraz nadzór nad rozruchami technologicznymi, ustalając wynagrodzenie z tytułu robót dodatkowych na 500.000 zł + VAT (pkt 1 i 2). Jednocześnie strony wyłączyły z przedmiotu umowy wykonanie nawierzchni asfaltowych na istniejącym podłożu z tłucznia o wartości 504. 336 zł + VAT (pkt 3). W związku ze zmianami wprowadzonymi aneksem wynagrodzenie określone w umowie uległo zmniejszeniu do 8.120.664 zł + VAT.

Dowód:

- aneks nr (...) do umowy z załącznikiem k. 295-296

W dniu 31 grudnia 2012 r. pozwana wystawiła powódce list referencyjny. Wskazała w nim, że powódka została zakontraktowana jako generalny wykonawca do budowy przetwórni mięsa w S., zaś w trakcie procesu inwestycji wykazała wielki profesjonalizm i doświadczenie, co umożliwiło zakończenie inwestycji zgodnie z harmonogramem i w spodziewanym standardzie.

W styczniu 2013 r. pozwana wskazywała na zadowolenie z inspekcji fabryki, wskazując jedynie na kilka uwag. Fabryka zaczęła funkcjonować już w lutym 2013 roku. W dniu 28 lutego 2013 r. zatwierdzono budynek zakładu przetwórstwa do tymczasowego użytkowania.

Dowód:

- mail z dnia 29.01.2013 r. z tłumaczeniem k. 327-328

- list referencyjny z tłumaczeniem k. 329-330

- mail z dnia 22.02.2013 r. k. 382

- zeznania świadka K. F. k. 407-408

- zeznania świadka T. K. k. 408-410

- zeznania świadka T. B. k. 410-411

- zeznania członka zarządu powódki M. E. k. 548-551

- zeznania prezesa zarządu powódki S. J. k. 551-554

- decyzja z dnia 28.02.2013 r. z tłumaczeniem k. 461-463

W dniu 3 kwietnia 2013 r. powódka zgłosiła do odbioru końcowego przedmiot umowy o roboty budowlane z dnia 16 stycznia 2012 r. W dniu 16 kwietnia 2013 r. sporządzono protokół ostatecznego odbioru i przekazania budowy zakładów (...) w S.. W czynnościach odbiorczych uczestniczyli członkowie zarządu pozwanej S. J. i M. J., zaś ze strony powodowej członek zarządu powódki M. E. i kierownik budowy P. K.. W protokole wskazano, że prace zakończono 3 kwietnia 2013 r., a ich jakość oceniono jako dobrą.

W załączniku do protokołu zawarto listę usterek. Jako datę ukończenia instalacji elektrycznej i jej poprawienia do inspekcji przez (...) wskazano 26 kwietnia 2013 r., do połowy tygodnia 17 wykonywania prac wentylacje biura miały być gotowe do inspekcji, w tygodniu 17 miały zostać usunięte usterki dotyczące ogrodzenia i bram, do końca kwietnia miały zostać wyregulowane drzwi wejściowe, drzwi do biura i hali produkcyjnej, miały zostać usunięte usterki dotyczące płytek frontowych, schodów, obróbek drabiny, uszczelnienia szafek elektrycznych, pęknięć posadzki w wędzarni i chłodni, oświetlenia hali, czyszczenia sufitu wewnętrznego, skrzynki elektrycznej na ścianie plasterkowania. Powódka miała również dokonać wymiany skrzynki C.. Powódka miała dostarczyć do końca kwietnia ostateczny zestaw dokumentacji, uzupełniając ją o brakujące rysunki i dokonując aktualizacji. W protokole wskazano również, że I. dostarczy do korekty po 29 kwietnia 2013 r. raporty elektryczne, dotyczące wentylacji i rampy. Pozytywny raport I. – „inspekcja końcowa” miał sprawić, że pozwana dokona ostatecznej płatności dla powódki, a wówczas powódka mała dostarczyć certyfikat gwarancyjny zgodnie z umową.

Dowód:

- zgłoszenie do odbioru k. 301

- protokół odbioru z tłumaczeniem k. 304-313, 469-472

- protokół przekazania dokumentacji z tłumaczeniem k. 314-315, 437-438

- dokumentacja odbiorowa k. 439-482, 484-489

- zeznania świadka T. K. k. 408-410

- zeznania członka zarządu powódki M. E. k. 548-551

Zrealizowana przez powódkę inwestycja była kontrolowana przez Urząd do (...). Ramieniem wykonawczym urzędu jest podmiot o nazwie I.. W notatce urzędowej z wizyty kontrolnej w dniu 11 marca 2013 r. wskazano m. in. na brak dokumentacji w języku szwedzkim, wykonanie gniazda do użytku ogólnego nie według szwedzkiej normy. Pozwana zobowiązała się zlecić naprawę innemu instalatorowi niż powódka. Usunięcie części usterek potwierdzono w notatce z dnia 15 kwietnia 2013 r.

Dotychczas nie zostało wydane ostateczne zezwolenia na użytkowanie zakładu.

Dowód:

- notatki z inspekcji z tłumaczeniem k. 474-482

- zeznania świadka T. K. k. 408-410

- zeznania prezesa zarządu powódki S. J. k. 551-554

W piśmie z dnia 10 maja 2013 r. powódka poinformowała pozwaną, że do 29 kwietnia 2013 r. zostały usunięte usterki dotyczące wentylacji, ogrodzeń i bram, regulacji drzwi, wyrównania nawierzchni, oszalowania drabiny, uszczelnienia szafy elektrycznej, pęknięcia w (...), oświetlenia w pomieszczeniu 1/20, czyszczenia rynny na dachu, odwodnienia centrali wentylacyjnej na dachu, betonu pod ścianami sandwiczowymi, profilu wózka, gipsowania i malowania betonu ścian, uszczelnienia kanałów wentylacyjnych w centrali dachu, ogrzewania rur wodnych w centrali wentylacyjnej na dachu, izolacji wełną na chłodnicy, wymiany uszczelek w drzwiach zamrażalni. Powódka oświadczyła, że usterki elektryczne dotyczące systemu chłodzenia wewnątrz przetwórni i na dachu zostały poprawione. Do wykonania pozostało oczyszczenie sufitu, wymiana lamp, czujnik pomiarowy w zbiorniku paliwa, które miały zostać poprawione w maju 2013 r.

W lipcu 2013 r. podwykonawca powódki K. F. przyjechał do zakładu pozwanej celem usunięcia pozostałych usterek elektrycznych. Przedstawiciele pozwanej zażądali od niego dokonania przebudowy sterowania oświetleniem, tj. aby włączane było sekcjami. Po kontakcie z prezesem powódki podwykonawca odmówił wykonania tych robót; wówczas nie został wpuszczony na teren obiektu celem usunięcia usterek elektrycznych. W projekcie przewidziane było włączanie światła w poszczególnych pomieszczeniach. Przebudowa systemu sterowania oświetleniem wykonane zostały następnie przez podmiot trzeci na zlecenie pozwanej.

Dowód:

- mail z dnia 10.05.2013 r. k. 316

- pismo z dnia 10.05.2013 r. k. 317-318

- zeznania świadka K. F. k. 407-408

- zeznania świadka T. B. k. 410-411

- zeznania członka zarządu powódki M. E. k. 548-551

W dniu 15 lipca 2013 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 509.551,95 zł. Termin płatności faktury określono na 29 lipca 2013 r.

Załącznik do faktury stanowił protokół zdawczo – odbiorczy. W protokole wskazywano stopień zaawansowania robót narastająco. Uwzględniono prace dotychczas wykonane, dokonane dotychczas wpłaty wynagrodzenia i ich wysokość. W protokole uwzględniono także roboty wykonane przez podmiot trzeci – B. A.. Podmiot ten realizował prace na rzecz powódki, które były następnie refakturowane przez powódkę na pozwaną.

Przesyłka zawierająca fakturę została nadana w dniu 15 lipca 2013 r.

Dowód:

- faktura VAT k. 320

- dowód wysłania k. 324

- faktura VAT nr (...) k. 510

- protokół zdawczo – odbiorczy z tłumaczeniem k. 321-323

- pismo z dnia 15.07.2013 r. k. 319

- bilet k. 331

- zeznania świadka K. F. k. 407-408

- zeznania członka zarządu powódki M. E. k. 548-551

Pismem z dnia 3 września 2013 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 509.551,95 zł objętej fakturą VAT nr (...). Pismo zostało wysłane w dniu 3 września 2013 r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 326

- potwierdzenie nadania k. 325

W okresie od 18 stycznia 2012 r. do 27 marca 2013 r. pozwana wpłaciła na rzecz powódki łącznie kwotę 8.842.244,74 zł. W tytułach przelewu pozwana wskazywała numery faktur, na poczet których następowała wpłata. Były to faktury o numerach: od (...) (opiewająca na 30.000 zł), (...) (45.000 zł), (...) (375.000 zł), (...) (294.297,03 zł), (...) (774.537,18 zł), (...) (610.006,20 zł), (...) (709.049,72 zł), (...) (1.278.972 zł), (...) (843.568,56 zł), (...) (1.049.094,80 zł), (...) (211.389,01 zł), (...) (600.039,79 zł), (...) (119.226 zł), (...) (126.667,14 zł), (...) (600.568,57 zł), (...), (...) oraz (...) (1.027.928,05 zł).

Faktury nr (...) zostały wystawione pozwanej w związku z wykonaniem prac przez B. A.. Uprzednio wskazany podmiot w związku z wykonaniem robót ziemnych na inwestycji w S. wystawiał faktury powodowej spółce.

Dowód:

- dowody wpłaty k. 384-404

- faktury VAT k. 510, 512, 513, 519, 520, 522, 524, 526, 528, 530, 532, 534, 536, 538, 540, 542, 544, 545

- specyfikacja k. 514-516

- protokoły odbioru k. 523, 525, 527, 529, 531, 533, 535, 537, 539, 541, 543

- zeznania członka zarządu powódki M. E. k. 548-551

Pozwana uznała, że dokonała na rzecz powódki nadpłaty kwoty 208.244,77 zł. W związku z powyższym wezwała powódkę do zwrotu ww. kwoty, wystawiając w dniu 15 lipca 2015 r. fakturę nr (...).

Dowód:

- faktura z dnia 15.07.2015 r. k. 490

- zeznania prezesa zarządu powódki S. J. k. 551-554

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalony został na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony, a w szczególności na podstawie umowy o roboty budowlane z dnia 16 stycznia 2012 r., faktur VAT, potwierdzeń przelewu, protokołów odbioru – w tym protokołu odbioru ostatecznego z dnia 16 kwietnia 2013 r. Żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności powołanych dokumentów.

Podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły również zeznania świadków K. F., P. K., T. B., a także przedstawicieli stron – M. E. i S. J.. W ograniczonym zakresie za podstawę ustaleń faktycznych przyjął Sąd zeznania prezesa zarządu pozwanej S. J.; prezes zarządu nie wyjaśnił dostatecznie okoliczności związanych z zarzucaną wadliwością robót czy dokonaną nadpłatą.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, zgłoszony w pozwie przez stronę powodową. Sąd uznał, że okoliczności, na które miał zostać przeprowadzony powołany dowód w zasadzie nie stanowiły przedmiotu sporu pomiędzy stronami – pozwana nie kwestionowała wartości robót, zakresu w jakim zostały wykonane, zaś wysokość wynagrodzenia z tego tytułu wskazana została w umowie. Sporna była jedynie kwestia wystąpienia usterek w wykonanych pracach elektrycznych. Niemniej, wobec faktu, że pozwana nie sprecyzowała zarzutów w tym zakresie, nie naprowadziła twierdzeń na okoliczność rodzaju i zakresu stwierdzonych wad, przeprowadzenie analizowanego dowodu byłoby bezprzedmiotowe. Sąd oddalił również wniosek o przesłuchanie świadków W. K. i I. S., zgłoszony przez pozwaną na rozprawie w dniu 8 lipca 2015 r., uznając go za spóźniony w rozumieniu art. 207 § 6 k.p.c. Powołani świadkowie mieli zeznawać na okoliczność wad w robotach elektrycznych, przy czym na wadliwość robót pozwana powołała się już w sprzeciwie od nakazu zapłaty, stąd wówczas winna zgłosić analizowane wnioski. Sąd oddalił również wniosek o przesłuchanie świadków A. W. i W. P.. Wniosek ten został bowiem złożony jedynie z ostrożności procesowej z uwagi na brak sprecyzowanych zarzutów pozwanej. Sąd doszedł do przekonania, że z uwagi na fakt, że pozwana zarzutów ostatecznie nie uszczegółowiła, a nadto świadkowie zajmowali się wykonaniem instalacji wentylacyjnej, nie zaś pracami elektrycznymi, przeprowadzenie tych dowodów było zbędne.

Podstawę prawną powództwa stanowi art. 647 k.c., zgodnie z którym przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Powódka dochodziła w niniejszym postępowaniu zapłaty części wynagrodzenia za wykonane prace, a mianowicie kwoty 509.551,95 zł, wynikającej z faktury VAT nr (...).

Strona pozwana nie zgłosiła i nie wykazała w niniejszym postępowaniu takich zarzutów, które mogłyby podważyć twierdzenia przedstawione przez powódkę na poparcie żądania. Powódka przedłożyła bowiem fakturę VAT, opiewającą na dochodzoną pozwem kwotę, wraz z protokołem zdawczo – odbiorczym, a także protokół ostatecznego odbioru z dnia 16 kwietnia 2013 r. Stwierdzono w nim zakończenie prac, ich dobrą jakość, a także pozostałe do usunięcia usterki. Tymczasem pozwana w sprzeciwie od europejskiego nakazu zapłaty ograniczyła się do podniesienia zarzutu braku jurysdykcji krajowej, przy czym enigmatycznie jedynie wskazała, że roboty powódki wykonane były nieprawidłowo. Jednocześnie w podanym piśmie nie sprecyzowano, na czym polegało nieprawidłowe wykonanie, w czym przejawiała się wadliwość wykonania robót, jakie usterki stwierdzono w wykonanych pracach i jakie miało to konsekwencje dla żądania wypłaty wynagrodzenia. Dopiero na pierwszym posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę w dniu 8 lipca 2015 r. pozwana podniosła, że wadliwość ta dotyczyła robót elektrycznych. Wskazała, że powódka nie ukończyła prac w ww. zakresie, w wykonanych robotach elektrycznych stwierdzono wady polegające m. in. na nieprawidłowym podłączeniu kabli. Na tym etapie jednak pozwana nadal nie sprecyzowała, na czym konkretnie polegały ewentualne wady w wykonanej instalacji elektrycznej – jakie elementy zostały wykonane wadliwie czy niezgodnie z projektem. Nie uczyniła tego również w piśmie procesowym z dnia 6 sierpnia 2015 r., mimo powołania się na wady elektryczne zagrażające bezpieczeństwu obiektu, brak zgodności instalacji elektrycznej z normami szwedzkimi. Nie nastąpiło to również na kolejnej rozprawie, poprzedzającej wydanie wyroku.

Na rozprawie w dniu 8 lipca 2015 r. podniesiono nadto zarzut wypłaty całej należności, a nawet wynikającej po stronie pozwanej nadpłaty. Pozwana wskazała ostatecznie wysokość nadpłaty (pismo z dnia 6 sierpnia 2015 r.), przedstawiając dowody wpłaty i argumentując z czego, w jej ocenie, taka nadpłata wyniknęła.

Przedmiotem rozważań w niniejszym postępowaniu były zatem dwa powołane powyżej zarzuty, to jest zaspokojenia należnego wynagrodzenia oraz wadliwości wykonania robót elektrycznych.

Jeżeli chodzi o podnoszoną wadliwość robót elektrycznych to przede wszystkim podkreślić trzeba, że zarzut ten nie został sprecyzowany. Co jednak istotniejsze, nie wykazano w niniejszym postępowaniu, że rzeczywiście roboty elektryczne w zakresie, w jakim przewidywała je umowa stron, były prze powódkę wykonane nieprawidłowo. Zauważyć trzeba, że w protokole odbioru końcowego z dnia 16 kwietnia 2013 r. zamieszczono wykaz usterek i wśród nich znajdowały się również zastrzeżenia co do wykonania instalacji elektrycznej. Z dokumentów zebranych w postępowaniu nie wynika jednak, aby nowe wady były zgłaszane po odbiorze potwierdzonym powołanym powyżej protokołem. Sąd zatem przyjął, nie mając innych danych ku temu, że powoływana przez pozwaną wadliwość dotyczy usterek stwierdzonych podczas odbioru w dniu 16 kwietnia 2013 r. Nadmienić jedynie w tym miejscu należy, że pozwana przedstawiła m. in. notatkę z wizyty kontrolnej z dnia 15 kwietnia 2013 r., w której Urząd ds. (...) Elektrycznego odnosił się do sposobu wykonania systemu okablowania. Ostatecznie stwierdzono, że usunięto wady za pomocą równoległego przewodu ochronnego. Pozostałe, złożone wraz z pismem z dnia 6 sierpnia 2015 r., dokumenty nie dają podstaw do stwierdzenia, że w budynku wystąpiły inne wady w omawianym zakresie – mowa tu chociażby o sporządzonych w języku szwedzkim pismach z 24 października 2013 r. (k. 481-482) oraz niepodpisanego wydruku zatytułowanego jako „zaproszenie do skorygowania uwagami kontroli” (k. 484-489).

Z treści protokołu z dnia 16 kwietnia 2013 r. wynika natomiast, że we wskazanej dacie co do zasady odebrano całość zrealizowanych przez powódkę prac, przewidując jednocześnie odpowiednie terminy na usunięcie stwierdzonych podczas odbioru usterek. Strony umowy przesądziły zatem, że sporządzenie protokołu miało taki charakter, jaki przewidziano w pkt 9.7 a) umowy. Skoro bowiem faktycznie dokonano odbioru i wyznaczono określony termin do usunięcia stwierdzonych wad i usterek, to tym samym nie było podstaw do uznania, aby usterki i wady stwierdzone podczas czynności odbiorczych uniemożliwiały użytkowanie obiektu. Już sam fakt sporządzenia protokołu z dokonanych czynności odbiorczych zdaje się przeczyć stanowisku strony pozwanej, jakoby wady robót elektrycznych były tego rodzaju, że powodowały wysokie straty i szkody po stronie pozwanej – wymagały zlecenia dodatkowych prac i poprawek jako że zagrażały bezpieczeństwu obiektu.

Po wtóre, zauważyć trzeba, że powódka poinformowała pozwaną o usunięciu części wad, co potwierdza pismo z dnia 10 maja 2013 r. Pozwana nie kwestionowała faktu otrzymania ww. pisma, nie odniosła się do jego treści i nie wykazała, jakoby udzieliła na nie odpowiedzi przed procesem. W odniesieniu do wad nie wymienionych we wskazanym piśmie powódka nie miała możliwości ich usunąć. Zarówno z dokumentów zebranych w sprawie, jak również z zeznań świadków wynika, że powódka wyrażała gotowość usunięcia usterek i do prac w tym zakresie faktycznie przystąpiła, usuwając je w znacznym zakresie. Wskazać tu należy chociażby na powołane powyżej pismo, jak również pismo powódki z dnia 15 lipca 2013 r., w którym wskazuje ona na niedopuszczenie jej do wykonywania prac naprawczych. Szczególnie istotne znaczenie w analizowanym zakresie miały zeznania świadka K. F., z których wynika, że powódka wykonała część prac naprawczych, poprawkowych. Z zeznań tego świadka, jak również reprezentanta strony powodowej M. E., wynika również, że to strona pozwana nie dopuściła pracowników powódki (podwykonawców robót elektrycznych) do wykonania prac związanych z usuwaniem pozostałych usterek. Powołane okoliczności potwierdził w swych zeznaniach świadek T. B.. W takiej sytuacji brak jest podstaw do zarzucania stronie powodowej, że w sposób nienależyty wykonała roboty, skoro uniemożliwiono jej podjęcie czynności zmierzających do usunięcia usterek. W efekcie powódka nie miała możliwości realizacji swoich obowiązków umownych w opisywanym zakresie. Skoro zatem, jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, powódka przejawiała aktywność w ww. zakresie i gotowa była przystąpić do prac naprawczych, nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie tych prac. Zdaniem Sądu nie może stanowić podstawy odmowy wypłaty wynagrodzenia fakt, że nie został sporządzony pozytywny raport podmiotu o nazwie I. w sytuacji, w której powódka nie mogła dokończyć prac naprawczych, a zatem faktycznie uniemożliwiono jej wywiązanie się z obowiązków umownych.

Szczególnie istotne przy ocenie zasadności zarzutu nieprawidłowego wykonania przez powódkę robót elektrycznych było to, że sama strona pozwana nie wywodziła w niniejszym postępowaniu, aby kiedykolwiek skorzystała z uprawnienia wynikającego z rękojmi za wady. Nie wykazała, aby wzywała powódkę do usunięcia wad, wyznaczała w tym celu określony termin, domagała się obniżenia wynagrodzenia przewidzianego w umowie o roboty budowlane. Takie uprawnienia przysługiwałyby zaś pozwanej w razie wystąpienia wad robót budowlanych na mocy przepisów Kodeksu cywilnego (art. 656 § 1 k.c. w zw. z art. 638 § 1 k.c. w zw. z art. 560 i nast. k.c.). Pozwana powoływała się jedynie na wadliwość robót, wysokie koszty jakie ponosiła w związku z usuwaniem tych wad, nie wykazała jednak w istocie że skorzystała z uprawnień z rękojmi w sposób prawem przewidziany. Poza protokołem odbioru ostatecznego z dnia 16 kwietnia 2013 r. brak jest w materiale zgromadzonym w niniejszej sprawie dokumentu, z którego wynikałoby że pozwana komunikowała jakiekolwiek zastrzeżenia co do jakości, kompletności czy też zgodności robót z projektem i normami powódki. W tej sytuacji po stronie pozwanej nie powstało uprawnienie do obniżenia ceny, skoro nie umożliwiła powódce zajęcia stanowiska w tym zakresie i podjęcia działań zmierzających do usunięcia ewentualnych usterek i wad robót. Z podanych przyczyn zarzut wadliwego wykonania robót nie mógł mieć wpływu na zasadność żądania wypłaty wynagrodzenia, niezależnie od tego że nie wykazano faktu wystąpienia wad.

Co się zaś tyczy drugiego zarzutu zgłoszonego przez pozwaną, a dotyczącego zapłaty całej należności, to znamienne jest to, że w samym sprzeciwie od europejskiego nakazu zapłaty, pozwana go nie podniosła. Zarzuty w tym zakresie pozwana przedstawiła dopiero na rozprawie w dniu 8 lipca 2015 r., a zatem przeszło rok i cztery miesiące po złożeniu sprzeciwu (sprzeciw datowany na 3 marca 2014 r.) i niemalże dwa lata po wystawieniu spornej faktury. Już sam ten fakt czyni twierdzenia pozwanej niewiarygodnymi. Sprzeciw od nakazu zapłaty został sporządzony długo po tym, jak dokonano odbioru robót (16 kwietnia 2013 r.) i pozwana otrzymała wezwanie do zapłaty od powódki. Wezwanie takie zostało wysłane pozwanej 3 września 2013 r., powództwo zostało wytoczone niewiele ponad miesiąc później. Pomiędzy otrzymaniem wezwania, a sporządzeniem sprzeciwu było zatem wystarczająco dużo czasu, aby zweryfikować wszystkie dokumenty rozliczeniowe wystawione przez powódkę i ustalić stan zobowiązań stron, dokonać oceny, czy rzeczywiście wystąpiła nadpłata.

Niezależnie od powyższego Sąd miał na uwadze fakt, że w protokole odbioru końcowego z dnia 16 kwietnia 2013 r. wskazano, że końcowa zapłata należności uzależniona jest od pozytywnej oceny jakości prac, wyrażonej w raporcie I.. Skoro takie postanowienie zostało umieszczone w protokole za zgodą stron umowy to oznacza, że w momencie sporządzania protokołu nie zostały w całości uiszczone należności strony powodowej z tytułu wynagrodzenia. Gdyby było inaczej zawarcie analizowanego zapisu w protokole byłoby pozbawione sensu. Już sama ta okoliczność przeczy twierdzeniom pozwanej, jakoby doszło do zapłaty całej należności na rzecz powódki.

Należy również zauważyć, że z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, że pozwana płaciła powódce należności wynikające z wystawianych przez nią faktur, które obejmowały nie tylko wykonywane bezpośrednio przez powódkę pracę, lecz również przez B. A.. Podany podmiot wystawiał faktury na rzecz powódki, a ta dokonywała refakturowania na rzecz pozwanej. Już z oferty powódki stanowiącej załącznik do umowy o roboty budowlane wynika, że uzgodniono wykonanie części prac – wyrównania terenu przez B. A.. Okoliczności powyższe potwierdzają złożone przez powódkę na rozprawie w dniu 16 października 2015 r. faktury i protokoły odbioru. Z faktur nr (...) wynika, że zostały one wystawione przez powódkę w związku z wykonaniem prac przez wskazany powyżej podmiot. W ofercie wykonawcy wyraźnie wskazano, że prace wykonywane przez B. A. będą rozliczane pomiędzy stronami, wyraźnie wskazano na to także w treści faktur VAT, z których pozwana regulowała należności. Z przedstawionych z kolei przez pozwaną potwierdzeń przelewu wynika, że uregulowała ona również należności stwierdzone fakturami o numerach (...). Z tych względów nie można do całościowego wyliczenia wynagrodzenia należnego powódce przyjmować jedynie tej kwoty, która wynika z aneksu nr (...) do umowy i zestawiać jej z ogólną kwotą, jaką pozwana faktycznie zapłaciła na rzecz powódki. Powyższe okoliczności przeczą twierdzeniom pozwanej, jakoby pomiędzy stronami nie było żadnych innych tytułów płatności, ponad kwotę określoną w umowie stron.

W związku z tym, że strona powodowa złożyła dokumenty związane z płatnościami, na które powołała się pozwana - faktury i protokoły odbioru, zarzut że ogólna kwota płatności była wyższa niż przewidziana ostatecznie w aneksie nr (...) do umowy, nie mógł odnieść oczekiwanego skutku. W każdym bowiem dowodzie wpłaty pozwana wskazywała tytuł płatności - numer faktury bądź datę faktury. Analiza tych dokumentów prowadzi do wniosku, że wszystkie dokonane płatności, na które powołuje się pozwana przedstawiając dowody wpłat (k. 384 -404), dotyczą faktur wystawionych wcześniej niż ta, z której wynika należność dochodzona przez powódkę. Żadne potwierdzenie przelewu nie odnosi się do faktury nr (...); wszystkie dokonane zostały przed wystawieniem spornej faktury. To prowadzi do wniosku, że po dokonaniu odbioru w dniu 16 kwietnia 2013 r. pozwana nie dokonywała jakichkolwiek płatności na rzecz powódki, w tym nie uiściła należności wynikających z faktury nr (...).

Mając na względzie wynikającą z art. 6 k.c. zasadę rozkładu ciężaru dowodu przyjąć trzeba, że to na stronie pozwanej ciążył dowód dokonania ewentualnej nadpłaty. Dowód na powyższą okoliczność nie został przeprowadzony, co skutkować musi przyjęciem że zapłata dokonana została za faktycznie wykonany zakres prac. Porównanie dowodów wpłat i faktur prowadzi do wniosku, że wpłaty dokonywane były na poczet należności wynikających z konkretnych dokumentów rozliczeniowych, tj. faktur i protokołów odbioru określonego zakresu robót. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy istotne znaczenie ma fakt, że strona pozwana nie ustosunkowała się, ani w sprzeciwie od europejskiego nakazu zapłaty ani na rozprawie, do dokumentów przedłożonych przez pozwaną, nie kwestionowała co do zasady ich treści. Nie podważała rozliczenia, które przedstawiła strona powodowa i które legło u podstaw jej żądania, a mianowicie nie zgłaszała żadnych zarzutów odnośnie protokołu zdawczo – odbiorczego stanowiącego podstawę do wystawienia faktury. Nie zakwestionowała w szczególności ogólnej wartości robót strony powodowej wynikającej z tego protokołu, w którym wskazano narastająco łączną sumę wartości robót i kwoty dotychczas wypłacone przez pozwaną. Sąd nie miał zatem podstaw do odmowy wiarygodności temu dokumentowi. Uzasadniało to wniosek, że stan rozliczeń stron przedstawiał się, jak w ww. dokumencie i że kwota wynikająca z faktury nr (...) pozostaje nadal nieuiszczoną, pozostałą częścią należności z ogólnej, ryczałtowej kwoty wynagrodzenia, przewidzianej w umowie stron.

Z tych względów powództwo co do należności głównej zostało w całości uwzględnione.

Podstawę rozstrzygnięcia w zakresie odsetek stanowił art. 481 § 1 k.c. W art. 10.6 umowy o roboty budowlane przewidziano 14-dniowy termin płatności od otrzymania przez inwestora faktury VAT, wystawionej przez zamawiającego. Z przedstawionego dowodu nadania faktury VAT nr (...) wynika, że została ona wysłana 15 lipca 2013 r. Wobec braku możliwości ustalenia daty doręczenia w oparciu o potwierdzenie odbioru, Sąd przyjął że faktura została doręczona pozwanej z upływem siódmego dnia, to jest 22 lipca 2013 r. . Uwzględniając przewidziany w umowie termin płatności odsetki od kwoty 509.551,95 zł Sąd zasądził od dnia 6 sierpnia 2013 r.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania stanowił art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. Powództwo zostało uwzględnione w całości, stąd mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, należało kosztami niniejszego postępowania obciążyć pozwaną. Na zasądzone od pozwanej koszty w łącznej wysokości 32.871,90 zł składa się opłata od pozwu w wysokości 25.478 zł (k. 24), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k. 21), 7.200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powódki, ustalonego na podstawie §6 pkt 7 w zw. z § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. jedn. Dz. U. 2013, poz.490) oraz 176,90 zł tytułem wykorzystanej zaliczki na poczet dokonanych tłumaczeń. Z uiszczonej przez powódkę zaliczki dokonano bowiem wypłaty na rzecz tłumacza przysięgłego wynagrodzenia w ww., wysokości, na mocy postanowienia z dnia 25 marca 2014 r. (141,52 zł – k. 109 ) i 3 czerwca 2014 r. (35,38 zł – k. 131). Pozostałą niewykorzystana część zaliczki nakazano zwrócić na rzecz powódki.

Sygn. akt VIII GC 130/14

S., (...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)