Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie :

Przewodnicząca SSO Anna Budzyńska

Sędziowie SSO Piotr Sałamaj

SSO Krzysztof Górski

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2015 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku wierzyciela W. B.

przy udziale dłużnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku,

na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie wydane przez Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim w dniu 13 maja 2015r., sygnatura akt V GU 34/14 w przedmiocie oddalenia wniosku;

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie w całości i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gorzowie Wielkopolskim pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

Sygnatura akt VIII Gz 145/15

UZASADNIENIE

W. B. złożył wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku dłużniczki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wniosku wskazał, że w dniu 19 maja 2011 r. strony zawarły umowę o roboty budowlane nr (...), a następnie dnia 3 października 2012 r. kolejną – nr (...). Wierzyciel w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zobowiązał się wykonać na rzecz dłużniczki roboty budowlane związane z inwestycją prowadzoną przy ul. (...) w G. m.in. stan surowy budynku mieszkalnego wielorodzinnego – segment B (umowa (...)), konstrukcję dachu i jego pokrycie, elewację oraz elewację kominów segmentów A i B, izolację cieplną i akustyczną budynku (aneks do umowy nr (...)), balustrady balkonowe w budynku oraz na zewnątrz budynków, balustrady na odcinku różnicy patio ze szkła przezroczystego. Wierzyciel wykonał na rzecz dłużniczki ww. prace budowlane wskazane w protokołach odbioru robót. Zostały one odebrane zgodnie z postanowieniami zawartych umów przez kierownika robót oraz inspektora nadzoru. Po dokonaniu odbioru robót dłużniczka przyjmowała od wierzyciela faktury VAT wystawione z tytułu wykonanych prac i akceptowała je własnoręcznym podpisem, jednak mimo upływu wskazanych w dokumentach terminów zapłaty, nie regulował wskazanych w nich należności. W dniu 13 czerwca 2013 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie (sygn. VIII GNc 246/13) wydał nakaz zapłaty zobowiązując dłużniczkę do zapłaty wierzycielowi kwoty 457.700,75 zł. Zasądzona kwota została uiszczona przez dłużniczkę jedynie w części. Strony w dniu 16 sierpnia 2013 r. zawarły ugodę, na podstawie której dłużniczka uznała w całości roszczenie wierzyciela. W dniu 1 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim wydał nakaz zapłaty (sygn. V GNc 664/14) na kwotę 29.164,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami postępowania w związku z niewywiązaniem się dłużniczki z ciążących na niej zobowiązaniach. W oparciu o ww. tytuły wierzyciel wystąpił o wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz złożył wniosek - wpis hipoteki przymusowej na nieruchomości dłużniczki opisanej w księdze wieczystej nr (...). Kolejne faktury za odebrane prace, mimo iż zaakceptowane, nie zostały uiszczone w terminie a wierzyciel zmuszony był dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej (sygn. akt. V GNc 912/14 na kwotę 64.800 zł, sygn. akt. GNc 1270/14 na kwotę 45.245,30 zł, sygn. akt. V GNc 1401/14 na kwotę 45.574,94 zł). Mimo powyższego dłużniczka w dalszym ciągu nie zapłacił zasądzonych kwot. Wierzyciel podkreślił we wniosku, że w stosunku do spółki (...) toczy się wiele postępowań egzekucyjnych i dlatego dłużniczka nie realizuje swoich wymagalnych zobowiązań zarówno względem wnioskodawcy, jak i innych wierzycieli. Podniósł również, iż dłużniczka posiada wystarczający majątek na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, m.in. udziały w spółce (...) sp. z o.o. z siedzibą w P., (...) sp. z o.o. z siedzibą w G.. Podkreślił również, że dłużniczka nie płaci swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych i zarazem nie składa wniosku o ogłoszenie upadłości.

W odpowiedzi na wniosek spółka (...) wniosła o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Uczestniczka wskazała, iż podnoszone w treści wniosku jej rzekome zadłużenie zostało przez nią zakwestionowane na długo przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości i w chwili obecnej prowadzone są postępowania sądowe, mające na celu ustalenie zasadności podnoszonych przez wierzyciela twierdzeń. Uczestniczka wysnuwa względem wnioskodawcy roszczenia wzajemne, przewyższające roszczenia wierzyciela o kwotę 83.978,40 zł. Po dokonaniu potrącenia dłużniczka posiada względem wierzyciela roszczenie o zapłatę kwoty 103.170,75 zł, która dochodzona jest przed Sądem Okręgowym w Szczecinie. Nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym, zostały zakwestionowane przez dłużniczkę i na dzień składania wniosku nie były prawomocne. Wskazała, iż strony łączyła umowa o roboty budowlane nr (...) z dnia 19 maja 2011 r., zgodnie z którą wierzyciel jako wykonawca robót powinien był zabezpieczyć ich należyte wykonanie oraz wykonanie należytego usunięcia wad i usterek. Zabezpieczenie miało obejmować ustanowienie na rzecz uczestniczki gwarancji ubezpieczeniowej na sumę gwarancyjną w wysokości 10 proc. wynagrodzenia brutto. Dłużniczka chcąc zabezpieczyć swoje interesy wezwała wierzyciela w dniu 8 kwietnia 2014 r. do ustanowienia na jej rzecz powyższego zabezpieczenia prawidłowego usunięcia wad i usterek, pod rygorem odstąpienia od umowy oraz naliczenia kary umownej. Chcąc polubownie rozwiązać spór, wstrzymała się z odstąpieniem od umowy. Wierzyciel pomimo zapewnień nie wykonał ciążącego na nim zobowiązania. W konsekwencji dłużniczka pismem z dnia 28 kwietnia 2014 r. odstąpiła od przedmiotowej umowy i naliczyła karę umowną w wysokości 287.369,74 zł co stanowi 10 procent wynagrodzenia brutto należnego wierzycielowi z tytułu przedmiotowej umowy. Wierzyciel oświadczenie odebrał 30 kwietnia 2014 r. i nie ustosunkował się do jego treści. Pismem z dnia 17 czerwca 2014 r. dłużniczka na skutek rozwoju relacji gospodarczych stron dokonała kolejnego potrącenia wierzytelności, w wyniku którego jej wierzytelność względem wierzyciela uległa obniżeniu do kwoty 83.978,40 zł. W jej ocenie wierzytelności opisane przez wierzyciela będące podstawą złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości są bezzasadne i jako takie nie obciążają majątku spółki. Wierzytelności z tytułu naliczanych kar umownych w całości konsumują roszczenia wierzyciela, przewyższając w istotny sposób ich wartość. Dłużniczka zaznaczyła również, że zgłaszane przez W. B. wierzytelności, w przypadku braku sprzeciwu z jej strony, z łatwością zostałaby zaspokojone z jednego ze składników jej majątku. Wskazała, że w chwili obecnej nie posiada żadnych wymagalnych zobowiązań nie będących normalnym następstwem prowadzonej działalności gospodarczej. Wbrew twierdzeniom strony przeciwnej dłużniczka na bieżąco reguluje wszelkie należności powstałe z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, w tym należności publicznoprawne. W związku z powyższym nie sposób uznać, iż spełnia ona wymogi przewidziane przepisami do ogłoszenia upadłości. Wartości bilansowe wskazują bowiem, iż większość zobowiązań spółki (...) jest niewymagalna, tudzież sporna. W pozostałym zakresie spółka realizuje planową i szeroko zakrojoną działalność gospodarczą.

Postanowieniem z dnia 13 maja 2015 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim w punkcie 1 sentencji oddalił wniosek, w punkcie 2 sentencji przyznał tymczasowemu nadzorcy sądowemu A. P. wynagrodzenie w kwocie 3.000 zł, w punkcie 3 sentencji zasądził od wierzyciela na rzecz dłużniczki kwotę 1.817 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na następujących ustaleniach faktycznych:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. jest podmiotem wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru Przedsiębiorców pod numerem (...). Siedziba spółki znajduje się w P., a jej oddział w G.. Przedmiot działalności spółki jest bardzo szeroki, obejmuje 74 pozycji, w tym m.in. spółka prowadzi działalność związaną z rynkiem nieruchomości oferując własne nieruchomości na sprzedaż oraz wykonuje prace budowlane na rzecz innych spółek.

Sąd Rejonowy ustalił, że głównym składnikiem majątkowym są nieruchomości gruntowe. Do spółki należą także ruchomości. Spółka posiada również udziały w innych podmiotach: - 74% udziałów w (...) sp. z o.o. w G., - 31,05% udziałów w (...) sp. z o.o. w G.; pozostaje także komplementariuszem w (...) sp. z o.o. s.k. z siedzibą w P.. Aktualnie spółka prowadzi działalność w zakresie realizacji długoterminowych kontraktów: - na inwestycji przy ul. (...) w G., gdzie pozostaje generalnym wykonawcą robót budowlanych; - na inwestycji przy ul. (...) w Z. pozostając wykonawcą prac budowlanych; - wykonuje prace związane z remontem i modernizacją obiektu położonego w G. – V. Weselna. Obecnie spółka nie posiada żadnych wymagalnych zobowiązań, które nie byłyby regulowane. Zawarła szereg porozumień ze swoimi wierzycielami dotyczącymi spłaty istniejących zobowiązań, z których się wywiązuje.

W dniu 9 maja 2011 r. oraz 3 października 2012 r. W. B. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. umowy o roboty budowlane; odpowiednio nr (...) i nr (...), na mocy których W. B. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zobowiązał się wykonać na rzecz ww. spółki roboty budowlane związane z inwestycją prowadzoną przy ul. (...) w G..

W związku z wykonaniem ww. umów i realizacją inwestycji przy ul. (...) w G. strony - W. B. oraz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wystąpiły z wzajemnymi roszczeniami. W zakresie niniejszych roszczeń toczą się aktualnie postępowania sądowe.

Należność wynikająca z nakazu zapłaty wydanego w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt V GNc 664/14 została uregulowana przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz W. B. po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości.

W oparciu o przedstawione ustalenia Sąd Rejonowy ustalił, że o ile na dzień złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości W. B. posiadał wymagalne, niesporne i nieuregulowane wierzytelności wobec spółki (...), o tyle na dzień orzekania utracił legitymację czynną do wystąpienia z niniejszym wnioskiem. Przysługująca wierzycielowi należność wynikająca z nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie V GNc 664/14 została wyegzekwowana w postępowaniu egzekucyjnym, natomiast w zakresie prawomocnych orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie wydane w sprawach o sygnaturach akt VIII GNc 246/13 i VIII GC 379/13 oraz Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie V GNc 706/14 skutecznie wniesione zostały powództwa przeciwegzekucyjne. Podane przez dłużniczkę argumenty doprowadziły do zawieszenia prowadzonych postępowań egzekucyjnych. W zakresie pozostałych nieuregulowanych roszczeń wnioskodawcy, toczą się pomiędzy stronami postępowania sądowe, które Sąd Rejonowy uznał za rzeczywiste i podlegające rozstrzygnięciu przez te sądy. O należność z faktury Vat nr (...)r. z dnia 30.09.2013 r. toczy się przed Sądem Okręgowym w Szczecinie pomiędzy stronami sprawa o zapłatę. Natomiast należność wynikająca z faktury Vat nr (...) z dnia 3 października 2013 r. została objęta przelewem wierzytelności na rzecz (...) sp. z o. o. w G., a więc nie przysługuje wnioskodawcy.

W ocenie Sądu brak było podstaw do uznania, że spółka (...) pozostaje dłużniczką wnioskodawcy w zakresie ewentualnych roszczeń o odsetki od uiszczonych należności, gdyż wnioskodawca nie wykazał istnienia niniejszych wierzytelności, ich wysokości, a przede wszystkim bezsporności. Do niniejszego postępowania nie przyłączył się żaden inny wierzyciel spółki.

Uczestniczka nie posiadała żadnych wymagalnych zobowiązań, od zapłaty których uchylałaby się, poza ewentualnymi zobowiązaniami wobec wnioskodawcy, spornymi w zakresie obowiązku ich zapłaty. Spółka w chwili złożenia wobec niej wniosku o ogłoszenie upadłości jak również na dzień wszczęcia postępowania zabezpieczającego posiadała wymagalne i nieuregulowane zobowiązania wobec swoich kontrahentów, tym niemniej w wyniku zapoczątkowanych już uprzednio działań restrukturyzacyjnych, zobowiązania te bądź to spłaciła bądź zawarła szereg porozumień z wierzycielami dotyczących rozłożenia należności na raty lub prolongaty spłaty zobowiązań. Spółka nie uregulowała jedynie zobowiązań w jej ocenie spornych. W ocenie Sądu Rejonowego, nie sposób jednak czynić ww. spółce zarzutu w zakresie spłaty zobowiązań w toku niniejszego postępowania, mając na uwadze, iż spółka aktywnie prowadzi działalność gospodarczą i jeszcze przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości podejmowała czynności mające na celu poprawę sytuacji finansowej. Tymczasowy nadzorca sądowy przeanalizował sytuację finansową dłużniczki począwszy od 2010 r. i w przeciągu 5 kolejnych lat, wartość majątku ww spółki znacznie przewyższała wartość jej zobowiązań.

Sąd orzekający w I instancji zwrócił również uwagę, że roszczenia wnioskodawcy zostały zabezpieczone w drodze ustanowienia na nieruchomościach uczestniczki hipotek przymusowych. Nieuzasadnione zatem pozostaje twierdzenie wnioskodawcy, iż jego ewentualne roszczenia wobec spółki nie są chociaż w podstawowym zakresie zabezpieczone, wobec okoliczności, iż hipoteki te korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia, iż nadal sporny pozostaje obowiązek zapłaty uczestniczki na rzecz wnioskodawcy.

W ocenie Sądu Rejonowego kwota 3.000 zł brutto odpowiada nakładowi pracy tymczasowego nadzorcy sądowego.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z art. 35 puin i mają na uwadze, że interesy stron pozostawały sporne zasądzono od wnioskodawcy na rzecz dłużniczki kwotę 1.817 zł.

Sąd I instancji oddalił wnioski wierzyciela o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości w celu zbadania stanu przedsiębiorstwa dłużniczki oraz o zobowiązanie dłużniczki do przedłożenia pełnej dokumentacji księgowej za wszystkie lata prowadzonej działalności gospodarczej, mając na uwadze obszerne i dokładne sprawozdanie tymczasowego nadzorcy sądowego. Sąd oddalił wniosek dłużniczki o nakazanie złożenia wierzycielowi publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, mając na uwadze, że przepisy ustawy prawo upadłościowe i naprawcze nie przewidują takiej możliwości.

Wierzyciel zaskarżył powyższe postanowienie w całości wnosząc o jego zmianę i ogłoszenie upadłości dłużniczki obejmującą likwidację jej majątku oraz o zasądzenie od dłużniczki kosztów postępowania w tym wynagrodzenia reprezentującego go zawodowego pełnomocnika za obie instancje, ewentualnie o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie art. 11, 12 i 13 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z art. 35 tej ustawy.

Zdaniem skarżącego przysługujące mu należności nie są sporne, sporna pozostaje okoliczność ich zapłaty przez dłużniczkę przez potrącenie. Z analizy akt wszystkich toczących się pomiędzy uczestnikami postępowań sądowych należy wyprowadzić wniosek, że spór toczony przez dłużniczkę ma charakter pozorny. Dłużniczka nie przedłożyła bowiem żadnego dowodu, na istnienie wierzytelności zgłoszonej do potrącenia w postępowaniu nakazowym (art. 485 k.p.c.). Natomiast w sprawach, w których wniesiono powództwa przeciwegzekucyjne, postępowanie egzekucyjne trwa nadal, gdyż zawieszenie egzekucji nie oznacza wstrzymania czynności egzekucyjnych będących w toku. Egzekucja z rachunków bankowych nie przyniosła rezultatów, co może oznaczać, że dłużniczka nie posiada środków albo ukrywa je przed wierzycielem. Skarżący podkreślił, że łączna kwota przysługujących mu wierzytelności to 292.173,02 zł tytułem należności głównej, 99.468,57 zł tytułem odsetek, 14.756 zł tytułem kosztów procesu i 10.813,11 zł tytułem kosztów postępowania zabezpieczającego. Dłużniczka posiadała również zadłużenie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego. Natomiast kilka jej wierzytelności zostało zaspokojonych przez podmioty trzecie, tj. jej wspólnika lub spółki powiązane.

Skarżący zwrócił uwagę, że z pisma tymczasowego nadzorcy sądowego wynika, iż uczestniczka posiada niespłacone i wymagalne zobowiązania wobec 14 innych wierzycieli na kwotę 94.119,71 zł, natomiast na koniec czerwca 2015 r. suma wymagalnych względem dłużnika wierzytelności urosła do kwoty 500.000 zł.

W ocenie skarżącego tymczasowy nadzorca sądowy sztucznie zawyżył wartość bilansową przedsiębiorstwa dłużniczki, co doprowadziło do mylnych wniosków, że jej zadłużenie jest niewielkie. Stwierdził, że zastosowane przez dłużniczkę rozwiązania księgowe są nieadekwatne do rzeczywistego charakteru zachodzących procesów gospodarczych. Dopiero aktualny wykaz jej majątku pozwoliłby ustalić rzeczywisty stan majątku dłużniczki. Sąd I instancji nie miał więc wiedzy jakie składniki majątku posiada dłużniczka. Nieruchomość, którą dłużniczka wyceniła na 1.730.812,91 zł obciążona jest hipoteką oraz zawarto na nią umowy warunkowe. Natomiast sytuacja finansowa w spółkach powiązanych daleka jest od jej wartości bilansowej z uwagi na trudną sytuację rynkową. Spółki te są zadłużone; spółka (...) czeka na inwestora, a spółka (...) nie prowadzi działalności operacyjnej poza posiadaniem nieruchomości.

Skarżący wskazał, że dłużniczka nie udowodniła, iż zaistniały podstawy do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości o których mowa w art. 12 ust. 1 puin. Nadto dłużniczka nie płaci zobowiązań w terminie. Restrukturyzacja przeprowadzona przez dłużniczkę jest wyzbyciem się przez nią majątku i powinna być oceniona w oparciu o normę art. 127 i nast. puin.

Zdaniem skarżącego przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy obecna sytuacja majątkowa dłużniczki pozwala na ogłoszenie jej upadłości oraz kiedy nastąpiła niewypłacalność.

W odpowiedzi na zażalenie dłużniczka wniosła o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od wierzyciela zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Dłużniczka stanęła na stanowisku, że wskazane przez wierzyciela wierzytelności stanowią przedmiot sporu, a więc nie mogą stanowić podstawy do ogłoszenia jej upadłości. Natomiast roszczenia wierzyciela w zakresie odsetek pozostają nieudowodnione. Nie wykazano również rzekomej pozorności sporów. Dłużniczka podkreśliła, że wierzyciel jest jedynym podmiotem, który wystąpił z wnioskiem o ogłoszenie jej upadłości, a żaden z jej wierzycieli nie zgłosił się do postępowania, co dodatkowo świadczy braku posiadania przez niego legitymacji czynnej w niniejszym postępowaniu. Podkreśliła, że gołosłowne są stwierdzenia o braku jej działalności operacyjnej, gdyż na dzień 30 września 2014 r. osiągnęła przychód w kwocie 14.913.937,29 zł.

Dłużniczka podkreśliła, że nie posiada żadnych wymagalnych zobowiązań, co wynika ze sprawozdania Tymczasowego nadzorcy sądowego, które odpowiada prawdzie i przesądza o braku podstaw do uznania spółki za niewypłacalną. Natomiast sporządzone przez nią sprawozdania są zgodne z zasadami prawidłowej rachunkowości i rzetelnie przedstawiają jej sytuację finansową i majątkową. Wszystkie niesporne zobowiązania spłaca na bieżąco, porozumienia z Urzędem Skarbowym i ZUS obsługuje bez opóźnień. Natomiast niektóre ze wskazanych przez skarżącego wierzytelności nie są niesporne, a co do tych niespornych przeprowadziła działania restrukturyzacyjne zmierzające do ich zapłaty.

Podała, że skoro nie obciążają jej żadne wymagalne i niesporne wierzytelności to bezzasadna jest powoływana przez dłużniczkę konieczność dowodzenia źródeł ich ewentualnej spłaty. Nadto podstawą oddalenia wniosku nie był art. 12 ust. 1 puin, a skarżący nie wykazał, że oddalenie to może doprowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli, gdyż jego roszczenia zostały zaspokojone w drodze ustanowienia hipotek przymusowych na nieruchomościach dłużniczki. Dłużniczka zaprzeczyła, że umyślnie lub lekkomyślnie działa w celu zaniżenia wartości posiadanego majątku. Wierzyciel nie wykazał również, że wartość przedsiębiorstwa w oparciu o wartości bilansowe jest niższa.

Dłużniczka stwierdziła, że nie ma potrzeby przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, gdyż sprawozdanie Tymczasowego nadzorcy sądowego, kilkakrotnie uzupełniane przedstawia w sposób kompleksowy jej sytuację majątkową.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się uzasadnione w całości. Przede wszystkim stwierdzić należy, że Sąd I instancji niewłaściwie zinterpretował normę art. 24 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jednolity Dz.U.2015.233 ze zm – niżej cytowane jako PUiN) . Wynikiem tej interpretacji było zaś niezasadne oddalenie wniosku wobec przyjęcia, że wnioskodawca nie posiada legitymacji czynnej do złożenia wniosku.

Według art. 20 ust. 1 PUiN legitymacja do złożenia wniosku przysługuje każdemu z wierzycieli upadłego.

Zgodnie z art. 24 PUiN jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel, powinien uprawdopodobnić swoją wierzytelność, a ponadto, jeżeli wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, powinien dołączyć wstępne propozycje układowe.

W świetle tej regulacji dla określenia legitymacji czynnej wierzyciela nieistotne pozostaje to, czy jego wierzytelność w stosunku do dłużnika jest sporna (kwestionowana przez dłużnika). Ustawa wymaga jedynie uprawdopodobnienia istnienia wierzytelności. Uprawdopodobnienie natomiast zgodnie z art. 243 k.p.c. stosowanym odpowiednio w postępowaniu o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 35 PUiN polega na możliwości odstępstwa od zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym dla przyjęcia przez Sąd za uzasadnione twierdzeń strony postępowania o określonej okoliczności faktycznej. Innymi słowy dla ustalenia okoliczności objętej obowiązkiem uprawdopodobnienia Sąd nie przeprowadza postępowania dowodowego stosownie do przepisów art. 235 i n. k.p.c. a środki przedstawione przez stronę dla uprawomocnienia nie muszą spełniać cech wymaganych przez przepisy k.p.c. od środków dowodowych. Istotne jest by po ocenie „odformalizowanych” (w stosunku do wymagań stawianych przez regulację k.p.c. poszczególnym dowodom) środków, zaprezentowanych przez stronę powołującą się na konkretną okoliczność faktyczną, Sąd miał możliwość nabrania przekonania o wysokim prawdopodobieństwie zgodności rzeczywistego stanu rzeczy z przytoczonym przez tą stronę. Zatem ustawowy wymóg uprawdopodobnienia zwalnia stronę od obowiązku udowodnienia (wykazania pewności rzeczywistego przebiegu zdarzeń z twierdzeniami faktycznymi) a Sąd - od obowiązku przeprowadzenia postępowania dowodowego. Uprawdopodobnienie pozwala wreszcie na poprzestaniu uznania wysokiego prawdopodobieństwa tych zdarzeń dla wywodzenia z nich określonych skutków procesowych (por. np. na tle analogicznej regulacji obowiązującej przed wejściem w życie przepisów PUiN - postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2002 r. V CKN 111/01).

W tym kontekście oceniać należy materiał przedstawiony w niniejszej sprawie. Wnioskodawca dla uprawdopodobnienia swojej wierzytelności powołał się nie tylko na dokumenty rozrachunkowe lecz również na orzeczenia (zarówno prawomocne jak i przymiotu tego nie posiadające) stwierdzające jego należności. W judykatach wydawanych na tle analogicznych do obecnych regulacji rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 24 października 1934 r. Prawo upadłościowe – tekst jednolity Dz.U.1991.118.512) znaleźć można przykłady wskazujące, że legitymowanie się przez wierzyciela nieprawomocnym orzeczeniem sądowym stwierdzającym istnienie wierzytelności (choćby zaskarżonym przez dłużnika) stanowi wystarczający sposób uprawdopodobnienia roszczenia – por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 1938 r. III C 487/38, OSN(C) (...)). Fakt, iż dłużnik orzeczenia stwierdzające wierzytelność zaskarżył (lub wnosił powództwa przeciwegzekucyjne) wskazuje bowiem jedynie na przyczynę odmowy jego dobrowolnego zaspokojenia. Sam przez się fakt ten nie pozwala jednak na uznanie, że dokumenty przedstawione przez wnioskodawcę dla uprawdopodobnienia roszczenia nie są wystarczające w świetle art. 24 PUiN. Sąd uznając brak legitymacji czynnej winien więc wskazać, z jakich przyczyn uznaje przedstawione przez skarżącego dokumenty za niewystarczające dla uprawdopodobnienia wierzytelności .

Wywodu takiego nie przeprowadzono, co powoduje, że oddalenie wniosku z uwagi na brak legitymacji czynnej wierzyciela nie może być uznane za uzasadnione.

Nie jest wystarczające w tej mierze wyłącznie odwołanie się do zakwestionowania roszczenia przez dłużnika. Sąd I instancji (a także dłużnik) odwołując się do faktu, iż w toku postępowania z wniosku o ogłoszenie upadłości wierzytelność powoda stała się sporna (została zakwestionowana przez dłużnika) niewłaściwie interpretują cytowane poglądy nauki i orzecznictwa. Sporność roszczenia może bowiem stanowić argument dla oceny przesłanek z art. 11 ust. 1 PUiN a więc dla merytorycznej oceny żądań wniosku o ogłoszenie upadłości. Innymi słowy zaniechanie płacenia należności zgłaszanych przez wierzycieli ze względu na to, że dłużnik uważa je za nienależne (sporne) może wyłączać w okolicznościach konkretnej sprawy uznanie, zachodzi niewypłacalność dłużnika w świetle art. 11 ust. 1 ustawy (dłużnik nie ma możności zapłaty długów). Przyjęcie zapatrywania prezentowanego przez Sąd powodowałoby, że dłużnik w nad wyraz prosty sposób mógłby podważyć legitymację czynną wierzyciela zasadzie w każdej sprawie o ogłoszenie upadłości.

Żadnego znaczenia dla oceny legitymacji skarżącego do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie ma też to, iż jedynie on spośród wierzycieli dłużnika zgłasza (i popiera) wniosek o ogłoszenie upadłości. Oparcie twierdzeń o bezzasadności wniosku o założenie konieczności popierania żądania ogłoszenia upadłości przez więcej niż jednego wierzyciela nie znajduje uzasadnienia w świetle brzmienia art. 20 ust 1 PUiN, w świetle którego każdy z wierzycieli może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości.

Kwestia istnienia więcej niż jednego wierzyciela zgłaszającego roszczenia wobec uczestnika postępowania poruszana przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu orzeczenia może mieć również znaczenie dla merytorycznej oceny zaistnienia przesłanek ogłoszenia upadłości (skoro przyjmuje się, że jeśli dłużnik posiada jednego wierzyciela, to ten może swoje prawa realizować w drodze egzekucji singularnej i nie ma podstaw do wdrażania mechanizmów egzekucji uniwersalnej).

Z kolei dokonana ocena stanu majątkowego dłużnika została oparta wyłącznie w oparciu o twierdzenia dłużnika oraz stanowisko tymczasowego nadzorcy sądowego. Sąd zatem w oparciu o tak zgormadzony materiał uznał, że dłużnik nie reguluje wyłącznie spornych wierzytelności. Sąd nie rozważył jednak jakie znaczenie w tej sytuacji nadać dostrzeżony także w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia staraniom dłużnika o odroczenie terminu spełnienia wierzytelności wobec tych wierzycieli. W szczególności nie jest uzasadnione procesowo poprzestanie na ocenach wyrażanych przez tymczasowego nadzorcę sądowego w ego sprawozdaniu lub w toku posiedzenia jawnego. Rolą nadzorcy jest bowiem zabezpieczenie majątku dłużnika nie zaś ewaluacja zaistnienia przesłanek z art. 11 PUiN. Dowodem przewidzianym przez ustawę dla ustalania tych okoliczności jest bowiem dowód z opinii biegłego (art. 31 PUiN). Dowód ten ma pozwolić Sądowi na ocenę materiału procesowego w sytuacji gdy rozstrzygnięcie o wniosku wymaga wiadomości specjalnych w rozumieniu normy art. 278 k.p.c.

Niezależnie więc od kompetencji zawodowych osoby powołanej do pełnienia funkcji tymczasowego nadzorcy sądowego, oparcie ustaleń faktycznych na wyrażanych przezeń opiniach co do struktury majątku i zobowiązań padłego oraz przyczyn zaniechania płatności, narusza normę art. 31 PUiN.

Wobec tego za uzasadniony uznać należało zarzut naruszenia przepisów PUiN przez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego.

Nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia o wniosku zabezpieczenie roszczeń wierzyciela przez ustanowienie hipotek przymusowych. Przesłanka ta nie wpływa bowiem w żaden sposób na ocenę przesłanek z art. 11 ustawy czy też na ocenę istnienia legitymacji czynnej wierzyciela.

Z tych przyczyn stwierdzić należy, że Sąd I instancji wadliwie ocenił kwestię legitymacji czynnej oraz przedwcześnie (bez przeprowadzenia postępowania dowodowego) uznał że nie zaistniały przesłanki dla ogłoszenia upadłości, o których mowa w art. 11 PUiN.

Stosując normę art. 386 §4 k.p.c. w zw. z art. 35 PUiN należało orzec, jak w sentencji.

Rozpoznając ponownie wniosek Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności dokona oceny uprawdopodobnienia przez wnioskodawcę istnienia wierzytelności mających uzasadniać jego legitymację. Kwestia ta powinna uwzględniać dotychczasowe (cytowane wyżej) poglądy orzecznictwa oraz dorobek nauki prawa. W przypadku wstępnego przesądzenia istnienia legitymacji czynnej, Sąd rozpatrzy ponownie wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w kontekście dotychczas zgromadzonego materiału procesowego. Po przeprowadzeniu postepowania dowodowego Sąd oceni treść materiału w kontekście normy art. 11 PUiN.