Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Marek Wasiluk – spr.

Sędziowie: SO Dorota Niewińska

SO Krzysztof Kamiński

Protokolant: Katarzyna Grecka

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca i 21 września 2015 roku

sprawy J. K. (1) oskarżonego o czyn z art. 27c. ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (Dz.U.2015.652)

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim Zamiejscowy VII Wydział Karny z siedzibą w Siemiatyczach z dnia 16 stycznia 2015 roku, sygn. akt VIII K 252/14;

I.  Wyrok w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego J. K. (1), a na podstawie art. 435 k.p.k. w stosunku do J. Ż. zmienia w ten sposób, że:

- wartość wyrządzonej szkody ustala na kwotę nie mniejszą niż 1350 (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt) złotych;

- na podstawie art. 27c. ust. 3 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (Dz.U.2015.652) orzeka od J. K. (1) i i J. Ż. na rzecz pokrzywdzonego (...) kwoty po 675 (sześćset siedemdziesiąt pięć) złotych, tytułem obowiązku naprawienia części szkody wyrządzonej przestępstwem (pkt IV części dyspozytywnej wyroku.

II.  W pozostałym zakresie wyrok w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego J. K. (1) utrzymuje w mocy.

III.  Zwalnia oskarżonego od ponoszenia opłaty i ponoszenia pozostałych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

J. K. (1) został oskarżony o to, że:

w dniu 7 lipca 2014 roku w miejscowości (...)gmina (...) na rzece (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami dokonał połowu ryb w postaci 3 sztuk suma tarlak, 62 sztuk szczupaka, 4 sztuk sandacza, 4 sztuk leszcza tarlak, 10 sztuk lina tarlak, 61 sztuk płoci, 10 sztuk jazia, 15 sztuk okonia, 7 sztuk klenia o łącznej wartości 7.171,90 zł na szkodę (...), wbrew przepisom obowiązującej ustawy wykorzystując przy tym akumulator wytwarzający pole elektryczne charakterystyczne dla prądu przemiennego,

tj. o czyn z art. 27 c ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy o Rybactwie Śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1985 roku.

J. Ż. został oskarżony o to, że:

w dniu 7 lipca 2014 roku w miejscowości (...) , gmina (...) , na rzece (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami dokonał połowu ryb w postaci 3 sztuk suma tarlak, 62 sztuk szczupaka, 4 sztuk sandacza, 4 sztuk, leszcza tarlak, 10 sztuk lina tarlak, 61 sztuk płoci, 10 sztuk jazia, 15 sztuk okonia, 7 sztuk klenia o łącznej wartości 7.171,90zł na szkodę (...), wbrew przepisom obowiązującej ustawy wykorzystując przy tym akumulator wytwarzający pole elektryczne charakterystyczne dla prądu przemiennego,

tj. o czyn z art. 27c ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy o Rybactwie Śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1985 roku.

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim Zamiejscowy VIII Wydział Karny z siedzibą w Siemiatyczach wyrokiem z dnia 16 stycznia 2015r. w sprawie sygn. akt VIII K 252/14 uznał oskarżonych J. K. (1) i J. Ż. za winnych popełnienia zarzuconego im czynu i za to na podstawie art. 27c ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy o Rybactwie Śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1985 roku skazał ich na karę po 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonym na okres próby wynoszący po 2 (dwa) lata.

Na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierzył oskarżonym grzywnę w wysokości po 60 (sześćdziesiąt) stawek dziennych przyjmując, iż jedna stawka dzienna grzywny równoważna jest kwocie 10 (dziesięć) złotych.

Na podstawie art. 27c ust. 3 pkt 1 podpunkt a ustawy o Rybactwie Śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1985 roku orzekł od oskarżonych J. Ż. i J. K. (1) na rzecz pokrzywdzonego (...) obowiązek uiszczenia kwoty po 3586 (trzy tysiące pięćset osiemdziesiąt sześć złotych) złotych tytułem naprawienia szkody.

Na podstawie art. art. 27c ust. 2 ustawy o Rybactwie Śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1985 roku orzekł o podaniu wyroku do publicznej wiadomości poprzez ogłoszenie go w lokalnej prasie (...).

Na podstawie art. 27c ust. 3 pkt 2 ustawy o Rybactwie Śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1985 roku Sąd orzekł przepadek dowodów rzeczowych wyszczególnionych w postanowieniu w przedmiocie dowodów rzeczowych z dnia 25 sierpnia 2014 roku w pkt 1-9 na karcie 116 akt sprawy przechowywanych w magazynie dowodów rzeczowych (...).

Zasądził od oskarżonych na rzecz radcy prawnego K. J. kwotę po 310 (trzysta dziesięć złotych) złotych w tym VAT w kwocie po 56 (pięćdziesiąt sześć złotych) złotych tytułem zwrotu kosztów pełnomocnictwa.

Zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa kwotę po 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem opłaty i obciążył ich pozostałymi kosztami procesu w częściach równych.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości oskarżony J. K. (1), zarzucając temu wyrokowi rażącą surowość kary poprzez nieuwzględnienie jego wniosku o warunkowe umorzenie postępowania oraz błędne ustalenie wartości szkody, oceniając ją jako wygórowaną. Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zweryfikowanie wartości szkody i warunkowe umorzenie postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego J. K. (1) jest zasadna w części i w tym zakresie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że oskarżony J. K. (1) zarzucając wyrokowi Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim Zamiejscowy VIII Wydział Karny z siedzibą w Siemiatyczach brak warunkowego umorzenia postępowania pomimo istnienia podstaw ku temu oraz błędne ustalenie wartości szkody w rzeczywistości zarzucił wyrokowi w części go dotyczącej błąd w ustaleniach faktycznych.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu poczynienia przez Sąd I instancji błędnych ustaleń faktycznych w zakresie stopnia społecznej szkodliwości czynu i stopnia winy oskarżonego, co skutkowało skazaniem wobec braku podstaw do warunkowego umorzenia postępowania podkreślić trzeba, że w ocenie Sądu Okręgowego Sąd meriti poczynił w tym zakresie prawidłowe ustalenia faktyczne.

Orzeczenie o warunkowym umorzeniu jest zawsze fakultatywne, zaś przesłanki zastosowania tej instytucji zostały określone w art. 66 k.k. Oprócz określonej górnej granicy sankcji przewidzianej za dane przestępstwo, w której niewątpliwie mieści się czyn przypisany oskarżonemu, do przesłanek jej stosowania należą również: nieznaczność winy i społecznej szkodliwości czynu, niebudzące wątpliwości okoliczności jego popełnienia, a także postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste, oraz dotychczasowy sposób życia, uzasadniające przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania, będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Niewątpliwie okoliczności popełnienia czynu w sprawie nie budziły żadnych wątpliwości. Oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, szeroko wyjaśniając okoliczności jego popełnienia, co znalazło potwierdzenie zarówno w pozostałych dowodach osobowych jak i dowodach z dokumentów. J. K. (1) nie był dotychczas karany i wykazywał się nienagannym trybem życia, co nie umknęło uwadze Sądu I instancji. W ocenie Sądu Okręgowego słusznie jednak zostało przyjęte przez Sąd I instancji, że społeczna szkodliwość czynu oskarżonego oraz stopień jego winy są wyższe niż nieznaczne, co uniemożliwia wobec niego warunkowe umorzenie postępowania. Nie należy bowiem tracić z pola widzenia, że oskarżony wiedział, iż połów ryb w zaplanowany przez niego sposób jest zabroniony. Dopuścił się tego czynu, działając w zamiarze bezpośrednim i z niskich pobudek, zdając sobie doskonale sprawę z następstw tego rodzaju działania w postaci spowodowania o wiele poważniejszych następstw niż jedynie połów określonej czy zaplanowanej przez siebie ilości ryb. Należy tu bowiem wspomnieć o nieokreślonej liczbie ryb, które znalazły się w polu rażenia prądem, a nie zostały z rzeki wyłowione, jak też o degradacji środowiska naturalnego, wskutek zastosowanej, niedozwolonej metody połowu. Biorąc zatem pod uwagę wszystkie okoliczności podmiotowo – przedmiotowe, o jakich mowa w art. 115 § 2 k.k. stopień społecznej szkodliwości czynu i stopień winy oskarżonego jawią się jako znaczne.

Zastrzeżenia budzić musi niewątpliwie przyjęta przez Sąd I instancji za aktem oskarżenia kwalifikacja prawna czynu zarzucanego i ostatecznie przypisanego oskarżonemu. Podnieść należy, że z okoliczności sprawy wynika, iż oskarżony działał z zamiarem zaboru w celu przywłaszczenia złowionych ryb. W takiej sytuacji podzielić trzeba stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 7 sierpnia 2013 roku w sprawie VII Ka 509/13, a mianowicie, że jeśli czyn polega na nielegalnym połowie ryb i następnie ich przywłaszczeniu przy wartości przekraczającej wartość graniczną między wykroczeniem, a przestępstwem, aktualnie kwotę 437,50 zł przy minimalnym wynagrodzeniu za pracę w 2015 roku 1750 zł., to czyn taki należy kwalifikować kumulatywnie z art. 27c ust. 1 pkt 4 ustawy o rybactwie śródlądowym i z art. 278 § 1 k.k. - LEX nr 1715865.

Biorąc pod uwagę, że wyrok został zaskarżony jedynie przez oskarżonego Sąd odwoławczy nie mógł w tej sytuacji zmienić wyroku w tym zakresie ze względu na zakaz wynikający z art. 455 k.p.k.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego wygórowanej wartości ustalonej przez Sąd I instancji szkody należy podkreślić, że art. 27c ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy o rybactwie śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1985 roku penalizuje samo zachowanie polegające na połowie ryb w prawnie zabroniony sposób, zaś do ustawowych znamion tego przestępstwa nie należy szkoda nim wyrządzona. Skoro jednak w wyniku przestępnego działania oskarżonego doszło do wyrządzenia szkody, objętej jego zamiarem, ustalenie jej wysokości było niezbędne w zakresie konieczności orzeczenia wobec oskarżonego obowiązku naprawienia tejże szkody. Sąd meriti orzekając w niniejszej sprawie ustalił wartość szkody na kwotę 7.171,90 zł, przyjmując za aktem oskarżenia, że jest to równowartość wyszczególnionych w zarzucie złowionych ryb tj. 3 sztuk suma tarlak, 62 sztuk szczupaka, 4 sztuk sandacza, 4 sztuk, leszcza tarlak, 10 sztuk lina tarlak, 61 sztuk płoci, 10 sztuk jazia, 15 sztuk okonia i 7 sztuk klenia oraz „strat w rybostanie”. Z opinii, na której Sąd się oparł i która stanowiła podstawę ustaleń w tym zakresie (k. 70) wynika jednak, że według (...)przedmiotowa kwota obejmuje swym zakresem wyliczoną stratę potencjału biologicznego lub koszt odtworzenia skłusowanych ryb. Nie obejmuje wartości złowionych ryb lecz wyłącznie wartość narybku jaki miałby w przyszłości związek uzyskać, gdyby wymienione w zarzucie ryby nie zostały złowione. Niewątpliwie ma rację skarżący, że ilość narybku, który można byłoby ewentualnie uzyskać ze złowionych ryb to wyłącznie prognoza, która jest okolicznością przyszłą i niepewną. Ponadto warto wskazać, że w zarzucie przypisanym oskarżonemu oraz skazanemu J. Ż. nie ujęto spowodowania przez nich strat w potencjale biologicznym. Z zarzutu wynika bowiem wprost, że kwota 7171,90 zł to łączna wartość złowionych przez nich ryb.

Nie należy tracić z pola widzenia, że w prawie karnym szkodę stanowi równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu jej wysokości tych składników i elementów szkody, które wynikły z następstw czynu, przy czym szkodę stanowi jedynie to co jest objęte zamiarem sprawcy. Niewątpliwie oskarżeni swym zamiarem obejmowali połów ryb w prawnie zabroniony sposób, nie ma natomiast podstaw do ustalenia, że zamiarem tym obejmowali również starty w środowisku związane chociażby z pozyskaniem w przyszłości narybku. Mając natomiast na uwadze kierunek zaskarżenia, ustalenia w tym zakresie stają się niedopuszczalne. Wobec powyższego w ocenie Sądu Okręgowego koniecznym było ustalenie wartości wyrządzonej przestępstwem szkody na kwotę obejmującą jedynie wartość złowionych niezgodnie z przepisami ustawy ryb. Wskazać trzeba, że nie budzi żadnych wątpliwości, że oskarżony złowił ilość ryb ujawnionych w łódce. Z kolei w informacji uzyskanej z (...)podano przykładowe ceny niektórych z gatunków ryb wyłowionych przez oskarżonego. Biorąc pod uwagę masę tych ryb i brak ceny takich gatunków jak leszcz, jaź, płoć i kleń Sąd dysponując tymi danymi ustalił wartość realnie wyrządzonej szkody na kwotę nie mniejszą niż 1350 złotych. Fakt, że ryby złowione przez oskarżonego zostały zabezpieczone nie oznacza jednak tego, że pokrzywdzony (...)nie poniósł szkody, bowiem nie były to już ryby żywe.

W doktrynie wskazuje się, że istotną przesłanką orzeczenia środka karnego w postaci naprawienia szkody jest jej istnienie w chwili orzekania. Do celów postępowania należy też bowiem uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego (art. 2 § 1 pkt 3 k.p.k.), w tym naprawienie w postępowaniu karnym, gdy to możliwe, szkody wyrządzonej przestępstwem. Naprawienie szkody to w szczególności wyrównanie straty, którą poszkodowany realnie poniósł i Sąd karny musi uwzględnić rozmiar szkody w chwili wyrokowania.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy, zważywszy przypisany oskarżonemu czyn wskazać trzeba, że nie budzi żadnych wątpliwości, że szkoda wyrządzona przez oskarżonego nie została naprawiona nawet w części, zaś orzeczenie przez Sąd środka karnego obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego, wskutek skazania za czyn z art. 27c. ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy o rybactwie śródlądowym było w świetle art. 27c. ust. 3 pkt 1 lit. a) tejże ustawy obligatoryjne. Ustalenie zatem przez Sąd odwoławczy niższej wartości wartość wyrządzonej szkody, skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego J. K. (1), a na podstawie art. 435 k.p.k. w stosunku do skazanego J. Ż. i ustaleniem wartości wyrządzonej szkody na kwotę nie mniejszą niż 1350 złotych i w konsekwencji w pkt IV wyroku orzeczeniem od J. K. (2) i J. Ż. obowiązku naprawienia części szkody na rzecz pokrzywdzonego poprzez zapłatę kwot po 675 złotych.

Nie budzi zastrzeżeń Sądu Okręgowego rodzaj i wymiar orzeczonej wobec J. K. (1) kary. Sąd Rejonowy odniósł się do okoliczności, jakie miały wpływ na wymierzoną oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres dwóch lat tytułem próby oraz wymierzoną karę grzywny i uznać należało, że została ona ukształtowana zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 53 k.k., jest ona adekwatna do stopnia zawinienia, a także do społecznej szkodliwości przypisanego czynu. Ponadto nie ma wątpliwości odnośnie prawidłowości orzeczenia przez Sąd meriti o pozostałych środkach karnych w postaci podania treści wyroku do publicznej wiadomości i przepadku dowodów rzeczowych.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się innych uchybień o charakterze względnym bądź bezwzględnym w podlegającym kontroli odwoławczej wyroku, które skutkowałyby jego uchyleniem i dlatego też w pozostałym zakresie wyrok w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego J. K. (1), jako w pełni słuszny, utrzymał w mocy.

O zwolnieniu od ponoszenia kosztów sądowych przez oskarżonego, Sąd Okręgowy rozstrzygnął na mocy art. 624 § 1 k.p.k., mając na uwadze zasady słuszności.