Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2015 r. w Gliwicach

sprawy A. D. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania A. D. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 28 listopada 2014 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej A. D. (1) prawo do wyliczenia wysokości emerytury poprzez uwzględnienie okresu zatrudnienia od
6 marca 1989r. do 30 kwietnia 1990r. z uwzględnieniem wynagrodzenia w kwocie 90.000 zł /dziewięćdziesiąt tysięcy złotych/ (przed denominacją) miesięcznie, zgodnie z kalkulacją finansową.

(-) SSO Jolanta Łanowy

Sygn. akt VIII U 55/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 listopada 2014r., Nr (...)/6/048 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał ubezpieczonej A. D. (1) zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od dnia 27.10.2014r., tj. od osiągnięcia wieku emerytury na podstawie przepisów ustawy dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r. poz. 748 ze zm.). Organ rentowy odmówił ubezpieczonej przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu okresu zatrudnienia od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku, kiedy to wykonywała pracę jako agent na podstawie umowy zawartej z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Handlu (...) w K. o/Z..

Odwołanie od decyzji złożyła ubezpieczona A. D. (1). Domagała się zmiany decyzji i przeliczenie emerytury przy uwzględnieniu okresu zatrudnienia od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku, przy uwzględnieniu wynagrodzenia osiąganego faktyczne w tym okresie, według kalkulacji. Nadto podała, że uzupełniła dotychczas złożoną dokumentację o świadectwo pracy z dnia 16.06.1990r., z którego wynika okres zatrudnienia i fakt, że świadczyła pracę stale i zarobkowo oraz umowę z dnia 06.03.1989r. o prowadzeniu punktu sprzedaży detalicznej, z której § 10 ust. 2 wynika, że z tytułu pracy świadczonej na podstawie umowy jako agent była objęta obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym stosowanie do postanowień ustawy z dnia 19.12.1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U z 1983r., Nr 31, poz. 146).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał argumentację zaprezentowaną w odwołaniu . Ponadto wskazano, iż Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych sporny okres od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku nie może zostać zaliczony do stażu pracy ubezpieczonej, bowiem z przedstawionej dokumentacji nie wynika czy z tytułu wykonywanej pracy ubezpieczona podlegała do ubezpieczenia społecznego i czy były odprowadzane składki. Organ rentowy podał, że odwołująca na potwierdzenie spornej okoliczności nie przedstawiła zaświadczenia o podleganiu do ubezpieczenia społecznego i opłacaniu składek przez jednostkę gospodarki uspołecznionej, z którą zawarła umowę bądź wysokości miesięcznego dochodu z wykonywanej umowy. W ocenie ZUS przedłożone świadectwo pracy z dnia 16.06.1990r. oraz umowa z dnia 06.03.1989r. o prowadzeniu punktu sprzedaży detalicznej, a także kalkulacje finansowe nie stanowią dowodu na podleganie do ubezpieczenia społecznego i opłacanie składek. Dokumenty te, w opinii organu rentowego, stanowią jedynie prognozę przewidywanych obrotów oraz kosztów prowadzonego przez ubezpieczoną sklepu, w związku z czym nie mogą stanowić wiarygodnego dowodu na okoliczność podstawy wymiaru składek w spornym okresie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona A. D. (1) urodziła się w dniu (...).

A. D. (1) w dniu 06.10.2014 roku złożyła wniosek o emeryturę.

Decyzją z dnia 28.11.2014r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał ubezpieczonej A. D. (1) zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od dnia 27.10.2014r. Na wysokość emerytury, organ rentowy zaliczył ubezpieczonej okresy składkowe 26 lat, 11 miesięcy i 13 dni oraz okresy nieskładkowe ograniczone do 1/3, tj. 8 lat, 11 miesięcy i 25 dni. Organ rentowy odmówił ubezpieczonej przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu okresu zatrudnienia od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku. bowiem z przedstawionej dokumentacji nie wynika czy z tytułu wykonywanej pracy ubezpieczona podlegała do ubezpieczenia społecznego i czy były odprowadzane składki. Zdaniem organu rentowego odwołująca na potwierdzenie spornej okoliczności nie przedstawiła zaświadczenia o podleganiu do ubezpieczenia społecznego i opłacaniu składek przez jednostkę gospodarki uspołecznionej, z którą zawarła umowę bądź wysokości miesięcznego dochodu z wykonywanej umowy. Zaś świadectwo pracy z dnia 16.06.1990r. oraz umowa z dnia 06.03.1989r. o prowadzeniu punktu sprzedaży detalicznej, a także kalkulacje finansowe nie stanowią dowodu na podleganie do ubezpieczenia społecznego i opłacanie składek. Dokumenty te, w opinii organu rentowego, stanowią jedynie prognozę przewidywanych obrotów oraz kosztów prowadzonego przez ubezpieczoną sklepu, w związku z czym nie mogą stanowić wiarygodnego dowodu na okoliczność podstawy wymiaru składek w spornym okresie.

Odwołująca twierdziła, iż przedstawiona przez nią kalkulacja ma duże znaczenie, bowiem zgodnie z jej prognozami ubezpieczona oraz drugi agent J. S. (1) musiały uzyskać określony obrót, od którego było wyliczane wynagrodzenie, przy czym wynagrodzenie nie mogło być niższe niż w kalkulacji, bo inaczej doszłoby do rozwiązania umowy. Faktycznie wynagrodzenie zawsze było wyższe, niż to zakładała kalkulacja.

Ubezpieczona A. D. (1) i J. S. (1) w 1989 roku przejęły na zasadach agencyjnych, a następnie prowadziły od marca 1989 r. do kwietnia 1990 r. sklep o nazwie (...). Podstawą była umowa z dnia 06.03.1989r. o prowadzeniu na warunkach zlecenia punktu sprzedaży detalicznej w Z. pl. (...). Wcześniej w/w punkt prowadził pracownik Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu (...) w K..

W okresie od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku, A. D. (1) wykonywała pracę na podstawie umowy zawartej z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Handlu (...) w K. o/Z.. Sklep, który prowadziła ubezpieczona miał ponad 100 m ² powierzchni i zajmował się sprzedażą odzieży damskiej głównie tzw. ciężkiej czyli płaszczy, kurtek itp. Sklep (...) był położony na głównej ulicy w Z., przy dworcu kolejowym i hotelu (...), punkt ten bardzo dobrze prosperował i miał wysokie obroty. A. D. (1) i J. S. (1) otrzymywały towar z Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu (...) w K. oraz sprowadzały towar bezpośrednio od producentów np. od Pani R., Państwa A., przedsiębiorstwa (...) w K., a następnie towar sprzedawały.

Ubezpieczona pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy, a czasami nawet przekraczała ten wymiar. Po prywatyzacji w 1990 roku A. D. (1) i J. S. (1) prowadziły sklep (...) w ramach działalności gospodarczej przez okres piętnastu lat.

Wynagrodzenie ubezpieczonej było uzależnione od wysokości obrotu oraz kosztów i miało charakter zmienny. Minimalną kwotą wynagrodzenia było 90.000 zł miesięcznie przed denominacją. Odwołująca otrzymywała wynagrodzenie w wysokości przynajmniej 90.000 zł. ( przed denominacją) miesięcznie zgodnie z kalkulacją finansową. Prowadzące wspólnie sklep (...) rozliczały się zgodnie z kalkulacją finansową, która stanowiła przybliżone założenie w zakresie obrotów sklepu. Nie była sporządzana inna kalkulacja finansowa dla sklepu. Minimalne wynagrodzenie, jakie powinny uzyskiwać agentki A. D. (1) i J. S. (1) wynosiło po 90.000 zł na osobę miesięcznie przed denominacją. A. D. (1) i J. S. (1) sporządzały raporty do Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu (...) w K. z informacją o wysokości obrotu. Niewypracowanie określonego w umowie obrotu mogło bowiem spowodować wypowiedzenie umowy przez przedsiębiorstwo. Faktyczne zarobki A. D. (1) i J. S. (1) przekraczały kwotę 90.000 zł na miesiąc.

Składki na ubezpieczenie społeczne za A. D. (1) i J. S. (1) odprowadzało Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu (...) w K.. Składki były odprowadzane przez Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu (...) w K. zbiorczo dla wszystkich agentów na podstawie kalkulacji finansowej, która była dokumentem dodatkowym do umowy agencyjnej.

Świadek J. S. (1) w ramach umowy agencyjnej z dnia 06.03.1989r. prowadziła z ubezpieczoną sklep (...) od marca 1989 r. do kwietnia 1990 r. jako współagentka. Następnie zaś prowadziła z nią sklep w ramach działalności gospodarczej. Z kolei świadek A. D. (2), mąż ubezpieczonej, był zatrudniony przez A. D. (1) i J. S. (1) od marca 1989 r. do kwietnia 1990 r. na stanowisku ekspedienta, w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie następujących dowodów: akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonej, akt osobowych świadka J. S. (1), akt osobowych świadka A. D. (2), - dokumentacji fotograficznej sklepu (...) w Z., zeznań świadków J. S. (1) i A. D. (2), oraz przesłuchania stron.

Sąd uznał zebrany w sprawie materiał dowodowy za spójny i kompletny, a przez to mogący stanowić podstawę prawdziwych ustaleń w sprawie. Sąd dał w całości wiarę wyjaśnieniom odwołującej oraz zeznaniom świadków A. D. (2) oraz J. S. (1), ponieważ są one logiczne, wzajemnie się pokrywają i uzupełniają. Ustalenia te ponadto znajdują pełne potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, zwłaszcza w kalkulacji finansowej dla punktu sprzedaży detalicznej w Z. pl. (...). Świadek J. S. (1) jako agentka prowadziła sklep (...) razem z ubezpieczoną, natomiast A. D. (2) był w w/w sklepie zatrudniony jako ekspedient. Świadkowie ci posiadają zatem szczegółowe informacje na temat charakteru wykonywanej przez odwołującą pracy, uzyskiwanego wynagrodzenia oraz uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne w spornym okresie.

Sąd zważył, co następuje :

Odwołanie ubezpieczonej A. D. (1) zasługuje na uwzględnienie.

Kwestia sporna sprowadza się do ustalenia, czy odwołująca ma prawo do przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu okresu zatrudnienia od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku, kiedy to wykonywała pracę na podstawie umowy agencyjnej zawartej z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Handlu (...) w K. o/Z. i przy uwzględnieniu wynagrodzenia jakie uzyskiwała w tym okresie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 pkt. 13 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r. poz. 748 ze zm.), za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne - pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy: objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki. Podstawą podlegania pod ubezpieczenie społeczne z tytułu wykonywania pracy przez ubezpieczoną A. D. (1) były przepisy ustawy z dnia 19.12.1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz.U. z 1975r., Nr 45, poz. 232) w brzmieniu obowiązującym w okresie spornym od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku. W myśl art. 1 ust. 1 powołanej ustawy obowiązkowe ubezpieczenie społeczne określone ustawą, zwane dalej "ubezpieczeniem", obejmuje osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia zawartej na okres co najmniej 15 dni. Z kolei przepis art. 4 powołanej ustawy stanowi, iż obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem oznaczonym w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania.

Podstawą prowadzenia sklepu (...) przez ubezpieczoną była umowa z dnia 06.03.1989r. o prowadzeniu na warunkach zlecenia punktu sprzedaży detalicznej w Z. pl. (...). W okresie od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku, A. D. (1) wykonywała pracę na podstawie umowy zawartej z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Handlu (...) w K. o/Z.. W myśl art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 19.12.1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia - jeżeli po upływie roku kalendarzowego okaże się, że w ciągu tego roku przeciętny miesięczny dochód z wykonywania umowy nie osiągnął połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej składki opłacone za ten rok podlegają zwrotowi, a tego roku nie wlicza się do okresu ubezpieczenia wymaganego do uzyskania świadczeń na podstawie ustawy. Kwotę składek podlegającą zwrotowi pomniejsza się o kwotę pobranych w ciągu tego roku zasiłków przewidzianych w art. 6 ust. 1 pkt. 2 i 3 ustawy.

Ustalony na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego, w szczególności zeznań świadków A. D. (2) i J. S. (2), stan faktyczny wskazuje w sposób jednoznaczny, że w prowadzące wspólnie sklep (...) rozliczały się z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Handlu (...) w K. zgodnie z kalkulacją finansową, która stanowiła założenia w zakresie obrotów sklepu. Agentki A. D. (1) i J. S. (1) sporządzały raporty do Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu (...) w K. z informacją o wysokości obrotu. Niewypracowanie określonego w umowie obrotu mogło bowiem spowodować wypowiedzenie umowy przez przedsiębiorstwo. Zeznania świadków i samej ubezpieczonej wskazują, iż minimalną kwotą jej wynagrodzenia było 90.000 zł miesięcznie przed denominacją. Ponadto z kalkulacji finansowej dla punktu sprzedaży detalicznej w Z. pl. (...) wynika, że płaca kierownika wynosiła 90.000 zł (k. 33 akt). Faktyczne zarobki A. D. (1) przekraczały nawet kwotę 90.000 zł na miesiąc. Nie ma rozstrzygającego znaczenia okoliczność podnoszona przez organ rentowy, iż odwołująca na potwierdzenie podlegania ubezpieczeniu nie przedstawiła zaświadczenia o podleganiu do ubezpieczenia społecznego i opłacaniu składek przez jednostkę gospodarki uspołecznionej, z którą zawarła umowę bądź wysokości miesięcznego dochodu z wykonywanej umowy. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem, nie obowiązują ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Ponadto w spornym okresie Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu (...) w K. było dużym przedsiębiorstwem państwowym, a zatem można założyć, iż ubezpieczona była objęta obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym , a składki zostały odprowadzone., skoro umowa była wykonywana. W praktyce tego okresu było, iż takie zakłady jak (...) odprowadzały do ZUS składki na zbiorczych bezimiennych listach. Ponadto organ rentowy nie wykazał, iż składki za sporny okres zostały ewentualnie zwrócone. Co mogłoby wykluczyć ubezpieczona z objęcia ubezpieczeniem. Reasumując, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i na podstawie powołanych przepisów Sąd Okręgowy przyjął, że A. D. (1) w okresie zatrudnienia od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku podlegała do ubezpieczenia społecznego z tytułu umowy jako agent, z wynagrodzeniem wynikającym z kalkulacji w kwocie 90.000 zł. Miesięcznie przed denominacją.

Mając na względzie powyższe, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku przyznając odwołującej prawo do wyliczenia wysokości emerytury poprzez uwzględnienie okresu zatrudnienia od dnia 06.03.1989r. do dnia 30.04.1990 roku z uwzględnieniem wynagrodzenia w kwocie 90.000 zł przed denominacją miesięcznie, zgodnie z kalkulacją finansową.

(-) SSO Jolanta Łanowy